Konu: Tarihte bugün

30 AĞUSTOS


1922- Yunan ordularının işgaline karşı Başkomutanlık Meydan Savaşı kazanıldı.
(( Büyük Taarruz, yaklaşık 200 yıldan beri Türk ordusunun galibiyetiyle sonuçlanan ilk taarruz savaşıdır. Çanakkale ve Sakarya'da Türk zaferi, hücum eden düşmanı durdurmakla sınırlı kalmıştır. Oysa Başkumandan Meydan Muharebesi'nde düşman ordusu topyekûn yokedilmiş, yaklaşık 150.000 kilometrekare alan 14 gün gibi kısa bir sürede ele geçirilmiştir.Her yıl 30 Ağustos günü Zafer Bayramı olarak kutlanıyor. ))
1922- Kütahya düşman işgalinden kurtuldu.
1924- Türkiye İş Bankası, ilk işlemini yaparak faaliyetlerine başladı. Bankanın kuruluş sermayesi 1 milyon liraydı.
1925- Mustafa Kemal Paşa, "Efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, mensuplar memleketi olamaz. En doğru ve en hakiki tarikat, tarikat-ı medenniyedir" dedi.
1935- Hükümet, İstanbul telefon şebekesini satın aldı.
1937- Sabiha Gökçen'e Eskişehir Hava Mektebi'nde törenle "tayyareci diploması" verildi.
1940- Gençlerin spor yapması için 53 ilde gençlik kulüpleri açıldı.
1941- Alman orduları Neva Irmağı'na ulaştı ve Leningrad'a giden sonuncu demiryolu bağlantısını da kesti. 900 gün sürecek Leningrad kuşatması başladı.
1955- Londra Konferansı'nda Kıbrıs sorunu ele alındı.
(( İngiltere Kıbrıs'ta üçlü bir yönetim önerdi. Yunanistan ise ada halkının geleceğini kendinin belirlemesini istedi. Toplantıya Türkiye'den Dışişleri Bakan Vekili Fatin Rüştü Zorlu katıldı. ))
1955- Yaşar Doğu düzenlenen bir jübileyle mindere veda etti.
1963- Kremlin'le Beyaz Saray arasında doğrudan görüşmeyi sağlayacak "kırmızı telefon" hattı devreye girdi
1968- Sovyet tankları Prag'a girdi.
1971- İstanbul TV'si deneme yayınlarına başladı.
1977- Milli yüzücü Erdal Acet Manş Denizi'ni 9 saat 4 dakikada geçti. Bu mesafedeki en iyi 10 derece sıralamasına girdi.
1981- İran Devlet Başkanı Muhammed Ali Recai ve Başbakan Muhammed Cevad Bahomar bombalı saldırı sonucu öldürüldü.
1985- Uluslararası Af Örgütü Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu'na bir rapor gönderdi. Raporda, Bulgaristan'da Türk azınlığa karşı girişilen Bulgarlaştırma kampanyasına son verilmesi istendi.
1988- Irak ordusundan kaçan binlerce Kürt Türkiye sınırına yığılmıştı. Hükümet sınırları açmaya karar verdi. Binlerce Kürt Hakkari'nin Çukurca ve Uludere ilçelerine sığındı.
1992- Güvenlik güçleri ile İran'dan Türkiye'ye giren 300 kadar PKK militanı çatıştı; 100 militan ve 10 güvenlik görevlisi öldü.
1995- NATO (Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı) Sırp mevzilerinin büyük bir bölümünü tahrip etti.
2000- Güney Afrika İnsan Hakları Örgütü'nün düzenlediği, tüm dünyadan bine yakın delegenin katıldığı Irkçılık Konferansı Johannesburg'da başladı. Gündem;siyahlar ve beyazlar arasında zenginlik ve fırsat eşitliği sağlamak.
2001- İran Devrim Mahkemesi, ülkenin kadın yönetmenlerinden Tahmine Milani'yi tutukladı. Gerekçe: Milani'nin 'Saklı Yarı' adlı filminde İslam Devrimi'ni karalaması iddiası.
2001- Doğu Timor, tarihinin ilk özgür seçimini yaptı. Bağımsız Devrimci Cephe adayı şair ve gerilla lideri Xanana Gusmao devlet başkanı seçildi.
2004- AKP ve CHP Türk Ceza Kanunu tasarısı üzerinde uzlaştı.Zina yeniden suç kapsamına alındı.'Türbana ceza' getiren maddede ise mevcut TCK'ya dönüldü.
2006- Konya'nın Bozkır ilçesinde Kürt inşaat işçileri ile mermer işçilerinin tartışması, ilçeden gelen yaklaşık 1000 kişinin katılmasıyla linç girişimine dönüştü. 25 Kürt işçi ilçe dışına çıkarıldı.
2006- Pakistan'da Bugti aşiretinin lideri Nevab Ekber Bugti'nin öldürülmesinin ardından binlerce kişi eyleme geçti. Eyalette Bugti'nin cesedi teslim edilene kadar genel greve gidildi.


30 Ağustos - Doğanlar

1748- Jacques-Louis David.
(( Kendi döneminin en ünlü sanatçılarından bir olan David Rococo üslubuna karşı 18 Yüzyıl neoklasik tepkisinin önde gelen uygulayıcılarından biriydi. ))
1797- Mary Shelley, İngiliz yazar (ö. 1851)
1871- Ernest Rutherford, İngiliz fizikçi (ö. 1937)
1963- Michael Chiklis, ABD'li oyuncu
1972- Cameron Diaz, ABD'li oyuncu ve model

30 Ağustos - Ölenler

1935- Ressam Namık İsmail Yeğenoğlu
1993- Ses sanatçısı Taner Şener öldü.
1997- Ernest Wilimowski, Polonyalı-Alman futbolcu (d. 1916)
2000- Gürdal Tosun, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1967)
2001- İspanyol heykel sanatçısı Juan Munoz,48 yaşında. 2000 İstanbul Bienali'ne katılmıştı.
2001- World Wide Web (www) sisteminin kurucularından Michael Dertouzos.
2001- Gazeteci Engin Bilginer 56 yaşında.
(( Çeşitli gazetelerde 78 inceleme ve 84 dizi röportajı yayımlanmıştı.Tiyatro Yazarları Derneği Başkanı gazeteci ve yazar Recep Bilginer'in oğluydu. ))
2003- Amerikalı sinema oyuncusu Charles Bronson, 81 yaşında.
2006- Mısırlı yazar Necip Mahfuz, 95 yaşında. Nobel ödülü alan ilk Arap yazardı

31 AĞUSTOS


1868- Galatasaray Lisesi "Mektebi Sultani" adıyla kuruldu. Galata Sarayı Humayun Mektebi adıyla kurulan kurum, enderuna (saray mektebi) üst düzeyde eğitimli görevli yetiştirirdi. Bu yüzden Mekteb-i Sultani olarak da anılırdı.
1876- V. Murat tahttan indirildi; yerine kardeşi II. Abdülhamit padişah oldu.
1890- Brüksel Genel Senedi ile köle ticareti yasaklandı.
1913- Ankaragücü Spor Klübü kuruldu.
1918- Vahdettin padişah oldu. O gün, Osmanlı tarihindeki son kılıç kuşanma töreni yapılmış oldu.
1928- Bertolt Brecht'in Üç Kuruşluk Opera adlı oyununun ilk gösterimi Berlin'de yapıldı.
1930- Vilayet ve şehremanetinin birleştirilmesine karar verildi. Valiler, aynı zamanda belediye başkanı oldu.
1940- Türk-Alman Ticaret Antlaşması yürürlüğe girdi.
1945- Cumhuriyet Halk Partili Fevzi Lütfü Karaosmanoğlu, Vatan gazetesinde "Münevver İstibdat" başlıklı bir yazı yazdı. Karaosmanoğlu yazısında, Cumhuriyet Halk Partisi iktidarını aydınların diktatörlüğü olarak niteliyordu.
1951- 40. Dünya Parlamentolar Konferansı İstanbul'da toplandı
1952- Et ve Balık Kurumu üretime başladı.
1957- Malezya bağımsızlığını kazandı
1959- Yurt gazetesi Musa Anter'in şiirini Kürtçe yayımladı.
1966- Irak ordusu, Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin elindeki Erbil kentini ele geçirdi. Irak ordusu, Mesut Barzani liderliğindeki Irak Kürdistan Demokrat Partisi'ni destekliyordu. Olay, ABD ile Irak arasındaki gerginliği tırmandırdı.
1969- Haklarını aramak için Çorum'dan ilk önce Ankara'ya sonra da İstanbul'a yürüyüşe geçen işçiler İstanbul'a vardılar.
1972- Amerikalı yüzücü Mark Spitz Münih olimpiyatlarında 7 altın madalya kazandı.
1988- Sarp Sınır Kapısı açıldı.
1988- Kuzey Irak'tan kaçan Iraklılar, Türk sınırlarından geçmeye başladılar.
1991- Kazakistan ve Özbekistan bağımsızlığına kavuştu.
1996- Irak ordusu, Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin (KYB) elindeki Erbil kentini ele geçirdi. Irak ordusu, Mesut Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi'ni (KDP) destekliyordu. Olay, Amerika Birleşik devletleri ile Irak arasındaki gerginliği tırmandırdı.
1997- Sekiz yıllık kesintisiz eğitimi protesto eden 150 kişilik grup ATV'nin Kasımpaşa Stüdyoları'na saldırdı.
2000- Ankara DGM Cumhuriyet Savcısı Nuh Mete Yüksel, Nurcu cemaat lideri Fettullah Gülen'e Terörle Mücadele Yasası'nın 7. maddesine dayanarak "gizli örgüt kurmak" suçlamasıyla dava açtı.
2001- F tipi cezaevlerine karşı başlatılan ölüm oruçları 317. güne girerken cezaevinden bir süre önce tahliye edilen Hülya Şimşek ölüm orucunun 286. gününde Küçükarmutlu'da hayatını kaybetti.
2002- F tipi cezaevlerini protesto amacıyla sürdürülen ölüm orucu eyleminde 39 yaşındaki Fatma Tokay Köse yaşamını yitirdi.
2003- Paris'teki Dünya Atletizm Şampiyonası'nda Süreyya Ayhan,1500 metre kadınlarda dünya ikincisi oldu.
2004- Bergama'nın Ovacık Köyü yakınlarındaki altın madeninin kapatılmasıyla açıkta kalan işçiler eylem yaptı.Erkekler saçlarını kazıttı, kadınlar kırmızıya boyattı.Kapatılan madende çalışan işçilerden 97'sinin iş akti feshedildi.
2004- Irak'ta 20 Ağustos'ta kaçırılan 12 Nepalli işçi öldürüldü.
(( Kaide bağlantılı Ensar El Sünnet Ordusu'nun internet sitesinde infaz görüntüleri yayımlandı. Nepalliler, Ürdünlü bir firmada aşçı ve temizlik işçisi olarak çalışıyordu. ))
2004- İsrail'in güneyinde Berşeba'da aynı anda iki intihar saldırısı yapıldı;15 kişi öldü, 80 kişi yaralandı.Hedef otobüslerde öğrenci ve veliler vardı.
2004- Moskova'da metro yakınlarındaki çeçen intihar saldırısında 10 kişi öldü.
2005- Bağdat'ta 1 milyon Şii, ölüm yıldönümünde yedinci imamları Musa Kazım'ın türbesine yürürken, dört havan topu ve bir roket atıldı, panik çıktı; çoğu kadın ve çocuk 965 kişi öldü, 815 kişi yaralandı. Şii Başbakan İbrahim Caferi üç günlük yas ilan etti.
2006- İstanbul'da Lübnan'a asker gönderilmesini protesto eden dört üniversiteli genç linç edilmek istendi. Polis gençleri gözaltına aldı. İstanbul Emniyet Müdürü Celalettin cerrah olayı "güzel ve haklı bir tepki" olarak değerlendirdi.



31 Ağustos - Doğanlar

12- Caligula (ö. 41)
1908- Ermeni asıllı Amerikalı oyun yazarı ve romancı William Saroyan.
1917- Turgut Sunalp, MDP Başkanı (ö. 1999)
1949- Richard Gere, ABD'li aktör
1949- H. David Politzer, Nobel Ödülü sahibi ABD'li fizikçi
1970- Nikola Gruevski, Makedonya başbakanı



31 Ağustos - Ölenler

870- İmam-ı Buhari vefat etti.
1867- Fransız ozan Charles Baudelaire.
(( Baudelaire hayata bakmış ve gelişmekte olan yaşamın bireyin önüne çıkardığı olasılıklar ile bu olasılıkların üzerine kapanan gerçek arasında gitgide açılan mesafeyi görmüştür; gördüğü, her yerde açan "Kötülük Çiçekleri" olmuştur. ))
1918- Sultan Reşat.
1963- Fransız kübist ressam Georges Braque.
1971- Heykeltraş Ali Hadi Bara.
1973- "Posta Arabası" filminin yönetmeni John Ford.
1997- Galler Prensesi Diana ve erkek arkadaşı Dodi El Fayed Fransa'da trafik kazasında.
2000- Tiyatro sanatçısı Gürdal Tosun.
2000- Çağdaş İngiliz ressam Euan Uglow
2006- Amerikalı sinema oyuncusu Glenn Ford, 90 yaşında.

1 EYLÜL


1920- Fransızlar başkenti Beyrut olan Lübnan devletini kurdu.
1922-Mustafa Kemal Paşa, Başkomutanlık Meydan Savaşı'nın kazanılması üzerine emrini verdi:
''Ordular İlk Hedefiniz Akdeniz'dir. İleri''
1923- Japonya'nın Tokyo ve Yokohama kentlerinde deprem: 300 bin kişi öldü.
1924- Ankara Devlet Konservatuvarının temelini oluşturan ''Musiki Muallim Mektebi'' Ankara'da açıldı.
1925- Birinci Tıp Kongresi Ankara'da toplandı.
1925- Mustafa Kemal Paşa, Kastamonu dönüşünde Ankara'da ellerde şapkalarla karşılandı.
1927- Türkiye'de Medeni nikah zorunlu hale getirildi.
1929- Arapça ve Farsça dersleri okullardan kaldırıldı.
1933- Denizyolları İşletmeleri devlet tekeline alındı.
1939- Alman orduları Polonya'ya girdi. 2. Dünya savaşı başladı.
((Naziler o dönemin en güçlü ordusuydu. Danzig Sorununun diplomatik yollarla çözümünün uzun sürmesi üzerine Alman orduları 1 Eylül 1939 sabahı Polonya sınırlarını geçtiler. Yıldırım savaşı tekniklerinin ilk kez hayata geçirilişi olan Polonya Seferi, bu ülkenin toprak bütünlüğünü uluslararası platformda garanti etmiş olan Birleşik Krallık ve Fransa'yı harekete geçirmiştir. 3 Eylül'de Birleşik Krallık, bir gün sonra da Fransa, Almanya'ya savaş ilan etmiş ve seferberlik hazırlıklarını başlatmıştır. Ancak Alman panzer birlikleri, harekâtın ilk haftasının sonunda Polonya cephelerini yarmış ve geniş kuşatmalara girişmiştir. Müttefiklerin askeri bir müdahalesi için artık olanak görünmemektedir. 17 Eylül 1939 günü, Sovyet Kızıl Ordusuna bağlı birlikler Polonya'nın doğu sınırlarından saldırırlar. İki ateş arasında kalan Polonya, 27 Eylül 1939'da teslim olur, direnen birlikler de 5 Ekim 1939 günü teslim olurlar. ))
Milyonlarca kişinin öldüğü savaşın başlamasının 50. yılında ''Dünya Barış Günü'' ilan edildi.
1947- Amerikan Yardım Antlaşması imzalandı
1949- Van'ın Özalp ilçesinde Temmuz 1943'de 33 köylüyü kurşuna dizdirmekle suçlanan emekli Orgeneral Mustafa Muğlalı tutuklandı.
1949- İstanbul radyosu deneme yayınına başladı.
1967- Türkiye'deki Kıbrıslı mücahitler ve öğrenciler hükümeti protesto ettiler. İçişleri Bakanı Faruk Sükan protestocuları sınır dışı etmekle tehdit etti.
1969- Libya'da Albay Muhammer Kaddafi darbe yaptı. Kral İdris devrildi, cumhuriyet ilan edildi.
1973- Ereğli Demir ve Çelik Fabrikası'nda 5 bin işçi greve başladı.
1974- Nikaragua'da General Somoza devlet başkanlığına atandı.
1974- Magosa'ya bağlı Muratağa ve Sandallar köylerinden 88 Türk'ün, öldürülüp yakılarak çukura gömüldükleri anlaşıldı.
1976- Yüzücü Erdal Acet, Manş Denizi'ni 9 saat 2 dakikada geçerek Dünya rekoru kırdı.
1980- Türkiye'nin çeşitli yerlerinde aralarında Cumhuriyet Halk Partisi Zile ilçe başkanının da bulunduğu 19 kişi öldürüldü.
1982- Türkiye'de ilk ve orta öğretimde din dersi zorunlu kılındı.
1983- Sovyetler Birliği, Güney Kore havayollarına ait Boeing 747 uçağını düşürdü, 249 kişi öldü.
1985- Kuşadası Davutlar yöresinde çıkan orman yangınında, bir orman bekçisi ile 14 er şehit oldu.
1987- Cezaevlerindeki baskıları protesto etmek ve seslerini Meclis'e duyurmak için mahkum yakınları Ankara'ya yürüdüler. Yürüyüşe polis müdahale etti. 60 mahkum yakını gözaltına alındı. Yürüyüşçülerden, idam hükümlüsü Hasan Şensoy'un ablası, İnsan Hakları Derneği kurucularından Didar Şensoy şeker komasına girerek yaşamını kaybetti.
1993- Savaş Karşıtları Derneği kuruldu. İki yıl sonra, Osman Murat Ülke, zorunlu askerliğe karşı çıkarak, vicdani retçi olduğunu açıkladı.
1995- Kongre (Aylık dergi) yayın hayatına başladı.
1997- "Musa Anter Barış Treni" girişimcileri Diyarbakır'a sokulmadı. Kentte 620 kişi gözaltına alındı.
2000- İsrail'de yapılan BM 'Milenyum Zirvesi'nde ABD Kongresi üyeleri, 1979 İran İslam Devrimi'nden beri ilk kez bir İran meclis başkanıyla biraraya geldiler.
2000- Rusya Federasyonu'na bağlı Tataristan Cumhuriyeti'nde Latin alfabesine geçildi. Daha önce Kiril alfabesi kullanılıyordu.
2002- Okmeydanı'nda Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP) seçim bildirisi dağıtan gençlerden biri kahvehane sahibinin saldırısı sonucu öldü.ÖDP İstanbul İl Başkanı Sinan Tutal, kahvehanenin, ülkücülerin uyuşturucu ve kumar üssü olduğunu öne sürdü.
2002- Güney Kore`de, son 40 yılda meydana gelen en şiddetli kasırgada iki günde ölenlerin sayısı yaklaşık 200`ü buldu.
2003- Denizli Valisi Recep Yazıcıoğlu, Ankara'ya 30 kilometre uzaklıkta trafik kazası geçirdi. Yazıcıoğlu 8 Eylülde öldü.
2004- 38 kişinin öldüğü Pamukova'daki hızlı tren kazasıyla ilgili bilirkişi raporu açıklandı.
(( 22 Temmuz'da meydana gelen kazada kusurun yarısı makinistlerde, yarısı TCDD'de: Kurum yol tamiratını yapmamış, trene ATS (otomatik fren sistemi) takmamış. ))
2004- Rusya Federasyonu'na bağlı Kuzey Osetya'nın Beslan kentinde Çeçen eylemciler okul bastı, 1300 öğrenci ve veliyi rehin aldı. Eylemciler Rusların Çeçenya'dan çekilmesini istiyorlar.
2005- Irak'ta Saddam Hüseyin'in 2003'te devrilmesi sonrası ilk idam cezası infaz edildi. Adam kaçırma, polis öldürme ve tecavüz suçlarından üç kişi asılarak idam edildi.
2005- Erdemir Madencilik'e bağlı işyerlerindeki grev ve lokavt kararları Bakanlar Kurulu tarafından 'güvenlik' nedeniyle 60 gün ertelendi.
2006- Irak'taki Kürdistan bölge yönetimi başkanı ve Kürdistan Demokrat Parti (KDP) lideri Mesut Barzani, tüm devlet kurumları, askeri yerler ve Kürdistan bölge sınırlarındaki Irak bayraklarının kaldırılıp sadece Kürdistan bayrağı asılması talimatı verdi.
2006- Lübnan'da oluşturulacak barış gücüne Türk askerinin gönderilmesine ilişkin Hükümet Tezkeresi, TBMM Başkanlığına sunuldu.



