-
10 ŞUBAT
1763-İngiltere, Fransa, ve İspanya arasında 10 Şubat 1763'te Paris antlaşması imzâlandı: Yedi Yıl Savaşları sona erdi. Yedi Yıl Savaşı, Avrupa'nın belli başlı devletleri arasında, 1756-1763 arasında gerçekleşen bir dizi askeri çatışmadır.
1909- II. Abdülhamid tahttan indirildi.
1931- Yeni Delhi, Hindistan'ın başkenti oldu.
1947- Amerika Birleşik Devletleri özel bankaları Türkiye'ye kredi vermeyi reddetti.
1947- İtalya, Macaristan, Bulgaristan, Romanya ve Finlandiya Paris Barış Antlaşması'nı imzaladılar.
1950- Komünistlik suçlamasıyla yargılanan üniversite öğretim üyelerinin davası 10 Şubat 1950 tarihinde sona erdi; Behice Boran ve Niyazi Berkes 3'er ay hapis cezası aldı. Pertev Naili Boratav beraat etti.
1953-Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesinde, Adnan Çoker ve Lütfü Günay'ın, ''Sevgi Öncesi'' adını taşıyan ilk soyut resim sergisi açıldı.
1954- Ali Sipahi adlı genç 24. Monte Carlo Uluslararası Otomobil Mukavemet Yarışı'na katıldı. Ali Sipahi yarış sırasında otomobilin arka tekerleğinin fırlamasına rağmen 3 bin 300 km'lik parkuru tamamladı.
1954- Kapatılan Millet Partisi'nin yöneticileri Cumhuriyetçi Millet Partisi'ni kurdu, genel başkanlığına Ahmet Tahtakılıç seçildi.
1956- Ceyhan Nehri taştı. Çukurova'da 50 bin hektar arazi sular altında kaldı.
1958- İstanbul Valisi Mümtaz Tarhan gece kulüplerinde striptiz yapılmasını yasakladı.
1962- Doğu-Batı arasında casus değiş tokuşu yapıldı; Sovyetler Birliği'nde hapis cezası alan Amerikalı pilot Gary Powers ülkesine verildi.
1969- Amerika Birleşik Devletleri 6. Filo'suna ait gemilerin İstanbul'a gelişi öğrenciler tarafından protesto edildi.
1971- Mehmet Ali Aybar ihraç talebiyle Türkiye İşçi Partisi (TİP) Haysiyet Divanı'na sevk edildi.
1979- Hacettepe Tıp Fakültesi Hastanesinde Türkiye'de ilk kez bir buçuk aylık bebeğe açık kalp ameliyatı yapıldı.
1980- Polis, 8 Şubat'tan beri kendilerini Çiğli İplik Fabrikası'na kapatarak barikat kuran bin 500 işçiye müdahale etti; 15 kişi yaralandı, 500 kişi gözaltına alındı.
1981- Genelkurmay Sıkıyönetim Askeri Hizmetler Koordinasyon Başkanlığı 5 sanatçıya "teslim ol" çağrısı yaptı. "Teslim ol" çağrısı yapılan sanatçılar Cem Karaca, Melike Demirağ, Şanar Yurdatapan, Sema Poyraz ve Selda Bağcan'dı.
1981- Kapatılan Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş, savcılıkta ifade verdi. Adam öldürmeyi azmettirdiği iddia edilen Türkeş, kapatılan Milliyetçi Hareket Partisi teşkilatının her türlü şiddet hareketine ve adam öldürmeye karşı olduğunu söyledi.
1987- Yazar Aziz Nesin'in, Cumhurbaşkanı Kenan Evren aleyhine açtığı tazminat davası mahkemece reddedildi. Red gerekçesi olarak, cumhurbaşkanlarının "vatan hainliği" dışındaki suçlardan yargılanamayacağı ileri sürüldü.
1992- Boksör Mike Tyson, ABD´li siyahi güzel Desiree Washington'a tecâvüz suçundan mahkûm oldu.
1993- "Yorgun Savaşçı" filmi Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu'nda (TRT) yayına girdi.
( Film devlet televizyonu tarafından çekilmiş, ancak siyasi ve askeri otorite tarafından imhasına karar verilmiş ve 1983 yılında yakılmıştı. Kültür Bakanı Fikri Sağlar filmin yakılmaktan kurtulan tek nüshasını buldurttu ve yayına soktu. )
1995- Et ve Balık Kurumu’nun 2 Şubat 1995'te, gerçek değerinin onda birine, hükümet ortağı Refah Partisi'ne yakın Hak-İş Sendikası'na satılması kararını başbakanlık iptal etti.
1996- IBM'in süper bilgisayarı Deep Blue, Garry Kasparov'u yenmeyi başardı.
1998-Fransa'da sinema dalında düzenlenen ''Sadoul Ödülü''nü, yönetmenliğini Zeki Demirkubuz'un yaptığı ''Masumiyet'' adlı film kazandı.
2000- İsrail, Filistinli tutuklulara işkence yaptığını resmen kabul etti. Beş yıl önce hazırlanan gizli servis (Şin Bet) raporlarını inceleyen parlamento komisyonu tarafından açıklandı.
2001- Çek devlet televizyonu çalışanları parlamentonun genel yayın yönetmenliğine onayladıkları bir ismi getirmesi üzerine üç aydır sürdürdükleri grevi sona erdirdi.
2002- ABD, Kaide ile bağlantıları bulunmayan örgütleri de "gelecekte hedef alınabilecek örgütler listesi"ne dahil etti. Gerekçe olarak yıllardır bilinen ABD karşıtı tutumları gösterildi. Bu örgütler arasında Türkiye'deki Devrimci Halk Kurtuluş Partisi Cephesi de (DHKP-C) bulunuyor.
2003- Türkiye, NATO'dan 4. maddenin işletilmesini talep etti.
( NATO'nun 53 yıllık tarihinde ilk defa istenen 4. Maddesi'ne göre: "Taraflardan herhangi biri, taraflardan birinin toprak bütünlüğü, siyasi bağımsızlığı ya da güvenliğin tehdit edildiği düşündüğü zaman birlikte dayanışmalarda bulunacaktır."
2004- Fransa parlamentosu, iktidar ve muhalefet işbirliğiyle devlet okullarında türban, kippa, haç gibi dini sembollerin tümünü yasaklayan yasayı 36'ya karşı 494 oyla kabul etti. Komünist Parti yasaya ret oyu verdi. Dini topluluklar tepkili.
2005- Suudi Arabistan'da 40 yıl sonra yerel seçimler yapıldı. Kadınlar seçime sokulmadı.
2006- Kosova'da İbrahim Rugova'nın ölümüyle boşalan başkanlık görevine Kosova Demokratik Birliği'nden Dr.Fatmir Seydiu seçildi.
2006- Kış Olimpiyatları, Turin'de (İtalya) başladı.
10 Şubat – Doğanlar
1890- Boris Pasternak, Nobel Edebiyat Ödülü sâhibi Rus yazar, şâir (ö. 1960)
1898- Alman yazar Bertholt Brecht.
1929- Küba devriminin lideri Fidel Castro.
1939- Enver Ören, Türk iş adamı
1944- Şair Refik Durbaş.
1957- Oya Aydoğan, Türk sinema oyuncusu
1963- Candan Erçetin, Türk şarkıcısı
10 Şubat – Ölenler
1837- Rus yazar Puşkin.
1918- Osmanli Padişahlarının; 34.sü, Hilâfet-i Osmaniye'nin 25. Halifesi olan Sultan II. Abdülhamid Han Beylerbeyi Sarayinda vefat etti.
1923- Alman fizikçi Wilhem Roentgen.
1947- Besteci ve gazeteci Muhsin Sabahattin Ezgi.
1948- Sergei Eisenstein, Rus sinema yönetmeni
1973- Sinemacı Nevzat Pesen.
1988- İzlanda'lı Nobel ödüllü yazar Halldor Laxness.
2005- Hammond orgda tüm zamanların en iyi müzisyeni kabul edilen Jimmy Smith,79 yaşında.
2005- Çağdaş Amerikan tiyatrosunun en önemli yazarlarından Arthur Miller, 89 yaşında.
(( 1953'de yazdığı "Cadı Kazanı" oyununda, ABD'de Amerikan Aleyhtarı Faaliyetler Komitesi'nin komünizm soruşturmalarını eleştirdi.1949'da Satıcının Ölümü ile Pulitzer ödülü aldı. Amerikalı sinema oyuncusu Marilyn Monroe ile evlenip ayrılmıştı. ))
2005- Türkolog Prof. Dr. Fahrettin Kırzıoğlu 88 yaşında Ankara'da öldü.
-
11 ŞUBAT
1752-ABD'nin ilk hastanesi Pensilvanya'da açıldı.
1808- Antrasit ilk defa bir yakıt olarak kullanıldı.
1809- Robert Fulton, buharlı geminin patentini aldı.
1843- Giuseppe Verdi'nin I Lombardi adlı operasının ilk gösterimi Milano'da yapıldı.
1867- Sadrazam Mehmed Emin Âli Paşa beşinci ve son kez sadrazam oldu.
1888- İstanbul'un Avrupa'ya açılan kapısı Sirkeci Garı'nın inşaası büyük bir devlet töreniyle başladı.
1895- Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı'nda Büyük Britanya adası tarihinin en soğuk gününü yaşadı: –27.2°C. Bu rekor daha sonra 10 Ocak 1982'de tekrarlandı.
1926- Siirt Milletvekili Mahmut Bey (Soydan) tarafından kurulan Milliyet gazetesi çıkmaya başladı.
1928- Kış Olimpiyatları, St. Moritz'de (İsviçre) başladı.
1936- İstanbul'da kar fırtınası; binalar yıkıldı,120 kadar tekne battı ve Unkapanı Köprüsü parçalandı.
1939- Lockheed şirketine ait P-38 tipi bir uçak Kaliforniya'dan New York'a 7 saat 2 dakikada uçtu.
1941- T.C. yurttaşı olmayan Musevilerin Türkiye'den transit geçmeleri hakkında kararname yayımlandı; uyruğunda bulundukları devletler tarafından kısıtlama getirilmiş T.C. yurttaşı olmayan Museviler, ancak konsolosluklardan transit vizesi alarak Türkiye topraklarından geçebilecekler.
1945- Yalta Konferansı sona erdi. İkinci Dünya Savaşı sonrası dünya düzeninin esasları belirlendi.
(( Yalta Konferansı, 4 Şubat 1945 - 11 Şubat 1945 arası Birleşik Devletler, Birleşik Krallık ve Sovyetler Birliği adlarına Franklin D. Roosevelt, Winston Churchill, ve Josef Stalin'in sırasıyla katıldığı toplantıdır.
Birleşmiş Milletler örgütünün kurulacağı, San Francisco’da bir konferansın toplanacağına ilişkin bildiriyle, burada belirlenmiştir. Churchill, Almanya'nın askeri işgaline Fransa’ nında katılmasını güçlükle kabul ettirmiştir. Almanya’nın bölünmesi ve tazminat sorunları konusunda anlaşamayan taraflar sözkonusu sorunları çözmeyi ileri bir tarihe bırakmışlardır. Churchill’in görüşüne karşın, Stalin ile Roosevelt Almanya aleyhinde ödünlere karşılık, Doğu Polonya’nın bölünmesi ilkesini kabul etmişlerdir. Ama Churchill, Polonya hükümetinin Londra’daki göçmenleri kabul etmesini sağlamıştır. Kurtulan Avrupa ile ilgili bir bildiride demokratik hükümetlerin kurulması öngörülmüştür. SSCB 1905’te kaybettiği topraklarla birlikte Kuril adalarının (Çişima adaları) kendisine geri verilmesinin sağlanması karşılığında Almanya’nın teslim olmasından üç ay sonra Japonya’ya müdahale etmeye söz vermiştir. Yalta Konferası'ndan ABD başkanı Roosvelt ve Stalin gayet memnun olarak, Churcill ise, düşündüklerini elde edememenin üzüntüsü içinde ayrıldı Bunun içindir ki, Churchill, hatıralarının Yalta ile başlayan kısmına "Demir Perde" adını koymuş ve Yalta'yı final olarak nitelendirmiştir Gerçekten de Yalta Büyük İttifak'ın sonu olmuş ve işbirliğinin yerini rekabet ve mücadele almıştır. ))
1953- SSCB, İsrail ile diplomatik ilişkilerini kesti.
1953- İstanbul Gazeteciler Cemiyeti ''Gericilikle Savaşım'' için ''Ulusal Dayanışma Cephesi'' kurmayı kararlaştırdı.
1957- Gazeteci Metin Toker tutuklanarak cezaevine girdi.
((Toker, Demokrat Parti (DP) İstanbul Milletvekili ve eski Devlet Bakanı Mükerrem Sarol ile Akis dergisi arasındaki davadan hapis cezasına çarptırılmıştı. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı İsmet İnönü, " Damadımın tutuklanması haberine üzülmedim, bu şerefli bir mahkümiyettir "dedi. ))
1957- Muhalefet milletvekilleri Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'nda değişiklik istedi.
1959- Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla ilgili Zürih Antlaşması, Türkiye ile Yunanistan arasında imzalandı.
1961- Adalet Partisi, Ragıp Gümüşpala'nın başkanlığında kuruldu.
1961- 5 parti kuruldu. Adalet Partisi, Memleketçi Serbest Parti, Çalışma Partisi, Türkiye İşçi ve Çiftçi Partisi ve Cumhuriyetçi Mesleki Islahat Partisi.
1964- Tayvan, Fransa ile diplomatik ilişkilerini kesti.
1964- Limasol'da (Kıbrıs) Rumlarla Türkler arasında çarpışmalar başladı.
1965-ABD Başkanı Lyndon B. Johnson, hava ve deniz kuvvetlerine, Kuzey Vietnam Halk Cumhuriyeti'ndeki askeri hedeflerin bombalanması emrini verdi.
1965- Yeni Adana gazetesi Dünya Basın Barış Ödülü'nü kazandı.
1969- Amerikan 6. Filosunu protesto gösterileri sürüyor; üniversite öğrencileri Beyazıt Kulesi'ne üzerinde Vedat Demircioğlu'nun resmi bulunan bir bayrak çekti. Vedat Demircioğlu, 6. Filonun 1968'deki gelişinde öldürülmüştü.
1971-ABD, Birleşik Krallık, SSCB, ve diğer ülkeler arasında uluslararası sularda nükleer silahların kullanılmaması konusunda antlaşma imzalandı.
1973- Vietnam Savaşı: ilk Amerikan esirleri serbest bırakıldı.
1978- Çin Halk Cumhuriyeti, Aristoteles, Shakespeare ve Charles Dickens'in eserlerine uyguladığı sansürü kaldırdı.
1979- Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş "Türkiye'de sol terörün karşısında sağ terör bulunduğu iddiası asılsızdır.
( Tüm anarşi komünist silahlı gerilla teşkilatlarından gelmektedir. Bunun dışında sağcı denilen grupların yaptığı bazı kanunsuz hareketler vardır ki, bunlar yalnızca bir takım baskılar neticesinde karşılaşılan durumlardan olmaktadır. Bu olayları hiçbir sağ teşkilat veya parti metod olarak benimsememektedir. Sağda bir kadro yoktur. Sadece münferit olaylar vardır." dedi. )
1979- 15 yıllık sürgün hayatından sonra ülkesine 9 gün önce dönen Ayetullah Humeyni yanlıları İran'da yönetimi ele geçirdi. Şah'ın Başbakanı Bahtiyar istifa etti.
1981- İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Mahkemesi, şarkıcı Cem Karaca, Melike Demirağ, Şanar Yurdatapan, Sema Poyraz ve Selda Bağcan hakkında gıyabi tutuklama kararı verdi. Sanatçılar yabancı ülkelerde Türkiye aleyhine propaganda yapmakla suçlanıyorlardı. Selda Bağcan teslim oldu ve serbest bırakıldı.
