İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Urdu Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Halil Toker, Hindko dilinin ilk ayrıntılı gramerini hazırladı. Hint-Avrupa dil ailesine mensup bir dil olan Hindko dili, Pakistan’ın Abbottabad, Haripur, Mansehra ve Attock gibi ilçeleri ile Peşaver, Novşera, Swabi ve Kohar gibi şehirlerinin yanında bu bölgelerden Hindistan’a göç etmiş Sih dini mensupları arasında yaklaşık 16 milyon kişi tarafından konuşuluyor.
Tarihi bin yıllara dayandırılan Hindko dili, genelde konuşma dili olarak varlığını sürdürürken, yazılı edebiyat dili olarak varlık gösteremedi. Hindkowanlar arasında anadile ilişkin bilinçlenme sonucunda dilin sözlü edebiyatını ve kültürel sahadaki mirasını kayıt altına alma çabaları yoğunlaştı. Buna rağmen dilin ayrıntılı bir gramerini hazırlama yönünde bir girişim yapılmadı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Urdu Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Halil Toker, dört yıllık bir çalışma neticesinde Hindko dilinin dil bilgisi kurallarını tespit ederek dilin ilk ayrıntılı gramerini hazırladı. İngilizce olarak kaleme alınan eser 2013’te “Hindko Grammar” adıyla Pakistan’ın Peşaver şehrinde yer alan Gandhara Hindko Board tarafından; 2014’te ise “A Practical Guide to Hindko Grammar” adıyla ABD’de yayımlandı.
‘Büyük onur’
Kitabın önsözünü yazan Gandhara Hindko Board’un Başkanı Ejaz Ahmad Qureshi, “Bu kitap, bir Türk’ün Pakistanlılara büyük bir hediyesi. Kıymetli eseri yayımlamak Gandhara Hindko Board için büyük bir onur... Halil Toker, Pakistan’ın büyük bir dostu olarak ebediyen yad edilecektir” ifadelerine yer verdi. Peşaver’de yaşayan Pakistanlı gazeteci ve yazar Haalid Mobeen de kitapla ilgili olarak, “Kalpak giyip gururla Hindko dilini savunduğunu iddia edenlerin yapamadığını bir Türk başardı” dedi. Hint-Avrupa dil ailesine mensup bir dil olan Hindko dili, Pakistan’ın Abbottabad, Haripur, Mansehra ve Attock ilçeleri ile Peşaver, Novşera, Swabi ve Kohar şehirlerinin yanında bu bölgelerden Hindistan’a göç etmiş Sih dini mensupları arasında konuşuluyor.
Anadil kısmına eklendi
Uzun yıllar bölgedeki Peştuca konuşan halk tarafından ayrımcılığa maruz kaldıklarını ifade eden Hindkowanlar, son yıllarda siyasi bir bilinçlenme ile anadillerine daha fazla önem vermeye başladı. Hindko dili, Pakistan nüfus sayımlarında ayrı bir dil şeklinde “anadil hanesi” kısmına eklendi.
Yüksek lisans tezine konu oldu


Profesör Toker, Hindistan Jawahar Lal Nehru Üniversitesi (Yeni Delhi-Hindistan) ve Minhaj Üniversitesi’nde (Lahor-Pakistan) iki yüksek lisans tezine konu oldu. Hamida Shaheen adlı Pakistanlı bir araştırmacı da hakkında “Turk-e Gamzazan” adlı bir kitap hazırlayıp yayımladı. Pakistan’da ve ABD Wisconsin Üniversitesi’ne ait Urdu Studies dergisi de Toker hakkında 3 sayı hazırladı. Toker’in telif ve tercüme olmak üzere
50 civarında kitabı bulunuyor.
Bunlardan 30’u Urdu dilinde.


Devami...