1 Eylül - Doğanlar

1653- Johann Pachelbel, Alman barok müzik bestecisi (ö. 1706)
1855- Innokentiy Annensky, Rus şair (ö. 1909)
1875- "Tarzan"ın yaratıcısı Amerikan romancı Edgar Rice Burroughs.
1923- Rocky Marciano. 1952-56 arasında Dünya Ağır Sıklet Boks Şampiyonluğu ünvanını elinde tutan İtalyan kökenli ABDli boksör. Son maçında Jersy Jo Walcott'u 13. raundda nakvtla yendikten sonra boksu bırakan Marciano yaptığı 49 karşılaşmada hiç yenilmemiş ve bunların 43'ünü nakavtla kazanmıştı.
1930- Turgut Özakman, Türk yazar
1936- Özdemir İnce, Türk şair
1957- Gloria Estefan, Kübalı şarkıcı




1 Eylül - Ölenler

1557- Jacques Cartier, Fransız denizci ve kâşif (d. 1491)
1715- 5 yaşında tahta geçen, 72 yıl Fransa'yı yöneten, Fransızların "Güneş Kral"ı 14. Louis.
1951- Ordinaryüs Profesör Dr. Mazhar Osman Usman 67 yaşında İstanbul'da öldü.
1970- François Mauriac, Fransız yazar, Nobel Ödülü sahibi (d. 1885)
1981- Albert Speer, Alman silahlanma bakanı (d. 1905)
1987- Film yönetmeni Mehmet Aslan.
1998- Türk sinemasına 46 yıldır hizmet veren yönetmen Osman F.Seden vefat etti.
2001- İstanbul Üniversitesi rektörlerinden Prof. Dr. Mehmet Haluk Alp, 79 yaşında.
2003- Müzik şirketi "Prestij"in kurucusu Hilmi Topaloğlu, 46 yaşında.
2004- Ulaştırma bakanlarından Mehmet Köstepen, 57 yaşında.

2 EYLÜL


1633- İstanbul Cibali'de çıkan büyük yangında, 20 binden fazla bina kül oldu. Katip Çelebi'ye göre, kentin beşte biri yandı.
1651- Mahpeyker Kösem Sultan, boğdurularak öldürüldü.
1666- İngiltere tarihindeki en büyük felaketlerden olan Büyük Londra Yangını 2 Eylül 1666'da başladı.
(( Büyük Londra Yangını, 2 Eylül 1666 Pazar günü Londra'nın orta kesimlerinde başlayarak 5 Eylül Çarşamba gününe kadar kenti etkisi altına alan, kentin tarihindeki en büyük yangın felaketidir.Yangın, Romalılar döneminden kalma kent duvarlarının içinde kalan Orta Çağ Londrası'nı tahrip etmiştir. Soyluların yaşadığı bölge olan Westminster'ı, dönemin kralı II. Charles'ın bulunduğu Whitehall Sarayı'nı ve gecekondu mahallelerini tehdit etmişse de yangın bu bölgelerde yıkıma neden olmamıştır. Yangın 13.200 evi, 87 mahalle kilisesini, St Paul Katedrali'ni ve birçok resmî kurumun binasını kül etmiştir. Kentin 80.000 sakininin yaklaşık olarak 70.000'inin bu yangında evlerini kaybettiği sanılmaktadır. Yangında yaşamını yitirenlerin sayısına ilişkin kesin bir bilgi olmamakla birlikte ölenlerin sadece birkaçı kayda geçirilmiştir. Orta sınıfa mensup kişiler ile yoksulların ölümleri hiçbir zaman kaydedilmediği ve ateşin sıcaklığının insan vücudundan kalıntı bırakmayacak derecede yüksek olduğu göz önüne alındığından, son dönemlerde ölü sayısının oldukça az olduğunun doğruluğu hakkında görüş ayrılıkları vardır. ))
1898- Makineli tüfek, bir savaşta ilk kez kullanıldı.
1900- Almanya ile ABD arasında telgraf kullanımı başladı.
1922- Kurtuluş Savaşı'nda, Yunan Orduları Başkomutanı General Trikopis esir edildi.
1922- Eskişehir, Karahallı ve Ulubey düşman işgalinden kurtuldu.
1925- Tekke ve zaviyelerin kapatılması ve memurların şapka giymesine karar verildi.
1929- Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği ilk güzellik yarışmasında Feriha Tevfik Hanım Türkiye güzeli seçildi. Feriha Tevfik sinema ve tiyatro oyuncusu oldu.
1930-Mustafa Kemal Paşa, Sadri Maksudi (Arsal) Bey'n ''Türk Dili İçin'' adlı kitabına şunları yazdı:
''Ülkesini, yüksek istiklalini korumasını bilen Türk Milleti, dilini de yabancı diller boyunduruğundan kurtarmalıdır.''
1938-Hatay devletinin kuruluşu ilan edildi. Hatay Millet Meclisi ilk toplantısını yaptı ve Tayfur Sökmen'i Cumhurbaşkanı seçti.
1941- Alman ve Sovyet birlikleri Leningrad yakınında savaşmaya başladı.
1942- Alman SS Birlikleri Varşova Gettosu ayaklanmasını 50 bin Yahudiyi öldürerek bastırdı.
1944- Türkiye'deki Alman dışişleri memurları gözaltına alındı.
1945- Başbakan Suziki, Tokyo Körfezi'nde, Missouri Zırhlısı'nda Japonya'nın yönetiminin General Mac Arthur'a devrini öngören anlaşmayı imzaladı. ABD Başkanı Truman, zaferi ilan etti ve İkinci Dünya Savaşı sona erdi.
1947- İstanbul Emniyeti kaçakçılık Bürosu şefi, işkence suçundan mahkum oldu.
1954- Ho Şi Minh yeni kurulan Vietnam Demokratik Cumhuriyeti'nin başkanlığına seçildi.
1959- Demokrat İzmir gazetesi sorumluları Adnan Düvenci ve Şeref Balçık 16'şar ay hapis cezasına çarptırıldılar; gazete 1 ay süreyle kapatıldı.
1968- İran'da deprem: 11 bin kişi öldü.
1974- Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) bilim ödülleri verildi. Cahit Arf ve Orhan İçen, Matematik; Erdal İnönü, Fizik; Kazım Türker tıp dallarında ödül aldılar.
1980- Çeşitli kentlerde ülkücü-devrimci çatışmalarında 23 kişi öldürüldü.
1983- 10 Ağustos'ta kapatılan Tercüman gazetesi yeniden yayıma başladı.
1985- Kaş limanı açıklarında 3400 yıl önce batan, fildişi eşya ve bakır, kalay parçalarıyla yüklü bir gemi enkazı bulundu.
1994- Halterci Naim Süleymanoğlu'na Uluslararası Olimpiyat Komitesi "Yüzyılın En Güçlü Sporcusu Ödülü" verdi.
1998- İnsan Hakları Derneği Genel Başkanı Akın Birdal ve Mazlum-Der Genel Başkan Yardımcısı İhsan Aslan gözaltına alındı. Birdal ve Aslan PKK'nın 14 aydır rehin tuttuğu 8 askeri almak için Refah partisi Van Milletvekili Fettullah Erbaş ile birlikte Zap kampına gitmişlerdi.
2000- Birmanya'da askeri cunta, muhalif kadın lider Aung San Suu Kyi'nin dokuz gündür sürdürdüğü 'arabada bekleme' direnişini zorla sona erdirdi.
2001- Güney Afrika'da toplanan Irkçılık Konferansı'nda 4 bin sivil toplum örgütü (NGO) İsrail'i "savaş suçları, soykırım ve etnik temizliği içeren sistematik ırkçı suçlar" işlemekle suçladı.
2003- Bombalı saldırıda öldürülen Şii lider Bekir el-Hakim yüzbinlerin yas yürüyüşünün ardından, 1 milyon kişinin katıldığı ve intikam yemini ettiği törenle Necef'te toprağa verildi.
2003- Fransa'da okullarda başörtüsü dahil dini simgeleri yasaklayan yasa yürürlüğe girdi.
2003- Gazeteci ve fotoğrafçı Mahmut Küçük, 69 yaşında.
2004- Kuzey Osetya'nın Beslan Kenti'nde 132'si çocuk 354 kişiyi rehin tutan Çeçen militanlar 31 kişiyi serbest bıraktı. Eylemciler okula yaklaşan iki araca el bombası attı. Rusya Devlet Başkanı Putin, Türkiye ziyaretini erteledi.
2005- Katrina Kasırgası sonrası New Orleans'taki yağma olaylarını bitirmek üzere bölgeye 300 Ulusal Muhafız sevk edildi. 25 bin kişi stadyumda yaşıyor. 300-400 bin çocuk evsiz kaldı.
2005- Londra'da 7 Temmuz'da 56 kişinin öldüğü saldırıları El Kaide üstlendi.
2006- Yüzlerce Amerikalı bilim insanı Uluslararası Astronomi Birliği'nin (IAU) aldığı "Plüton artık gezegen değil" kararına karşı çıktı. Kararın bilimsel değil siyasi dürtülerle alındığını savundu.
2006- Şırnak, Hakkari, Van ve Diyarbakır'da terör örgütü mensuplarınca düzenlenen saldırılarda 1 üsteğmen, 2 asteğmen, 1 uzman çavuş ve 3 er şehit oldu, 6 asker yaralandı.



2 Eylül - Doğanlar

1907- Yazar ve halk edebiyatı araştırmacısı Pertev Naili Boratav.
1916- Ömer Lütfi Akad, Türk yönetmen
1964- Keanu Reeves, ABD'li sinema oyuncusu
1966- Salma Hayek, Meksikalı sinema oyuncusu
1968- Cynthia Watros, ABD'li oyuncu
1976- Hande Ataizi, Türk sinema ve tiyatro oyuncusu




2 Eylül - Ölenler

421- III. Constantius, Roma imparatoru
1865- William Rowan Hamilton, İrlandalı matematikçi (d. 1805)
1937- Pierre de Coubertin, Fransız pedagog, tarihçi ve sporcu (d. 1863)
1949- Hukuk Profesörü Cemil Bilsel.
1968- İlk kadın sosyalist öncülerden, gazeteci, yazar, düşünür Sabiha Sertel 73 yaşında Bakü'de vefat etti.
1973- İngiliz yazar Tolkien, 81 yaşında ülserden öldü.
1983- Sinema sanatçısı Feri Cansel.
1991- Alfonso García Robles, Nobel Barış Ödülü sahibi Meksikalı poitikacı (d. 1911)
1995- Eski bakan ve senatör, gazeteci Hıfzı Oğuz Bekata.
1997-Unutulmaz seslendirmelere imza atan tiyatro sanatçısı Alev Sezer yakalandığı amansız hastalığa karşı verdiği savaşı kaybetti.
2001- Dünyada ilk kalp naklini yapan Güney Afrikalı Kalp cerrahı Christian Barnard, 78 yaşında Kıbrıs'ta öldü.
2006- 1960'larda Kennedy Uzay Merkezi'nde yönetici olan Rocco Petrone, 80 yaşında. Apollo programının uygulayıcısıydı

3 EYLÜL


1683- II. Viyana Kuşatması, başarısızlıkla sonuçlandı.
(( Şimdiye kadar bu denli büyük bir yenilgiye uğramayan Osmanlı Devleti artık gerilemeye başlıyordu. Bozgundan sonra Avrupa Devletleri Türkleri Avrupa'dan çıkarma umuduna kapılıp kutsal ittifakı kurdular. ))
1783- İngiltere Paris'te imzalanan anlaşmayla Amerika Birleşik Devletleri'nin bağımsızlığını tanıdı.
1869-İstanbul'da ''Atlı Tramvay'', Konstantin Karopana tarafından çalıştırıldı.
1895- İlk profesyonel futbol maçı yapıldı. Latrobe, Jeanette'i 12-0 yendi.
1908-Türkiye'deki ilk haftalık mizah dergisi ''Kalem'' yayımlanmaya başlandı.
1912- Deniz kuvvetlerine yiyecek sağlamak için, dünyanın ilk konserve fabrikası İngiltere'de açıldı.
1922- Tavşanlı, Bayramiç, Emet ve Eşme düşman işgalinden kurtuldu.
1933- Kayseri-Ulukışla hattının tamamlanmasıyla Karadeniz ile Akdeniz'i birbirine bağlayan demir yolu tamamlandı.
1938- IV. Enternasyonal kuruldu.
1939- Almanya'nın Polonya'yı işgalinden iki gün sonra İngiltere ve Fransa Almanya'ya savaş ilan etti.
1939- Ankara Radyo Gazetesi'nin ilk sayısı çıktı.
1943- II. Dünya Savaşı sırasında müttefiklerin istilası üzerine İtalya, koşulsuz teslim oldu.
1950- Belediye seçimlerinde 600'ü aşkın Cumhuriyet Halk Partili belediyeden 560'ı Demokrat Partiye geçti.
1952- Ağrı Dağı zirvesine Türk bayrağı dikildi.
1962- İran'da deprem: 20.000 kişi öldü.
1967- Güney Vietnam'da Nguyen Van Thieu devlet başkanı seçildi.
1983- Nail Çakırhan, Ağa Han Mimarlık Ödülü'nü aldı.
1984- Filipinler'de tayfun: 1000 kişi öldü.
1985- Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Ronald Reagan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni tanımayacaklarını açıkladı.
1986- Avrupa ülkeleri radyasyon taşıdığı gerekçesiyle Türkiye'den fındık alımını durdurdu
1988- Irak ordusundan kaçan binlerce Iraklı Kürt Türkiye sınırlarına yığılmaya devam ediyor. Sığınmacı sayısı 100 bini geçti.
2000- Lübnan'da yapılan seçimi muhalefetin adayı eski Başbakan Refik el-Hariri kazandı.
(( 22 yıldır İsrail'in işgali altında yaşayan Güney Lübnan halkı 30 yıldır ilk kez sandık başına gitti. ))
2003- ABD'nin Florida eyaletinde kürtaj yapan doktor ile korumasını öldürmekten ölüme mahkum edilen kürtaj karşıtı Paul Hill'in cezası zehirli iğneyle infaz edildi.
2004- Rusya Federasyonu'na bağlı Kuzey Osetya'nın Beslan kentinde bir ilkokulda üç gün süren rehineleri kurtarma operasyonu kanlı bitti: Çoğu çocuk 322 ölü, 542 yaralı.
2005- İmralı Adası'nda hapis yatan Abdullah Öcalan'a destek amacıyla Güneydoğu'nun birçok il ve ilçesinden 1500 kişi otobüslerle Bursa Gemlik'e hareket etti. Polis otobüslerin Gemlik'e girişlerinin engelleneceğini bildirdi.
2006- İstanbul Fatih'deki İsmailağa cemaatinin önde gelen isimlerinden emekli imam Bayram Ali Öztürk camide bıçaklanarak öldürüldü. İmamı bıçaklayan 27 yaşındaki Mustafa Erdal linç edildi.


3 Eylül - Doğanlar

1859- (Auguste-Marie-Joseph-) Jean Jaurès.
(( Ünlü Fransız sol gazete L'Humanite'nin kurucularından sosyalist önder Jaures, üç dönem milletvekilliği de yapmıştı. Fransız solunun çeşitli fraksiyonlarının tek bir çatı altında örgütlenmesini sağlamasıyla da bilinen Jaures II. Enternasyonal'in Fransa Şubesi'ni oluşturdu. ))
1900- Urho Kaleva Kekkonen.
(( 1950-56 arasında Finlandiya Başbakanlığı görevinde bulunan Kekkonen 1956-81 arasında da 25 yıl aralıksız Cumhurbaşkanıydı. Kekkonen Sovyetler Birliği karşısında aktif tarafsızlık siyasetiyle, Batı'nın soğuk savaş dönemindeki genel anti-sovyet siyasetinden ayrılmasıyla tanınıyordu. ))
1971- Kiran Desai, Hintli yazar
1974- Clare Kramer, ABD'li oyuncu
1984- David Fiegen, Lüksemburglu atlet


3 Eylül – Ölenler

1634- Edward Coke, İngiliz hukukçu (d. 1552)
1658- Oliver Cromwell, İngiliz asker ve siyaset adamı (d. 1599)
1883- Rus yazar İvan Turgenyev, Paris yakınlarında öldü.
1965- Tiyatro sanatçısı Mahmut Moralı.
1969- Kuzey Vietnam Devlet Başkanı Ho Şi Minh.
1988- Eski başbakanlardan Ferit Melen.
1999-İstanbul Radyosu'nun ilk spikerlerinden Tarık Gürcan, İstanbul'da 71 yaşında öldü.
2004- İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Atilla Baransel, 74 yaşında.