1987- Koç Holding Onursal Başkanı Vehbi Koç Milletlerarası Ticaret Odası tarafından "Dünyada yılın işadamı" seçildi. Vehbi Koç ödülünü, 1987'de aldı.
1988- Avusturya halkının yüzde 70'i Cumhurbaşkanı Kurt Waldheim'ın istifa etmesini istemedi. Kurt Waldheim Nazi geçmişine ilişkin sorgulanmıştı.
1990- Güney Afrika'da ırkçı rejime karşı savaşan Afrika Ulusal Kongresi'nin (ANC)lideri Nelson Mandela özgürlüğüne kavuştu.
1990- Mike Tyson ağır sıklet boks şampiyonu unvanını Buster Douglas'a nakavt olarak kaybetti.
1994- HBB televizyon kanalında yayımlanan Yüksek Tansiyon adlı programın yapımcısı Erhan Akyıldız ve Ali Tevfik Berber, askeri mahkemede 2'şer ay hapis cezasına çarptırıldı.Televizyoncular programda halkı askerlikten soğuttukları iddiasıyla yargılanmışlardı.
1998- Türkiye'de 12 kentte bulunan 78 kumarhane kapatıldı. Kapatma kararı "Turizm Teşvik Yasası'nda Değişiklik Yapılması Hakkındaki Yasa" uyarınca alındı.
2000- Romanya'nın bir altın madeninden sızan siyanür, Macaristan sınırından geçen Tisa nehrinde binlerce canlının ölmesine neden oldu.
2002- DYP eski milletvekili Abdülmelik Fırat ve arkadaşları,Hak ve Özgürlükler Partisi'ni (HAKPAR) kurdu.
2003- Merkezi ABD'de bulunan bağımsız Dünya Nüfus Enstitüsü, dünya nüfusunun 6,2 milyonu aştığını açıkladı. Bu nüfusun yarısı 25 yaşın altında ve bunun yüzde 63'ü az gelişmiş ülkelerde yaşıyor.
2003- ABD'nin karşı çıkmasına rağmen Afganistan, Roma Sözleşmesi'ni imzaladı.Dünyanın ilk savaş suçları mahkemesi olan Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin yargılama yetkisini kabul etmiş oldu. Afganistan UCM'yi onaylayan 89. ülke oldu.
2004- Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek'in Ankara ziyaretinde Mısır'ın Al Alem televizyonu muhabiri Salla Alhan türbanlı olduğu için Çankaya Köşkü'ne alınmadı.
2005- Kerkük'te Türkmenler ve Araplar, şehrin Kürdistan'a katılmaması ve 30 Ocak'ta yapılan seçimin iptali için gösteri yaptı. "Federalizme Hayır" sloganı atıldı.16 partinin imzasını taşıyan bildiride seçimin yenilenmesi istendi.
2006- Niğde'deki Demirkazık Dağı'na tırmanmak isteyen Hacettepe Üniversitesi'nden 14 kişinin üzerine çığ düştü,dört öğrenci hayatını kaybetti. Bu,Türkiye'de dağcılık tarihinin en büyük kazası oldu.
2006- Bir dönem PKK Merkez Komite üyeliği ve örgütün Avrupa temsilciliği yapan, 2004'te Osman Öcalan'la birlikte PKK'den ayrılarak Yurtsever Demokrat partisi'ni (PWD) kuran "Kanı Yılmaz" kod adlı Faysal Dunlayıcı, Kuzey Irak'ta bombalı saldırıyla öldürüldü. PWD, açıklamalarında saldırıyı PKK'nın gerçekleştirdiğini iddia etti.
2006- Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, kendisini Hariri suikastından sorumlu tutup istifa eden eski yardımcısı Abdülhalim Haddam'ın yerine Dışişleri Bakanı Faruk el-Şara'yı atadı.
2009- Çocuklarının isimlerini "polat" ve "memati" olarak değiştirmek isteyen aileye mahkeme savcısı "hayır" dedi.
11 Şubat – Doğanlar
1845- Ahmed Tevfik Paşa, sadrazam ve Osmanlı devlet adamı
1847- Thomas Alva Edison, bilimadamı, mucit, 1093 patent sahibi (ö. 1931)
1881- Anna Pavlovna Pavlova, Rus balerin (ö. 1931)
1909- Joseph L. Mankiewicz, Amerikalı yapımcı ve yönetmen (ö. 1993)
1915- Richard Hamming, Amerikalı matematikçi (ö. 1998)
1920- I. Faruk, Mısır kralı (ö. 1965)
1936- Burt Reynolds, ABD'li sinema oyuncusu
1962- Sheryl Crow, ABD'li müzisyen
1964- Sarah Palin, ABD'li siyasetçi
1969- Jennifer Aniston, ABD'li sinema ve dizi oyuncusu
1979- Mabrouk Zaid, Suudi Arabistanlı futbolcu.
1981- Kelly Rowland, ABD'li Destiny's Child grubunun üyesi şarkıcı
11 Şubat – Ölenler
1650- René Descartes, Fransız matematikçi, bilimadamı ve filozof (d. 1596)
1948- Modern sinemanın kurucularından Sovyet sinema yönetmeni, yapımcı ve teorisyen Sergey Ayzenştayn. (d. 1898)
1963- Sylvia Plath, ABD' li şair ve yazar (d. 1932)
1975- Cemal Hüsnü Taray, Türk siyasetçi.
1976- Lee J. Cobb, ABD'li aktör (d. 1911)
1982- Eleanor Powell, ABD'li aktrist ve dansçı (d. 1912)
1985- Henry Hathaway, ABD'li sinema yönetmeni ve aktör (d. 1898)
1986- Frank Herbert, ABD'li yazar (d. 1920)
1994- Paul Feyerabend, Avusturyalı filozof ve bilim felsefecisi
2000- Roger Vadim, Fransız film yönetmeni (d. 1928)
2001- Eski Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Nezih Demirkent 71 yaşında vefat etti.
2002- Barry Foster, İngiliz aktör (d. 1931)
2005- Tükeci Koruma Derneği (TÜKODER) Genel Başkanı Mehmet Sevim, 51 yaşında. Köprü zammının geri alınmasını sağlayan mücadeleyi başlatmıştı.
2006- Peter Benchley, ABD'li yazar (d. 1940)
-
12 ŞUBAT
1502- Vasco da Gama, Lizbon'dan Hindistan'a doğru ikinci yolculuğuna çıktı.
1541- Santiago'nun (Şili) Pedro de Valdivia tarafından kuruluşu.
1870- Utah bölgesinde kadınlar oy kullanma haklarını elde ettiler.
1879- New York'un Madison Square Garden kapalı spor salonunda, Kuzey Amerika kıtasındaki ilk yapay buz pateni pisti açıldı.
1911- Galatasaray, Fenerbahçe'yi 7 - 0 mağlup etti.
1912- Çin'de Gregoryen Takvimi kullanımı başladı.
1920- Fransızların Maraş'ı boşaltmalarıyla, kent işgalden kurtuldu.
1929- Josef Stalin yönetimince sürgün edilen Lev Troçki İlyiç adlı bir gemi ile İstanbul'a geldi ve Büyükada'ya yerleşti.
1934- Avusturya'da iç savaş başladı.
1937-Atatürk'ün Selanik'te doğduğu ev, Selanik belediyesince sahibinden satın alınarak Atatürk'ün emrine tahsis edildi.
1951- 17 yaşındaki Süreyya İsfendiyari Bahtiyari, İran şahı Muhammed Rıza Pehlevi ile Tahran'daki Gülistan Sarayı'nda evlendi.
1956- Karikatürist Turhan Selçuk Uluslararası Bordighera Mizah Şenliği'nde Platin Palmiye Ödülü'nü aldı.
1959- Kıbrıs konusunda II. Londra Konferansı başladı.
( Konferansa İngiltere'den Başbakan Harold Macmillan, Türkiye'den Başbakan Adnan Menderes ve Yunanistan'dan Başbakan Konstantin Karamanlis ile Kıbrıs Türk ve Rum cemaatleri liderleri Dr. Fazıl Küçük ve Makarios katıldılar. )
1961- İstanbul Teknik Üniversitesi Makine Fakültesi öğretim üyelerinden Doçent Necmettin Erbakan, 12 Şubat 1961'de, yerli otomobil üretimi konusunda üniversitede bir konferans verdi. Türk tipi bir otomobilin yüzde 50'sinin Türkiye'de üretilecek yerli malzemeyle yapılması halinde, otomobil birim maliyetinin yaklaşık 1400 dolar (14 000 lira ) olacağını açıkladı.
1961- SSCB, Venüs gezegenine Venera 1 uzay aracını gönderdi.
1961- Yeni Türkiye Partisi, Türkiye İşçi Partisi ve Türkiye Emekçi Partisi kuruldu.
1962- Adalet Partisi Zonguldak Milletvekili Nuri Beşer'in dokunulmazlığı kaldırıldı. Nuri Beşer'in Türk Silahlı Kuvvetlerine hakaret ettiği iddia ediliyordu.
1966- Milli Eğitim Bakanı Orhan Dengiz, "İmam-hatip okulları kalkınmamız için gereklidir" dedi.
1971- TOFAŞ otomobil fabrikası Bursa'da törenle açıldı.
( TOFAŞ'ın ortakları arasında, Türk Otomobil Fabrikaları, Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu, Koç Holding, Türkiye İş Bankası ve İtalyan Fiat şirketi var.Aynı gün Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçiliği, Türkiye'de görevli Amerikalılar için can ve mal güvenliği istedi. )
1976- İstanbul'da tarihi Direklerarası'ndaki Naşit Tiyatrosu, sünger deposu oldu.
1982- Milli Güvenlik Konseyi (MGK) feshedilen partilerin yöneticileri dışında kalanların hazırlanan anayasa taslağı ile ilgili görüş açıklamalarına izin verdi.
1986- Ayda 18 günlük indirim öngören Ceza İnfaz Yasası değişikliği, Bakanlar Kurulu'nda kabul edildi.
1988- Dr. Ziya Özel'in "zakkumla" kanser tedavisi iddiasının TRT tarafından "haber" olarak verilmesi yankı uyandırdı.
1989- Ankara'da Perşembe Grubu'nun çağrısıyla 1. Feminist Kongre toplandı.
(( "Feminist Hafta Sonu" adıyla anılan toplantıya İstanbul, Adana ve Türkiye'nin değişik illerinden feministler katıldı. Kongre sonunda "Kadınların Kurtuluş Bildirgesi" yayınlandı. "Bedenimiz Bizimdir, Cinsel Tacize Hayır" kampanyasının başlatılmasına karar verildi. ))
1990- Hükümetin açıkladığı tütün fiyatlarını protesto eden üreticiler Akhisar'da sokağa döküldü, 200 kişi gözaltına alındı.
1990- Super Mario Bros. 3 adlı video oyunu ABD'de piyasaya sürüldü.
1993- İngiltere'de 10 yaşındaki iki çocuk 2 yaşındaki James Bulger'i kaçırarak öldürdü.
1994- Kış Olimpiyatları Lillehammer'da (Norveç) başladı.
1994- Tuzla tren istasyonunda çöp kutusuna yerleştirilen saatli bomba patladı; 5'i yedeksubay, biri sivil 6 kişi öldü, aralarında sivillerinde bulunduğu 29 kişi yaralandı. Olayın sorumluluğunu, PKK'ya (Kürdistan İşçi Partisi) bağlı ARGK (Kürdistan Halk Kurtuluş Ordusu) Metropol İntikam Timi üstlendi.
1999- Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bill Clinton azil davasında aklandı. Başkan Bill Clinton yalan yere yemin etmek ve adaleti engellemekle suçlanıyordu.
2000- Kolombiya'da topraklarından petrol çıkarılmasına karşı çıkan Uwa yerlilerine polisin saldırısı sonucu üçü çocuk 18 yerli kaçarken düştükleri nehirde boğuldu. ABD'li petrol şirketi Occidental'ın buldozerleri Uwa yerlilerinin üstüne sürüldü. 8 bin kişilik Uwa kabilesi petrolün 'Doğa Ana'nın kanı' olduğuna inanıyor.
2000- Balkan ülkeleri 1934'teki Balkan Paktı'ndan 66 yıl sonra, bölgenin barış ve istikrarına yönelik ilk siyasi belgeyi "Güneydoğu Avrupa'da İyi Komşuluk İlişkileri, İstikrar, Güvenlik ve İşbirliği Şartı"nı imzaladı. Zirveye, Türkiye, Yunanistan, Bulgaristan, Arnavutluk, Makedonya ve Romanya liderleri katıldı.
2001- "Susurluk davası", beşinci yılında karara bağlandı.
( Emniyet Özel Harekat Dairesi eski Başkanvekili İbrahim Şahin ile eski MİT görevlisi Korkut Eken, "'cürüm işlemek için çete oluşturmak" suçundan altı yıl ağır hapis, aralarında Haluk Kırcı, Yaşar Öz ve özel timcilerin bulunduğu 12 sanık da, dört yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı. )
2001- NEAR Shoemaker adlı uzay aracı, 433 Eros adı verilen asteroidin yüzeyine indi.
2002- İran havayollarına ait Tupolev Tu-154 tipi bir yolcu uçağı inişe geçtiği sırada Hürremabad'da (İran) düştü: 119 kişi öldü.
2002- Devrik Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç'in Savaş Suçları Mahkemesi'ndeki davası başladı. Başsavcı, Sırp lideri "insanlığın bilinen en ağır suçlarını işlemek"le suçladı. Miloševiç bu süreç sona ermeden öldü.
2003- Belçika Yargısı, İsrail Başbakanı Ariel Şaron hakkında başbakanlıktan ayrıldığı ve dokunulmazlığını kaybettiğinde savaş suçu davasının görülebileceğine karar verdi. 1982'de Lübnan'da işlenen Sabra, Şatila katliamlarından kurtulan Filistinliler dönemin Savunma Bakanı Ariel Şaron'u Belçika'da mahkemeye vermişlerdi.
2005- Rusya'da 71 ilde Komünist Parti ve Anavatan Partisi'nin öncülüğünde yüzbinlerce kişi Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yeni sosyal reform paketini protesto etti. Rusya yönetimi, yeni paketle Sovyetler Birliği'nden kalan yaşlı ve emeklilere bedava toplu taşıma, ucuz elektrik ve ilacı kaldırıyor.
2006- Diyarbakır Kulp'ta bulunan toplu mezardaki kemiklerin,1993'te askeri operasyon sırasında kaybolan 11 köylüye ait olduğu Adli Tıp raporunda DNA testiyle kesinleşti.
2006- Avrupa basınındaki Hz. Muhammed karikatürlerine yönelik en büyük protesto yürüyüşü Diyarbakır'da düzenlendi. "Hz. Muhammed'e Saygı Mitingi"ne 70 bin kişi katıldı.
2007- Batı Afrika ülkelerinden Gine'de sıkıyönetim ilan edildi.
2008- Avusturya'nın güneyindeki Kaernten Eyalet Meclisi, eyalet sınırları içinde 'cami ve minare inşa edilmesini yasaklayan yasa' kabul edildi.
2009- Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, 5837 sayılı ''Askerlik Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun''u onayladı.
12 Şubat – Doğanlar
1809- Türlerin Doğal Ayıklanma Yoluyla Evrimi adlı çalışmasıyla insanın primattan türediğini kanıtlayan ve kendi adıyla anılacak olan evrim teorisini kuran İngiliz doğa bilimci Charles Darwin.
1809- İç savaşta Amerikan birliğini koruyarak köleliğin kaldırılmasını sağlayan 16. ABD Başkanı Abraham Lincoln.
1855- Renkli Kadınlar Ulusal Derneği kurucusu Amerikalı toplumsal reformcu, hatip, kadın örgütçü Fannie Barrier Williams.
1881- Anna Pavlovna Pavlova, Rus balerin (ö. 1931)
1900- Stalingrad kuşatmasının yarılmasına ve Hitler ordularının kovalanarak Sovyetler'in Berlin'e grişine konuta ederek mareşalliğe yükselen Sovyet general Vasiliy İvanoviç Çuyikof.
