Edat tümleçleri cümle içerisinde farklı söz öbekleri ile beraber kullanılır. Özellikle sınavlarda edat ya da edat tümlecini bulmaya yönelik farklı pek çok soru kalıbı ile karşılaşılır. Bu sebeple bir konu anlatımı niteliği taşıyan yazımızda edat tümlecini ve soru kalıplarını örnek cümlelerle beraber sizlerle paylaşacağız.
İlgeç (edat) Tümleci Nedir?
İlgeç (edat) tümleci cümlelerde bazı söz kalıpları halinde bulunmaktadır. Genellikle cümle içlerinde yüklemin sebebini ve vasıta nedenini ortaya koyar. Bu açıdan ilgeç (edat) tümleci cümlede bazı görevleri yerine getirir. Özellikle yükleme birliktelik ve vasıta gibi görevleri taşımakla sorumludur.
İlgeç (edat) Tümleci Nasıl Bulunur?
İlgeç (edat) tümlecini cümle içerisinde bulmak için özellikle yükleme bazı sorular yöneltmeniz gerekir. Çünkü ilgeç tümleci yüklemde vasıta, sebep ve birliktelik sorularına cevap verir. Bu nedenle bu soruları cevaplayan türden içerikleri yükleme yöneltmek gerekir. Cümlede kullanılan ilgeç tümleçlerini kolaylıkla bulabilmek için yükleme şu sorular yöneltebilirsiniz;
1- Ne ile?
2- Kiminle?
3- Neden?
Bu sorulara yanıt veren bir söz öbeği cümlede bulunuyorsa, o söz öbeği ilgeç tümleci olarak nitelendirir. Genellikle sınavlarda sorulan sorular ilgeç tümlecini bulmaya yöneliktir. Bu sebeple ilgeç tümlecinin nasıl bulunduğu soruları doğru işaretlemek açısından da önemlidir.
Cümleler İçerisinde İlgeç Tümleci Örnekleri
İlgeç tümlecini doğru şekilde anlamak ve sınavlarda başarı sağlamak için öncelikle bu soru kalıplarına uygun cümlelere göz atmak gerekir. İşte ilgeç tümlecine örnek cümleler;
1- Annesinin sesiyle kendisine geldi: Bu cümleye ne ile? Sorusunu sorarak ilgeç tümlecini bulabilirsiniz.
Ne ile? - annesinin sesiyle (ilgeç tümleci)
2- Seninle konuşmak için 10 km yol geldim: Bu cümleye neden? Sorusunu sorarak ilgeç tümlecini bulabilirsiniz.
Neden? - Seninle konuşmak için (ilgeç tümleci)
3- Arkadaşıyla beraber tiyatroya gelmişti: Bu cümleye Kiminle? Sorusunu sorarak ilgeç tümlecini bulabilirsiniz.
Kiminle? - Arkadaşlarıyla (ilgeç tümleci)
İlgeç Tümlecinin Özellikleri
İlgeç (edat) tümleci cümlede farklı içerikleri sağlayabilir. Özellikle söz öbeklerinde ve cümlelerde amaç ve sonuç ilişkisi taşır. Ayrıca cümlelerde eşitlik, benzerlik, birliktelik ve aracılık özelliklerini taşıyan bir görev alır. Genellikle ilgeç tümceleri bir söz öbeği halinde bulunur. Bu sebeple tek başlarına herhangi bir anlam taşımaları beklenemez. Sadece cümle içlerinde verilen özellikler gösterildiği sürece bir anlam ifade ederler. Hangi anlam ifade ettikleri de bazen soru kalıplarında sorulabilir.
İlgeç Tümleçlerinin İfade Ettiği Kavramlar
ilgeç tümcelerinin ifade ettiği kavramları belirlemek için yine yükleme sorulan soru kalıplarından yararlanılır. Soru kalıplarına ve ilgeç tümlecine göre ifade edilen kavramlar da ortaya çıkmaktadır.
1- Arabalar, doğuya doğru gidiyordu. : Nereye doğru? - Doğuya (yön kavramı)
2- Dedemin anlayışına göre çalışan her zaman kazanır. : Kime göre? - Dedemin anlayışına (Görelik kavramı)
3- Yorgunluğunu atmak için önce ılık bir duş aldı. : Niçin? - Yorgunluğunu atmak için (Amaç kavramı)
4- Sinemaya bir arkadaşı ile gidecekmiş. : Kiminle? - Bir arkadaşıyla (Birliktelik kavramı)
5- Annem elindeki küçük vazoyla çiçek taşıdı. : Neyle? - küçük vazoyla (Araç kavramı)
Bu kavramlar aslında ilgeç tümleçlerinin söz öbeklerinde belirttikleri kavramlardır. Sorularda genellikle bu kavramlarla ilgili olarak da sorular gelmektedir.


Devami...