4 EYLÜL


1682- İngiliz astronom Edmund Halley, daha sonra kendi adı verilen kuyruklu yıldızı gördü.
1870- Fransa'da III. Cumhuriyet ilan edildi.
1886- Apaçi Yerlilerinin şefi Geronimo ABD birliklerine teslim oldu. Son büyük Amerikalı-Yerli savaşı sona erdi.
1919- Gazi Mustafa Kemal Paşa Sivas Kongresi'ni açtı.
1922- Bilecik, Tire, Kula ve Alaşehir düşman işgalinden kurtuldu.
1932- Dünya Barış Konferansı Viyana'da toplandı.
1935- İstanbul telefon şirketi hükümet adına işletilmeye başlandı.
1936- İngiltere Kralı VIII. Edward, İstanbul'da Atatürk'ü ziyaret etti.
1939- Tüm gıda maddelerine ihraç yasağı kondu.
1944- II. Dünya Savaşında, Müttefikler Brüksel ve Anvers'i ele geçirdi.
1970- Şili'de, sosyalist lider Salvador Allende başkan seçildi.
1970- Öğrencilerin adayı Prof. Dr. Erdal İnönü Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) rektörü oldu.
1975- Bülent Ecevit'in seçim otobüsü Elazığ'da taşlandı. 50 yaralı, 57 gözaltı.
1981- Milli Güvenlik Konseyi gözaltı süresinin 90 günden 45 güne inmesini onayladı
1988- Bangladeş'te sel: 300 kişi öldü, 20 milyon insan evsiz kaldı.
1991- Halkın Emek Partisi (HEP), Sosyal Demokrat Halkçı parti (SHP) ile anlaşarak seçimlerde işbirliği kararı aldı
1993- Demokrasi Partisi (DEP) Milletvekili Mehmet Sincar Batman'da öldürüldü.
1996- Abdi İpekçi cinayetinin sanıklarından Oral Çelik, İsviçre tarafından Türkiye'ye iade edildi. Çelik, 16 Eylülde 17 yıl aradan sonra çıkarıldığı mahkemece tutuklandı.
1997- Kudüs'te çarşı merkezinde üç büyük patlamada 7 kişi öldü, 192 kişi yaralandı. Saldırıyı Hamas örgütü üstlendi.
1999- Genelkurmay Başkanı Hüseyin Kıvrıkoğlu "28 Şubat süreci"nin bitmediğini, gerekirse bin yıl süreceğini söyledi.
2000- Fransa'da petrol fiyatlarının yükselişini protesto eden çiftçiler ve kamyoncular ülkedeki 70 benzin depo ve rafinerisinin 60'ını kuşattı. Protestocular tankerlerin tesislere girip çıkmasını engelledi.
2001- Tuzla Tersaneler bölgesinde çalışan bin işçinin, "ağır şartlar altında sendikasız, sigortasız ve düşük ücretle çalıştıkları" gerekçesiyle yapmak istedikleri protesto yürüyüşüne polis copla müdahale etti. Liman, Tersane, Gemi Yapım Onarım İşçileri Sendikası (Limter-İş) Genel Başkanı'nın da aralarında bulunduğu 30 kişi gözaltına alındı.
2002- YÖK, Milli Eğitim Bakanlığı'na başvurarak, devlete karşı suç işleyenlerin ÖSS'ye girmelerinin yasaklanmasını istedi. Öğretim Üyeleri Derneği, YÖK'ün bu talebine karşı çıktı. Eğitim hakkının bireyin temel hak ve özgürlüklerinden biri olduğunu belirtti.
2002- İsrail Filistinli militanların yakınlarına sürgünü resmen uyguladı. El Aksa Şehitleri Tugayı'nın öldürülen liderlerinden Ali Acuri'nin iki kardeşi Gazze Şeridi'ne sürüldü.
2004- Irak'ta Saddam döneminde Samarra kentinin güvenlik şef, Serhan Ahmet Halef yakalandı.
2005- DEHAP ile Tutuklu-Hükümlü Aileleri Dayanışma Federasyonu'nun İmralı'da bulunan Abdullah Öcalan'a destek amacıyla Gemlik'ye yapmak istediği eylem Bursa Valiliği tarafından yasaklandı. Güneydoğu illerinden gelen binlerce kişi Bursa'ya sokulmadı. DEHAP'lıları taşıyan 50 otobüsün Bozüyük'ten geçişi sırasında yaklaşık 3 bin kişi otobüsleri taşa tuttu, linç girişi
2006- "Timsah Avcısı" belgeselinin yapımcısı Avustralyalı Steven Irwin, sualtındaki çekim sırasında dikenli-uyuşturan balıkgillerden bir balığın sokması sonucu öldü.
2006- Genelkurmay Askeri Mahkemesi, emekli Korgeneral Altay Tokat hakkında altı yıla kadar hapis istemiyle dava açtı.1995-1998 yılları arasında Güneydoğu'da görev yaparken yeni gelen hakimleri hizaya getirmek için evlerinin yakınına bomba attırdığını söylemişti.


4 Eylül - Doğanlar

1768- François-Auguste-René Chateaubriand.
(( İlk romantik Fransız yazarlarından ve diplomat Chateubriand'ın zamanının gençliği üzerinde çok etkisi vardı. ))
1896- Antonin Artaud.
(( Fransız oyun yazarı, şair, tiyatro oyuncusu ve gerçeküstücü akımın önderi. Artaud, "burjuva" tiyatrosu yerine insanın bilinçaltını özgürleştirerek kendisine ifşa etmeyi hedefleyen "zulüm tiyatrosu"nu geçirme çabasındaydı. ))
1824- Anton Bruckner, Avusturyalı besteci (ö. 1896)
1901- Ahmet Kutsi Tecer, Türk şair ve oyun yazarı (ö. 1967)
1913- Tange Kenzo. II. Dünya Savaşı sonrasının en önemli Japon mimarı.
1953- Fatih Terim, Türk spor adamı
1981- Beyoncé Knowles, ABD'li şarkıcı ve oyuncu


4 Eylül - Ölenler

1063- Büyük Selçuklu Devleti'nin kurucusu Tuğrul Bey öldü.
1965- Albert Schweitzer, Alman doktor ve filozof (d. 1875)
1967- Şair Ali Mümtaz Arolat.
1985- Süryani Kadim Cemaati'nin ruhani lideri Cebrail Allaf.
1990- Gazeteci yazar Turan Dursun, İstanbul'da uğradığı silahlı saldırıda hayatını kaybetti.
1991- Ressam Fahrelnissa Zeid.
1992- Musa Anter, gazeteci ve yazar (d. 1920)
1994- Grafiker Erim Gözen 55 yaşında öldü.
1994- Ressam Gül Derman 52 yaşında öldü.
2001- DYP Elazığ Milletvekili Ali Rıza Septioğlu, 88 yaşında.
(( TBMM'nin en yaşlı üyesi olarak DEP'li Milletvekili Leyla Zana ve FP'li Merve Kavakçı'nın krize neden olan ant içme törenlerine başkanlık etmişti. ))
2006- Steve Irwin, Avusturyalı belgeselci (d. 1962)

5 EYLÜL


1566- Zigetvar kalesi fethedildi.
1669- Girit, Osmanlı İmparatorluğu'nca ilhak edildi.
1795 - ABD ile Osmanlı İmparatorluğu arasında ABD'yi yıllık vergiye bağlayan ABD – Osmanlı Sözleşmesi imzalandı.
((* 783 yılında, Avrupa standartlarına göre mütevazı da olsa, yeni bir denizci devlet olan ABD, denizlerde tek başına bayrak gezdirmeye başladı. 25 Temmuz 1785'te, Atlas Okyanusu'nda Cadiz açıklarında, bu yeni bayrağı taşıyan ilk gemi Cezayir açıklarında Osmanlı gemileri tarafından ele geçirildi. Bu gemi, Boston limanına bağlı, Kaptan Isaak Stevens'in idaresindeki Maria idi. Arkasından, Philadelphia limanına bağlı, Kaptan O'Brien'in Dauphin'i de aynı akibete uğradı. 1793 Ekim ve Kasım aylarında 11 ABD gemisi daha Osmanlıların eline geçti. Amerikan Kongresi, 27 Mart 1794 yılında, Osmanlı denizcilerine karşı koyacak güçte savaş gemileri inşa edilmesi veya satın alınması için, Başkan George Washington'a 700 bin altına yakın harcama yetkisi verdi.
5 Eylül 1795'te ABD bu tehdide karşı bir anlaşma yapmayı kabul etti. Bu anlaşmaya göre ABD, Cezayir'deki esirlerin iadesi ve gerek Atlas Okyanusu'nda, gerekse Akdeniz'de ABD sancağı taşıyan hiçbir tekneye dokunulmaması karşılığında, 642 bin altın ve yılda 12. bin Osmanlı altını (21.600 dolar) ödeyecekti.
Dili Türkçe olan ve 22 maddeden oluşan anlaşmaya, Kuzey Amerika adına Joseph Donaldson ve Osmanlı İmparatorluğu adına Cezayir Beylerbeyi Cezayirli Hasan Paşa nam-ı diğer Hasan Dayı imza koydular.
Böylece ABD yıllık vergiye bağlanmış oldu. Bu, ABD'nin iki asrı aşkın tarihinde, yabancı bir dille imzalanan tek anlaşması olduğu gibi, yabancı bir devlete vergi ödenmesini kabul eden tek ABD belgesidir. *))
1800- Malta'yı işgal altında tutan Fransız birlikleri İngilizler'e teslim oldu.
1901- National Association of Professional Baseball Leagues (NBA) kuruldu.
1905- ABD'nin New Hampshire kentinde imzalanan anlaşmayla Rus-Japon Savaşı sona erdi.
1914- I. Dünya Savaşı'nda Marne Muharebesi başladı. Paris'e ilerleyen Alman Birlikleri Fransız 6. Ordusu'nun karşı saldırısıyla püskürtüldü. İki milyon insanın yer aldığı 6 gün süren muharebede 100 bin insan hayatını kaybetti.
1922- Demirci, Nazilli, Domaniç ve Gördes düşman işgalinden kurtuldu.
1930- Serbest Cumhuriyet Fırkası lideri Fethi Bey'in 4 Eylülde İzmir'e gelişinden sonra, bazı kişiler gösteri yaparak Cumhuriyet Halk Fırkası binasını ve Anadolu gazetesi idarehanesini taşladılar.
1938- Atatürk el yazısıyla vasiyetnamesini yazdı. Vasiyet, Ankara 3. Sulh Hukuk Hakimi Osman Selçuk Selçuk tarafından 28 Kasım 1938'de açılacaktı.
1939- İstanbul müzeleri 2. Dünya Savaşı nedeniyle kapatıldı.
1942- Cezaevlerinde sanat atölyeleri törenlerle açıldı.
1945- Çok partili düzene geçişin ilk partisi olan Milli Kalkınma Partisi kuruldu.
1950- Başvuru fazlalılığı nedeniyle üniversite giriş sınavı uygulaması başladı.
1955- İstanbul Sultanahmet'te yeni Adliye Sarayı hizmete açıldı.
1960- Muhammed Ali (Cassius Clay), olimpiyat madalyasını aldı. Ali daha 17 yaşındaydı.
1961- Çankaya'da toplanan parti liderleri seçim konuşmalarında 27 Mayıs'ı eleştirmeme ve Demokrat Partiyi övmeme bildirisi imzaladı. Liderler, ayrıca, rejimin ahlakını bozmayacaklarına dair şeref sözü verdiler.
1962- Komünistlikle suçlanan Adalet Partisi Aydın Milletvekili Orhan Apaydın partisinden istifa etti.
1963- 20-21 Mayısta askeri darbe girişiminde bulunan Albay Talat Aydemir, Ankara 1 Numaralı Sıkıyönetim Mahkemesince idama mahkum edildi.
1972- Filistinli "Kara Eylül Hareketi" militanları, Olimpiyat Oyunları için Münih'e gelen İsrailli sporculara ateş açtı; bir sporcu öldü, biri ağır yaraladı, 9 kişi rehin alındı. Alman polisi gerillalar ve rehineler üzerine ateş açtı; 9 rehine, 4 Filistinli gerilla ve 1 polis öldü.
1973- Devlet film arşivinde yangın çıktı; Atatürk'ün tek kopyalı filmleri yandı.
1973- Şair Can Yücel, "Salozun Mavalı" adlı tiyatro oyununun çevirisinden beraat etti.
1973- Dünyanın en uzun karayolu tüneli İsviçre'nin St. Gotthard yöresinde açıldı.
1985- Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Ronald Reagan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni tanımayacaklarını açıkladı.
1990- Hükümete, yurt dışına asker gönderme ve Türkiye'de yabancı asker bulundurma yetkisi veren teklif, TBMM'de kabul edildi.
1991- Irk ayrımcılığına karşı çıktığı için en güzel yıllarını hapiste geçiren Nelson Mandela, Güney Afrika Cumhuriyeti'ne Başkan seçildi.
2001- "Vurgun Operasyonu" nedeniyle ağır suçlamalar yöneltilen Bayındırlık Bakanı Koray Aydın, bakanlık görevini bıraktı, milletvekilliğinden istifa kararı Meclis'te değerlendirilecek. Bakanlığa Tunca Toskay vekalet edecek.
2001- Adana ve Niğde'deki operasyonlarda Hizbullah örgütünün 'şura üyesi' Sülhaddin İrük öldürüldü. Hacı Bayancık ise yakalandı.
2002- Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) lideri Mesut Barzani, "Türkiye bölgeye girerse, bir Kürt İntifadası'nda sokaklarımız Türk ordusuna mezar olur" dedi.
2002- Yunanistan'da 17 Kasım örgütü baş tetikçisi" ve "iki numaralı adam"ı Dimitris Kufodinas teslim oldu.
2003- Dünyanın ilk uluslararası köpek zirvesi, Brezilya'da toplandı.
2004- Irak'ta ABD güdümlü geçici hükümet, Katar merkezli El Cezire televizyonuna verdiği bir aylık yayın yapmama cezasını süresiz uzattı.
2005- Almanya Özgür Politika gazetesinin yayınına son verdi. Özgür Poitika ve Mezopotamya Haber Ajansı'nın Almanya'da sekiz eyaletteki bürolarına baskın yapıldı.
2005- Endonezya'nın Sumatra Adası'nda bir yolcu uçağı Medan kentine düştü;149 kişi öldü.
2006- Hükümete Lübnan'a asker gönderme yetkisi veren tezkere TBMM'de 192 'hayır'a karşılık 340 'evet' oyla kabul edildi. Tezkere Türkiye'nin her yanında gün boyunca protesto edildi.
2006- Jandarma Batman'da içinde beş kişinin bulunduğu bir aracı silahla taradı; biri dokuz yaşında kız çocuğu olmak üzere üç kişi öldü.





5 Eylül - Doğanlar

1638- Kraliyet arması olarak güneşi seçtiği için Güneş Kral olarak bilinen Fransa Kralı XIV. Louis.
1905- "Gün Ortasında Karanlık" adlı kitabıyla ünlü, Macar asıllı İngiliz yazar Arthur Koestler.
1912- John Cage, ABD'li besteci, filozof, yazar ve baskıcı (ö. 1992)
1946- Queen grubunun efsanevi solisti Freddie Mercury dünyaya geldi.
1951- Michael Keaton, ABD'li aktör
1973- Kaan Tangöze, Duman müzik grubunun solisti





5 Eylül - Ölenler

1548- Catherine Parr, İngiltere kraliçesi (d. 1512)
1712- Divan şairlerinden Sabit.
1857- Auguste Comte, Fransız matematikçi (d. 1798)
1876- Manuel Blanco Encalada, Şilili siyasetçi (d. 1790)
1901- Ignacij Klemenčič, Sloven fizikçi (d. 1953)
1993- Yazar Samim Kocagöz 77 yaşında öldü.
1997- Mother Teresa, Nobel Barış Ödülü sahibi Arnavut hayırsever (d. 1910)
2001- Tiyatro sanatçısı Aclan Sayılgan, 77 yaşında.'Türkiye'de Sol Hareketler Tarihi' adlı araştırma kitabı bulunuyor.

6 EYLÜL


1422- II. Murat, İstanbul kuşatmasını sona erdirdi.
1922 – Balıkesir ve Bilecik düşman işgalinden kurtuldu.
1930- Arjantin'in radikal Başkan Hipolito İrigoyen askeri darbeyle devrildi.
1938- Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu kuruldu.
1939- Erzurum'a ilk tren girdi.
1939- Nazi Almanyası tüm Yahudi vatandaşların Sarı Yahudi yıldızı taşımasını zorunlu kıldı.
1945- Memurlar Kooperatifinde yolsuzluk. 32 bin şeker karnesi kayboldu.
1946- İzmir'de çıkan İleri gazetesi yöneticileri tutuklandı.
1955- Atatürk'ün Selanik'te doğduğu evin bombalanması gerekçe gösterilerek başlatılan ve iki gün süren İstanbul ve İzmir'deki gösteriler Rumlara yönelik bir tahrip ve yağma hareketine dönüştü. İstanbul ve İzmir'de sıkıyönetim ilan edildi. Olaydan sonra binlerce gayrimüslim göç etmek zorunda kaldı.
1958- Başbakan Adnan Menderes, muhalefeti eleştirdi; "İdam sehpalarında can verenlerden ders alsalar ya," dedi.
1960- Türkiye Milli Güreş Takımı Roma Olimpiyatları'nda serbest güreşte 4 altın, 2 gümüş madalya aldı.
1961- Kısa adı Eminsu olan Emekli İnkılap Subayları Derneği süresiz kapatıldı.
1962- Iğdır'da deprem: 5 bin ev yıkıldı, 25 bin kişi evsiz kaldı.
1966- Yıldız Savaşları dizisi, NBC'de gösterilmeye başlandı.
1975- Diyarbakır, Lice'de deprem: 2385 kişi öldü.
1977- Adana Yumurtalık'tan dış ülkelere ilk petrol sevkıyatı başladı.
1980- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Bülent Ecevit işçilere hitaben; "Tribünlerden sahaya ininiz" dedi.
1980- Adana'da Sabancı işletmelerindeki 8 bin işçi direnişe başladı.
1980- Sovyetler Birliği, Güney Kore Havayolları'na ait Boeing 747 uçağını düşürdü, 249 kişi öldü.
1980- Necmettin Erbakan liderliğinde Konya'da binlerce kişinin katılımıyla Kudüs'ü Kurtarma yürüyüşü yapıldı. Bu yürüyüş 12 Eylül 1980 ihtilalinden sonra MSP davasında önemli bir kanıt olarak kullanıldı.
1986- İstanbul'daki Neva Şalom Sinagogu'na saldırı. 21 Musevi öldü, 4 yaralı.
1987- Siyasal yasakların kaldırılması için referandum: 89 bin 251 farkla yasaklar kalktı. Böylece, Süleyman Demirel, Bülent Ecevit gibi 12 Eylül askeri darbesi sonrası kapatılan partilerin liderlerine siyaset yolu açıldı.
1988- Gazeteci Mehmet Ali Birand hakkında "İşte Apo, işte PKK " dizisi nedeniyle dava açıldı. Milliyet gazetesinin 17 Haziran tarihli nüshası dizi nedeniyle yasaklanmıştı.
1988- Irak hükümeti Celal Talabani güçleri dışındaki Kürtler için af ilan ettiğini açıkladı.
1992- Çeçenistan bağımsızlığını ilan etti.
2000- Türkiye'yi tam üyeliğe hazırlama sürecine ilişkin yönetmelik, Avrupa Birliği (AB) Genel Kurul oturumunda kabul edildi. Türkiye'ye verilecek 1 milyon Euro mali yardıma siyasi şart koyuldu. Kürt sorununun çözümü ve azınların demokratik haklarına bakılacak.
2001- Ankara DGM, Tüm Yargı-Sen Genel Başkanı Tekin Yıldız'ın da aralarında bulunduğu 16 yargı çalışanını 3 yıl 9'ar ay hapis cezasına mahkum etti: Gerekçe F tipi cezaevleriyle ilgili görüş açıklamak.
2002- Diyarbakır 4 No'lu DGM, TCK'nın 312. maddesinden ceza alan AKP Genel Başkanı Erdoğan'ın adli sicil kaydının kaldırılmasına karar verdi.
2003- Filistin'de Başbakan Mahmud Abbas istifa etti. İsrail,Hamas'ın kurucusu ve dini lideri Şeyh Ahmet Yasin'e suikast girişiminde bulundu.Yasin yaralandı.
2004- Kuzey Osetya'nın Beslan kentinde Çeçen eylemcilerin rehine eyleminde çoğu çocuk 348 kişinin ölümünün fotoğraflarını basan İzvestiya gazetesinin Genel Yayın Yönetmeni Raf Şakirov işinden atıldı.
2004- İskenderun Körfezi'nde 4 yılı aşkın süredir bekletilen ''MV Ulla'' adlı gemi, taşıdığı 2 bin 200 ton ''toksik atık'' yüküyle battı.
2005- Mersin'in Erdemli ilçesine bağlı Ayaş beldesinde (Elausa Sebaste) kazı çalışması yapan Roma La Sapienza Üniversitesi ekibi, M.S. I. yüzyılda Romalılarca yaptırıldığı sanılan, bölgenin en büyük tapınağını buldu.