1915- Lorne Greene, ABD'li sinema oyuncusu (ö. 1987)
1933- Açık politik tavrıyla çevirdiği filmlerle ün kazanan Yunan kökenli Fransız film yönetmeni Constantin Costa-Gavras.
1942- Ehud Barak, İsrail başbakanı
1946- Ajda Pekkan, Türk şarkıcı, sinema oyuncusu
1950- Nabil Shaban, İngiliz oyuncu
1955- Arsenio Hall, ABD'li tv program yapımcısı
1968- Josh Brolin, ABD'li film ve televizyon oyuncusu
1969- Darren Aronofsky, ABD'li film yönetmeni ve senarist.
1975- Regla Torres, Kübalı voleybolcu
1976- Silvia Saint, Çek kadın pornografi oyuncusu
1980- Christina Ricci, ABD'li oyuncu
12 Şubat – Ölenler
1554- Jane Grey, İngiltere Kraliçesi
1804- Felsefeci Immanuel Kant.
1856- Giuseppe Donizetti, ilk Türk bandosunu kuran İtalyan müzisyen
1894- Hans von Bülow, Alman piyanist ve besteci (d. 1830)
1934- Şair Cenap Şahabettin.
1940- Ortaoyununun son temsilcilerinden Kavuklu Ali.
1949- Hasan el-Benna, Müslüman Kardeşler hareketinin kurucusu (d. 1906)
1969- Türk sinemasının 'Horoz Nuri'si Vahi Öz prostat kanseri nedeniyle yaşama veda etti.
(( Ertem Eğilmez'in 1965'te çektiği 'Kart Horoz' filmindeki 'Horoz Nuri' tiplemesiyle tanınmış ve Mualla Sürer'le birlikte Türk sinemasının unutulmaz çiftlerinden birini oluşturmuştu. 1946'dan itibaren çeşitli filmlerde yardımcı roller üstlenen ve toplam 130 filmde rol alan sanatçı, Yeşilçam'ın vazgeçilmez aktörlerinden biriydi. ))
1976- Sal Mineo, ABD'li aktör (d. 1939)
1979- Jean Renoir, Fransız sinema yönetmeni (d. 1894)
1984- Belçika kökenli Arjantinli yazar Julio Cortazar.
1989- Thomas Bernhard, Avusturyalı yazar
1997- Yazar Rakım Çalapala.
2000- Charles Schulz, ABD'li karikatürist, çizgi roman çizeri (Snoopy) (d. 1922)
2005- Besteci Teoman Alpay, 73 yaşında.
( "Samanyolu", "Gökyüzünde Yalnız Gezen Yıldızlar", "Nasıl Geçti Habersiz,O Güzelim Yılllarım", "Buruk Acı" bilinen besteleri arasında. )
2006- Kırgız bilim insanı Prof. Dr. Salican Cigitov, 70 yaşında. Nazım Hikmet'in kitaplarını Kırgızca ve Rusça'ya çevirmişti.
-
13 ŞUBAT
1633- Galileo Galilei, engizisyon mahkemesinde yargılanmak üzere Roma'ya geldi.
1668- İspanya, Portekiz'i ayrı bir devlet olarak tanıdı.
1894- Auguste Lumière ve Louis Lumière, sinematograf'ın (bir film kamerası ve projektör'ün bir araya getirilmiş hali) patentini aldılar.
1918- Erzincan'ın düşman işgalinden kurtuluşu.
1925- Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk isyanı olan Şeyh Said İsyanı başladı.
1926- Savurganlıkla mücadele amacıyla Men-i İsrafat Kanunu kabul edildi.
1934- SSCB'ne ait Çelyuskin adlı buharlı gemi Antarktik okyanusu'nda battı.
1945- II. Dünya Savaşı: SSCB birlikleri Budapeşte'yi Nazilerden geri aldı. İngiliz kraliyet hava kuvvetleri Nazi Almanya'nın Dresden kentini bombalamaya başladı.
1949- Fenerbahçe'nin yeni stadı açıldı.
1960- Fransa Birleşmiş Milletler (BM) ile Amerika Birleşik Devletleri'nin bütün itirazlarına rağmen Büyük Sahra'da atom bombası patlattı.
1961- 7 yeni parti kuruldu.
(( Yeni Türkiye Partisi, Türkiye İşçi Partisi, Millete Hizmet Partisi, Güven Partisi, Musavat Partisi, Muhafazakâr Parti ve Cumhuriyetçi Parti. Seçime katılabilmek için son gündü.Kemal Türkler, Rıza Kuas, Kemal Nebioğlu, İbrahim Denizcier gibi bir grup sendika yöneticisi tarafından kurulmuş olan Türkiye İşçi Partisi'nin genel başkanlığına Avni Erakalın getirildi.))
1962- Eski Adalet Bakanı Hüseyin Avni Göktürk ve eski Çalışma Bakanı Mümtaz Tarhan tutuklandı. Eski bakanların devlet hazinesine ait dövizle radyo pili ithal ettikleri ileri sürüldü. 2 Mart 1962'de tahliye edildiler.
1963- İstanbul Savcılığı İşçi Sigortaları Kanunu'na uymayan 2 bin işveren hakkında dava açtı.
1963- Ankara valiliği taksilerde plak çalınmasını yasakladı; taksilerdeki pikaplar sökülüyor.
1965- Başbakan İsmet İnönü istifa etti. İnönü'nün istifasına bütçenin 197'ye karşı 225 oyla reddedilmesi neden oldu.
1966-Cemal Gürsel'in komaya girdiğinin 6. günü, partiler Genelkurmay Başkanı Orgeneral Cevdet Sunay'ın Cumhurbaşkanı adaylığı üzerinde anlaştı.
1967- Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu ( DİSK ) kuruldu. Sendika başkanları yaptıkları açıklamada "Türk İşçi sınıfının çıkarları, hakları, özgürlükleri ve onuru için bir araya geldik " dediler.
1969- İstanbul'da üniversiteli kız öğrenciler Amerikan 6. Filo'sunu protesto yürüyüş ve mitingi düzenlediler.
1971- Vietnam Savaşı: Amerikan kuvvetleri desteğindeki Güney Vietnam güçleri Laos'u ele geçirdi.
1974- Rus yazar Aleksandr Soljenitsin, "Gulag Takım Adaları, 1918-1956" adlı kitabı nedeniyle tutuklandığının ertesi günü vatana ihanetle suçlandı. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) yurttaşlığından çıkarılarak sürgüne gönderildi.
1975- Kıbrıs Türk Federe Devleti ilan edildi. Yunan hükümeti federe devletin kurulmasını kınadı. Buna karşılık karar Türk siyasi çevrelerince olumlu karşılandı.
1984- SSCB Komünist Parti genel sekreterliğine Yuri Andropov'un yerine Konstantin Çernenko getirildi.
1985- Kapatılan Milli Selamet Partisi yöneticileri hakkında açılan kamu davası sona erdi.
( Partinin Genel Başkanı Necmettin Erbakan ve 22 arkadaşı beraat etti.1981 şubatından 1985 şubatına kadar geçen bütün bu süre içinde Necmettin Erbakan 10 ay tutuklu kaldı. )
1988- Kış Olimpiyatları, Calgary Alberta'da (Kanada) başladı.
1990- 12 Eylül sonrasında görevlerinden alınan 1402'lik öğretim üyeleri görevlerine dönmek için üniversitelerine başvurmaya başladılar. İlk başvuruyu Profesör Dr. Hüseyin Hatemi yaptı.
1993- Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Bosna-Hersek'te devam eden savaşı protesto için İstanbul'da Taksim Meydanı'nda bir miting düzenlenmesini istedi.
( Hükümet ortakları Doğru Yol Partisi ve Sosyaldemokrat Halkçı Parti, mitinge katılmayacaklarını açıkladılar. Turgut Özal'ın amacının şov yapmak olduğunu ileri sürdüler. Anavatan Partisi katılma kararı aldı. Miting sönük geçti. )
1995- İlk Türk füzesi, Konya-Karapınar füze fırlatma üssünden başarıyla fırlatıldı.
1997- Uzay mekiği Discovery'nin astronotları Hubble teleskopu'nu tamir etmeye başladılar.
2000- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin,v15 yaş ve üzeri erkek öğrencilere "temel askerlik eğitimi" verilmesini öngören bir kararname yayımladı.
2001- İstanbul 5 No'lu DGM, yazarlarını mahkum ettiren 60 makalenin yer aldığı "Düşünceye Özgürlük 2000" kitabına yayıncı olarak imza atan 16 aydını beraat ettirdi.
2001- El Salvador'da 6,6 şiddetinde deprem: en az 400 kişi öldü.
2002- Ankara 2. Asliye Hukuk Mahkemesi, Alevi ve Bektaşi Kuruluşları Birliği Kültür Derneği'ni feshetti. Gerekçe;Türk kültüründen başka kültür korunursa, azınlık yaratır.
2003- Irak'ın 2 numaralı adamı Başbakan 1. Yardımcısı Tarık Aziz ülkelerinin Türkiye'ye saldırmak gibi bir niyetlerinin olmadığını açıkladı. Uzun menzilli füzelere bile sahip değiliz dedi.
2004- Çeçenya'nın eski Devlet Başkanı Zelimhan Yandarbiyev,1999'da sığındığı Katar'da uğradığı bombalı saldırıda yaşamını yitirdi.
2005- Irak seçim sonuçları açıklandı; Şiiler oyların yüzde 48.1'ini alarak 270 sandalyeli mecliste 132, Kürt grupların ittifakı yüzde 25.7 oranında oy alarak 71, Başbakan İyad Allavi'nin listesi yüzde 13.8 oranında oyla 38 sandalye kazandı.
2005- Türkiye, Afganistan'daki Uluslararası Güvenlik ve Yardım Kuvvetinin komutasını 6 ay süreyle, Kabil'de düzenlenen törenle Avrupa Kolordusundan devraldı
2006- Güney Kıbrıs'ta Başsavcılık emsal oluşturacak bir kararla, KKTC'li Arif Mustafa'nın 1974'te terk ettiği Limasol'un Episkopu (Yalova) köyündeki evini geri alabileceğine karar verdi.
13 Şubat – Doğanlar
1672- Étienne François Geoffroy, Fransız kimyacı (ö. 1731)
1805- Peter Gustav Dirichlet, Alman matematikçi (ö. 1859)
1903- ''Komiser Maigret'' tipini yaratan Belçikalı polisiye yazarı George Simenon doğdu.
1906- Agostinho da Silva, Portekiz' li düşünür (ö. 1994)
1910- William B. Shockley, Nobel Ödülü sahibi ABD'li fizikçi ve mucit (ö. 1989)
1923- Chuck Yeager, ABD'li test pilotu. Ses hızını aşan ilk pilot.
1928- Yazar Refik Erduran.
1933- Kim Novak, ABD'li sinema oyuncusu
1950- Peter Gabriel, İngiliz müzisyen (Genesis grubu)
1952- Ed Gagliardi, ABD'li müzisyen (Foreigner grubu)
1958- Şair Nilgün Marmara.
1974- Robbie Williams, İngiliz müzisyen.
1978- Edsilia Rombley, Hollanda'lı müzisyen.
1980- Sebastian Kehl, Alman futbolcu
13 Şubat – Ölenler
1322- II. Andronikus, Bizans imparatoru (d. 1260)
1883- Richard Wagner, Alman opera bestecisi Venedik'te öldü. (d. 1813)
1934- Şair Cenap Şahabettin 64 yaşında öldü.
1943- Neyyire Neyir, (Münire Eyüp Ertuğrul) Türk tiyatro ve sinema oyuncusu, ilk kadın tiyatrocularımızdan (d. 1902)
1955- Kemani Nubar Tekyay.
1957- Oszkár Jászi, Macar sosyal bilimci ve siyasetçi (d. 1875)
1967- Füruğ Ferruhzad, İran'lı şair, yazar, yönetmen, ressam (d. 1935)
1996- Martin Balsam, ABD'li aktör (d. 1919)
2000- Çizgi kahraman Snoopy'nin çizeri Charles M. Schulz. Charlie Brown, Linus, Lucy kısaca tüm Peanuts'ın yaratıcısı Schulz, çizgilerine yansıttığı hayata bakış açısıyla arkasında gözü yaşlı pekçok hayran bıraktı.
2003- Gazeteci Betül Uncular,54 yaşında.
2005- İlk Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanı, CHP Denizli Milletvekili Hüdai Oral, 80 yaşında.12 Eylül darbesi sonrası Sosyal Demokrasi Partisi'nin (SODEP) kurucuları arasında yer aldı.
2006- Amerikalı yazar Peter Banchley, 65 yaşında. Katil köpek balığının öyküsünü anlatan "Jaws"ın yazarıydı. Roman, yönetmen Steven Spielberg tarafından sinemaya uyarlandı.
-
14 ŞUBAT
SEVGİLİLER GÜNÜ
Sevgililer Günü, her yılın 14 Şubat günü birçok ülkede kutlanan özel gün. Kökeni, Roma Katolik Kilisesi'nin inanışına dayanan bu gün, Valentine ismindeki bir din adamının adına ilan edilen bir bayram günü olarak ortaya çıkmıştır. Bu sebeple bazı toplumlarda "Aziz Valentin Günü"olarak bilinir. Valentine kelimesi, Batı medeniyetlerinde hoşlanılan kişi veya sevgili anlamlarında da kullanılır.
496- 270 yılında Aziz Valentinus adlı rahibin, Roma İmparatoru II. Cladius tarafından kafası uçuruldu.
( 226 yıl sonra 496'da ise Papa Gelasius, 14 Şubat'ı ''Aziz Valentin Günü'' ilan etti. ''Aziz Valentinus Yortusu'', 19. yüzyıla gelindiğinde; Amerikalı Esther Howland'ın ilk ''Sevgililer Günü'' kartını göndermesinden bu yana farklı biçimde kutlanmaya başlandı. )
1779- James Cook, Sandviç Adaları yerlileri tarafından öldürüldü.
1804-Osmanlı İmparatorluğu'na karşı ilk Sırp ayaklanmasını Kara George başlattı.
1859- Oregon, ABD'nin 33. eyaleti oldu.
1876- İstanbul Tramvay Şirketi işçileri greve çıktı.
1876- Alexander Graham Bell, telefon patenti için başvurdu.
1909- Türkiye'de ilk güvenoylaması yapıldı; Kamil Paşa kabinesi düşürüldü.
1912- Arizona, ABD'nin 48. eyaleti oldu.
1912-ABD'nin ilk dizel motorlu denizaltısı Connecticut'da kullanılmaya başlandı.
1918- SSCB'de Gregoryen Takvimi kullanımına geçildi.
1923-Mustafa Kemal,Batı Anadolu gezisine çıktı.
1924- International Business Machines (IBM) şirketi kuruldu.
1925-TBMM'de 9 Şubat'ta vurulan Deli Halit Paşa öldü.
1929- Al Capone'un rakibi yedi gangster Chicago'da öldürüldü.
1931-Türkiye güzeli Naşide Saffet Hanım, Avrupa'da "Güzel Göz Kraliçesi" seçildi.
1931- Türkiye güzeli Naşide Saffet Hanım Avrupa "güzel göz kraliçesi" seçildi.
1945- Almanya'nın Dresden şehri İngiliz ve Amerikan hava kuvvetlerince gece ve gündüz bombalandı; değişik kaynaklar ölü sayısının 60 bin ile 130 arasında olabileceğini belirtti.
1945- Şili, Ekvador, Paraguay ve Peru, Birleşmiş Milletler'e katıldı.
1945- I. Dünya Savaşı: İngiliz ve ABD uçakları, Dresden'in bombalanışının ikinci gününde yangın bombaları kullanmaya başladılar.
1946- İlk genel amaçlı elektronik bilgisayar ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer), Pensilvanya üniversitesinde (ABD) tanıtıldı.
1949- İsrail parlamentosu (Knesset) ilk toplantısını yaptı.
