Önder Yılmaz / ANKARA - Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), Yunanistan’a yönelik suçüstü yaptığı “Ege Denizi’ndeki Geri İtmeler ve Boğulan İnsan Hakları” adlı raporunda Türkiye’nin “uluslararası bir komisyonun kurulması için” harekete geçmesi gerektiğini kaydetti. Raporda, “Geri itme mağduriyetinin rehabilitasyonuna ve hak arama süreçlerine ilişkin bütün süreçlerin takip edilebildiği ve izlenebildiği, mağdurla ilgili yapılan tüm işlemin görülebildiği, ilgili kurum ve kuruluşların erişimine açık bir Vaka Takip Sistemi kurulmalı” denildi. KDK Başkanı Şeref Malkoç, “Bu raporla tüm dünyanın vicdanına sesleniyoruz” dedi.
DÜNYAYA DAĞITILACAK
KDK’nın geri itmelere ilişkin raporu bugün saat 11:00’de Meclis’te TBMM Başkanı Mustafa Şentop tarafından dünyaya açıklanacak. KDK Başkanı Şeref Malkoç Milliyet’e, “Çocuklar ölmesin, insan hakları ihlal edilmesin ve mülteciler ikinci sınıf insan olarak görülmesin diye bu raporu hazırladık. Yunan güvenlik güçleri cinayet işliyor. Ege Denizi’nde insanlık boğuluyor, insan hakları boğuluyor. Dünyadaki vicdan sahibi, hakkaniyet sahibi bütün insanları harekete geçirmek, tarihe karşı sorumluluklarımızı ve insanlığa karşı vicdan borcumuzu yerine getirmek için böyle bir rapor hazırladık. Böylece dünyadaki ve Ege’deki milyonlarca sessiz çığlığın ve mazlumun sesi olmaya çalıştık. Raporu, insanlığın vicdanına sunuyoruz” dedi. Malkoç, raporun çeşitli dillere çevrilerek dünyadaki bütün insan hakları savunucuları, ombudsmanlar, uluslararası kuruluşlar ve Türkiye’deki tüm büyükelçiliklere gönderileceğini söyledi.
TÜRKİYE’YE TAVSİYELER
Raporun sonuç ve öneriler kısmında Türkiye’ye yönelik de şu uyarı ve öneriler yer aldı:
- Geri itme vakalarını incelemek üzere uluslararası bir komisyon kurulması için çalışma yapılmalı.
- Geri itme vakaları uluslararası kamuoyuna, kurum ve kuruluşlara, basın kuruluşlarına ve Yunanistan mercilerine düzenli olarak kanıtlarıyla birlikte raporlaştırılarak iletilmeli.
- Göçmen haklarını öne alacak bir müzakere, diyalog ve iş birliği odaklı politikanın daha etkin bir şekilde işletilmesi yolu seçilmeli.
- Yunanistan ile olan kara ve deniz sınırında gerçekleşen geri itme uygulamalarını ve insan hakkı ihlallerini bağımsız olarak takip etmek üzere STK, üniversiteler ve baroların yer alacağı sınır faaliyetlerini izleme ağının kurulması sağlanmalı ve bu ağın uluslararası kuruluşlarla iş birliği desteklenmeli, bu oluşumların bilgi ve belgelere erişimi kolaylaştırılmalı.
- Geri itme mağduriyetinin rehabilitasyonuna ve hak arama süreçlerine ilişkin bütün süreçlerin takip edilebildiği ve izlenebildiği, mağdurla ilgili yapılan tüm işlemin görülebildiği, ilgili kurum ve kuruluşların erişimine açık bir Vaka Takip Sistemi, Göç İdaresi Başkanlığının koordinasyonunda kurulmalı.
KAYIT ALINMALI
- Geri itme mağduru ile ilk teması kuracak profesyonel ve uzman bir ekip olmalı, bu ekipte yer alan personelin sürekliliği sağlanmalı, eğitim verilmeli, bütün süreç bu ekip tarafından yönetilmeli ve yönlendirilmeli.
- Bu uzman ekip ciddi mağduriyet durumlarında ve toplu sınır dışı eylemlerinde geri itmenin düzensiz göçmen üzerindeki psikolojik, fiziksel ve maddi etkisini hak kayıplarına mahal bırakmadan hızlı bir şekilde tespit etmeli.
- Kadın, çocuk ve hassas grupların maruz kaldığı geri itme uygulamaları özellikle tespit edilmeli, geri itmenin neden olduğu psikolojik ve fizyolojik etkiler hızlı bir şekilde tespit edilerek hassasiyetle rehabilitasyonu sağlanmalı.
- Mağdurların şikayet mekanizmasını işletmeme ya da mağduriyeti anlatmama yönündeki eğilimleri dikkate alınarak hareket edilmeli, hak kayıplarının önüne geçilebilmesi için bu yöndeki çekincelerini giderici hukuki yönlendirme yapılmalı.
- Geri itme mağduriyetlerinin takibinin sağlanabilmesi için geri itmelerin özellikle tespit edilmesi, geri itme mağdurlarının kurtarılan/yakalanan düzensiz göçmenlerden ayrı bir şekilde takip edilmesi ve ‘geri itme’ tabirinin kullanılmasına dikkat edilerek, bu mağduriyetlerin ‘geri itme’ kategorisinde izlenmesi gerekmektedir.
- Tercüman eşliğinde geri itme mağduriyetine ilişkin hem görsel hem de yazılı kayıt alınmalı. Kayıtlar kişisel verilerin korunmasına yönelik gerekli tedbirler alınarak, ilgili ulusal ve uluslararası kuruluşların erişimine açılmalı.


Devami...