6 Eylül - Doğanlar

1757- Marki Lafayette, Marie-Joseph-Paul-Yves-Roch-Gilbert du Motier,
(( Amerikan Devrimi'nde İngiliz sömürgeciliğine karşı Amerikalıların yanında savaşarak ünlenen Marki Lafayette, Fransız Devriminde de devrimci burjuvazinin safında tyer alarak Fransa'nın en güçlü kişilerinden biri oldu. ))
1766- John Dalton, maddenin atomlardan oluştuğuna ilişkin teoriyi geliştirerek çağdaş fiziğin kurucuları arasında yer alan İngiliz kimyacı ve fizikçi.
1944- Pink Floyd grubunun üyelerinden Roger Waters dünyaya geldi.
1959- José Sócrates, Portekiz başbakanı
1965- John Polson, Avustralyalı yönetmen
1969- CeCe Peniston ABD'li şarkıcı
1976- Naomie Harris, İngiliz oyuncu





6 Eylül - Ölenler

1566- Kanuni Sultan Süleyman Zigetvar yakınlarında öldü.
1966- Güney Afrika Başbakanı Hendrick Frensch Verwoerd.
1980- Spor spikeri ve yazar Eşref Şefik.
1982- Yazar Azra Erhat 67 yaşında öldü.
1992- Sinema oyuncusu Cevat Kurtuluş vefat etti.
1995- Sosyalist Parti kurucularından Cenan Bıçakçı.
1998- Japon sinemasının büyük ustası Akira Kurosawa, 88 yaşında Tokyo'da öldü.
2007- Luciano Pavarotti, İtalyan tenor (d. 1935)

7 EYLÜL


1812- Moskova'ya yürüyen Fransa İmparatoru Napoleon Bonaparte Rus Çarlık ordularını şehrin 70 mil batısındaki Borodino'da yendi.
1822- Portekiz sömürgesi Brezilya bağımsızlığına kavuştu.
(( 1500 yılında Portekizli denizci Pedro Alvares Cabral tarafından keşfedilen Brezilya, önce bir Portekiz kolonisi iken 1822 yılında bağımsızlık ilanından sonra Brezilya İmparatorluğu ve 1889 yılında başkanlık sistemiyle yönetilen Brezilya Federal Cumhuriyeti şekline dönüştü. Resmî dili Portekizce olan Brezilya’da başkan, milletvekilleri, senatörler, valiler, belediye başkanları, eyalet ve şehir meclisleri üyeleri dört senede bir yapılan seçimlerle belirlenir. 110 milyon seçmenin katıldığı 2002 yılı seçimlerinde tüm bölgelerde elektronik seçim sandıkları kullanılmıştır. Tahminen 300 bin civarında Osmanlı tebaası I. Dünya Savaşına kadar, Brezilya'nın yürüttüğü göçmen kabul etme politikasından yararlanarak göç etmiştir. Bunların arasında Süryani, Yezidi, Maruni, Gürcüler ve Ermeniler'le birlikte pek çok Arap ve Türk'te bulunmaktadır. Osmanlı'dan göçedenler Brezilya toplumları arasında asimile olmuştur. ))
1916- İngiliz uçakları Haydarpaşa Garı'nı bombaladı.
1922- Aydın düşman işgalinden kurtuldu.
1923- İkdam, Akşam, İleri, Tercüman-ı Hakikat, Tevhid-i Efkar, Tanin, Vatan ve Vakit gazeteleri, dizgici grevi nedeniyle çıkamayınca ortaklaşa "Müşterek" gazetesini yayımlamaya başladı. "Müşterek" gazete iki hafta çıktı.
1936- Kara Harp Okulu, İstanbul'dan Ankara'ya taşındı.
1936-İstanbul ve Ankara radyo şirketleri, satın alınarak devletleştirildi.
1938- Hatay Devleti Anayasası kabul edildi. Başbakan Abdurrahman Melek, "Programımızın ruhu ve esası Kemalizm rejimi ve bütün icabatıdır" dedi.
1941- Ho Şi Minh Vietnam Bağımsızlık Örgütü'nü kurdu.
1943- İkinci Dünya savaşında İtalya Müttefiklere teslim oldu.
1946-Türkiye'de ilk büyük devalüasyon yapıldı. 1.83 TL olan ABD Doları'nın fiyatı, yüzde 54 artırılarak 2.83 TL'ye çıkarıldı.
1956- BM Köleliğin, Köle Ticaretinin ve Köleliğe benzer Kurum ve Uygulamaların Kaldırılması Ek Sözleşmesi kabul edildi.
1958- Ana muhalefet lideri, Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı İsmet İnönü, "Sehpalar kurulursa nasıl işleyeceğini kimse bilemez" dedi. Demeç, Başbakan Adnan Menderes'in, "idam sehpalarında can verenlerden ders alsalar ya" açıklamasına yanıttı.
1969- İstanbul Rabak Fabrikası işçileri greve çıktı.
1977- İstanbul'da tüp gaz kuyrukları. Tüp gaz, peşin parayla sıra numarası alınarak satılıyor.
1979- İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı, Dostlar Tiyatrosu'nun Brecht Kabare oyununu 'da yasaklandı.
1982- Esenboğa katliamı sanığı Levon Ekmekçiyan tek celsede ölüm cezasına çarptırıldı. Aynı gün, Diyarbakır Cezaevi'nde PKK davası sanığı Kemal Pir ölüm orucunda öldü.
1985- Kuşadası yakınlarındaki yangın söndürme çalışmalarında 14 er yanarak öldü.
1985- Türk Hava Yolları'nın Frankfurt-İstanbul seferini yapan uçağını yangın söndürme cihazıyla kaçırmaya çalışan Yusuf Örer'in yargılaması sonuçlandı: 8 yıl 4 ay hapis.
1986- Şili'de Pinochet suikasta uğradı, 5 koruması öldü.
1989- Manisalı çiftçiler iktidarın tarım politikasını protesto için yürüdü.
1989- Açlık grevindeki tutukluların taleplerini destekleyen İstanbullu bir grup kadın siyah elbiselerle yürümüşlerdi. Yürüyüşte tutuklanan 11 Siyahlı kadın da tahliye edildi.
1991- Kültür Bakanlığı, ses sanatçısı Rahmi Saltuk'un Hoy Nare isimli kasetinin toplatılması için savcılığa başvurdu.
1991- Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu yeniden faaliyete geçti.



7 Eylül - Doğanlar

1533- İngiltere'yi 1558-1603 arasında dünyanın en önemli ülkesi haline getiren Kraliçe 1. Elizabeth Greenwich'te doğdu.
1791- Giuseppe Gioacchino Belli, Romalı şair (ö. 1863)
1907- Ahmet Adnan Saygun, Klasik Batı Müziği bestecisi (ö. 1991)
1909- "Rıhtımlar Üzerinde", "Cennet Yolu" gibi filmleriyle ünlü film yönetmeni Elia Kazan İstanbul'da doğdu.
1980- Emre Belözoğlu, Türk futbolcu



7 Eylül - Ölenler

1907- Sully Prudhomme, Fransız şair (d. 1839)
1960- Alman Komünist partisi ve Komintern yöneticilerinden, Demokratik Almanya Cumhuriyeti'nin ilk Devlet Başkanı Wilhelm Pieck.
1974- Şair Celal Sılay 60 yaşında öldü.
1988- Mimar Sedad Hakkı Eldem, 80 yaşında öldü.
1994- James Clavell, Avustralyalı yazar (d. 1924)
1997- Mobutu Sese Seko, Demokratik Kongo Cumhuriyeti devlet başkanı (d. 1930)
2005- Türk sinemasının yakışıklı jönlerinden Efkan Efekan, akciğer kanseri tedavisi gördüğü hastanede 70 yaşında öldü.
2001- Spede Pasanen, Finlandiyalı yönetmen (d. 1930)

8 EYLÜL



1504- Michelangelo'nun Davut Heykeli, 8 Eylül 1504'te Floransa'da açıldı.
((Michelangelo’nun Davut Heykeli, Michelangelo Buonarroti tarafından 1504 tarihinde tamamlanmıştır (başlangıç 1501). Geniş çevrelerce, Michelangelo’nun (Pietà ile birlikte) en iyi iki heykelinden biri ve Rönesans heykel sanatının bir başyapıtı kabul edilmektedir. Eser, Davut’un Golyat’a saldırmaya karar verdiği anı simgelemektedir. 5,17 metre yüksekliğindeki mermer heykel Floransa’nın bir sembolü niteliğindedir. Heykelin tamamı 8 Eylül 1504 tarihinde ortaya çıkarılmıştır. ))
1529- Kanuni Sultan Süleyman Budapeşte'yi fethetti.
1609- Mimar Sedefkar Mehmed Ağa, I. Ahmed'in isteği üzerine, Sultanahmed Külliyesi'nin inşasına başladı. Külliye, 8 yıl sonra tamamlandı ve kullanıma sunuldu.
1862-Osmanlı Devleti ile Büyük Avrupa devletleri arasında İstanbul Protokolü imzalandı.
1930-İzmir'de 5000 işçi grevde.
1931- Bulgaristan'da yayımlanan "Yüz ellilikler"in gazetesi Açık Söz kapatıldı.
1931- İkinci Dünya savaşının başlamasıyla ihtiyat erlerin talim terbiye için çağırılması kararı çıktı. Avrupa'da okuyan Türkiyeli öğrenciler de geri çağrıldı.
1935- İzmir'de 5000 işçi grevde.
1939- İkinci Dünya savaşının başlamasıyla ihtiyat erlerin talim terbiye için çağırılması kararı çıktı. Avrupa'da okuyan Türkiyeli öğrenciler de geri çağrıldı.
1941- Ho Şi Minh Vietnam Bağımsızlık Örgütü'nü kurdu.
1943- Nazi Mahkemesi'nin mahkum ettiği Çek edebiyatının başarılı ismi, gazeteci Julius Fuçik idam edildi.
1946- Bulgaristan'da referandum sonucu monarşi sona erdi.
1951- 48 BM üyesi ve Japonya arasında resmi barış anlaşması imzalandı.
1952- Ernest Hemingway'in ''İhtiyar Adam ve Deniz'' adlı romanı basıldı.
(( Hemingway, dev bir balığı yakalamak için dişiyle tırnağıyla çabalayan ve avını elinden almak isteyen köpekbalıklarıyla amansız bir kavgaya tutuşan yaşlı balıkçının buruk serüvenini sarsıcı bir gerçekçilik ve yalın bir şiirsellikle dile getirir. ))
1953- Millet gazetesi başyazarı Nurettin Ardıçoğlu 3 yıl 2 ay, yazı işleri müdürü Hüsnü Söylemezoğlu 2 yıl 1 ay hapse mahkum oldu.
1954- SEATO (Güney Asya Paktı) kuruldu.
1966- Gazeteci İlhami Soysal, kaçırıldı ve feci bir şekilde dövüldü.
1968- Balkan Atletizm Yarışmaları'nda maraton dalında İsmail Akçay birinci, Hüseyin Aktaş ikinci oldu.
1971- Polisin silah kullanma yetkisi genişletildi
1971- İstanbul'da seyisler greve başladı.
1974- Amerika Birleşik devletleri Başkanı eski başkan Richard Nixon'u Watergate olayındaki sorumluluğundan dolayı affetti.
1977- İkinci Milliyetçi Cephe hükümeti "ekonomik istikrar önlemleri paketi"ni açıkladı. Akaryakıta yüzde 90, demire yüzde 40, kağıda yüzde 144, PTT'ye yüzde 100-150 arası zamlar yapıldı.
1979- Kara panterleri desteklemekle suçlanıp, sürekli izlenen Amerikalı aktris Jean Seberg intihar etti.
1980- Cumhuriyet Halk Partisi'nin 32 sol kanat milletvekili genel merkezi sağcılıkla suçlayan bir muhtıra yayımladı.
1989- Bakırköy Özgürlük Meydanı'nda "Serbest Konuşma Kürsüsü" açıldı. Ancak "Serbest Konuşma Kürsüsü", Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası'na muhalefetten gözaltına alındı. "Sanık" kürsü daha sonra belediyeye iade edildi.
2000- Arjantin'de milletvekili, yargıç ve bakanların dokunulmazlıklığı oybirliğiyle kaldırıldı.
2001- Karikatürist Tan Oral Hollanda'da 'Yürüyenler' albümüyle 'Altın Kalem' ödülünü kazandı.
2003- Yargıtay Başkanı Erarslan Özkaya, Anayasa'nın tamamen değişmesini istedi.
(( Yeni anayasada toplumun beklentileri, insan hakları ve hukukun üstünlüğü esas alınmalı dedi.))
2004- Beslan kentindeki kanlı rehin alma eyleminin ardından Kuzey Osetya hükümeti istifa etti.
2004- Kastamonu'da bakır madeninde yangın çıktı. Tünelde mahsur kalan 34 işçiden 19'u hayatını kaybetti.
2005- Ukrayna'da Devlet Başkanı Victor Yüşçenko, hükümeti feshetti.
(( Kadın Başbakan Yulia Timoşenko'yu görevden aldı. Eski Ekonomi Bakanı Yuri Yekharunov'u hükümeti kurmakla görevlendirdi. ))
2006- Sakarya'nın Akyazı ilçesinde kavgaya karışan dört işçi, "PKK yanlıları" söylentisi üzerine linç edilmek istendi. Son 15 ayda 22 linç girişimi oldu.
2006- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde, Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) ve Demokrat Parti (DP) koalisyon hükümeti CTP'nin ayrılmasıyla dağıldı.


8 Eylül - Doğanlar

1474- Ludovico Ariosto, İtalyan şair (ö. 1533)
1779- IV. Mustafa doğdu.
(( Reformcu III. Selim'in tahttan indirilmesine destek vererek 1807-1808 arasındaki hükümdarlığı sırasında gericiliğe güç kazandıran Osmanlı Sultanı. ))
1841- Antonín (Leopold) Dvorák.
(( Halk müziğini 19. yüzyıl romantik müziğine dönüştürerek dünya çapında ün kazanan ilk Bohemyalı besteci. ))
1925- İngiliz sinema oyuncusu Peter Sellers.
1937- Cüneyt Arkın, Türk sinema oyuncusu




8 Eylül - Ölenler

1894- Hermann von Helmholtz, Alman fizikçi (d. 1821)
1933- I. Faysal, Irak Kralı (d. 1883)
1965- Hermann Staudinger, Nobel Kimya Ödülü sahibi Alman kimyager (d. 1881)
1978- Tiyatro yönetmeni ve sahne tasarımcısı Tarık Levendoğlu İstanbul'da öldü.
1981- Hideki Yukawa, Nobel Fizik Ödülü sahibi Japon fizikçi (d. 1907)
1982- Ressam Arif Kaptan, İstanbul'da öldü.
2003- Denizli valisi Recep Yazıcıoğlu.
(( 2 Eylül'de trafik kazası geçirmiş, 4 Eylül'de beyin ölümü gerçekleşmişti. ))

9 EYLÜL


1886- Bern uluslararası kopya hakları (Copyrights) konvansiyonu toplandı.
1921- Sakarya Savaşı'nda Mustafa Kemal Paşa, bazı komutanlarla ''düşmanın mukavemetinin kırıldığı'' Polatlı'nın kuzeyindeki Zafertepe'ye gelerek, Yunanlıların durumunu inceledi.
1922- İzmir'in Kurtuluşu 26 Ağustos 1922'de başlatılan Büyük Taarruz sonucunda Yunan ordusunu dağıtan Türk ordusu, peşine düştüğü Yunanlıları kovalayarak 9 Eylül 1922 sabahı kente girdi ve 3 yılı aşkın süredir işgal altında olan İzmir'i kurtardı. Böylece Türk ordusu Yunan ordularını yurttan atmış oldu. Sonradan 9 Eylül günü, "İzmir'in Kurtuluş Bayramı" ilan edildi.
1922- 30 Ağustos Zaferi'nin kazanılmasının ardından Yunan ordularını önüne katan Türk orduları İzmir'e girdi.
1923- Halk Fırkası Tüzüğü onaylandı. Böylece CHP'nin kuruluşu gerçekleştirildi.
1932- İspanya Katalonya bölgesinin özerkliğini tanıdı.
1933-İzmir Enternasyonal Fuarı'nın çekirdeğini oluşturan ''9 Eylül Panayırı''nın ilki, Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak tarafından açıldı.
1948- Kuzey Kore, Başkan Kim İl Sung liderliğinde bağımsızlığını ilan etti.
1953- Dışişleri Bakanı Fuat Köprülü Hürriyet gazetesinde kendisine hakaret edildiği iddiasıyla Sedat Simavi'yi dava etti.
1953- Millet gazetesi başyazarı Nurettin Ardıçoğlu 3 sene 2 ay, yazı işleri müdürü Hüsnü Söylemezoğlu 2 sene 1 ay hapse mahkum oldu.
1954- Cezayir'de deprem: 1000 kişi öldü.
1955- Hükümet, 6-7 Eylül olaylarında zarar gören kişi ve kuruluşlara yardım kararı aldı.
1968- İşçiler, İstanbul'da Kavel Kablo Fabrikasını işgal etti. İşgal bir gün sürdü.
1971- Boğaziçi Üniversitesi kurulmasına ilişkin kanun kabul edildi.
1972- İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı 278 kitabı toplattı.
1973- İstanbul Ayvansaray'da Cıvata Fabrikası'nda çalışan 215 işçi açlık grevine başladı.
1974- Keban Baraj ve Hidroelektrik Santralı açıldı.
1974- 11. Antalya Film Şenliği'nde, Altın Portakal Ödülü'nü Lütfü Ömer Akat'ın Düğün filmi aldı. Perihan Savaş en iyi kadın oyuncu, Hakan Balamir en iyi erkek oyuncu seçildi.
1982- Türkiye'nin Bulgaristan, Burgaz Başkonsolosluğu İdari Ateşesi Bora Süelkan silahlı saldırı sonucu öldü.
1992-İspanya, Katalonya bölgesinin özerkliğini tanıdı.
1993- ATV yayın hayatına başladı.
1993- İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) birbirlerini tanımayı kabul etti.
1993- Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) kuruldu.
1995- Türkiye Güzeli Yeşim Palandüz dünya güzeli seçildi. Palandüz, 1932'de dünya güzeli seçilen Keriman Halis'ten sonra dünya güzeli seçilen ilk Türkiyeli oldu.
2000- Filipinlerde dinci Ebu Seyyaf militanları 23 Nisan'dan bu yana alıkoydukları rehinelerden 4 Avrupalı'yı serbest bıraktı.
2001- Basketbol Milli Takımı,Avrupa Şampiyonluğu final maçında yugoslavya'ya 78-69 yenilerek tarihinde ilk kez Avrupa ikincisi oldu.
2001- Brezilya'da hapishanelerde sık sık ayaklanan Birinci Kent Kumandası (PCC) adlı suçlu grubu siyasi parti kurdu. Partinin adı Hapsolmuşlar Cemiyetinin Partisi. Şubat'ta ülkedeki en büyük ayaklanmada 19 kişi öldürülmüş, PCC pencerelere "barış,adalet,özgürlük" yazılı dövizler asmıştı.
2001- Belarus'ta yapılan devlet başkanlığı seçimini, Devlet Başkanı Aleksander Lukaşenko yüzde 75,6 oy oranıyla kazandı. Muhalefet ve gözlemci gönderen Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü (AGİT) seçimin adil olmadığını savundu.
2001- Kimyagerler Derneği merkezi İzmir'de olmak üzere kurulmuştur.
2002- Nijerya'da recm cezasına çarptırılan, cezası temyiz mahkemesince bozulan Safiye Hüseyni,Roma kentinin fahri hemşerisi ilan edildi.Daha önce de Napoli kentinde de fahri hemşeri ilan edilmişti.
2003- Avrupa Konseyi üyesi Ermenistan'da, parlamento, ölüm cezasını kaldıran yasayı onayladı.
2003- Arap Birliği, Irak Dışileri Bakanı Hoşyar Zebari'yi Birlikteki Irak sandalyesine oturtarak, ABD'nin atadığı Irak Geçici Hükümet Konseyi'ni tanımış oldu.
2004- Akçakoca açıklarında doğal gaz bulundu.
2004- Endonezya'nın başkenti Cakarta'daki Avustralya Büyükelçiliği önünde bomba yüklü bir aracın patlaması sonucu 9 kişi öldü,182 kişi yaralandı.Saldırıyı El Kaide bağlantılı İslam Cemaati olduğu öne sürüldü.
2004- Amerikan uçakları Irak'ın kuzeyindeki Türkmenlerin yoğun yaşadığı Telafar kentini bombaladı.45 kişi öldü,80 kişi yaralandı.Amerikan yetkilileri,kentteki terörist hücrelerin hedef alındığını ileri sürdü.Kente ambulanslar dışında giriş çıkışlar yasaklandı.
2006- İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad BM Genel Kurulu'na katılabilmek için ABD'ye vize başvurusunda bulundu.
2006- Uluslararası Venedik Film Festivali'nde Altın Aslan Ödülü'nü Çin yapımı 'Still Life' adlı film kazandı.Filmde,dünyanın en büyük hidroelektrik santrali Gorges'ın,Yangtze Nehri üzerinde inşası konusunda halkın yaşantısı anlatılıyor.