1951- Senaryosunu Behçet Kemal Çağlar'ın yazdığı ve Maraş'ın Kurtuluş Savaşı sırasında düşman işgalinden kurtuluşunu anlatan "Kendini Kurtaran Şehir" adlı filmin çekimi olaylara neden oldu. Rejisör Faruk Kenç ve ekibi, senaryo gereği Maraş Kalesi'ne Fransız bayrağı çekince yakalanarak mahkemeye sevk edildiler.
1951- Harika çocuk İdil Biret, Paris'te halk önünde ilk piyano konserini verdi. Konsere siyah bukleli saçı ve beyaz elbisesi ile çıkan çıkan Biret'in oturduğu sandalye yükseltildi.
1952- Kış Olimpiyatları Oslo'da (Norveç) başladı.
1953- Yeni Balkan Paktı, Ankara'da imzalandı.
1955-İzmir Alsancak limanının temeli atıldı.
1961- Lavrensiyum elementi (103 numaralı element) Kaliforniya üniversitesinde ilk defa sentezlendi.
1963- İngiltere'de Leeds General Infirmary Hastanesi'nde, dünyada ilk kez insandan insana başarılı böbrek nakli yapıldı.
1963- İstanbul'da Kavel Kablo Fabrikası'nda oturma eylemini sürdüren işçilere eylemin 17. gününde polis müdahale etti; 9 işçi yaralandı.
1971- Türkiye İşçi Partisi'nin Genel Başkanı Mehmet Ali Aybar partiden istifa etti. Amacının kendisini Haysiyet Divanı'na sevk etmek isteyen Yönetim Kurulu'nu protesto etmek olduğunu söyledi.
1974- Gazeteci İsmail Cem (İpekçi) TRT genel müdürlüğüne atandı.
1977- Ortadoğu Teknik Üniversitesi rektörlüğüne Prof. Hasan Tan atandı; öğrenciler dersleri boykot etti.
1977- Ortadoğu Teknik Üniversitesi rektörlüğüne1977 yılında bugün Prof. Hasan Tan atandı; öğrenciler dersleri boykot etti.
1979-Türkiye, İran'daki Humeyni rejimini resmen tanıdı.
1980- On bin jandarma komandosu ve çok sayıda polis Çiğli İplik Fabrikası'ndaki işçi direnişine müdahale etti.
( Operasyona keşif uçakları ve helikopterler de katıldı. Gün boyu süren müdahale sonucunda fabrika boşaltıldı,1500 işçi gözaltına alındı.İstanbul ve Tunceli'de de dükkan kapatma eylemleri yapıldı. Dükkan sahipleri pahalılığı protesto ettiler. )
1980- Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, dış düşmanla değil, iç düşmanla uğraşmakta olduklarını söyledi. "Diyeceksiniz ki sıkıyönetime rağmen niye bunların hakkından gelemiyorsunuz? Şundan dolayı gelemiyoruz. Kan dökmek istemiyoruz. Yoksa meseleyi bir ayda hallederiz" dedi.
1980- Kış Olimpiyatları Lake Placid'de (New York) başladı.
1981- Dublin'de bir gece klubünde çıkan yangında 48 kişi öldü.
1981- Türk Vatandaşlığı Kanunu'nda bazı değişiklikler yapan yasa Milli Güvenlik Konseyi'nce kabul edildi.
( Bu yasaya göre; yurtdışında oturup Türkiye aleyhine faaliyette bulunduğu tespit edilen veya yurtiçinde bu tür faaliyetlerde bulunurken yurtdışına çıkan kişiler, yapılan duyuruya rağmen 3 ay içinde yurda dönmezlerse Türk vatandaşlığından çıkarılacaklar. )
1983- Danıştay, ameliyat olarak cinsiyet değiştiren şarkıcı Bülent Ersoy'un hukuken erkek olduğuna ve dolayısıyla gazinolarda ancak erkek kıyafetiyle sahneye çıkabileceğine karar verdi.
1986- Devlet eski Bakanı İsmail Özdağlar, Yüce Divan'da "görevini kötüye kullandığı" gerekçesiyle 2 yıl hapse mahkum edildi. İsmail Özdağlar rüşvet aldığı iddiasıyla yargılanmaktaydı.
1987- Tunceli iline bağlı 234 köyde yaşayan 50 bin kişinin Mersin, Antalya, İzmir ve Muğla'ya yerleştirilmesi kararlaştırıldı. Karar 6931 sayılı Orman Kanunu'na ve Anayasa'nın 170. Maddesine dayanılarak alındı.
1989- Hint asıllı İngiliz yazar Salman Rushdie'nin "Şeytan Ayetleri" adlı kitabı, İslami liderlerin büyük tepkisine yol açtı.
( Birçok İslam ülkesi birkaç ay sonra kitabın ülkelerine sokulmasını ve satışını yasakladı. İran İslam devriminin lideri Ayetullah Humeyni, kitabın yazarı Rushdie hakkında bir ölüm fermanı çıkardı ve yazarın yakalanıp asılmasını istedi. )
1989- Karaman Gazeteciler Cemiyeti kuruldu.
1989- GPS (Küresel Konumlandırma Sistemi)'ni oluşturacak 24 uydudan ilki yörüngesine oturtuldu.
1989- Union Carbide, 1984'teki Bhopal Felaketi'nde sebep olduğu zararlara karşılık Hindistan hükümetine 470 milyon dolar ödemeyi kabul etti.
1990- Yılmaz Güney'in Umut filmi İstanbul'da gösterime girdi.
1994- Demokrasi Partisi'nin (DEP) Ankara il binasına bombalı bir saldırı yapıldı, bina ağır hasar gördü,3 kişi yaralandı.
1996- Emekli olduktan sonra Milliyetçi Hareket Partisi'ne (MHP) katılan eski Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM) Savcısı Nusret Demiral "Ezan Türkçe okunmalı" deyince partiden ihraç edildi.
2000- Hizbullah cephaneliklerinin ortaya çıkışı, varlığı1994'ten beri tartışılan JİTEM'i yeniden gündeme getirdi. Batman eski Valisi Salih Şarman "JİTEM var", Jandarma eski Komutanı Teoman Koman ise "yok" dedi.
2001- Filistin lideri Yaser Arafat Ankara'ya geldi.
( Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer,Başbakan Bülent Ecevit ve Dışişleri Bakanı İsmail Cem ile görüştü. Türkiye'den, Filistin'e uluslararası güç yerleştirilmesi için İsrail'i ikna etmesini istedi. )
2001- Bahreyn'de yapılan referandumla, seçilmiş meclis ve kadın-erkek herkese seçme seçilme hakkı öngören "Ulusal Sözleşme" kabul edildi.
2002- Devrik Sırp lideri Slobodan Miloseviç, yargılandığı Lahey Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi'nde "Ben sadece bugün ABD'nin dünyanın öbür yanında yaptığını ülkemde yapıyordum" dedi. Sırp lider, 1992-95 Bosna,1991-95 Hırvatistan ve 1998-99 Kosova savaşlarındaki 66 soykırım, insanlığa karşı suç, etnik temizlik, işkence suçlarından yargılanıyor.
2003- BM Silah Denetim Komisyonu Başkanları Hans Blix ve Muhammed el-Baradey,BM'e ikinci Irak raporunu sundu. "Irak'ta kitle imha silahı bulamadıklarını, denetimlerin daha fazla zamana ihtiyacı olduğunu, Irak'a son bir şans daha verilmesi gerektiğini" açıkladılar.
2003- Dünyanın ilk kopya memelisi olan koyun "Dolly" 6 yaşında öldü. 5 Haziran 1996'da dünyaya getirilen Dolly, bir koyunun göğüs hücrelerinden klonlanmıştı.
2003- Şartla salıverilme yasasından toplam 43.500 tutuklu ve hükümlünün yararlandığı açıklandı.
2004- Moskova'da bir su parkının çatısı çöktü; 25 kişi öldü, 100'den fazla yaralı var.
2004- Fatih Akın 54. Berlin Film Festivali'nde 'Duvara Karşı' (Gegen die Wald) filmiyle büyük ödül 'Altın Ayı'yı kazandı.
2005- Suriye'nin Lübnan'dan elini çekmesini isteyen eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri Beyrut'ta düzenlenen bir suikastte öldü. Hariri'yle birlikte 12 kişi öldü,100 kişi yaralandı.
2005- Tunus'ta ilk özel televizyon kanalı Hannibal TV yayına başladı.
2006- Selçuk Kiraz, Murat Ünver ve Özgür Nayman'ın birlikte kaleme aldığı internet tehlikelerini anlatan romanları Satrab okuyucuya sunuldu.
2006- Yunanistan Başbakan'ı Kostas Karamanlis eski Atina Belediye Başkanı Dora Bakoyani'yi Yunanistan'ın ilk kadın dışişleri bakanı olarak atadı.
2008- Yunanistan’ın güneyinde ilk ölçüme göre 7,3 büyüklüğünde olduğu sanılan deprem korku ve panik yarattı. Daha sonra büyüklüğü 6.5 olarak değiştirilen depremin can kaybına yol açmadığı bildirildi.
14 Şubat – Doğanlar
1483- Babür Şah, Moğol İmparatoru (ö. 1530)
1869- Charles Wilson, Nobel Fizik Ödülü sahibi İskoç fizikçi (ö. 1959)
1869- Sovyet deviminin önderi Vladimir İ. Lenin'in eşi ve Bolşevik Partisi'nin önde gelen yöneticisi ve Sovyet eğitim sisteminin kurucularından Nadejda Konstantinovna Krupskaya.
1882- John Blyth Barrymore, Amerikalı aktör (ö. 29 Mayıs 1942)
1913- Jimmy Hoffa, ABD'li işçi sendikası lideri (kayboldu 1975)
1944- 'Missipi Yanıyor', 'Birdie', 'The Wall' filmlerinin unutulmaz yönetmeni Alan Parker dünyaya geldi.
1945- Faye Dunaway, ABD'li sinema oyuncusu
1953- Hans Krankl, Avusturyalı futbolcu
1971- Kerem Tüzün, Türk müzisyen
1975- Mirka Francia, Kübalı voleybolcu
14 Şubat - Ölenler
270- St. Valentine, şehadete erişmiş Roma azizlerden biri. Öldürüldüğü bu gün Sevgililer Günü olarak kutlanır.
1400- II. Richard, İngiltere kralı (öldürüldü) (d. 1367)
1405- Timur, Moğol imparatoru (d. 1336)
1779- James Cook, Denizci ve kaşif (d. 1728)
1925-TBMM'de 9 Şubat'ta vurulan Deli Halit Paşa öldü.
1969- Vito Genovese, Mafya lideri (d.1897)
1986-İstanbul Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Deontoloji Enstitüsünün kurucusu, Minyatürcü Prof. Dr. Süheyl Ünver 88 yaşında öldü.
2003- Dolly, Klonlanan ilk memeli (d. 1996)
-
15 ŞUBAT
M.Ö.399- Ünlü filozof Sokrates ölüm cezasına çarptırıldı.
(( Özel yaşamına ilişkin fazla bir şey bilmediğimiz Sokrates, Platon ve Ksenophon’a kadar uzanan bir geleneğe göre kendisine üç çocuk veren Ksanthippi ile evlidir. Platon ve Ksenophon’un çizdiği portreye göre basık burunlu, patlak gözlü, sarkık dudaklı ve koca göbeklidir. Alçakgönüllü, alışkanlıklarını ve felsefeden başka bir uğraşı olmadığını bildiğimiz Sokrates başta öğrencisi Platon olmak üzere Yunan gençleri üzerinde giderek yükselen bir etki yaratır. Öylesine büyük bir hayran kitlesine sahip olur ki çoğu onun bazı alışkanlıklarını taklit etmeye başlar; onun gibi yalın ayak yürürler, yıkanmazlar. Hatta bu grup özentisini alaya almak için Aristophanes Kuşlar adlı komedyasında bir terim icat eder, uzun saçlı olurlar, açlık çekerler, yıkanmazlar, Sokrateslik taslayanlardır. Bu terim Esokraton’dur. Ahlak felsefesinin kurucusu olarak kabul edilen Sokrates’in yaşamının en belirgin olaylarından biri M.Ö. 399 yılında hakkında açılan davadır. Platon'un Sokrates’in Savunması adlı eserinden bildiğimiz kadarıyla Sokrates, şehrin tanrılarına inanmamak onların yerine başka tanrılar koymak ve böylece gençliği zehirlemekle suçlanır. Sokrates bu suçlamalar sonucunda ölüme mahkum edilir. Sokrates, yazılı bir kaynak bırakmamıştır. ))
1637- III. Ferdinand Kutsal Roma imparatoru oldu.
1898- İspanya-Amerika Savaşı: Bir Amerikan gemisi Havana (Küba) limanında infilak ederek battı: 260 dan fazla kişi öldü. Olaydan İspanya'yı sorumlu tutan ABD iki hafta sonra İspanya'ya savaş açtı.
1918- Gümüşhane düşman işgalinden kurtuldu
1924-İzmir’de harp oyunları yapıldı. Aynı günlerde, Hilafetin kaldırılması için karar verildi. Gazi Mustafa Kemal ile İsmet Paşa bu konuda görüştüler.
1927-İzmir'de Eski Eserler Müzesi açıldı.
1933- Giuseppe Zangara isimli bir kişi Miami'de ABD başkanı Franklin D. Roosevelt'e suikast yapmak istedi ancak Chicago belediye başkanı Anton J. Cermak'ı yaraladı. Cermak aldığı yaraların etkisiyle 6 Mart 1933'te öldü.
1947- Rodos ve Oniki Adalar Yunanistan'a verildi.
1949- 1200 Musevi Türkiye'den Filistin'e göç etmek için başvuruda bulundu; göç edenlerin sayısı 10 bini geçti.
1950- Sovyetler Birliği ile Çin arasında karşılıklı savunma antlaşması imzalandı. İki ülke kapitalist dünyaya karşı birleşik cephe oluşturduklarını ilan etti.
1959- Atatürk'ü konu alan The Incredible Turk adlı film CBS Network aracılığıyla yayımlandı. Filmin yönetmenliğini Ermeni asıllı Aram Boyacıyan yapmıştı.
1961- Belçika'da Sabena havayollarına ait bir yolcu uçağı düştü: 73 kişi öldü. Uçakta ABD buz pateni takımı da bulunuyordu.
1965- Kanada'nın yeni bayrağı olarak, kırmızı beyaz yaprak tasarımı kabul edildi.
1969- Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) tarafından düzenlenen "Büyük Eğitim Yürüyüşü" Ankara'da yapıldı ve binlerce öğretmen bozuk eğitim düzenini protesto etti. "Halkımızı sömürüden kurtaracağız " diye slogan attı.
1970- Prof. Erdal İnönü Ortadoğu Teknik Üniversitesi rektör vekili oldu.
1970- Dominik Cumhuriyeti'ne ait DC-9 tipi bir yolcu uçağı Santo Domingo'dan kalktıktan sonra denize düştü: 102 kişi öldü.
1971- Kimliği belirsiz kişiler Ankara'da Amerikalı Çavuş J. R. Finley'i kaçırdı.
( Finley 17,5 saat sonra serbest bırakıldı. Aynı gün İstanbul Edebiyat Fakültesi sağ görüşlü bir grup öğrenci tarafından işgal edildi, İstanbul'daki Kadırga Yurdu'na patlayıcı madde atıldı, Ankara'da Ortadoğu Teknik Üniversitesi'ndeki Kennedy anıtı havaya uçuruldu. )
1973- Anayasa Mahkemesi parlamenterlere ayrıcalıklı emekli maaşı sağlayan kanun maddelerini, Anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etti.
1975- Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (Töb-Der) 7 ilde "hayat pahalılığı ve faşizmi protesto" toplantıları düzenledi. Toplantılar saldırıya uğradı; 1 kişi öldü, 60 kişi yaralandı.
1976- Türkiye’nin Beyrut Büyükelçiliği Başkatibi Oktar Cirit, bir salonda otururken Ermeni terörizminin kurbanı oldu. Saldırıyı ASALA üstlendi.
1977- "Türkiye'nin aktüel durumu" konulu bir film çekmek üzere Türkiye'ye gelen İsveç'li bir Televizyon ekibi güvenlik kuvvetleri tarafından sınır dışı edldi. İsveç'li televizyoncular olayı protesto ettiler.
1977- Ankara-İstanbul arasını 7 saat 13 dakikada alacak olan Mavi Tren deneme seferine başladı.
1979- Türkiye Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu kuruldu.
1982- Bir petrol çıkarma platformu, Newfoundland açıklarında fırtına nedeniyle battı, 84 kişi öldü.
1983- Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) Genel Müdürü Macit Akman, renkli TV deneme yayınlarının haftada iki saatten dört saate çıkarıldığını belirtti ve 1 Temmuz 1984'den itibaren tamamen renkli yayına geçileceğini söyledi.
1983- Gazi Üniversitesi öğretim üyesi Doçent Yalçın Küçük 7,5 yıl hapse mahkum oldu. Yalçın Küçük "Bir Yeni Cumhuriyet İçin" adlı kitabından yargılanmaktaydı.
1989- Sovyetler'in Afganistan'da 9 yıl süren askeri varlığı son Sovyet birliklerinin çekilmesiyle sona erdi. Savaşta 15 bin kadar Rus askerinin yanı sıra, yaklaşık 1 milyon Afganlı hayatını kaybetti, 5 milyon Afganlı da ülkesinden göç etmek zorunda kaldı.
1990- Türkiye Birinci Futbol Ligi kulüpleri Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu'nu (TRT) boykot kararı aldı. Kulüpleri bu kararları almasına, TRT'nin telif hakları konusunda verdiği sözleri yerine getirmeyişinin neden olduğu bildirildi. Karara futbol seyircisi büyük tepki gösterdi.
1992- Mardin'in Aytepe, Yardere ve Ahmetli köylerine jandarma operasyon düzenledi. 4 kadını gözaltına almak istedi. Kadınları vermek istemeyen köylülere jandarma müdahale etti. Jandarmanın ateş açması sonucu yaşları 10 ila 20 arasında değişen 6 kişi öldü, 5 kişi de yaralandı.
1994- Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararıyla, dışkı yedirtilen köylülere, 300 bin Frank tazminat vermeyi kabul etti. 1989'da Cizre'nin Yeşilyurt köyünde bir grup asker köylülere dışkı yedirmiş, köylüler Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvurmuşlardı.
1995- Hacker Kevin Mitnick ABD'nin bazı en güvenli bilgisayar sistemlerine izinsiz girmek suçundan FBI tarafından tutuklandı.
1996- Kardak kayalıklarına düzenledikleri operasyonla adlarını duyuran SAT komandoları, Ege Denizi'nde kaza geçirdi. Komandoları taşıyan helikopter denize çakıldı, 5 görevli şehit oldu.
1999- Eskişehir Cezaevi'nde "Karagümrük Çetesi" olarak tanınan bir grup Mustafa Duyar'ı öldürdü, Selçuk Parsadan'ı yaraladı. Mustafa Duyar Özdemir Sabancı'yı öldürmekten, Selçuk Parsadan örtülü ödenek davasından hüküm giymişti.
1999-PKK terör örgütü lideri Abdullah Öcalan, Türk güvenlik güçleri tarafından Kenya'da yakalandı.
2000- Sabancı suikastı faillerinden olan ve Belçika'nın Brugges (Brüj) kentinde tutuklu bulunan Fehriye Erdal ve iki arkadaşı Brugges (Brüj) Asliye Mahkemesi'nde tutuksuz yargılanmak üzere şartlı tahliye edildi.
2001- Ankara 3. Ağır Ceza Mahkemesi, Bahçelievler katliamı davasında Yargıtay'ın bozduğu eski kararında ısrar etti. Sanıklar Bünyamin Adalı ve Ünal Osmanağaoğlu'nu yedişer kez idam cezasına çarptırdı. 8 Ekim 1978'de Ankara'nın Bahçelievler semtinde yedi TİP üyesi öğrenci genç boğarak öldürülmüştü.Aynı davdan yargılanan Haluk Kırcı da yedi kez idam cezasına ça
2001- İsrail Filistinlilerin İsrail'e geçişini yasakladı. Batı şeria ile Ürdün, Gazze ile Mısır arasındaki sınır geçişleri kapatıldı.150 bin Filistinli işçi de İsrail'deki işlerine gidemiyor.
2002- Endonezyalı kadın sendikacı Dita Sari, Amerikan spor malzemeleri şirketi Reebok'ın her yıl verdiği insan hakları ödülünün bu yıl kendisine verilmesi üzerine 50 bin dolarlık ödülü reddetti. "Bu işçiler sömürülürken, Reebok'un milyarlar kazanması ödülü reddetmemin ana sebebi" dedi.
2002- Uluslararası Güvenlik Destek Gücü'nde (ISAF) yer alacak Türk Kuvvetinin ilk bölümü Kabil'de göreve başladı.
2003- ABD'nin Irak politikasına karşı beş kıtadan 70 ülkede 600 kentte milyonlarca savaş karşıtı dünya tarihinin en büyük barış eylemini yaptı.
2004- İran'da Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından adaylıkları sonradan onaylanan 550 kişi onaylanmayanlarla dayanışma için adaylıktan çekildi.
2004- Çin'in kuzeydoğusunda bulunan Jilin kentindeki bir alışveriş ve eğlence merkezinde çıkan büyük yangında 51 kişi öldü.
2005- Kürdistan Demokrat Partisi ile Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin oluşturduğu Kürt İttifakı 237 bin oyla, Kerkük il meclisindeki 41 sandalyeden 24'ünü kazandı.
2005- Video paylaşım sitesi YouTube kuruldu.
2005- Almanya'da Bavyeralı iki genç 31 saat öpüşerek 'dünya en uzun öpüşme rekoru'nu kırdı.
2006- Başbakanlık İnsan Hakları Yüksek Kurulu üyesi iken hazırladıkları "Azınlık Raporu"ndan ötürü Prof. İbrahim Kaboğlu ile Prof. Baskın Oran'a karşı açılan davada Baskın Oran "Bu iddianame değil iftiranamedir. Asıl suç işleyen savcılıktır" dedi. Avrupa'da 770 aydın,Oran ve Kaboğlu'na destek kampanyası başlattı.
2006- Eski Devlet Bakanı Sadi Somuncuoğlu'nun cumhurbaşkanlığına aday olmasını, "töreye karşı geldiği" gerekçesiyle engellemeye çalışan MHP milletvekillerinden Cemal Enginyurt ve Ahmet Erol Ersoy 20'şer ay hapis cezasına mahkum edildi. Mahkeme cezayı ertelemedi.
2009- Antalya gazetesinin sahibi 85 yaşındaki Sevgi Taner, geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirdi.
15 Şubat – Doğanlar
1564- Galileo Galilei, İtalyan bilim adamı (ö. 1642)
1738- Jeremy Bentham, Pragmatizm'in kurucusu olarak kabul edilen İnğiliz filozof ve hukukçu (ö. 1832)
1861- Charles Edouard Guillaume, Fransız fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1938)
1873- Hans von Euler-Chelpin, Alman kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1964)
1892- Tiyatro sanatçısı Muhsin Ertuğrul.
1919- Andreas Papandreou, Yunan politikacı (ö. 1996)
1892- Muhsin Ertuğrul, Türk tiyatro sanatçısı (ö. 1979)
1940-İsmail Cem İpekçi, Türk siyasetçi
1945- Douglas Hofstadter, Amerikalı bilimadamı
1946- Yazar İnci Zeynep Oral doğdu.
1946- Yves Cochet, Fransız yazar ve politikacı
1951- Jane Seymour, İngiliz sinema oyuncusu
1954- Matt Groening, The Simpsons'ın yaratıcısı Amerikalı karikatürist
1974- Buket Doran, Türk müzisyen, basist
1984- Francesca Ferretti, İtalyan voleybolcu
1985- 2006 yılında dünyanın en iyi forveti seçilen Cristiano Ronaldo doğdu.
1986- Valeri Bojinov, Bulgar futbolcu
15 Şubat – Ölenler
1781- Gotthold Ephraim Lessing, Alman yazar (d. 1729)
1905- Lewis Wallace, Amerikan İç Savaşı Birlik kuvvetleri generali, devlet adamı ve yazar (d. 10 Nisan 1827)
1958- Eski dışişleri bakanlarından Numan Menemencioğlu 65 yaşında Ankara'da öldü.
1958- Ressam ve yazar Malik Aksel.
1965- Nat King Cole, ABD'li müzisyen (d. 1919)
1987- Ressam Malik Aksel 84 yaşında öldü.
1988- Richard Feynman, ABD'li fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1918)
1999- Henry Way Kendall, ABD'li fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1926)
2001- Oyun yazarı, Orhan Asena, 79 yaşında. "Tanrılar ve İnsanlar" (Gılgamış), "Hürrem Sultan", "Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Leşe" eserleri arasında.
2002- Şair, yazar Sabih Şendil İstanbul'da öldü.
2003- Sinema yapımcısı Claude Nedjar, 60 yaşında. Yılmaz Güney'in 1982 Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye Ödülü'nü aldığı "Yol" filminin uluslararası dağıtımını üstlenmişti.
2005- Fransız şarkıcı Pierre Bachelet, 60 yaşında.
-
16 ŞUBAT
600- Papa I. Gregory, hapşıran kişiye "Tanrı seni kutsasın" denebileceğine karar verdi.
1872- Beyoğlu Telgrafhanesi işçileri greve çıktı.
1903- Panama bağımsızlığını kazandı. Amerika Kanal üzerindeki hakları satın aldı.
1916- Ruslar, Erzurum'u işgal etti.
1918- Litvanya hem Rusya hem de Almanya'dan bağımsızlığını ilan etti.
1920- Balıkesir'in kuzeyinde, Manyas ve Gönen bölgelerinde ikinci Anzavur isyanı başladı. (İsyan 16 Nisan'da bastırıldı.)
1922- Merkez Ordusu kaldırıldı.
1923- Lozan Delegasyonu İstanbul'a döndü.
1925- Türkiye'de sivil ve askeri havacılığı desteklemek amacıyla "Türk Tayyare Cemiyeti" adıyla bir dernek kuruldu.
(( Sonradan "Türk Hava Kurumu" adını aldı. THK, Türkiye'nin "Havacılık Federasyonu" yetkisini taşır. 5 Ağustos 1925 tarihinden itibaren 'kamu yararına çalışan dernek' statüsündedir. Merkezi Ankara’dadır. Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu THK’nın manevi koruyucularındandır. Cumhurbaşkanı, Başbakan, Kuvvet Komutanları, Ankara Valisi doğal üyeleri arasında bulunmaktadır. Kurum, üye aidatları; kurban derisi, fitre, zekat toplama faaliyetleri; pul satışı; kurum işletmelerinin etkinlikleri, gibi kaynaklardan gelir elde eder.Türk Hava Kurumu, 1954’ten bu yana kesintisiz olarak Uçan Türk adlı kurum dergisini iki ayda bir ücretsiz olarak yayınlamaktadır. ))
1926- Milliyet gazetesi çıkmaya başladı.
1926- Mustafa Kemal Ankara'da Hakimiyet-i Milliye gazetesinin yeni binasını açtı.
1937- Wallace H. Carothers, naylonun patentini aldı.
1948- Danıştay,Pertev Naili Boratav, Muzaffer Şerif Başoğlu ve Niyazi Berkes'in solcu oldukları gerekçesiyle üniversiteden uzaklaştırılmaları kararını bozdu, öğretim üyelerini görevlerine iade etti.
1949- İlkokulların dördüncü ve beşinci sınıflarında din dersi okutulmaya başlandı.
1950- Yeni Seçim Kanunu ikinci defa görüşülerek kabul edildi. Yeni Seçim Kanunu tek dereceli, genel, eşit ve gizli oy, açık tasnif ilkelerini getiriyor. Seçimler çoğunluk sistemine göre ve adli teminat altında yapılacak.
1953- Türkiye- Amerika telefon hattı açıldı.
1955- Yeni Alsancak Limanı'nın temeli Başbakan Adnan Menderes tarafından atıldı.
1959- Fidel Castro, Fulgencio Batista'nın 1 Ocak'ta başkanlıktan uzaklaştırılmasının ardından Küba devlet başkanı oldu.
1961- Explorer 9 uzaya fırlatıldı
1967- Elektrik, demir ve kömüre zam yapıldı.
1968- Haleyville'de (Alabama, ABD) ilk 911 acil telefon sistemi çalışmaya başladı.
1969- "Kanlı Pazar". Amerikan 6. Filosu'nun İstanbul'a demirlemesini protesto için "emperyalizme ve sömürüye" karşı bir mitinge sağcı militanlar "Müslüman Türkiye" sloganlarıyla saldırdı: Ali Turgut Aytaç ve Duran Erdoğan öldürüldü, yaklaşık 200 kişi yaralandı.
1973- Rauf Denktaş, Kıbrıs Cumhurbaşkanı Yardımcılığına seçildi.
1976- Lübnan'ın başkenti Beyrut Türk Büyükelçiliği'nde görevli Başkatip Oktar Cirit, Beyrut'ta öldürüldü. Oktar Cirit'e yapılan saldırıyı Gizli Ermeni Kurtuluş Ordusu üstlendi.
1977- Danıştay Töb-Der, Tüm-Der ve Tüted'in kapatılmasına ilişkin Ankara Valiliği kararını durdurdu.
1977- Bakanlar Kurulu'nun THY grevini erteleyen kararı, Danıştay tarafından oy çokluğu ile alınan kararla durduruldu.
1978- Maliye Bakanı Ziya Müezzinoğlu, yabancı kaynaklı eşyaların satışının yasaklandığını açıkladı.
1978- Danıştay, İsmail Cem'in TRT'nin yasal Genel Müdürü olduğuna karar verdi.
1979- İran'da Humeyni karşıtları ardı ardına idam edildi.
1979- Vakıf Gureba Hastanesi İstanbul'un üçüncü tıp fakültesi oldu.
1980-TBMM'den ilk kez 5 saat televizyon naklen yayını yapıldı.
1981- Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Behice Boran 8 yıl 9 ay hapse mahkum edildi. Behice Boran Kasım 1980'den beri yurtdışında bulunuyordu.
1981- Genelkurmay Sıkıyönetim Askeri Hizmetler Koordinasyonu Başkanlığı bir bildiri yayımladı; aralarında Abdullah Öcalan ve Kemal Burkay'ın da bulunduğu 45 kişinin 19 Mart tarihine kadar yurda dönmeleri çağrısında bulundu.
1986- Portekiz'de seçimler yapıldı. Mario Soares 60 yıl sonra Portekiz'in ilk sivil başkanı oldu.
1988- Televizyonda 11 Şubat'ta kanser tedavisiyle ilgili programı izleyen bir hasta, zakkum yapraklarını kaynatıp içince öldü.
1989- Danimarka'da yapılan karşılaşmada İskoç rakibi Pat Clinton'u yenen 51 kilo boksörümüz Eyüp Can Avrupa Profesyonel Boks şampiyonu oldu.
1990- Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) kuruldu. Vakfın başkanlığına Yavuz Önen getirildi.
1991- 7 bin homoseksüel Londra Hyde Park'ta büyük bir miting düzenledi.
1998-Gümrük Birliği Ortak Komitesi'nin 7. dönem toplantısı yapıldı.
1998- Çin havayollarına ait bir yolcu uçağı Çan Kay Şek uluslararası havaalanı yakınlarında düştü: 202 kişi öldü.
1999-Terör örgütü PKK (Kürdistan İşçi Partisi) lideri Abdullah Öcalan, Kenya'nın başkenti Nairobi'de yakalandı ve Türkiye'ye getirildi. PKK örgütü lideri Abdullah Öcalan'ın Türk güvenlik güçlerince yakalanmasının ardından, örgüt taraftarları Avrupa çapında elçilik işgalleri ve rehin alma eylemlerine giriştiler.