9 Eylül - Doğanlar

1737- Luigi Galvani, İtalyan fizikçi
1828- Lev Tolstoy, Rus yazar
1869- Abdullah Cevdet, Osmanlı siyaset adamı ve düşünürü
1901- Fransız ressam Henri Toulouse-Leutrec.
1908- Cesare Pavese, İtalyan ozan ve romancı
1909- Arthur Jonath Alman atlet
1908- İtalyan anti-faşist ozan ve romancı Cesare Pavese.
1977- Fatih Tekke, Türk futbolcu
1980- Michelle Williams, ABD'li oyuncu

9 Eylül - Ölenler

1569- Pieter Brueghel, Hollandalı ressam (d. 1525)
1941- Hans Spemann, Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi Alman embriyolog (d. 1869)
1966- Adam Sandler, Aktör
1976- Çin Halk Cumhuriyeti lideri Mao Zedong
1981- Jacques Lacan, Fransız psikiyatrist (d. 1901)
1982- Müzik eleştirmeni Faruk Güvenç.
1984- Sinema yönetmeni ve oyuncusu Yılmaz Güney, 47 yaşında Paris'te öldü.
1985- Eski Senato başkanlarından Sırrı Atalay.
1985- Tiyatro ve sinema oyuncusu Erkan Yücel, trafik kazasında öldü.
2001- Ahmet Şah Mesut, Afgan askeri lider (d. 1953)
2002- Dünyada yaygın olarak kullanılan hafif otomatik silah Uzi'nin mucidi İsrailli Uzi Gal, 79 yaşında.
2003- Alman belgesel sinemacı Leni Riefenstahl,101 yaşında. Almanya'da Nazi döneminde Adolf Hitler'in siparişi üzerine çektiği propaganda amaçlı belgesellerle tanınıyordu.
2006- Yunanistan'da Türk azınlığın öncülerinden İskeçe Müftüsü Mehmet Emin Aga, 65 yaşında.

10 EYLÜL


490- Yunanlılar Marathon savaşında Darius komutasındaki Persler'i yendiler.
1509- İstanbul'da 10 Eylül 1509'da "Küçük Kıyamet" adı verilen Büyük İstanbul Depremi yaşandı. 1509 Büyük İstanbul Depremi, Marmara Denizi'nde Adalar yakınlarında 10 Eylül 1509'da olmuş bir depremdir. Depremin büyüklüğü ve yarattığı ağır hasar sebebiyle halk arasında Küçük Kıyamet (Kıyamet-i Suğra) olarak adlandırılmıştır. Depremde 160 bin nüfusa ve 35 bin yerleşim birimine sahip olan İstanbul'da, aralarında Osmanlı hanedanınından bazı kişilerin de bulunduğu 4 binden fazla kişi ölmüş, bin ev tamamen yıkılmıştır. Depremde; Şehrin Surları, Edirnekapı, Silivrikapı, Yedikule, İshak Paşa Kapısı, Topkapı Sarayı, Fatih Camisi, Anadolu Hisarı, Yoros Kalesi, Boğaziçi, Heybeliada, Burgazada, Silivri, Rumeli Hisarı, Kızkulesi, Haliç, Galata ve Pera ağır hasar görmüştür. Birçok kervansaray, hamam, mescid yıkılmıştır.
1855- Türkiye'de ilk telgraf haberleşmesi başladı.
1920- Türkiye Komünist Partisi (TKP) Bakü'de kuruldu.
1922- Orhaneli ve Orhangazi’nin düşman işgalinden kurtuluşu.
1934- Sovyetler Birliği, Milletler Cemiyeti'ne kabul edildi.
1940- Bakanlar Kurulu, Tan, Tasvir-i Efkar ve Haber gazetelerini yedişer gün kapattı.
1942- İngiliz Kraliyet hava Kuvvetleri Almanya'nın Düsseldorf şehrine 100 bin bomba attı.
1943- İstanbul Kapalıçarşı'da yangın çıktı; 200'den fazla dükkan yandı.
1943- Alman askerleri Roma'yı işgal etti.
1962- Milli Birlik Komitesi 55 toprak ağasını Doğu Anadolu'dan sürmüştü. Meclis, toprak ağalarının köylerine dönüşünü yasalaştırdı.
1965- Türkiye Hindistan'ın Pakistan'dan çekilmesini istedi ve Pakistan'a silah gönderdi.
1968- Başbakan Süleyman Demirel, "İmam-Hatip okulları taassuba karşı açılmış aydınlık pencerelerdir" dedi.
1970- Amerika Birleşik Devletleri'nin Türkiye'de haşhaş ekimini yasaklama önerisi Meclis'te reddedildi.
1971- Boğaziçi Üniversitesinin açılışı.
1974- İstanbul'da Haliç Köprüsü hizmete girdi.
1976- İstanbul'a gelmekte olan İngiliz Havayolları'na ait yolcu uçağı ile Yugoslav yolcu uçağı Zagreb yakınlarında çarpıştı. 25'i Türk 176 kişi yaşamını yitirdi.
1977- Oleyis Sendikası Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu'ndan (Türk-İş) ayrılarak Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'na (DİSK) katıldı.
1979- Türkiye İşçi Partisi Adana eski il başkanı Avukat Ceyhun Can öldürüldü.
1981- Picasso'nun Guernica tablosu 40 yıl sonra Amerika Birleşik Devletleri'nden İspanya'ya döndü. “Bir gün Picasso atölyesinde resmi tamamlamak üzereyken Alman komutan içeri girer ve resme uzun bir süre baktıktan sonra 'Bu resmi sen mi yaptın?' diye sorar. Picasso da 'hayır siz yaptınız' cevabını verir.”
1987- Türkiye Büyük Millet Meclisi, 1 Kasım günü erken genel seçim yapılması kararı aldı. Türkiye 104 seçim bölgesine ayrıldı. En çok milletvekilini İstanbul (45), en az milletvekilini Bilecik (2) ve Hakkari (2) çıkartacak.
1987- Macaristan'ın sınırı açmasıyla, binlerce Doğu Alman vatandaşı ülkelerinden ayrılmaya başladı.
2007-Sürgünden ülkesine dönen eski Pakistan Başbakanı Navaz Şerif tekrar sınır dışı edildi ve Suudi Arabistan'a gönderildi.
2005-Irak Başbakanı İbrahim Caferi, kuzeydeki Telafer'de, kenti teröristlerden temizlemek için operasyon başlatıldığını söyledi.


10 Eylül - Doğanlar

1866- Jeppe Aakjær, Danimarkalı yazar (ö. 1930)
1892- Arthur Compton, Nobel Fizik Ödülü sahibi ABD'li fizikçi (ö. 1962)
1897- Georges Bataille, Fransız sosyolog ve yazar (ö. 1962)
1914- Oscar ödüllü "West Side Story", (Batı Yakasının Hikayesi) filminin yönetmeni Robert Wise.
1941- Stephen Jay Gould, ABD'li paleontolog (ö. 2002)
1945- Jose Feliciano, Porto Riko'lu şarkıcı


10 Eylül - Ölenler

M.Ö.210- Qin Shi Huang, ilk Çin imparatoru (d. M.Ö. 247)
1797- Mary Wollstonecraft, İngiliz yazar (d. 1759)
1854- Halk şairi Emrah.
1979- Şair Ceyhun Can.
1979- Agostinho Neto, Angolalı şair, devlet başkanı (d. 1922)
1983- Felix Bloch, Nobel Fizik Ödülü sahibi İsviçreli fizikçi (d. 1905)
1990- Ebru sanatçısı Mustafa Esat Düzgünman
1994- Max Morlock, Alman futbolcu (d. 1925)

11 EYLÜL


1526- Macaristan'da Budin fethedildi.
1853- Elektrikli telgraf ilk kez kullanıldı.
1855-Osmanlı orduları, müttefikleriyle beraber Sivastopol'a girdi.
1919- CHP'nin temelini oluşturan Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti, Sivas Kongresi'nin son günü kuruldu.
1919- Sivas Kongresi’nin 8.Umumi Toplantısında 'İrade-i Milliye' adıyla bir gazetenin çıkarılmasına karar verildi.
1922- Bursa, Foça, Gemlik ve Orhaneli'nin kurtuluşları
1923- Halk Fırkası Genel Başkanlığı'na Mustafa Kemal Paşa seçildi
1923- Bursa Sanayi Sergisi açıldı.
1926- Ankara otomatik telefon işletmesine açıldı.
1941- Van Gölü ve çevresinde deprem: 194 kişi öldü, 36 köy tamamen yıkıldı.
1944- Türkiye, Mihver devletlerinden gelebilecek sığınmacılara karşı sınırlarını kapattı.
1954- Ankara'da "Kıbrıs Türktür Komitesi" kuruldu.
1957-Ankara'da sağanak yağış sele yol açtı; 133 kişi öldü.
1972- Kısa adı FİJ olan Uluslararası Gazeteciler Federasyonu 11. Kongresi'ni İstanbul'da yaptı. Kongrede tutuklu gazetecilerin serbest bırakılması istendi. Basınla ilgili baskıların kalkması talep edildi.
1973- Amerika Birleşik Devletleri destekli askeri cuntanın yönetime el koymasına direnen Şili Cumhurbaşkanı Salvador Allende öldürüldü.
1977- Oleyis Sendikası Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu'ndan (Türk-İş) ayrılarak Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'na (DİSK) katıldı.
1979- Çukurova Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Tıp Fakültesi Nöroloji Kürsüsü Başkanı Profesör Dr. Fikret Ünsal öldürüldü.
1980- Şili'de referandum: General Augusto Pinochet'in görev süresi 8 yıl uzatıldı.
1986- Süleyman Demirel kendisini iktidardan indiren 12 Eylül askeri darbesi sonrası, ilk kez Bafra'da halka konuştu.
1989- Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığına Anavatan Partisi (ANAP) Erzincan Milletvekili Yıldırım Akbulut seçildi.
1990- Bakırköy Kadın Sığınma Evi açıldı.
1993- Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) 4. Olağan Kurultay'ında Murat Karayalçın genel başkan seçildi.
1994- Devrimci-Sol örgütünün firardaki lideri Dursun Karataş, Fransa'da yakalandı.
1994- İstanbul devlet Güvenlik Mahkemesi, Cumhuriyet gazetesini kapattı. Gazetenin terörle mücadele yasasına aykırı yayın yaptığı ileri sürüldü.
1996- Eski Devlet Bakanı Ayvaz Gökdemir'in Avrupalı üç kadın parlamentere "fahişe" demesiyle ilgili yargılama sonuçlandı. Gökdemir 500 milyon lira tazminat ödemeye mahkum oldu.
1996-Türkiye internet omurgası Turnet açıldı.
2001- New York'un 'İkiz Kule'lerine yolcu uçaklarıyla 2001'de terörist saldırı düzenlendi. ABD, tarihinin en büyük ve kanlı terör eylemini 11 eylül saldırılarıyla yaşadı. Bu saldırılar ABD’nin Ortadoğu başta olmak üzere dünya politikasını değiştirmesine neden oldu.


İlk saldırı
Yerel Saatle 08:46:30 da bir uçak Dünya Ticaret Merkezi Kuzey Kulesi 94.-98. katları arasına kulenin kuzey tarafından çarptı. Bina çarpmadan 102 dakika sonra yıkıldı.


Dünya Ticaret Merkezi Güney Kule'ye çarpan uçak
Yerel Saatle 09:02:59 da ikinci bir uçak Dünya Ticaret Merkezi güney Kulesi 77.-85. katları arasına kulenin güney tarafından çarptı. Bina çarpmadan 56 dakika sonra yıkıldı.

Pentagon'a çarpan uçak
Yerel Saatle 09:37:46 da Pentagon'a üçüncü bir uçağın çarptığı açıklandı. Olay yerinde herhangi bir uçak enkazına rastlanmadı.Ancak uçağa ait bir çok küçük(80-50 cm civarıda) metal parçaları bulunmuş ve uçağın yaklaşık 110 metre ileriden pentagonda yerden ilerledği sırada 5-6 sokak lambası devrilmiştir.Yakındaki bir benzin istasyonunun güvenlik kamerasında patlamanın olduğu anda hızla bir nesnenin çarptığı açıkca bellidir ve kamerada bunun yerden hızla gelen uçak olduğu saptanmıştır.Ayrıca Amerikan Havayolları'na ait logo taşıyan bir çok metal parçaları bulunmuştur.

Pensilvanya'da düşen uçak
Yerel Saatle 10:03:11 de Vaşington'un 240km(150mil) kuzey batısına, Pensilvanya Shanksville kırsalıda dördüncü bir uçağın düştüğü açıklandı. Olay yerinde büyük bir uçak enkazına rastlanmadığı söylentileri dolaştı. Resmî makamlarca uçak enkazının olduğu vurgulanmıştır.Ayrıca bir çok uçak parçaları da bulunmuştur.

Resmi Amerikan kayıtlarına göre sorumlular
Amerikan hükümetinin araştırmasına ve 11 Eylül Komisyon Raporu'na göre yolcu uçaklar Usame Bin Ladin'in lideri olduğu El Kaide terör örgütünün 19 üyesi tarafından kaçırıldı ve eylem gerçekleştirildi. Bazılarına göre ise bu saldırı Hitler'in Reichstag yangınından farksızdı

Saldırı, dünya medyası tarafından "medeniyetler çatışması" olarak yorumlandı. 11 Eylül 2001 saldırılarını gerekçe gösteren başkan George W. Bush, önce Afganistan, ardından da Irak'ı işgâl etti. ABD Başkanı George W. Bush Terörizmle Savaş Kampanyası başlattı ve bu kampanya ile NATO'nun 5. maddesini işletmeye başlattı. Bu Kampanya'da ABD'ye başta Birleşik Krallık olmak üzere bir çok ülke destek olmaktadır.

11 Eylül saldırıları sonucu, başta ABD olmak üzere batılı devletlerde Müslümanlar'a karşı işlenen nefret suçlarında büyük artış görüldü.



2004- Mısır İskenderiye Patriği Petros, Ortodoks Hristiyanlığın kutsal bölgesi Aynoraz yakınlarında helikopter kazasında öldü. Olay yerinde 9 kişinin cesedi bulundu.
2007- 11 Eylül saldırılarının yıldönümünde güvenlik önlemlerini artıran Ankara polisi, Sıhhiye'deki çok katlı otoparkta bir minibüs içinde çok miktarda (300 kilo) patlayıcı madde ele geçirdi. Bölgede alınan geniş güvenlik önlemlerinin ardından, patlayıcı maddenin düzeneği yaklaşık 3 saatte etkisiz hale getirildi.


11 Eylül - Doğanlar

1743- Nikolaj Abraham Abildgaard, Danimarkalı ressam (ö. 1809)
1885- "Lady Chatterley'in Aşığı" adlı yapıtıyla ünlü İngiliz romancı D. H. Lawrence.
1940- Brian De Palma, ABD'li film yönetmeni
1945- Franz Beckenbauer, Alman futbol adamı
1967- Harry Connick, Jr., ABD'li müzisyen ve oyuncu
1968- Slaven Bilić, Hırvat futbolcu
1990- Özgür Yaşar Mısırlı, Türk futbolcu


11 Eylül - Ölenler

1914- İsmail Gaspıralı, eğitimci, yayıncı ve politikacı (d. 1851)
1937- Ressam Nazmi Ziya Güran.
1948- Pakistan Devlet Başkanı Muhammed Ali Cinnah.
1970- Sovyetler Birliği liderlerinden Nikita Kruşçev.
1982- Müzik eleştirmeni Faruk Güvenç.
2000- Gazeteci ve sanatçı Ergun Köknar, İstanbul'da öldü.
2003- Anna Lindh, İsveç Dışişleri Bakanı