2001- Otomotiv Sanayicileri Derneği başkanlığına Ali İhsan İlkbahar yeniden seçildi.
2001- Danıştay İdari Dava Dairesi Genel Kurulu, Aktaş Elektrik imtiyaz sözleşmesini hukuka aykırı buldu.
2001- İran'ın başkenti Tahran'da içki içmek ve yasa dışı ilişkiye girmekle suçlanan üç kişi halk önünde kırbaçlandı.10 yıldan beri Tahran'da suçluların halkın gözü önünde kırbaçlandığı ilk örnek oldu.
2002- Nepal'de Maoist gerillalar Mangalsen ve Sanphebaga kentlerinde polis binalarına saldırdı;127 polis ve asker öldü.
2003- KIbrıs Rum Kesimi'ndeki başkanlık seçimini ilk turda yüzde 51.5 oranında oy alan Tasos Papadopulos kazandı. Bir dönem EOKA örgütünün propoganda şefliğini yapmıştı. İlk demeci, "Annan planı çerçevesinde çözüm için müzakereleri sürdürüceğiz" oldu.
2003- Beş kıtada 60 ülkenin 300'ü aşkın kentinde 12 milyon kişi savaş karşıtı gösteri yaptı.
2004- Avustralya'nın Sydney kentinde yerli halk aborjinler polisin 17 yaşındaki bisikletli bir genci kovalarken ölümüne neden olmasını protesto ederek, polisle dokuz saat boyunca çatıştı.
2005- Küresel iklim felaketi riskine karşı ilk ve şimdilik tek uluslararası anlaşma "Kyoto Protokolü" yürürlüğe girdi. Protokole göre, atmosfere karıştıklarında sera etkisi yaratan karbonmonoksit, metan gibi gazların salınımı engellenecek ya da azaltılacak. Bu gazları en çok üreten (yüzde 25'ini) ABD, yüzde 3.2'sini üreten Avustralya ve Türkiye dışında 160 ülke protokole imza attı.
2005- CHP'den istifa ederek bağımsız kalan İstanbul Milletvekili Yaşar Nuri Öztürk, Halkın Yükselişi Partisi'nin (HYP) kuruluş dilekçesini İçişleri Bakanlığı'na verdi. Türkiye'de faaliyetteki parti sayısı 48'e, Meclis'te temsil edilen parti sayısı dörde yükseldi.
2005- Eski başbakan Mesut Yılmaz ve eski devlet bakanı Güneş Taner'in Türkbank ihalesine fesat karıştırmak suçundan Yüce Divan'da yargılanmalarına başlandı.
2006- Kısaca MASH olarak adlandırılan ve çadırlardan oluşmuş "Seyyar Ordu Cerrahi Hastaneleri"'nin (Mobile Army Surgical Hospital) sonuncusu da ABD ordusunda hizmetten kaldırıldı.
2006- AKP yönetimi Hamas'ın Şam'da sürgünde yaşayan lideri Halid Meşal başkanlığındaki Hamas heyetini, Filistin halkının seçilmiş temsilcileri olarak Ankara'da kabul etti. İsrail Başkan sözcüsü Raanan Gissin "Ziyaret büyük hata. Biz Abdullah Öcalan ile biraraya gelirsek siz ne hissedersiniz" dedi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de Meşal'ı resmen Rusya'ya davet etti.
2007- Düzce’nin Akçakoca İlçesi’nde armut ağacı meyve verdi. Dalları armutla dolan ağaç, görenleri şaşırttı.
16 Şubat – Doğanlar
1710- XV. Louis, Fransa kralı (ö. 1774)
1731- Marcello Bacciarelli İtalyan ressam (ö. 5 Ocak 1818)
1831- Nikolai Leskov, Rus yazar (ö. 1895)
1834- İnsanın evrimine ilişkin Darwin teorisinin savunucularından ve evrime ilişkin yeni kuramların kurucusu Alman zoolog Ernst Haeckel.
1893- İkinci Dünya Savaşı öncesinde Sovyet Kızılordusunun modernleştirilmesini gerçekleştiren Sovyet general Mihayl Nikolayeviç Tuhaçevskiy.
1928- Sinema oyuncusu Erol Taş.
1963- Dave Lombardo, Kübalı davulcu (Slayer grubu)
1978- Tia Hellebaut, Belçikalı atlet
16 Şubat – Ölenler
1279- III. Afonso, Portekiz kralı (d. 1210)
1391- John V Palaeologus, Bizans imparatoru (d. 1332)
1917- Octave Mirbeau, Fransız yazar (d. 1848)
1933- Türkiye'nin ilk Dışişleri Bakanı Bekir Sami Bey öldü.
1934- Operetleriyle tanınan besteci Kaptanzade Ali Rıza Bey.
1960- Bedri Ruhselman, Deneysel Neo-spiritüalizm'in kurucusu, hekim ve keman virtüözü (d.1898)
1963- Türk sinemasının karakter oyuncularından Salih Tozan 49 yaşında öldü.
1991- Beyin cerrahı, besteci Dr. Bülent Tarcan 76 yaşında öldü.
1998- Türk basınına 55 yıl hizmet veren ekonomi basının duayeni Fasih İnal, 77 yaşında vefat etti.
2001- Genelev partoru Matild Manukyan, 87 yaşında. 1989'dan başlayarak altı yıl üst üste vergi şampiyonu olmuştu.
2003- 12 Mart dönemi komutanlarından emekli orgeneral Faik Türün öldü.
2005- Ressam Şeref Bigalı, 80 yaşında.
-
17 ŞUBAT
1861- İtalya, ulusal birliğini kurdu.
1864- CSS H.L. Hunley denizaltısı, bir savaş gemisi batıran ilk denizaltı oldu.
1867- Süveyş Kanalı'ndan ilk gemi geçti.
1891- Ahmed İhsan Tokgöz, Servet-i Fünun dergisini kurdu.
1895- Müziğini Çaykovski'nin bestelediği Kuğu Gölü Balesi ilk gösterisini Saint Petersburg'da (Rusya) yaptı.
1915- Barbaros Hayreddin ve Turgut Reis muharebe gemileri, savunmaya katılmak üzere Nara'ya geldi.
1916- Doğu cephesinde Ruslar, Muş'u işgal etti.
1917- Hicaz Seferi Kuvvetler Komutanlığı'na atanan Mustafa Kemal, bu görevi kabul etmedi.
1920- Osmanlı Mebuslar Meclisi, kabul ettiği Misak-ı Milli'nin basında yayınlanmasını ve bütün yabancı parlamentolara bildirilmesini kararlaştırdı.
1920- İngilizler, Eskişehir ve Afyon'dan çekildiler.
1921- Londra'da ilk doğum kontrol kliniği açıldı. Kliniğe başvuranlara, düşük ücretle korunma araç gereçleri verildi.
1921-Ankara dışındaki İstiklal Mahkemeleri kaldırıldı.
1923- İzmir'de 1. İktisat Kongresi düzenlendi. 7 işçi, 1 çiftçi kadın katıldı. İlk günkü oturumu 500 kadının izlediği kongrede kadın işçilere doğum öncesi ve sonrasında 8 haftalık izin verilmesi, kadınların madenlerde çalıştırılmalarının yasaklanması, işyerlerinde emzikhaneler açılması gibi kararlar alındı. Kongrenin kapanış konuşmasını Rukiye Hanım yaptı.
1923- Gazi Mustafa Kemal, ikinci defa Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'na seçildi.
1924- Johnny Weissmuller, 100 yarda (91.4 m) serbest stil yüzmede 52-25 saniye ile dünya rekoru kırdı.
1925- Aşar Vergisi kaldırıldı. Köylü aşar yükünden kurtuldu. Basın, aşarın kaldırılmasını büyük bir devrim olarak sundu.
1926-Ankara'da Devlet Resim Sergisi açıldı, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal sergiyi ziyaret etti.
1926- Medeni Kanun kabul edildi.
( Böylece erkeğin çok eşliliğini ve tek taraflı boşanmasını kabul eden şeriat hukukuna dayalı aile düzeninin yerini, bu konularda eşitlik getiren ama yerine erkeğin "reis" olduğu, kadının ev işlerinden sorumlu tutulduğu, ikametgah seçimi, çocukların velayeti konusunda karar verme hakkı gibi belli başlı hakların sadece erkeklere ait olduğu bir aile düzeni getirildi. )
1930- Türk Gazeteciler Birliği kuruldu.
1933- Newsweek dergisi yayımlanmaya başlandı.
1934- Avusturya'da sosyal demokratlar gösteri düzenlediler. Güvenlik güçleri göstericilere müdahale etti; birçok gösterici öldürüldü. Hükümet sıkıyönetim ilan etti.
1936- Kızılmaske Lee Falk tarafından yaratıldı ve ABD'de yayınlanmaya başladı.
1939- Hatay Meclisi, Türkiye Cumhuriyeti kanunlarını, Hatay kanunları olarak kabul etti.
1941- Alman denizaltı kaptanı Otto Kretschmer'in denizaltısı 17 Şubat 1941'de batırıldı ve Kretschmer esir alındı.
(( 1 Mayıs1912'de doğan Otto KretschmerII. Dünya Savaşı'nda görev alan en ünlü U-bot kaptanı olarak tanınıyor.
II. Dünya Savaşı'nda toplam 100 bin ton üzerinde gemi batıran 34 U-bot komutanı vardır. Otto Kretschmer, 17 Mart 1941´de denizaltısı (U- 99) batırılıp esir alındığı güne kadar 47 gemiyi batırmayı başarmış ve toplamda 274.333 tonluk skoru ile savaşın en yüksek tonajda gemi batıran kaptanı olma unvanını kazanmıştır. ))
1944- Varlık Vergisi'nin tasfiyesine ilişkin yasa yürürlüğe girdi.
1947- Alman denizaltı kaptanı Otto Kretschmer'in denizaltısı 17 Şubat 1941'de batırıldı ve Kretschmer esir alındı. 1 Mayıs 1912'de doğan Otto Kretschmer II. Dünya Savaşı'nda görev alan en ünlü U-bot kaptanı olarak tanınıyor.
1948- Belçika, Fransa, Hollanda, İngiltere, Lüksemburg dışişleri arasında, 50 yıl süreli Brüksel Anlaşması imzalandı.
1949- Türkiye, Avrupa Kalkınması İcra Konseyi'ne katıldı.
1954- İspanya'yı kura sonucunda eleyen Türkiye Milli Futbol Takımı, Dünya Kupası'na katılmaya hak kazandı.
1956- Çoruh ilinin adı Artvin olarak değiştirildi.
1957- Missouri'de (ABD) bir yaşlılar evinde çıkan yangında 72 kişi öldü.
1957- Ordular arası futbol karşılaşmalarında Türkiye takımı rekor kırdı; Amerika ordu takımını 19-0 yendi.
1959- Başbakan Adnan Menderes ve beraberindekileri Londra'ya götüren uçak Gatwick Havaalanı yakınlarında düştü; Başbakan Adnan Menderes kurtuldu, 16 kişi öldü.
1961- Eski Sağlık Bakanı, İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı Lütfi Kırdar, Yassıada'da ifade verirken kalp krizi geçirdi ve öldü.
1961- Türk ve Alman İş ve İşçi Bulma Kurumları arasında yapılan anlaşmaya göre; her yıl Almanya'ya çeşitli iş kollarında çalıştırılmak üzere 2-3 bin Türk işçisi gönderilmesi kararlaştırıldı.
1962- Hamburg'ta çıkan fırtınada 300'den fazla kişi öldü.
1967- Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) Genel Başkanı Feyzullah Ertuğrul'u Elazığ'ın bir köyüne atadı.
1967- Kimi milletvekilleri Meclis'e gelen mini etekli kadınlardan şikâyetçi olduklarını bildirdiler.
1967- Radyo sanatçılarının yürüyüş ve boykot olaylarından sonra TRT, sanatçı ücretlerine yüzde 150-200 arasında zam yaptı.
1968-Türkiye İşçi Partisi (TİP) Milletvekili Çetin Altan Meclis'te Adalet Partililere "Çoğunluğunuz var, ama ağırlığınız yok" dedi. Bunun üzerine Meclis'te kavga çıktı.
1968- Gümrük ve Tekel Bakanlığı, Türkiye'de yapılan malların yurtdışından ithalatını yasakladı.
1968- Türkiye İşçi Partisi (TİP) Milletvekili Çetin Altan Meclis'te Adalet Partililere "Çoğunluğunuz var, ama ağırlığınız yok" dedi. Bunun üzerine Meclis'te kavga çıktı.
1968- Milletvekilleri Meclis'e gelen mini etekli kadınlardan şikâyetçi olduklarını bildirdiler.
1973- Petrol Ofisi genel müdürlüğüne bir kadın atandı. Şeyda Okyatmaz Türkiye'de ilk kez bu düzeye yükseltilen kadın yönetici oldu.
1977- Ankara'da 50. Yıl Lisesi öğrencilerine ateş açıldı, bir kız öğrenci kalp krizi geçirip öldü.
1979- İstanbul'da stokçulara baskınlar düzenlendi. Yüklü miktarda kahve, ampul, filtreli sigara ve margarin ele geçirildi.
1983- Dört Filistinli gerilla Ankara 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nce yeniden ikişer kez ölüme mahkum edildi. Filistinli gerillalar Mısır'ın Ankara Büyükelçiliği'ni basarak iki güvenlik görevlisini öldürüp içeridekileri 45 saat rehin tutmuşlardı.
1984- İşyerlerinden işçi çıkarmak, Sıkıyönetim Komutanlığı'nın iznine bağlandı.
1984- Avusturya'da yapılan Avrupa Güzellik Yarışması'nı Türkiye güzeli Neşe Erberk kazandı.
1985- İki ünlü oyun yazarı Arthur Miller ve Harold Pinter, hapiste bulunan Uluslararası Yazarlar üyesi yazarları ziyaret etmek amacıyla Türkiye'ye geldi.
1986- Barış Derneği davasından tutuklu 6 kişi tahliye edildi. Tahliye edilenler arasında Reha İsvan ve Gencay Şaylan'ın da yer alıyordu. Ali Sirmen, Erdal Atabek, Ali Taygun, Ergun Elgin, Hüseyin Baş, Orhan Taylan'ın tahliye talebi ise reddedildi.
1986-İstanbul'da ünlü Bebek Belediye Gazinosu, yeşil saha açılması için yıktırıldı.
1987- 12 Eylül askeri darbesinden sonra toplatılan 39 ton ağırlığındaki kitap, dergi, günlük ve haftalık gazete SEKA'da imha edildi. Kağıt hammaddesi olarak kullanılacak yayınlar 5 kamyonla taşındı.
1993- Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Eşref Bitlis'in bulunduğu askeri uçak Ankara Güvercinlik alanından kalktıktan hemen sonra düştü. Eşref Bitlis ile beraberindeki 3 subay ve bir assubay da öldü.
1993- Dev-Sol ve TİKKO (Türkiye İşçi Köylü Kurtuluş Ordusu) üyesi 18 siyasi tutuklu, kazdıkları 35 metre uzunluğundaki tünelden yararlanarak Nevşehir E Tipi Kapalı Cezaevi'nden firar etti.
1993- Somali'de görev yapan BM Barış Gücü UNISOM'un komutanlığına Korgeneral Çevik Bir atandı.
1994- Özgür Gündem gazetesi bölücü yayın yaptığı gerekçesiyle 1 ay süreyle kapatıldı.
1994- Demokrasi Partisi (DEP) Suruç İlçe Yönetim Kurulu Üyesi Ömer Akpolat kimliği belirsiz kişilerce öldürüldü.
1994- Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Anayasa ve Adalet Komisyonu Refah Partili Hasan Mezarcı'nın dokunulmazlığının kaldırılmasını kararlaştırdı.
1995- Michael Jordan basketbola geri dönme kararı aldı.
1996- Cumhuriyet Halk Partisi İzmir Milletvekili Sabri Ergül, Manisa Emniyet Müdürlüğü'nün kapısına, "Bu işyerinde işkence vardır" yazılı bir tabela astı.
1996- Dünya satranç şampiyonu Garry Kasparov, Deep Blue adlı bilgisayarı yendi.
1996- Cavit Çağlar'a ait Nergis, Yeşim ve Aksoylar Tekstil fabrikalarında çalışan 4 bin 600 işçiyi kapsayan toplu sözleşme imzalandı.
1999-Fransa'nın başkent Paris'in 50 km yakınındaki tarihi kraliyet köşkü Rambouillet'de Belgrad hükümeti ile Kosovalı Arnavutlar arasında barış görüşmeleri yapıldı.
2000- Gazeteci-yazar Uğur Mumcu'ya 24 Ocak 1993 günü düzenlenen suikastla ilgili olarak, 'Mumcu'nun öldürülmesine iştirak ettiği ve bu amaçla oluşturulan çeteye mensup olduğu' gerekçesiyle idam istemiyle yargılanan sanık Abdullah Argun Çetin, kendi isteği üzerine gizli oturumda dinlendi. Mahkeme, sanığın gizli oturumda yaptığı açıklamalara yayın yasağı koydu.
2000- Microsoft, Windows 2000 işletim sistemini piyasaya sürdü.
2001- Fischer ve Deppler, G-20 toplantıları çerçevesinde Türkiye'ye geldi".
2002- Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk,"26 Aralık 2000'de süresiz açlık grevine katılanların sayısı 1596, ölüm orucuna katılanların sayısı 432 iken, 7 Ocak 2002'de süresiz açlık grevine katılanların sayısı sekize, ölüm orucuna katılanların sayısı 142'ye düşmüştür" dedi.
2003- Britanya'nın başkenti Londra'da kent merkezine araçlarla girişin ücretlendirilmesi uygulaması başladı. 07:00-18:30 saatleri arasında kent merkezine araçlarıyla girenler 5 sterlin (13 milyon lira) ödeyecek. Londra Belediye Başkanı Ken Livingstone, toplanan paranın toplu taşımaya harcanacağını açıkladı.
2003- NATO Askeri Komitesi, olası Irak savaşı için Türkiye'nin taleplerini karşılama konusunda uzlaştı. İttifakın kurucu anlaşmasının 4. maddesi ilk defa işletildi.
2004- Türkiye'yi ziyaret eden ilk İsveç Başbakanı Göran Persson Ankara'ya geldi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'la AB, Kıbrıs, Irak ve ikili ilişkileri görüştü.
2005- Paraguay'ın eski Devlet Başkanı Raul Cubas'ın kaçırılan kızı, beş ay sonra ölü bulundu. Cecilia ödenen fidyeye rağmen bırakılmamıştı.
2005- Turist Rehberleri Meslek Yasası'nın çıkmasını isteyen Turist Rehberleri Birliği (TUREB) Galata Kulesi'nin önünde faklı dillerden pankartlar taşıyarak eylem yaptı."Turizm emekçisiyiz ama hiç bir sosyal güvencemiz yok' dediler.
2006- BM İnsan Hakları Komisyonu, ABD'nin 500'e yakın esiri Cenevre Sözleşmesi'nin uyulmadan dört yıldır tuttuğu Guantanamo üssünün derhal kapatılması ve esirlerin yargılanması ya da serbest bırakılmasını istediği bir rapor açıkladı.
2006- İtalya Reform Bakanı Roberto Calderoli'nin Hz. Muhammed karikatürü basılı tişört giymesi Libya'nın Bingazi kentinde protesto edildi.1000 kişi İtalya Konsolosluğu'na yürüdü.Polisin müdahalesiyle çatışma çıktı;11 kişi öldü, 35 kişi yaralandı.
2006- Filipinler'in Güney Leyte bölgesinde meydana gelen bir seri toprak kayması sonucu yaklaşık 1800 kişinin toprak altında kalarak öldüğü tahmin ediliyor. Yörede son 10 gündür yağan şiddetli yağmurların, ve hemen öncesinde meydana gelen 2,3 şiddetindeki küçük ölçekli bir depremin faciayı tetiklemiş olabileceği öne sürülüyor.
2008- Tüm yurtta etkili olan yoğun kar yağışı ve buzlanma nedeniyle, şehirlerarası ulaşımda güçlükler yaşanıyor. Bursa, Tokat ve Çorum'da 3 yolcu otobüsü devrildi. Bu kazalarda 3 kişi hayatını kaybederken, aralarında ağır yaralıların da olduğu 112 kişi yaralandı.
2008- Kosova Parlamentosu Sırbistan'dan bağımsızlığını ilan etti.Başbakan Haşim Taçi, yaptığı konuşmada bağımsızlık bildirgesini okudu. Taçi, "Halkımızın liderleri olarak bu bildirgeyle Kosova'yı bağımsız ve egemen bir devlet ilan ediyoruz" dedi.
2008- Söz yazarı Aysel Gürel hayatını kaybetti. Aysel Gürel, geçirdiği ağır bronşit nedeniyle uzun süredir hastanade tedavi görüyordu. Gürel'in durumunun dün gece (16 şubat gecesi) ağırlaştığı, iki kızının hastanede başında olduğu öğrenildi.
17 Şubat – Doğanlar
1798- August Comte, Fransız sosyolog, matematikçi ve filozof (ö. 1857)
1854- Friedrich Alfred Krupp, Alman sanayici (ö. 1902)
1874- Thomas J. Watson, Amerikalı sanayici, IBM şirketinin kurucusu (ö. 1956)
1888- Otto Stern, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1969)
1898- Eero Berg, Finlandiyalı atlet (ö. 1969)
1902- Bobby Jones, ABD'li golfçü (ö. 1971)
1939- Giovanni Trapattoni, İtalyan futbol adamı
1940 - Ruşen Güneş, Türk müzisyen
1948 - William Gibson, ABD'li roman yazarı
1949- Engin Varol, Türk ressam
1950 - Mehmet Ali İrtemçelik, Türk politikacı
1957- Loreena McKennitt, Kanada'lı müzisyen
1963- Michael Jordan, ABD'li basketbolcu
1970- Dominic Purcell,Avustralyalı aktör
1972- Denise Richards, ABD'li sinema oyuncusu
1972- Billie Joe Armstrong, ABD'li müzisyen
1981- Paris Hilton, ABD'li sinema oyuncusu, Hilton otellerinin varisi
1982- Adriano, Brezilya'lı futbolcu
1985- Cemre Kemer, Hepsi grubunun üyesi,şarkıcı
1991- Bonnie Wright, İngiliz aktris
17 Şubat – Ölenler
1600- Giardano Bruno, İtalyan filozof (idam)
1673- Molière, Fransız yazar (d. 1622)
1782- Daniel Bernoulli, Hollandalı matematikçi (d. 1700)
1853- Christian Andreas Doppler, Avusturyalı matematikçi ve fizikçi (d. 1803)
1856- Heinrich Heine, Alman yazar (d. 1797)
1871- Şeyh Şamil, Kuzey Kafkasya halklarının, Avar kökenli politik ve dini önderi
1909- Ünlü Kızılderili kabile şefi, özgürlük savaşçısı Geronimo 80 yaşında yaşama veda etti.
1934- I. Albert, Belçika kralı (d. 1875)
1952- Ali Rıza Özdarende Türk politikacı ve din adamı (d. 1876)
1961- Eski Sağlık Bakanı, İstanbul Valisi ve Belediye Başkanı Lütfi Kırdar, Yassıada'da ifade verirken kalp krizi geçirdi ve 73 yaşında öldü.
1963- Şair Sylvia Plath intihar ederek.
1970- Shmuel Yosef Agnon, İsrail'li yazar Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1888)
1974- Louis Kahn, ABD'li mimar (d. 1901)
1976- Luchino Visconti, İtalyan sinemacı (d. 1906
1982- Lee Strasberg, Amerikalı tiyatro yönetmeni ve aktör (d.1901)
1993- Eşref Bitlis, Jandarma Genel Komutanı (d. 1933)
2009- Gazanfer Özcan, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı (d. 1931)
2005- Omar Sivori, Arjantinli futbolcu (d. 1935)
2008- Aysel Gürel, Türk söz yazarı ve tiyatro oyuncusu (d. 1928)
-
18 ŞUBAT
1451- Yedinci Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet (II. Mehmet) ikinci kez tahta çıktı.
1695-Osmanlı donanması, Sakız Adası'nı Venedikliler'den geri aldı.
1799- Napolyon, Osmanlı Devleti'nin yönetimindeki Akka kalesi önlerine geldi.
1856- Islahat Fermanı yayınlandı
1878- II. Abdülhamit Mebusan Meclisini süresiz olarak kapattı ve Meşrutiyet rejimine son vererek, yönetime tek başına egemen oldu.
1885- Mark Twain'in Huckleberry Finn'in Maceraları adlı kitabı ilk kez yayımlandı.
1913- Raymond Poincaré Fransa devlet başkanı oldu.
1915- Çanakkale Savaşı'nın kara savaşı bölümü Osmanlı Devleti'nin zaferiyle sonuçlandı, deniz savaşı başladı.
1920- Osmanlı Meclis-i Mebusanı son toplantısını yaptı.
1930- Clyde Tombaugh, Ocak ayında çekilen fotoğrafları incelerken Plüton gezegenini keşfetti.
1932- Japon imparatoru, Manzhouguo'nun (Mançurya'nın eski Çince adı) Çin'den bağımsızlığını ilan etti.
1937- İstanbul'da eşekle nakliyat yasaklandı.
1940- Hitler ve Mussolini,İtalya'da buluştu.İtalya,Almanya'nın yanında savaşa girme kararı aldı.
1941- 16 yaşın üzerindeki erkek çocukların maden ocaklarında, 12 yaşın üzerindekilerin tekstil sanayiinde çalıştırılmasına ilişkin kararname çıktı.
1941-Anıtkabir için mimari yarışma açıldığı resmen ilan edildi.
1943- Naziler Beyaz Gül hareketi üyelerini tutukladılar.
1949-NATOkuruldu.
1952- Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türkiye'nin NATO (Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı) üyeliğini onayladı.
1953- Yenice ve Gönen'de meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki depremde 265 kişi öldü.
1962- Fransa, Cezayirli direnişçilerle 18 Şubat 1962'de anlaşmaya vardı. Cezayir Bağımsızlık Savaşı, 20'nci yüzyılın en önemli bağımsızlık savaşlarındandır. Cezayirli Müslüman Araplar ile Avrupalı Cezayirlilerin arasındaki sürtüşmenin, 130 yıllık koloni yönetimine karşı bir isyana dönüşmesiyle başlamıştır.
1965- Gambiya İngiltere'den bağımsızlığını kazandı.
1967- Milli Eğitim Bakanlığı bütçesi görüşüldü; 35 bin köyden 15 bininde okul olmadığı açıklandı.
1971- Elazığ Senatörü Profesör Celal Ertuğ, "Bir dikta ortamına adım adım yaklaşılmaktadır. Ordunun mesajı açıktır. Demirel derhal istifa etmelidir." dedi. Başbakan Süleyman Demirel ise, "Meşru yollardan geldim. Bulurlar 226'yı, bizi devirirler" dedi.
1974- Kiss müzik grubu kendi adlarını taşıyan ilk albümlerini yayımladılar.
1977- İstanbul Yüksek Öğrenim Derneği (İYÖD) "amaç dışı faaliyet" gösterdiği gerekçesiyle süresiz kapatıldı. İstanbul Yüksek Öğrenim Derneği (İYÖD) Dev-Genç'in (Devrimci Gençlik Dernekleri Federasyonu) İstanbul Bölge Yürütme Kurulu'nu oluşturuyordu.
1977- Uzay mekiği Enterprise, bir Boeing 747'nin üstünde ilk yolculuğuna çıktı.
1985- Bakanlar Kurulu ilk defa bir grev kararını erteledi. Tarım Koruma İlaçları A.Ş'nin İstanbul Kartal ve İzmit Derince'deki işyerlerinde alınan grev kararının, 60 gün ertelenmesi kararlaştırıldı. Aynı gün, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu, Ziraat Bankası'nın hamamcılara tarım kredisi verdiğini saptadı.
1986- CumhurbaşkanıKenan Evren, Ceza İnfaz Yasası'ndaki değişiklikleri onayladı ve 50.000'e yakın hükümlünün tahliye işlemleri başlatıldı.
1987- Türkiye'de 12 Eylül sonrası yaşanan en büyük grev olan NETAŞ grevi bugün anlaşmayla sonuçlandı.
1988-İstanbul'daki Spor ve Sergi Sarayı'nın adı, ''Lütfi Kırdar'' olarak değiştirildi.
1990- Alman yeniden birleşmesi: Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin yaptığı seçimlerden sonra, Alman Demokratik Cumhuriyeti veAlmanyaFederal Cumhuriyeti birleşti.
1993- Gazeteci Kemal Kılıç öldürüldü. Kemal Kılıç İnsan Hakları Derneği Urfa Şubesi Yönetim Kurulu üyesiydi.
1994- Demokrasi Partisi'nin (DEP) Genel Merkezi bombalandı, bir kişi öldü, 2'si ağır 16 kişi yaralandı. Demokrasi Partisi (DEP) yılbaşından beri 4 kez saldırıya uğramıştı. Olayı İslami Cihat Örgütü üstlendi.
1995- Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Cumhuriyet Halk Partisi çatısı altında birleşti. Kurultaya katılan 1003 delege CHP'de, 635 delege SHP'de birleşmek için oy kullandı. İki partinin genel başkanlarının anlaşması sonucu Sosyaldemokrat Halkçı Parti'li Hikmet Çetin oybirliğiyle genel başkan seçildi.
1997- Tansu Çiller TEDAŞ ve TOFAŞ soruşturmalarından aklandı. Refah Partisi milletvekilleri Tansu Çiller'in aklanmasından yana oy kullandılar.
2000- İran'da yapılan genel seçimlere katılım yüksek oldu.1979'daki İslam devriminin ardından reformcular ilk kez mecliste çoğunluğu sağladı.
2000-Suriyeve Türkiye'de yaşayan ve akraba olan 573 aile iki ülkenin anlaşması sonucu sınırı geçerek bayramlaştılar.
2001- Fransa'da Riviera sahilinde Irak ve Türkiye'den kaçan yaklaşık1500 Kürdü taşıyan gemi karaya oturdu. Hükümet, Kürtlere sığınma başvurusu sözü verdi. Fransız sağı ise 'işgale uğradık' dedi.
2002- Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk,dört uyum yasasıyla birlikte,terör,savaş ve yakın savaş tehdidi halleri dışında idam cezasının kaldırılmasını öngören tasarıyı Bakanlar Kurulu'na sundu.
2003- Güney Kore'nin Taegu kentindeki metro istasyonunda meydana gelen yangında 134 kişi hayatını kaybetti,136 kişi yaralı,99 kişi kayıp.
2004- İran,Nişabur yakınlarında endüstriyel kimyasal maddeler yüklü bir tren patladı. Beş köy haritadan silindi,en az 200 kişi öldü,400 kişi yaralandı.
2005- Irak'ın başkenti Bağdat'ta Aşure günü kutlamalarında Şiiler'in yürüyüşü sırasında art arda beş patlama oldu;35 kişi öldü, 50 kişi yaralandı.
2006- Bush yönetimi Filistin'de Hamas'ın seçimleri kazanmasının ardından,Filistin yönetimine daha önce verdiği 50 milyon doları geri istedi.Paranın Hamas hükümetinin kasasına girmesini istemediklerini açıkladı.
2007- NBA All Star 2007 maçı Las Vegas'ta yapıldı. NBA’de 56.sı yapılan All Star maçını Batı, Doğu önünde 153-132 kazanarak 22. galibiyetini aldı. Lakers'dan Kobe Bryant, 5 yıl aradan sonra 2. kez “en değerli oyuncusu” (MVP) seçildi. All Star maçında forma giyen ilk Türk oyuncu unvanına erişen Mehmet Okur, 4 sayı, 2 ribaunt ve 1 asistle oynadı.