12 EYLÜL


1624- Dünyanın ilk denizaltısı Londra'da test edildi.
1922- Mudanya, Urla ve Kırkağaç’ın düşman işgalinden kurtulması.
1937- Dersim isyanının lideri Seyit Rıza teslim oldu. Seyit Rıza yargılama sonucu 15 Kasım'da idam edildi.
1953- Sovyetler Birliği'nde Nikita Kruşçev Komünist Partisi 1. sekreterliğine seçildi.
1956- 6-7 Eylül Olayları davası başladı.
1959- Sovyetler Birliği Luna II roketini aya fırlattı.
1963- Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında ortaklık antlaşması imzalandı
1969- Türkiye İşçi Partisi, Adıyaman'da bir toprak ağası ve Alevi dedesi olan Sabri Tanrıverdi'yi aday gösterdi. Tanrıverdi'nin adaylığı parti içinde rahatsızlık yarattı.
1970- Filistinli gerillalar, Amerika Birleşik Devletleri, İsviçre, İngiltere ve Almanya'ya ait dört uçağı kaçırdılar. Gerillalar uçaklardan üçünü Ürdün çölünde havaya uçurdular; yolcuları rehin aldılar.
1975- Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu Kıbrıs konusunda Türkiye aleyhine karar verdi.
1977- 32. Uluslararası Halk Oyunları Yarışması Fransa'nın Dijon kentinde yapıldı. Türkiye 48 ülke arasında birinci oldu.
1980- Genelkurmay başkanı Org. Kenan Evren başkanlığında Kara Kuvvetleri Komutanı Org. Nurettin Esin, Hava Kuvvetleri Komutanı Org. Tahsin Şahinkaya, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer ve Jandarma Genel Komutanı Org. Sedat Celasun'dan oluşan Milli Güvenlik Konseyi yönetime el koydu. Milli Güvenlik Konseyinin yaptığı açıklama ile Parlamento feshedildi, siyasi faaliyetler durduruldu, milletvekilleri ve senatörlerin dokunulmazlıkları kaldırıldı. Tüm yurtta sıkıyönetim ve saat 05:00 den itibaren sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Anayasa yürürlükten kaldırıldı. Türkiye darbenin yıkıcı etkisini aradan geçen 30 yıla rağmen üzerinden atamadı.
1987- Metris Askeri Cezaevi yönetimi tutuklu ve mahkumların isteklerini kabul etti; 63 siyasi tutuklu 30 gündür sürdürdükleri açlık grevine son verdi.
1993- Nurhan Süleymanoğlu Avrupa Boks Şampiyonası'nda altın madalya kazandı. Bu, Türkiye'nin boksta aldığı ilk altın madalya.
1996-Türkiye, 2 bin 500 Iraklı Kürt'ün ülkeye girmesine izin verdi.
1997- "Susurluk davası" sanığı İbrahim Şahin ile 2 özel tim mensubu ve "köstebek davası" sanığı Bülent Orakoğlu tahliye edildi.
2000- Mülkiye müfettişleri, Batman Valiliği'ne silah ithalatı için verilen 165 milyar liranın 92 milyar 455 milyonun kayıp olduğunu belirledi ve eski Batman Valisi Salih Sarman'ın 13 ayrı suçtan yargılanmasını istedi.
2002- Yunanistan'da Angeliki Sotiropulu, 17 Kasım örgütünün silah dolu hücre evlerinde parmak izine rastlandığı gerekçesiyle tutuklandı.
2002- Avusturya'da koalisyon ortağı aşırı sağcı Özgürlük Partisi (FPÖ) Merkez Komitesi, uluslararası tepkiler sonucu istifa eden Nazi hayranı lider Jörg Haider'i tekrar başkanlığa getirme kararı aldı.
2002- Filistin lideri Yaser Arafat'ın kabinesi Filistin meclisinden güvenoyu alamayacağını anlayınca istifa etti. Yaser Arafat 15 gün içinde yeni bir kabine kurmak ve meclis onayını almak zorunda.
2003- Irak'ın başkenti Bağdat'ın batısındaki Felluce'de Amerikan askerleri "yanlışlıkla" 10 Iraklı güvenlik görevlisini öldürdü. Kentte ABD karşıtı gösteriler yapıldı.
2003- İsrail kabinesinin Filistin lideri Yaser Arafat'ı sürgüne göndermek üzere prensip kararı alması üzerine binlerce Filistinli Arafat'ın Ramallah kentindeki karargahına akın etti. BM, AB ve ABD dahil tüm ülkeler bu kararı eleştirdi.
2003- Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) İran'a gizli nükleer silah programı yürütmediğini kanıtlamak için 31 Ekim'e dek süre tanıdı. Uranyum zenginleştirme denemelerini askıya almasını istedi.
2003- BM Güvenlik Konseyi, Libya'ya 11 yıldır uygulanan ambargoyu ABD ve Fransa'nın katılmadığı toplantıda 13 oyla kaldırdı.
2003- İş kadını Sevgi Gönül, 65 yaşında. Koç Holding Yönetim Kurulu üyesi olan Gönül Vehbi Koç'un kızıydı.
2003- Amerikalı country müzisyeni John Cash, 71 yaşında. Cash 11 kez Grammy ödülü kazandı.
2004- Irak'ta "Bağdat için Köprü" adlı yardım kuruluşunda çalışan İtalyan Simona Pari ve Simona Toretta'yı kaçıran İslami Cihat örgütü, İtalyan askerlerin 24 saatte çekilmemesi halinde rehineleri öldüreceğini açıkladı.
2004- Irak'ın başkenti Bağdat'ta ABD'yi protesto eden sivillere Amerikan helikopterlerinden roket atıldı. Canlı yayın yapan El Arabiya ve El Ekberiye televizyonları muhabiri Filistinli Mazen El Tomaizi dahil 19 kişi öldü, 80 kişi yaralandı.
2004- Yunanistan Başbakanı Kostas Karamanlis, hava kuvvetleri komutanı korgeneral Panayotis Papanikolau'yu görevden aldı. Nedeni, iki gün önce Ege'de meydana gelen 17 kişinin öldüğü helikopter kazasıyla ilgili hükümete geç bilgi vermesi. Kazada İskenderiye Patriği Petros da ölmüştü.
2005- Tüpraş'ın yüzde 51 hissesini özelleştirmek için açılan ihaleyi 10. turda 4 milyon 140 milyon dolara Koç-Shell konsorsiyumu kazandı. 2003'de gerçekleşen ilk özelleştirme ihalesinde Tatneft-Zorlu Grubuna satışını açtığı davayla iptal ettiren Petrol ış Sendikası bu ihale içinde dava açaçağını açıkladı.
2005- Başbakan Tayyip Erdoğan Kütahya'da daha önce Diyarbakır'da kullandığı "Kürt sorunu" ifadesi ve çözüm mesajları nedeniyle eleştirildi. Toplantı sonrası Başbakan'ın otobüsünün önüne atlayarak "Daha dün beş şehit verdik ulan!" diye bağıran kişinin poşetindeki ekmeğin içinde silah bulundu. Başsavcı; suikast girişimi dedi.
2005- İsrail ordusu, 1. 4 milyon Filistinlinin yaşadığı Gazze Şeridi'nde 9 bin Yahudi'nin bulunduğu yerleşimlerin tahliyesinin ardından 38 yıllık işgaline resmen son verdi. Filistinliler Yahudilerden boşalan yerleşimlere akın edip Filistin bayrağı astı ve sinagogları yaktı.
2006- Marksist Leninist Komünist Partisi'ne (MLKP) yönelik "Gaye" operasyonunda, örgüt yöneticisi ve üyesi oldukları öne sürülen 23 kişinin yakandığı açıklandı.
2006- Irak'ta devrik lider Saddam Hüseyin yargılandığı Enfal davasında "Kürt militanlar yönetime karşı ayaklandı. Ayaklanma patlak verip de ordunun müdahale etmediği bir ülke var mı?" diye savunma yaptı. Irak'ta 1987-1988'de 182 bin Kürt Saddam güçlerince katledilmişti.
2006-Diyarbakır'da meydana gelen patlamada 7'si çocuk 10 kişi öldü, 16 kişi yaralandı.



12 Eylül - Doğanlar

1921- Polonyalı bilimkurgu yazarı Stanislaw Lem
1943- Michael Ondaatje, Kanadalı yazar, şair
1962- Sunay Akın , Türk şair, yazar, gazeteci, araştırmacı
1972- Jason Statham, İngiliz oyuncu
1978- Mehmet Okur, Türk basketbolcu
1980- Yao Ming, Çinli 2.29 boyunda basketbol oyuncusu.
1988- Fransız şarkıcı, sinema oyuncusu Maurice Chevalier


12 Eylül - Ölenler

1932- Gazeteci ve yazar Ahmet Rasim
1941- Çetin İnanç, Rejisör
1951- Bertie Ahern, İrlandalı siyasetçi
1952- Kanadalı müzisyen, Rush davulcusu Neil Peart
1977- Güney Afrika'da Siyah hakları için mücadele eden Steve Biko, gözaltında.
1992- Amerikalı aktör Antony Perkins.
2001- Gazeteci Abbas Parmaksızoğlu, İstanbul'da öldü. Parmaksızoğlu, Türkiye Gazeteciler Cemiyetinin ilk üyelerindendi.
2002- Amerikalı sinema oyuncusu Kim Hunter, 79 yaşında. Elia Kazan'ın "Arzu Tramvayı" filmindeki rolüyle 1951'de Yardımcı Kadın Oscar'ı kazanmıştı.
2003- Amerikalı müzisyen Johnny Cash

13 EYLÜL


490- Yunanlılar, Marathon Savaşı'nda Darius komutasındaki Persleri yendi.
1521- Aztek başkenti Tenochtitlan, 13 Eylül 1521'de Cortes komutasındaki İspanyollar tarafından işgal edildi. “Tenochtitlan antik Aztek İmparatorluğu’nun başkentidir. Texcoco Gölü'nde bulunan bir ada üzerine inşa edilmiştir. 1520'lerde Hernan Kortez yönetimindeki İspanyol “Conquistador” lar (fatih) tarafından çok büyük oranda tahrip edilen şehrin üzerine, o zaman kurulan Yeni İspanya’nın başkenti olarak Mexico şehri kuruldu. Şehri çevreleyen Texcoco Gölü’de belli bir süre sonra büyük bir oranda kurutuldu. Bölgeden birçok kabile geçmesine rağmen Azteklere kadar hiçbiri kalıcı olarak yerleşmemiştir. Aztek efsanelerine göre, kuzeyin çöllerinden göç eden kabile, rahiplerin kehanet ettiği, bir kartalın kaktüs üzerinde bir yılan yediğini gördükleri ideal yerleşim yerine yeni şehirlerini kuracaktı. Kabile, kartalı küçük bataklık bir adanın üzerinde görmüş olmalı. Bu efsane, şu anda Meksika'nın sembolü olarak bayrağında ölümsüzleştirilmiştir.”
1788- Danimarka İsveç'i işgal etti.
1788- New York Birleşik Devletler'in federal başkenti oldu.
1907- Lusitania gemisi, 5 gün 54 dakikalık bir yolculuktan sonra Atlantik'i aşarak New York Limanı'na ulaştı. Lusitania, bu alanda bir rekora imza atmış oldu.
1919- Sivas'ta İradei Milliye gazetesi yayınlanmaya başlandı.
1920-Mustafa Kemal'in ''Halkçılık Programı'' TBMM'ye sunuldu.
1921- Sakarya Meydan Savaşı kazanıldı.
1921- Sakarya Meydan Savaşında yaralanan Mustafa Kemal Paşa'ya Gazi unvanı verildi.
1922- Soma'nın Yunan işgalinden kurtuluşu. Aynı gün Yunanlılar'ca 17 Eylül'e kadar sürecek İzmir Yangını başlatıldı.
1923- İspanya'da General Primo de Rivera 1923'de bir darbeyle yönetime el koydu.
1925- Şark İstiklal Mahkemesi'nde yargılanan gazeteciler Mustafa Kemal Paşa'dan af istediler. Mustafa Kemal Paşa'nın mektubu üzerine beraat ettiler.
1943- Çan Kay Şek Çin Cumhuriyeti'nin ilk başkanı oldu.
1950- Milli Eğitim Bakanlığı valiliklere gönderdiği bir genelgeyle öğretmenlerin parti işleriyle uğraşmasını yasakladı.
1953- Türk-Alman Milli Atletizm Şampiyonasında Türk atletleri 3 birincilik aldı.
1964- Birleşmiş Milletler Barış Gücü kuşatma altındaki Kıbrıs, Erenköy'e yiyecek ve battaniye ulaştırdı.
1965- Beatles ''Yesterday''i yayınladı. Beatles, ilk Grammy ödülünü, 1964 yılında en iyi grup dalında aldı.
1968- Arnavutluk, Varşova Paktı'ndan ayrıldı.
1970- Filistinli gerillalar Ürdün'ün ikinci büyük şehri İrbid'i kontrol altına aldılar.
1971- Bilim ve Sosyalizm yayınları sahibi Süleyman Ege Lenin'in "Devlet ve İhtilal" kitabı nedeniyle 7,5 yıla mahkum oldu.
1977- İkinci Milliyetçi Cephe hükümeti 8 Eylül 1977'de istikrar önlemleri paketiyle birlikte zamları da açıklamıştı. Uluslararası Para Fonu, IMF 13 Eylül'de önlemleri yetersiz bulduğunu açıkladı.
1980- Milli Güvenlik Konseyi Başkanı Kenan Evren devlet başkanlığını üstlendi
1980- Süleyman Demirel ile Bülent Ecevit Gelibolu'daki Hamzaköy askeri tesislerinde, Necmettin Erbakan İzmir Uzunada'da "güvence" altına alındı. Alparslan Türkeş'e teslim ol çağrısı yapıldı.
1983- Türkiye Petrol Rafinerileri Şirketi (Tüpraş) Kocaeli’nde kuruldu.
1987- Demokratik Sol Parti (DSP) Genel Başkanı Rahşan Ecevit görevinden ayrıldı. Yerine, oy birliğiyle Bülent Ecevit seçildi.
1993- Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) lideri Yaser Arafat ve İsrail Başbakanı Yitzak Rabin bazı konularda anlaşmaya vardılar. Buna göre, İsrail Gazze ve Jeriko'dan çekilecek, Filistinliler Gazze, Jeriko ve Batı Şeria'nın bir bölümünde kendilerini yönetme hakkına sahip olacak.
1993- İspanya'da yapılan Uluslararası Asturia Film Festivali sonuçlandı. Memduh Ün, "Zıkkımın Kökü" filmiyle en iyi yönetmen ödülünü aldı.
1993- Sosyalist İktidar Partisi (SİP) kuruldu.
1996- Radikal Gazetesi yayın hayatına başladı.
1997- Polonya'da yapılan Dünya Grekoromen Güreş Şampiyonası'nda Ercan Yıldız'la Şeref Eroğlu altın madalya kazandı.
2000- Milli Gençlik Vakfı şubeleri yurt genelinde kapatılmaya başlandı.
2001- Rusya'da 8 katlı bir binaya yerleştirilen bombanın patlaması sonucu 118 kişi yaşamını yitirdi.
2002- Cezayir'de İslamcı militanlar Kuzey Cezayir yolunda 11 sivili öldürdü.
2002- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Sabih Kanadoğlu, AKP Genel Başkanı Erdoğan ve kapatılan RP'nin Genel Başkanı Erbakan'ın milletvekili adayı olamayacaklarını öne sürerek YSK'ya ihbar yazısı gönderdi.




13 Eylül - Doğanlar

1592- Fransız yazar, düşünür Michel de Montaigne.
1705- Osmanlı Devletine sığınan Macar Kralı Tökeli İmre, İzmit'te öldü.
1739- Grigoriy Potyomkin, Rus generali, devlet adamı (ö. 1791)
1874- Müzikteki 12 ton metodunun yaratıcısı Avusturyalı besteci Arnold Schoenberg.
1894- Sinema yönetmeni Jean Renoir.
1902- Ses sanatçısı, Safiye Ayla (ölüm 1998)
1928- Diane Foster, Kanadalı atlet.
1941- Ahmet Necdet Sezer, Türkiye'nin 10. Cumhurbaşkanı.
1942- Dansçı Sait Sökmen.
1961- Dave Mustaine, ABD'li müzisyen
1973- Fabio Cannavaro, İtalyan futbolcu.
1977- Fiona Apple, ABD’li müzisyen





13 Eylül - Ölenler

1321- İtalyan şair Dante Alighieri.
1592- Michel de Montaigne, Fransız yazar ve düşünür (d. 1533)
1871- Tanzimat devri şair ve yazarlarından Şinasi.
1967- Ut ve viyolonsel virtüözü, besteci Şerif Muhittin Targan 75 yaşında İstanbul'da öldü.
1970- Gazeteci ve Tiyatro tarihçisi, Yazar Refik Ahmet Sevengil, 67 yaşında öldü.
1971- Mao Zedong'un halefi ilan edilen Lin Biao, uçak kazasında.
1989- Eski bakan İsmail Rüştü Aksal
1991- Futbolun "Taçsız Kralı" Metin Oktay, trafik kazasında.
1998- Halkçı Parti'nin kurucu Genel Başkanı Necdet Calp, Ankara'da öldü.
2007- Cem Gürdap, Türk sinema sanatçısı (d. 1955)

14 EYLÜL


1812- Fransa İmparatoru Napoleon, ordularının başında büyük bir yangının sürdüğü Moskova'ya girdi.
1829- Ruslar ile Edirne Antlaşması imzalandı.
1867- Karl Marx'ın yazdığı Das Kapital'in ilk cildi yayımlandı. Hemen bütün dillere çevrilen bu kitap, halen dünyanın en çok tartışılan politik, felsefi ve ekonomik eserlerinden birisidir. Kitapta kapitalizmden sosyalizme, oradan da Marx'a göre gerçek kurtuluş olarak öngörülen komünizme geçişin teorik çerçevesi çizilir.
1867- Amerika Birleşik devletleri Başkanı William McKnley New York'ta fuar açarken bir anarşist tarafından vuruldu. 12 saat sonra yerine Theodore Roosevelt geçti.
1922- Bergama ve Dikili’nin düşman işgalinden kurtuluşu.
1930- Son Posta gazetesi sorumlu müdürü Selim Ragıp Bey (Emeç) tutuklandı.
1933-Türkiye ile Yunanistan Dostluk Antlaşması imzaladı.
1936- Milli Eğitim Bakanlığı, ilkokullarda okutulacak "alfabe" kitabını kabul etti. Alfabe'nin yazarları: Murat Özgün ve İlhan Gökçe.
1944- Radyo istasyonlarının kurulması ve genişletilmesi yasası çıktı.
1954- Fransa, Profesör Tevfik Remzi Kazancıgil'e Legion d' Honneur nişanı verdi.
1956- Akis dergisi toplatıldı.
1960- Irak, İran, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Venezüella, OPEC'i kurdu.
1963- Ömür boyu hapse mahkum eski Demokrat Parti Milletvekili Zeki Erataman tedavi gördüğü hastaneden kaçtı. Daha sonra Erataman'ın Yunanistan'a iltica ettiği açıklandı.
1969- Balkan Boks Şampiyonası'nda Seyfi Tatar ile Celal Sandal şampiyon oldu.
1970- Filistinli gerillalar Ürdün'ün ikinci büyük şehri İrbid'i kontrol altına aldılar.
1971- Bilim ve Sosyalizm yayınları sahibi Süleyman Ege Lenin'in "Devlet ve İhtilal" kitabı nedeniyle 7,5 yıla mahkum oldu.
1972- Aşık Mahsuni başbakana hakaret ettiği iddiasıyla yargılandı.
1974- Sinema oyuncusu ve yönetmeni Yılmaz Güney Adana, Yumurtalık ilçesi yargıcını öldürdüğü iddiasıyla göz altına alındı.
1980- Sıkıyönetim komutanlıklarınca Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu(DİSK)ve Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu(MİSK) yöneticilerinin teslim olması istendi.
1980- Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş teslim oldu ve Uzunada'ya gönderildi.
1982- Lübnan Devlet Başkanı Beşir Cemayel bir bombalı saldırı sonucu öldürüldü.
1986- Bülent Ecevit "Demokratik Sol Parti (DSP) ile Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) birleşirse eşimle birlikte çeker gideriz" dedi.
1994-Türkiye'de Akşam Gazetesi yayın hayatına başladı.
1996- Abdi İpekçi cinayetinin sanıklarından Oral Çelik, tutuklu bulunduğu İsviçre'den kendi isteği ile Türkiye'ye getirildi.
1997- Van'da gerilim hattına takılan askeri helikopterin düşmesi sonucu 10 asker öldü.
1999- YÖK Rektörler Komitesi, üniversite yerleşkelerinde, açık ya da kapalı alanlarda türbanı yasaklayan ortak karar aldı. Kimlik kartındaki fotoğraf, derslikler, laboratuarlar, sosyal tesis ve spor alanlarında da türban yasağı konuldu.
2008- Urallar'daki Rus kenti Perm yakınlarında Rus havayolu şirketine ait uçak düştü. Uçakta bulunan 88 kişinin öldüğünü açıkladı.


14 Eylül - Doğanlar

1769- Alexander von Humboldt, Prusyalı doğabilimci ve kâşif (ö. 1859)
1849- Ivan Pavlov, Rus fizyolog (ö. 1936)
1910- Uzun yıllar Marsilya belediye başkanlığı yapan Sosyalist Parti önderi Gaston Defferre.
1926- Michel Butor, Fransız yazar
1934- Kate Millet. Kadın kurtuluş hareketinin öncülerinden ABD'li sanatçı, yazar. İlk kitabı Cinsel Politika'yla cins ve cinsiyette iktidar dinamiklerinin rolünü araştırdı.
1944- Esin Afşar
1953- Fatih Terim, Türk teknik direktör ve eski futbolcu
1971- İclal Aydın, Türk oyuncu ve yazar

14 Eylül - Ölenler

1321- İtalyan şair Dante Alighieri
1852- Mohikanların Sonuncusu'nun yazarı James Fenimore Cooper
1852- Napoleon'u Waterloo'da yenen İngiliz komutan Wellington Dükü.
1895- Abdulhay Selim Paşa, Türk şair ve düşünür
1966- Türkiye'nin 4. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel.
1981- Amerikan asıllı aktris ve Monako Prensesi Grace Kelly, trafik kazasında.
1992- Sinema oyuncusu Anthony Perkins
1998- Şair, gazeteci Mehmet Kemal Kurşunluİstanbul'da öldü.

15 EYLÜL


1910- Osmanlı Sosyalist Fırkası kuruldu. Osmanlı Sosyalist Fırkası, II. Meşrutiyet döneminde İstanbul'da kurulan siyasal parti. Türkler tarafından kurulan ilk sosyalist partidir.
1916- Savaşta ilk tank, İngiliz birlikleri tarafından, Birinci Dünya Savaşı sırasında, Fransa'nın Somme yöresinde kullanıldı.
1917- Başbakan Aleksandr Kerenskiy, Rusya'da cumhuriyet ilan etti.
1923- Lozan Antlaşması uyarınca Edirne'ye bağlı Karaağaç istasyonu Yunanlılardan teslim alındı.
1923-Türkiye'de ilk yüzme yarışı, Galatasaray Kulübünce İstanbul-Büyükada'da düzenlendi.
1928- İskoç bakteriyolog Alexander Fleming, pek çok zararlı bakteriyi yok edebilen ''küf''ü bularak, ''penicillium notatum'' adını verdi.
1929- Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği'nin ilk sergisi Ankara'da açıldı.
1930- Almanya seçimlerinde Naziler sosyalistlerden sonra ikinci büyük parti durumuna geldi.
1931- Mahatma Gandhi, Londra'da yapılan toplantıda Hindistan'a bağımsızlık verilmesini istedi.
1944- 2. Dünya savaşı sırasında, Britanya savaşının en önemli gününde Kraliyet Hava Kuvvetleri 185 Alman uçağını düşürdüler.
1949- Seçimleri kazanan Konrad Adenauer, Federal Almanya'nın ilk şansölyesi oldu.
1955- Türk Parasının Kıymetini Koruma hakkındaki kararname yürürlüğe girdi.
1961- 27 Mayıs 1960 askeri darbesi sonrası kurulan Yassıada Yüksek Adalet Divanı kararları açıklandı: Aralarında eski cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın da bulunduğu 15 idam, 31 ömür boyu hapis, 408 kişiye çeşitli hapis cezaları, 133 beraat. Son oturuma intihara teşebbüs eden eski başbakan Adnan Menderes katılmadı.
1966- Maratoncu İsmail Akçay Balkan şampiyonu, Hüseyin Aktaş ikincisi oldu.
1971- İdam istemiyle yargılanan devrimcilerden Salman Kaya tahliye edildi.
1971- Greenpeace (Yeşilbarış) çevre örgütü kuruldu.
1975- Beyrut'ta Hıristiyan ve Müslümanlar arasında iç savaş başladı.
1975- Pink Floyd'un "Wish You Were Here" albümü piyasaya çıktı.
1980- 12 Eylül Askeri darbesini izleyen günlerde, grev ve lokavtlar kaldırıldı; işçiler işbaşı yaptı, belediye başkanları görevlerinden alınmaya başladı, yerlerine çoğunlukla subaylar atandı, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) ve Hak-İş'in bankalardaki paraları bloke edildi, sendika yöneticileri ile işyeri
1982- Beyrut'ta Hıristiyan Falanjistler İsrail desteğiyle Şabra ve Şatilla mülteci kampları çevresinde daha sonra katliama dönüşecek kuşatmayı başlattı.
1983- Milliyet gazetesi yazarlarından Metin Toker ve yazı işleri müdürü Doğan Heper 3'er ay hapis cezasına çarptırıldılar. Heper'in cezası paraya çevrildi.
1986- Başbakanlık Başdanışmanı Adnan Kahveci "rüşvet pazarında 1 trilyon lira dönüyor" dedi.
1997- Gazeteci Metin Göktepe'yi öldürme iddiasıyla yargılanan 9 polisten 4'ü tahliye edildi.
2000- İspanya'da Bask bölgesinin bağımsızlığı için savaşan ETA örgütünün lideri Ignacio Garcia Arregui Fransa'da tutuklandı.
2000- Milli Güvenlik Kurulu'nun (MGK) "Türban yasağı yeterince uygulanmıyor" uyarısı üzerine YÖK rektörlüklere genelge gönderdi: Türbana göz yuman öğretim üyelerine yasal işlem yapılacak.
2001- Küçükarmutlu'da ölüm orucunda hayatını kaybeden Ümüş Şahingöz'ün cenazesine polis müdahale etti;çok sayıda kişi gözaltına alındı.
2001- Afganistan'da Taliban karşıtı lider Ahmet Şah Mesud öldü. Tacik kökenli komutan iki hafta önce bir intihar saldırısında yaralanmıştı.
2002- Manisa Etnografya ve Arkeoloji Müzesi soyuldu. Soygunda, Helenistik döneme ait ''Marsyas'' ve Roma dönemine ait ''Eros'' heykelleri çalındı.
2002- İsveç'te genel seçimleri Sosyal Demokratların önderliğindeki sol blokun kazanmasıyla lider Göran Persson üst üste üçüncü kez başbakan oldu.
2004- Tüzüğünde anadilde eğitimi savunduğu gerekçesiyle kapatılması istenen Eğitim-Sen davası,Ankara 2. İş Mahkemesi'nce reddedildi. Mahkeme yargıcı,anadilde eğitim hakkını savunmanın suç olmadığı sonucuna vardı. Davacı başsavcılığın temyiz hakkı var.
2005- ABD Temsilciler Meclisi Uluslararası İlişkiler Komitesi, "Ermeni Soykırımı" tasarısını onayladı. ABD hükümeti ise tasarıya karşı çıktığını bildirdi.
2006- Gazeteci Hrant Dink'in cezasını onaylayan Yargıtay Ceza Genel Kurulu'nun gerekçeli kararı açıklandı:"Eleştiriler sert de olabilir, ancak hakaret kabul edilemez. Dink ustaca bir üslupla Türklüğü aşağılamıştır". Karara karşı çıkan iki yargıç ise "Türkiye'de fikirlerin serbestçe söylenmesinden korkuluyor" dedi.


15 Eylül - Doğanlar

1857- William Howard Taft, ABD' nin 27. başkanı (ö. 1930)
1890-, Ünlü İngiliz gerilim ve polisiye yazarı, dedektif ''Hercul Poirot''nun yaratıcısı, eserleri 1 milyondan fazla basılan Agatha Christie doğdu.
1894- "Oyunun Kuralı" filmiyle ünlü, Fransız yönetmen Jean Renoir.
1901- Kemalettin Kamu
1914- Yazar Orhan Kemal
1929- Gazeteci-Yazar, Mümtaz Soysal
1943- Uğur Dündar, Türk gazeteci ve Televizyoncu.
1946- Tommy Lee Jones, ABD'li oyuncu ve yönetmen
1978- Eidur Gudjohnsen, İzlandalı futbolcu


15 Eylül - Ölenler

1956- Eski Maliye Nazırı Abdurrahman Vefik Sayın, 103 yaşında.
1972- Şair-yazar Baki Süha Ediboğlu, 57 yaşında öldü.
1972- Besteci Ulvi Cemal Erkin 66 yaşında Ankara'da öldü.
1983- Yazar, öğretim üyesi Murat Sarıca, 57 yaşında öldü.
2002- Tiyatro sanatçısı Şükran Güngör,76 yaşında.Tiyatro sanatçısı Yıldız Kenter'le evliydi.
2005- Amerikalı yönetmen Robert Wise, 91 yaşında. Neşeli Günler, Truva'lı Helen, Batı Yakasının Hikayesi yönettiği filmler arasındaydı.
2006- İtalyan gazeteci ve yazar Oriana Fallaci, 76 yaşında.
2007- Colin McRae, İskoç dünya şampiyonu WRC pilotu (d. 1968)

16 EYLÜL


1598- Kore donanmasının Japon donanması karşısında Myong-Yang'da zaferi.
1810- Meksika'da Grito de Dolores'in İspanyol hakimiyetine karşı ayaklanması.
1873- Fransa'daki Alman işgalinin sonu.
1889- II. Abdülhamid'in dostluk amacıyla Japonya'ya gönderdiği Ertuğrul Firkateyni, dönüş yolunda, Funakora kıyılarında fırtınaya tutuldu; gemi kayalara çarparak parçalandı. 540 denizci öldü, 6 subay ve 63 er kurtuldu.
1909-Türkiye'deki ilk dişçilik okulu, Kadırga'daki Menemenli Mustafa Paşa Konağı'nda, ''Darülfünun-ı Osmanlı Tıp Fakültesi Aczacı ve Dişçi Kabile ve Hastabakıcı Mektebi'' adıyla açıldı.
1924- Gürcistan Sovyet Cumhuriyeti'ndeki ayaklanma sert biçimde bastırıldı.
1935- Türk Milli Güreş Takımı 1935'de Balkan Şampiyonu oldu.
1935- Kayseri Bez Fabrikası, Başbakan İsmet İnönü tarafından açıldı.
1938- Bulgaristan'daki Türk okullarında öğretimin Türk harfleriyle yapılmasına karar verildi.
1946- Prof. Ali Fuat Başgil İnsan Haklarını Müdafaa Cemiyeti'ni kurma çalışmalarına başladı.
1948- Türk Sahne Sanatkarları Derneği kuruldu.
1949-Yunanistan'da iç savaş sona erdi.
1950- Türkiye'nin, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı, NATO'ya girme başvurusu reddedildi.
1950- İlk sinemaskop film "The Robe"un (Giysi) gösterimi New York'ta yapıldı.
1950- Amerikan kuvvetlerinin Kore'nin güney limanı olan Inchon'a çıkartma yapması.
1953- Maliye Bakanı Hasan Polatkan yabancı sermayeyi Türkiye'ye yatırıma davet etti.
1955- Sıkıyönetim Komutanlığı, İzmir'de Sabah Postası gazetesini kapattı. Gazetenin sorumlu yazı işleri müdürü ve başyazarı Orhan Rahmi Gökçe tutuklandı.
1959- Fransa Cumhurbaşkanı Charles De Gaulle Cezayir'in kendi politik geleceğini yapacağı bir referandumla belirlemesini istedi.
1961- Menderes hükümeti Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan İmralı adasında idam edildiler.
1963- Ahmet Ben Bella Cezayir'in ilk devlet başkanı oldu.
1964- "İkamet, Ticaret ve Seyrisefain Sözleşmesi" yürürlükten kaldırıldı. 1963'ün son altı ayında, Türkiye'de yaşayan 12 bin Yunan uyrukludan 7200'ü Türkiye'den ayrıldı. 30 Ekim 1930 tarihli bu sözleşme Türkiye'de yaşayan Yunan uyruklulara bazı ayrıcalıklar tanıyordu.
1966- Turgut Özakman'ın "Duvarların Ötesi" adlı oyunu sosyalizm propagandası yaptığı gerekçesiyle yasaklandı.
1967- "Doğu Mitingleri"nin ilki Diyarbakır'da yapıldı. Türkiye İşçi Partisi Doğu mitinglerini düzenledi ve destekledi. Cumhuriyet sonrasında ilk kez kitle gösterilerinde Kürt etnik varlığı dillendirilmiş oldu.
1969-THY'ye ait ''Seç'' uçağı, akıl hastası Sadi Toker tarafından oyuncak tabancayla Sofya'ya kaçırıldı.Türkiye'ye iade edilen Toker, tedavi gördüğü Bakırköy Akıl Hastanesine kaldırıldı.
1976- Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) üyesi işçiler genel greve gittiler. İşçiler, Milliyetçi Cephe hükümetinin çekilmesini istediler, Devlet Güvenlik Mahkemeleri'ni protesto için genel yas ilan ettiler.
1978- İran'da deprem: Bir dakika süren depremde 20.000 kişinin öldüğü açıklandı.
1987- Ozon tabakasındaki delik tehlikeli olmaya başladı. Kanada, Montreal'de 70'den fazla ülke bir araya geldi. Toplantıda, Kloroflorokarbon gazının kullanımının 1999'a kadar yarıya indirilmesi anlaşması imzalandı.
1992- Erdal İnönü Sosyalist Enternasyonal'in başkan yardımcılığına seçildi.
1993- İskenderiye Film Festivali'nde Serap Aksoy, "En İyi Kadın Oyuncu", Yavuz Özkan, "En İyi Senaryo Yazarı" ödülünü aldılar.
1993- Demokrasi Partisi (DEP) Genel Başkanı Yaşar Kaya, "devletin ve milletin bölünmez bütünlüğü aleyhine propaganda" yaptığı gerekçesiyle tutuklandı.
1997- İstanbul Aksaray'daki emniyet müdürlüğü binasına ikinci kez uzaktan lav roketi ile saldırı düzenlendi.
2000- Sydney Olimpiyatları'nda halterci Halil Mutlu altın madalya kazandı.
2002- Hindistan'da Yüksek Mahkeme,başta pepsi ve coca cola şirketleri olmak üzere 12 firmaya Himalaya Dağları'nı reklam panosu olarak kullanmaktan para cezası kesti.
2002- Bakü-Ceyhan boru hattının temeli Cumhurbaşkanı Sezer, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ve Gürcistan Devlet Başkanı Şevardnadze tarafından atıldı.
2004- BM Genel Sekreteri Kofi Annan,Bush yönetiminin Irak savaşına Güvenlik Konseyi'nin onayı olmadan giriştiğini, bunun da BM Sözleşmesi'ne aykırı olduğunu söyledi. ABD'nin Irak savaşını "yasadışı" diye niteledi.
2004- Dan Brown'ın "Da Vinci Şifresi" adlı romanı Lübnan'da Katolik liderlerin, "Hıristiyanlığı rencide ediyor" şikayeti üzerine yasaklandı.
2004- Siyasi partiler, sivil toplum örgütleri, meslek odalarından 5 bin kişi Diyarbakır'da çoğu çocuk 10 kişinin ölümüne neden olan bombalı saldırıyı protesto etmek için sessiz yürüyüş yaptı. ,
2009- Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu (PFDK) Turkcell Süper Lig takımlarından Ankaraspor'u bir alt lige düşürülmesine karar verirken, Ankaraspor Kulübü Başkanı Ruhi Kurnaz ve Ankaragücü Kulübü Başkanı Ahmet Gökçek'e 6 ay hak mahrumiyeti cezası verdi.


16 Eylül - Doğanlar

1816- Sir Charles Thomas Newton. Türkiye'nin güney batısında yürüttüğü kazılarla dünyanın yedi harikasından bir olan Bodrum'daki Halikarnas Müzesi'ni ortaya çıkartan İngiliz arkeolog.
1888- Frans Eemil Sillanpää, Fin yazar (ö. 1964).
1893- Alexander Korda, İngiliz yönetmen ve yapımcı (ö. 1956).
1904- Nikolay Ostrovski, Rus yazar (ö. 1936).
1925- B.B. King. Blues ekolünün gelişimini en çok etkileyenler arasında yer alan siyah Amerikalı caz gitaristi. Riley B. King olan gerçek adından çok sahne adı olan Blues Boy King'in kısaltılmışı B.B. King olarak bilinirdi.
1937- Aleksandr Vasilyeviç Medved. Bütün zamanların en iyi serbest stil güreşçisi olarak kabul edilen Rus sporcu. 1964 ile 1972 arasında üç olimpiyatta peşpeşe altın madalya kazanan Meved'in bu başarısına başka bir güreşçi tarafından erişilemedi.
1939- Breyten Breytenbach. Afrikaans dilininin en önemli şairlerinden biriydi. Irk ayrımcılığına karşı çıkışından ötürü sürgüne zorlanmış ve Fransa yurttaşlığına geçmişti.
1945- Muammer Hacıoğlu, Türk şair (ö. 1992).
1963- Yonca Evcimik, Türk pop müzik şarkıcısı.
1981- Alexis Bledel, ABD'li oyuncu
1987- Merve Boluğur, Türk sinema ve dizi oyuncusu


16 Eylül - Ölenler

1954- Gazeteci Sedat Simavi.
1972- Amerikan kolonilerindeki ilk kadın şair Anne Bradstreet.
1973- Victor Jara, Şilili sanatçı (d. 1932)
1977- Yunan asıllı Amerikalı soprano Maria Callas 54 yaşında Paris'te öldü.
1982- Türkiye'nin ilk viyolonselisti ve Devlet Operasının koro şefi Muhittin Sadak.
2000- Ressam Şükriye Dikmen, İstanbul'da öldü.
2002- Şair ve yazar, araştırmacı Muzaffer Uyguner.
2005- Melih Kibar, Türk müzisyen ve besteci (d. 1951)hayata veda etti.
2005- Tiyatro ve sinema sanatçısı Pekcan Koşar, 70 yaşında Yalova'nın Çınarcık ilçesinde öldü.
2007- Robert Jordan, Zaman Çarkı adlı epik fantastik dizinin yazarı (d. 1948)

17 EYLÜL


1176- Miryakefalon Savaşı.
1787-ABD Anayasası kabul edildi.
1908- Havacı Orwill Wright ve beraber uçtuğu arkadaşı Thomas E. Selfridge, uçak kazası geçirdi. Kazada ölen Selfridge, uçak kazasında yaşamını yitiren ilk insan oldu.
1922- Bandırma’nın düşman işgalinden kurtuluşu.
1934- Türkiye Cemiyet-i Akvam yani Milletler Cemiyeti üyeliğine kabul edildi.
1941- Britanya ve Sovyetler Birliği işgali altındaki İran'da Şah Rıza tahtan indirildi, yerine oğlu Muhammed Rıza Pehlevi geçti.
1943- Türkçülük akımının başlıca organı olan Büyük Doğu dergisi yayımlanmaya başladı.
1948- Yahudi Stern örgütü, Birleşmiş Milletler Filistin Arabulucusu Kolt Folke Bernadotte'yi Kudüs'te öldürdü.
1952- Vatan gazetesi başyazarı Ahmet Emin Yalman, başyazısında, serbest kura geçilmesini önerdi. Yalman'a göre böylece döviz karaborsası engellenebilecek.
1956- Avukat Celal Tekiner'in "Haksızlığa İsyan" adlı şiir kitabı toplatıldı.
1960- Profesör Dr. Tarık Zafer Tunaya Devrim Ocakları başkanı oldu.
1961- Eski başbakan Adnan Menderes İmralı adasında idam edildi.
(( Milli Birlik Komitesi, 65 yaşını aşan Celâl Bayar ile idam kararları çoğunlukla alınan öteki hükümlülerin cezalarını müebbet hapse çevirdi. Adnan Menderes, Hasan Polatkan ve Fatin Rüştü Zorlu'nun cenazeleri 1990'da İstanbul'a nakledildi ve devlet töreniyle Topkapı'da yaptırılan anıtmezara defnedildi. ))
1961- Londra'da nükleer silah karşıtı gösteri yapıldı; 850 kişi tutuklandı.
1967- Kayseri'de yapılan Kayserispor-Sivasspor arasında oynanan futbol maçında olaylar çıktı; 40 ölü, çok sayıda yaralı.
1968- Mihri Belli 5 yıl hapse mahkum oldu. Belli komünizm propagandası yapmaktan yargılanıyordu.
1980- Nikaragua'nın eski diktatörü Anastasio Somoza öldürüldü.
1980- Türkiye'de gözaltı süresi 15 günden 30 güne çıkarıldı.
1982- İsrail ordusu ve yerel Hıristiyan Falanjist milislerin işbirliğiyle Lübnan'da Sabra ve Şatilla Filistin mülteci kamplarında 40 saat süren katliam sona erdi.
(( 15 Eylül'de İsrail ordusunun Ariel Şaron komutasında Lübnan'ı işgalinin ardından 16 Eylül'de kamplar kuşatılmış, Uluslararası Kızıl Haç Komitesi'nin tespitlerine göre 2 bin 750 sivil erkek, kadın ve çocuk öldürülmüştü. Katliam sonrası kampa giren ilk İsrailli gazeteci Amnon Kapeliouk'a göre ölü sayısı 3 binden fazlaydı. Kimi Filistin kaynaklarına göre öldürülenlerin sayısı 7 bini geçiyordu. İsrail ordusuna göreyse ölü sayısı 300 dolayındaydı. ))
1988- Sol görüşlü 18 mahkum 118 metre tünel kazarak Kırşehir E Tipi Cezaevi'nden kaçtı.
1989- Şırnak, Silopi'de 6 köylü PKK militanı oldukları iddiasıyla öldürüldü.
1991- Cumhurbaşkanı Turgut Özal Sabah gazetesine 5 milyar liralık tazminat davası açtı.
(( Sabah gazetesi Özal'ın 1983 seçimlerini kazandıktan sonra Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George Bush'a şükran mektubu yolladığını yazmıştı. ))
1994- Dünya Gençler Boks Şampiyonası'nda Mustafa Genç ve Ercüment Aslan altın madalya kazandılar.
1996- Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bill Clinton, Kuveyt'e 3500 asker gönderdi. Bill Clinton, Irak'ı saldırgan davranışlarına son vermesi konusunda uyardı.
2000- Kendisini Üçüncü kez Peru devlet başkanı seçtiren Alberto Fujimori istihbarat şefinin muhalefet milletvekiline rüşvet verirken görüntülenmesi üzerine yeni seçime gidileceğini ve kendisinin aday olmayacağını açıkladı.
2001- Koalisyon ortaklarından MHP, TBMM'de Koray Aydın'ın milletvekilliğinden istifasına kabul oyu vereceklerini açıkladı. Aydın,'Vurgun Operasyonu' ardından Bayındırlık Bakanlığı ve milletvekilliğinden istifa etmişti.
2002- Irak, BM silah denetçilerini koşulsuz kabul etti. Irak Başbakan Yardımcısı Tarık Aziz "Denetimleri kabul etmemiz ABD'ye yetmez. Çünkü ABD politikalarının amacı, Irak petrollerinin denetimini ele geçirmek" dedi.
2004- Amerikan ordusu, Irak'ta Kaide sorumlularından Ebu Musab el-Zarkavi'yi yakalamak için Felluce ve Ramadi kentine hava operasyonu düzenledi; çoğu kadın ve çocuk 44 kişi hayatını kaybetti.
2004- Kuzey Osetya'nın Beslan kentinde çoğu çocuk 320 kişinin öldüğü rehine eyleminin sorumluluğunu Çeçen lider Şamil Basayev üstlendi.
2006- Küba'nın başkenti Havana'daki Bağımsızlar Zirvesi'ne katılan Adalet ve Kalkınma Partili (AKP) Devlet Bakanı Abdüllatif Şener, "İçimde hala biraz komünistlik var" dedi. Şener daha önce de "Her mülkiyeli biraz komünisttir" demişti.
2006- İsveç'te genel-yerel seçimler yapıldı. İktidardaki Sosyal Demokratlar seçimi kaybetti. Dört partili merkez sağ ittifak kazandı. Yeni başbakan, sağcı iktisatçı Fredrik Reinfeldt.
2006- Özer Kızıltan'ın yönettiği "Takva-Bir Adamın Allah Korkusu" filmi, Kanada'nın Toronto Film Festivali'nde Özel Jüri Ödülü'nü kazandı.
2009- 6 Ay Önce, boğazı kesilerek öldürülen Münevver Karabulut'un Katil Zanlısı, Firari Cem Garipoğlu teslim oldu.
2009- Türkiye ve Suriye karşılıklı olarak vizeyi kaldırdı.
2010- KPSS Eğitim Bilimleri Testi, “sınav sürecinde bazı usulsüzlüklerin meydana geldiği kanaatiyle” iptal edildi.



17 Eylül - Doğanlar

1774- Giuseppe Caspar Mezzofanti, İtalyan din adamı, dilbilimci ve hiperpoliglot (ö. 1849)
1918- İsrail cumhurbaşkanlarından Haim Herzog.
1922- Agostinho Neto, Angolalı şair, devlet başkanı (ö. 1979)
1931- Oscar ödüllü Amerikalı sinema oyuncusu Anne Boncroft.
1935- Ken Kesey, ABD'li yazar (ö. 2001)
1965- Bryan Singer, ABD'li sinema yönetmeni
1971- Top model Adriana Karembeu dünyaya geldi.
1975- Tayna Lawrence, Jamaikalı atlet



17 Eylül - Ölenler

1863- Alfred de Vigny, Fransız yazar ve şair (d. 1797)
1961- Adnan Menderes, Türk siyasetçi (d. 1899)
1967- Sanat tarihçisi Burhan Toprak.
1994- İngiliz düşünür Karl Popper.

18 EYLÜL


1790- Yergöğü Mütarekesi. 1787’de başlayan Osmanlı-Rus savaşları sırasında Avusturya ile Yergöğü’de yapılan savaşta Avusturya’nın yenilmesiyle sonuçlanmıştır.
1851- Amerikan gazetesi New York Times yayımlanmaya başlandı.
1908- Şark Demir Yolları'nda grev başladı.
1921- Sakarya Meydan Savaşı'nın kazanılmasının ardından Ankara'ya dönen Mustafa Kemal, coşkuyla karşılandı.
1923- Hindistan Ulusal Kongresi Britanya yönetimine karşı sivil itaatsizlik kampanyası başlattı.
1924- Mustafa Kemal Paşa medreselerin açılmasını isteyen hocalara hitaben "Mektep istemiyorsunuz! Halbuki millet onu istiyor. Bırakınız artık bu zavallı millet, bu memleket evladı yetişsin! Medreseler açılmayacaktır; millete mektep lazımdır" dedi.
1932- Camilerde ilk defa ezan Türkçe okundu.
1934- Sovyetler Birliği, Milletler Cemiyeti'ne girdi.
1937- Nyon Antlaşması Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi. Antlaşma Akdeniz'de korsanlık faaliyetlerine karşı ortak önlemleri içeriyordu.
1950- Sabiha ve Zekeriya Sertel'e pasaport verildi; Serteller Roma'ya gittiler.
1956- Efes'te 1926'dan beri sürdürülen arkeolojik kazılarda, ''Prytaneion'' adı verilen bölümde, Efes Artemis'i olarak bilinen dünyaca ünlü Artemis heykeli gün ışığına çıkarıldı.
1960- Demokrat Parti (DP) iktidarını deviren Milli Birlik Komitesi'nin (MBK) kurduğu araştırma komisyonları çalışmalarını sona erdirdi. Komisyonlar, MBK'nin Yassıada'da yargılanmalarına karar verdiği DP milltevekilleri ve bakanlarına yöneltilcek suçları Anayasa'yı ihlal, vatana ihanet, 28 Nisan olayları, İsmet İnö
1961- Yassıada'da hüküm giyen Demokrat Partililer Kayseri Cezaevi'ne nakledildi.
1962- Kıbrıs'ta Rauf Denktaş'a suikast girişiminde bulunuldu.
1970- 8 aydır tutuklu bulunan öğrenci liderleri Deniz Gezmiş ve Cihan Alptekin 1970'de tahliye edildiler.
1971- Türkiye Güzeli Filiz Vural Avrupa Güzeli seçildi.
1974-Cumhuriyet Halk Partisi-Milli Selamet Partisi koalisyonu bozuldu. Bülent Ecevit başbakanlıktan istifa etti.
1978-Türkiye'de ATAŞ rafinerisinde grev başladı.
1978- Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Jimmy Carter öncülüğünde, Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat ve İsrail Başbakanı Menahem Begin barış anlaşması imzaladılar.
1979- Adana'da öğretmen lojmanları basıldı; 6 öğretmen öldürüldü.
1980- 12 Eylül'de iktidara el koyan beş orgeneral kendilerine Milli Güvenlik Konseyi (MGK) adını vererek ant içti. MGK üyelerinin adları şöyle: Milli Güvenlik Konseyi ve Genel Kurmay Başkanı Kenan Evren, Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat Tümer, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin Ersin, Hava Kuvvetleri Komutanı Tahsin Şahinkaya, Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat Celasun.
1981- Fransa'da idam cezası kaldırıldı.
1984- Sıkıyönetim mahkemesi kararıyla askeri cezaevinde tutuklu bulunan Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Abdullah Baştürk serbest bırakıldı.
1988- Irak hükümetinin baskılarından kaçarak Kuzey Irak'tan Türkiye'ye sığınan Kürtlere Türkçe öğretileceği açıklandı.
1993- Hamza Yerlikaya Dünya Grekoromen Güreş Şampiyonası'nda 26 yıl aradan sonra Türkiye'ye altın madalya kazandırdı.
1997- 89 Ülke kara mayınlarının yasaklanması antlaşmasını onayladı. Amerika Birleşik antlaşmaya imza atmayı reddetti.
2000- Amerikalı aktör Harrison Ford, reklam oyuncularının grevini desteklemek için "Ekran Oyuncuları Derneği"ne yüz bin dolarlık bağış yaptı. 130 bin reklam oyuncusu 1 Mayıs'tan beri grevdeydiler.
2000- İsrail hükümeti, Filistin ile sürdürdüğü barış görüşmelerini durdurduğunu açıkladı.
2001- F tipi cezaevlerine karşı yapılan ölüm orucu eylemine dışarıdan destek verilen Küçükarmutlu'daki eve yapılan operasyonu protesto için kendini yakan tutuklulardan İbrahim Erler öldü.
2003- Adalet Bakanlığı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) içtihatlarının temel kaynak olarak kullanılmasını istedi. Bakanlık, AİHM kararlarını içeren ilk cildi hakim ve savcılara dağıttı.
2003- Irak Ulusal Müzesi'nden çalınan beş bin yıllık bir Sümer heykeli Bağdat'ta bir bahçede gömülü bulundu. Heykel çalınan 15 bin parça tarihi eserden biriydi.
2005- Almanya'da genel seçimler yapıldı. Angela Merkel liderliğindeki sağ birlik (CDU/CSU) yüzde 36,2, Başbakan Gerhard Schröder liderliğindeki Sosyal Demokratlar yüzde 34, Hür Demokratlar (FDP) yüzde 9.8, Yeşiller yüzde 7.9, Sol Parti yüzde 8.2 oranında oy aldı. İkinci Dünya savaşından bu yana Almanya parlamentosuna ilk kez bir Sosyalist Parti girdi.
2005- Afganistan'da 1969'dan bu yana ilk parlamento seçimleri yapıldı.
2006- Moldova'nın 500 bin nüfuslu Transdinyester bölgesinde yapılan referandumda halkın yüzde 97,1'i Rusya'ya bağlanmayı onayladı.
2006- İran uyruklu ABD vatandaşı Anousheh Ansari uzaya giden ilk kadın uzay turisti oldu.


18 Eylül - Doğanlar

1905- Efsanevi İsveçli sinema oyuncusu Greta Garbo.
1909- Gana bağımsızlık lideri ve cumhurbaşkanı Kwame Nhrumah.
1933- Amerikalı şarkıcı, şarkı sözü yazarı ve ozan Bob Dylan.
1953- Grażyna Szapołowska, Polonyalı sinema oyuncusu
1969- Nezha Bidouane, Faslı atlet
1971- Anna Netrebko, Rus opera sanatçısı


18 Eylül - Ölenler

1783- Leonhard Euler, İsviçreli matematikçi ve fizikçi (d. 1707)
1948- Pakistan'ın Kurucusu Muhammed Ali Cinnah öldü.
1961- Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Dag Hammarskjöld uçak kazasında.
1970- Rock yıldızı Jimy Hendrix, aşırı dozda uyuşturucudan.
1976- Eski milletvekili ve gazeteci Celal Kargılı.
1993- Saz sanatçısı Nida Tüfekçi 64 yaşında öldü.
1994- Nida Tüfekçi, saz sanatçısı (d. 1929)
1997- ''Bizimkiler'' televizyon dizisinin ''Hakim Bey''i, tiyatro ve sinema sanatçısı Orhan Çağman 70 yaşında öldü.
2003- Emekli Büyükelçi Ecmel Barutçu vefat etti.

19 EYLÜL


1575- Padişah III. Murat'ın görevlendirdiği Müneccimbaşı Takiyüddin Efendi'nin öncülüğünde kurulan İstanbul Rasathanesi, açıldı. Rasathane, devrin Şeyhülislamı tarafından 1580'de yıktırıldı. Araştırmacılar, rasathanenin Galatasaray Lisesi civarında kurulduğunu tahmin ediyorlar.
1893- Yeni Zelanda kolonisi, kadınlara oy hakkı tanıyan ilk ulus oldu. Bu atılımın öncüsü, 1866'da ''kadın hareketi''ni başlatan Kate Sheppard idi.
1922- Mustafa Kemal Paşa'ya Mareşal rütbesiyle Gazi unvanı verildi.
1927- Nikaragua'da ayaklanmacıların lideri Augusto Sandino hükümet kuvvetlerine karşı taaaruza geçti.
1935- Almanya'da Yahudilerin kamu sektöründe çalışması yasaklandı.
1944- Finlandiya ile Sovyetler Birliği ateşkes imzaladı.
1951- Kuzey Atlantik Paktı Konseyi, Türkiye ve Yunanistan'a NATO'ya katılma çağrısı yaptı.
1955- Sıkıyönetim Komutanlığı, Ankara'da Ulus gazetesini süresiz, İstanbul'da Hergün, Hürriyet ve Tercüman gazetelerini 15 gün süreyle kapattı.
1955- Arjantin cumhurbaşkanı Juan Peron askeri bir darbeyle devrildi ve Paraguay'a sürüldü. Perón ve eşi Eva Arjantin halkının bir bölümünce oldukça fazla sevilmekteydi. Perón'un yandaşları yoksulluğu yoketmek ve emeği saygınlaştırmak için yaptıklarına övgüler dizerken karşıtları ise onu demagog ve diktatör olarak görmektedir. Günümüzde Arjantin'de hâlâ yaygın olan ve kapitalizm ile sosyalizm arasında üçüncü bir yol olduğunu iddia eden siyasal Peronizm hareketini başlatmıştır.
1962- İlhan İskender Sanat Armağanı'nı Behzat Budak ve Yıldız Kenter aldı.
1967- 50 gündür süren Singer fabrikası işçilerinin grevi yasal olmadığı gerekçesiyle, mahkeme kararıyla kaldırıldı.
1970- Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarı Turgut Özal teşkilatın yeni binasına mescit istedi.
1970- Türk Hava Yolları'nın "Antalya" isimli uçağı Isparta yakınlarında düştü: 154 kişi öldü.
1979- Silahlı kişiler İstanbul'da Hergün gazetesini taradı: 1 kişi öldü, 2 kişi yaralandı.
1980- Bir yüzbaşıyı öldürme iddiasıyla yargılanan Sedar Soyergin sıkıyönetim mahkemesinde tek duruşmada idama mahkum edildi.
1980- Avrupa Parlamentosu Türkiye - Avrupa Ekonomik Topluluğu ilişkilerini askıya alma önerisini reddetti.
1981- Devrik Başbakan Süleyman Demirel'in yeğeni Yahya Demirel Türk vatandaşlığından çıkarıldı.
1982- İsveç'te seçimleri Sosyal Demokratlar kazandı; Olof Palme başbakan oldu.
1985- Meksika'nın başkenti Meksiko'da meydana gelen 8.1 büyüklüğündeki depremde 35 binden fazla kişi öldü.
1987- 10. Akdeniz Oyunları'nda Serbest Güreş Milli Takımı 6 altın, 1 gümüş madalya kazandı. Böylece, Türkiye, takım halinde şampiyon oldu.
2002- Tel Aviv'de bir otobüse düzenlenen intihar saldırısında 5 kişi öldü. Saldırının ardından İsrail tankları yeniden Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat`ın Ramallah'taki karargahına girdi.
2004- BM'ye bağlı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, İran'ın uranyum zenginleştirilmesi faaliyetlerinin durdurulmasına karar verdi.Tahran kararı reddetti; "sorun BM Güvenlik Konseyi'ne yansırsa nükleer tesisleri denetime kapatırız" dedi.
2004- Kazakistan'da genel seçim yapıldı. Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev'in OTAN (Anavatan) partisi yüzde 43'le birinci, büyük kızı Dariga Nazarbeyava'nın ASAR (Hep Birlikte) partisi yüzde 19,5'la ikinci parti oldu. Avrupa'dan gelen gözlemciler seçim için "Adil ve şeffaf değil" dedi.
2004- Çin'de Jiang Zemin, Çin Komünist Partisi liderliği ile devlet başkanlığının ardından, başkomutanlığı da Hu Jintao'ya devretti.
2005- Hak ve Özgürlükler Partisi'nin (Hak-Par) Siyasi Parti Yasası'na muhalefet ettikleri iddiasıyla yargılanan yöneticileri, mahkemede Kürtçe savunma yaptı.
2005- Britanya'da Anglikan kilisesi piskoposları, "Terörizmle Mücadele, 11 Eylül'ün Ardından Güç, Demokrasi ve Şiddet" raporu yayımladı. Raporda, rak işgali nedeniyle Hıristiyan liderlerin Müslümanlardan özür dilemesi gerektiği ve işgalin Amerika'nın çıkarlarına hizmet olsun diye yapıldığı belirtildi.
2006- Uluslararası Af Örgütü, Güney Afrika lideri Nelson Mandela'ya kurumun en büyük ödülü olan "Vicdan Büyükelçisi" payesini verdi.
2006- Irak'ın devrik lideri Saddam Hüseyin'i yargılayan mahkemenin yargıcı Abdullah El Emin, tarafsızlığını kaybettiği gerekçesiyle görevden alındı. El Emin duruşmada Saddam'a "Diktatör değildiniz" demişti.


19 Eylül – Doğanlar

1832- Walter Scott, İskoç Yazar
1911- "Sineklerin Tanrısı" ile ünlü Nobel ödüllü İngiliz yazar William Golding.
1913- Frances Farmer, ABD'li oyuncu (ö. 1970)
1922- "Çek lokomotifi" olarak ünlenen 2 kez olimpiyat şampiyonu Çekoslovak atlet Emil Zatopek.
1933- Behiye Aksoy, Ses sanatçısı İstanbul'da dünyaya geldi.
1944- İsmet Özel, şair.
1948- Jeremy Irons, İngiliz oyuncu


19 Eylül – Ölenler

M.Ö.19- Publius Vergilius Maro, Romalı şair (d. M.Ö. 70)
1959- Ruşen Eşref Ünaydın, Türk siyasetçi ve diplomat (d. 1892)
1960- Demokrat Parti eski İstanbul Milletvekili Zakar Tarver, Yassıada'da hapiste.
1961- Eski başbakanlardan Ordinaryüs Prof. Şemsettin Günaltay öldü.
1975- Bedri Rahmi Eyüboğlu, Türk ressam ve şair (d. 1913)
1985- Italo Calvino, İtalyan yazar
1989- Ertem Eğilmez, Türk sinema yönetmeni ve yapımcı (d. 1929)
2002- İsmail Necdet Kent, Emekli Büyükelçi
2005- "Nazi Avcısı" olarak anılan Simon Wiesenthal, 96 yaşında.1100'den fazla Nazi savaş suçlusunun yakalanıp yargılanmasını sağlamıştı.
2006- Ekin Yayınları sahibi ve editörü Mehmet Düz.