2008- Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Afganistan, Kosovanın tek taraflı bağımsızlığını tanıdığını açıkladı.
2008- Antalya ya 15 yıl aradan sonra ilk defa kar yağdı. Fotoğraf makinesini alan vatandaşlar sokaklara döküldü.
18 Şubat – Doğanlar
1690- Christian Goldbach, Rus matematikçi (ö. 1764)
1745- Alessandro Volta, İtalyan fizikçi (ö. 1827)
1780- Miloş Obrenoviç, Sırp prens (ö. 1860)
1869- Neville Chamberlain, İngiliz politikacı (ö. 1940)
1890- Boris Pasternak, Rus şair, yazar, 1958 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1960)
1896- 'Sürrealist Manifesto'nun yazarı Andre Breton dünyaya geldi. (ö. 1966)
1898- Enzo Ferrari, İtalyan yarış arabaları sürücüsü ve üreticisi (ö. 1988)
1903- Nikolay Podgorni, SSCB devlet başkanlarından (ö. 1983)
1920- Eddie Slovik, 2. Dünya Savaşı sırasında firardan dolayı idam edilen tek ABD askeri (ö.1945)
1926- Halit Kıvanç, Sunucu
1931- Toni Morrison, ABD' li, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi yazar
1932- 'Hair', 'Guguk Kuşu', 'Amadeus' gibi filmlerin yönetmeni Milos Forman doğdu.
1933- Yoko Ono, Japon müzisyen
1933- Amerikalı sinema oyuncusu Kim Novak.
1936- Jean Marie Auel, ABD'li yazar
1942- Tolga Aşkıner, Oyuncu
1948- Türkiye Cumhuriyeti'ne 'Kadirzm'i armağan eden Sinema oyuncusu Kadir İnanır doğdu.
1950- Cybill Shepherd, ABD'li sinema oyuncusu
1954- Amerikalı sinema oyuncusu John Travolta.
1956- Luc Besson, Fransız film yapımcısı
1964- Matt Dillon, ABD'li sinema oyuncusu
1967- Roberto Baggio, İtalyan futbolcu
1968- Molly Ringwald, ABD'li oyuncu
1969- Vassily Ivanchuk, Ukraynalı satranç oyuncusu
18 Şubat – Ölenler
1294- Kubilay Han, Moğol imparatoru (d. 1215)
1535- Heinrich Cornelius Agrippa, Astrolog, simyacı (d. 1486)
1564- Protestanlığın kurucusu Alman dini reformist Martin Luther öldü. (d. 1483)
1564- Eserleri bugün dahi tartışılan heykeltraş, şair, mimar, ressam Michelangelo yaşama veda etti. (d. 1475)
1584- IV. İvan, Rus Çarı (d. 1530)
1654- Balzac, Fransız yazar (d. 1594)
1745- Robert Walpole, İngiliz politikacı (d. 1676)
1920- Köprülü Hamdi Bey, Kuvay-ı Milliye komutanlarından ve kaymakam (d. 1888
1925- Osmanlı devletinin son vakanüvisi, tarihçi Abdurrahman Şeref Bey İstanbul'da öldü.
1936- Elefterios Venizelos, Yunan politikacı (d. 1864)
1957- "Atatürk'ün Amirali" olarak anılan Şükrü Onan.
1963- Fernando Tambroni, İtalyan politikacı
1966- Robert Rossen, ABD'li yönetmen, senarist ve yapımcı (b. 1908)
1967- Atom bombasının yapımında çalışan fizikçi Robert Oppenheimer öldü. (d. 1904)
1980- Erich Fromm,ABD'li sosyolog (d. 1900)
1981-Besteci ve Orkestra Şefi Şerif Yüzbaşıoğlu İstanbul'da öldü.
1986- Yazar Tezer Özlü 43 yaşında intihar etti.
(( Yaşarken yayımladığı üç farklı kitabıyla edebiyatımızda yer eden "Yaşamım, ölümüm her yaşam, her aşk ve her ölüm olmalı" diyen yazar Tezer Özlü, 43 yaşında yaşamına son verdi. Başyapıtı "Çocukluğun Soğuk Geceleri"nde; kişinin, çocukluğundan başlayarak içine düştüğü yaşamın, kimi zaman fiziksel-kaba, kimi zaman inceltilmiş-dolaylı baskılarıyla karşı karşıya kalışını ve yaşadığı ya da "yaşamasına izin verilmek istenmeyen" farklılığını ve uyumsuzluğunu son derece sarsıcı ve incelikli bir biçimde işledi. ))
1995- Sadri Alışık, Türk sinemacı (d. 1925)
1998- Çevirmen Melahat Togar.
2005- Mustafa Güzelgöz, Türk kütüphaneci
2006- Porto Riko asıllı Amerikalı perküsyon ustası Ray Baretto, 76 yaşında. 1990'da Grammy ödülü almıştı.
2008- Alain Robbe-Grillet, Fransız yazar, yönetmen, senarist.
-
19 ŞUBAT
1861-Rusya'da, toprağa bağlı serflik yürürlükten kaldırıldı.
(( Serf, feodal dönemde güçlü beylerin, derebeylerinin, senyörlerin egemenliği altında toprakla uğraşan kişilerdir.Bu insanlar topraktan aldıkları ürünün bir bölümünü kendileri kullanırken bir bölümünü de güvenliklerini sağlamaları için senyörlere verirlerdi. Bu sistem daha çok 10 - 15'inci yüzyılllarda güçlüydü. ))
1878- Thomas Edison fonografın patentini aldı.
1915- İtilaf devletlerinin Çanakkale'ye denizden yaptıkları saldırı püskürtüldü.
1925- Telsiz tesisi hakkındaki kanun çıktı. Türkiye'de radyonun kurulması Mecliste kabul edildi.
1928- Himaye-i Etfal Kadın Yardım Cemiyeti kuruldu. Amaç yoksul kadınlara yardım etmekti. Daha sonra 1938'de Yardım Sevenler Derneği olarak adı değiştirildi. Mevhibe İnönü derneğin fahri başkanıydı.
1932- Halkevleri kuruldu.
(( Amaç; halkın politik, ideolojik ve kültürel eğitimini sağlamaktı. Cumhuriyet Halk Fıkrası Genel Sekreteri Recep Bey (Peker) bu amacı şöyle ifade etti: "Halkevlerinin gayesi ulusu katılaştırmak, sınıfsız katı bir kitle haline getirmektir". Halkevleri 1951'de Demokrat Parti (DP) tarafından kapatıldı. ))
1945- II. Dünya Savaşı: Yaklaşık 30.000 ABD askeri Batı Pasifik'teki Japonya'nın Iwo Jima adasına çıkartma yaptı. Japon ordusunun şiddetli direnişi ile karşılaşan ABD birlikleri adada kontrolü ancak bir ay sonra sağlayabildi.
1947- İstanbul'da et giderek pahalılaşıyor; İstanbul Belediyesi halkı et boykotuna çağırdı.
1956- Türkiye-Macaristan milli futbol maçı Mithatpaşa Stadı'nda oynandı. Türkiye Macaristan'ı 3-1 yendi.
1957- Türk ordusunun ilk kadın doktor subayı Sema Aran göreve başladı.
1959- Londra Konferansı sona erdi.
(( Bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kurulmasını öngören Londra Antlaşması imzalandı. Konferansa Türkiye, İngiltere, Yunanistan başbakanları ile Kıbrıs Türk ve Rum cemaatleri liderleri katılmıştı. İngiltere, Türkiye ve Yunanistan, Kıbrıs'ta garantör devlet oldu. ))
1968- Larnaka uluslararası havaalanındaki bir uçak kaçırma olayına, Kıbrıslı yetkililerden izin almaksızın müdahale etmeye kalkan Mısır komando birliğinin 15 üyesi, Kıbrıs Millî Muhafızları tarafından öldürüldü.
1972- Güvenlik güçleri, sabaha karşı Fındıkzade ve Arnavutköy'de operasyonlar düzenledi. Kartal Maltepe Askeri Cezaevi'nden kaçan Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi (THKP-C) üyesi Ulaş Bardakçı öldürüldü.
1975- Devlet Sinema Televizyon Enstitüsü kuruldu.
1985- Cumhurbaşkanı Kenan Evren bozuk ilaç yapanlar için " Bu adamların kafasını koparmak lazım" dedi.
1985- İspanya'nın İberya Havayolları'na ait Boeing747 tipi bir yolcu uçağı dağa çarparak düştü; kazada 148 kişi hayatını kaybetti.
1986- Sovyetler Birliği, Mir uzay istasyonunu uzaya gönderdi.
1987- Son 3,5 yılda 240 yayın hakkında toplatma kararı verildiği açıklandı. Alınan bilgiye göre 1117 sayılı Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kanunu'nun yeni metninin yürürlüğe girdiği 12 Mart 1986'dan itibaren, sadece İstanbul'da 5 günlük gazete ile 12 haftalık ve aylık dergi aleyhine 57 "muzır davası" açıldı.
1994- Adalar Belediye Başkanı ANAPlı Recep Koç Büyükada vapur iskelesinde uğradığı silahlı saldırıda öldürüldü, yanında bulunan iki kişi de yaralandı. Recep Koç'u, kaçak yapısını yıktırdığı Osman Özgen adlı bir vatandaşın öldürdüğü bildirildi.
1994- Haftalık Newroz gazetesi yayımlanmaya başladı.
1994- Libya'da şeriat uygulamasına geçildi; İslami takvim uygulanmaya başlandı.
1996- İngiltere'de hükümet, deli dana (Mad Cow Disease - MCD) hastalığının insanlara da bulaştığını açıkladı.
1997- Tansu Çiller Meclis'te mal varlığı soruşturmasından da aklandı.
1997- İran'ın Ankara Büyükelçisi Bagheri, Sincan'da düzenlenen Kudüs gecesindeki konuşmaların ardından, artan tepkiler nedeniyle ülkesine gitti.
1998- Rusya'dan Türkiye'ye boru hattı ile doğalgaz getirecek Mavi Akım Projesi için müteahhit firmalar arasında anlaşma imzalandı.
2001- Kürt edebiyatının önemli isimlerinden Mehmed Uzun'un 'Aşk Gibi Aydınlık, Ölüm Gibi Karanlık' adlı romanı hakkında 'yasadışı örgüte yardım ve yataklık' etmekten dava açıldı. Türkiye'de bir romana ilk kez 'yardım ve yataklıktan' dava açıldı.
2001- Brezilya'da 26 cezaevinde 10 bin mahkumun başlattığı isyanda bini çocuk 8 bin mahkum yakını rehin alındı. Çatışmalarda 12 mahkum öldü. İsyan görüşmeler yoluyla sona erdirildi.
2001- Milli Güvenlik Kurulunun Çankaya Köşkü'nde yapılan şubat ayı toplantısında Başbakan Bülent Ecevit, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile yaşadığı tartışma nedeniyle toplantıyı terk etti.
2002- AB Türkiye Temsilcisi Karen Fogg'un e-postalarının yayımlanması üzerine, Avrupa Birliği, Ankara'ya sert bir sözlü nota vererek üç talepte bulundu. AB Temsilciliği'nin haberleşme güvenliğini sağlayın, e-maillerin yayımlanmasını durdurun, temsilcilikte çalışanları emniyet altına alın.
2003- Şam'la Beyrut arasında imzalanan anlaşmayla 1976'dan beri Lübnan'ın kuzeyinde bulunan Suriye birlikleri çekilmeye başlandı. İlk etapta 2 bin 500 asker çekilecek. Suriye'nin Lübnan'da 20 bin askeri var.
2006- Nijerya'da Hz. Muhammed karikatürlerini protesto gösterisinde çoğu Hıristiyan 15 kişi öldürüldü,11 kilise yakıldı, 455 kişi tutuklandı.
2006- İran'da, devleti temsil eden liderlerin karikatürlerinin çizilmemesi tabusu, reformcu gazete İtimad-ı Milli tarafından yıkıldı. Son 25 yıldır karikatürü çizilen ilk İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad oldu.
2008- Küba lideri Fidel Castro, 1959 yılında başladığı devlet başkanlığını bıraktığını açıkladı.
19 Şubat – Doğanlar
1473- Nicolaus Copernicus, Polonyalı matematikçi ve astronom (ö. 1543)
1717- David Garrick, İngiliz aktör, oyun yazarı, tiyatro yöneticisi ve yapımcısı (ö. 1779)
1859- Svante Arrhenius, İsveçli kimyacı, Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1927)
1911- Merle Oberon, Britanyalı sinema oyuncusu (ö. 1979)
1940- Saparmurat Türkmenbaşı, Türkmenistan devlet başkanı (ö. 2006)
1947- Yazar Carson Mc Cullers
1950- Sinema eleştirmeni Vecdi Sayar.
19 Şubat - Ölenler
1405- ''Aksak Timur'' ya da ''Timurlenk'' olarak da tanınan; kendi adıyla anılan imparatorluğun kurucusu hükümdar Timur öldü.
1837- Georg Büchner, Alman oyun yazarı (d. 1813)
1938- Eski Tarım Bakanı ve Manisa Milletvekili Sabri Toprak.
1951- André Gide, Fransız yazar, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1869)
1952- Knut Hamsun, Norveçli yazar, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1859)
1954- Ses sanatçısı Ekrem Güğer.
1956- İttihat ve Terakki Partisi'nin son genel sekreteri Mithat Şükrü Bleda.
1987- Gitarist ve şarkıcı Yurdaer Doğulu İstanbul'da öldü.
1993- Tiyatro ve Sinema oyuncusu Yaman Okay 42 yaşında İstanbul'da öldü.
1997- Besteci Alaattin Şensoy, İzmir'de vefat etti.
1997- Deng Xiaoping, Çinli devrimci ve komünist lider (d. 1904)
2001- Yirminci yüzyılın son figürcü ressamı Balthus, 92 yaşında. Sadece Balthus olarak bilinen ressam Polonya soylusu bir aileden geliyordu ve asıl adı Rola Kontu Balthasar Klossowski'ydi.
-
20 ŞUBAT
1792- Fransa Milli Meclisi, giyotinle idamı onayladı.
1914- İstanbul'da ilk elektrikli tramvay sefere başladı.
1916- Albert Einstein görecelik kuramını yayınladı.
1919- Afganistan'da Emir Habibullah Han'ın katledilmesi üzerine yerine geçen Amanullah Han, ülkesinin bağımsızlığını ilan etti.
1928- İstanbul'da "Vatandaşları Türkçe konuşmaya teşvik" toplantısı yapıldı.
1930- Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.
1933- Naziler'in ilk toplama kampı Münih yakınlarında açıldı.
1938- Adolf Hitler, Çekoslovakya ve Avusturya'daki Almanlar için kendi geleceklerini belirleme hakkı istedi.
1941- Yahudiler için transit vizesine ilişkin talimatname yayınlandı.
1945- Adana - Ceyhan'da meydana gelen 6 büyüklüğündeki deprem 39 can aldı, 328 ev yıkıldı.
1947- İşçi ve İşveren Sendikaları Kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi; Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) grev hakkına karşı çıktı.
1956- Tunus, Fransa'dan bağımsızlığını kazandı.
1961- İlk koalisyon kabinesi İsmet İnönü başkanlığında kuruldu.
1968 - Türkiye İşçi Partisi (TİP) milletvekilleri Çetin Altan ve Yunus Koçak 1968 yılında bugün Meclis'te Adalet Parti'lilerin saldırısına uğradılar.
1970- Boğaz Köprüsü'nün temeli, Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay ve Başbakan Süleyman Demirel tarafından törenle atıldı. Üç yılda tamamlanan köprü, 29 Ekim 1973'te açıldı.
1971- Uganda'da İdi Amin kendini devlet başkanı ilan etti.
1975- İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı İstanbul Elektrik Tünel Tramvay İşletmesi (İETT) grevini yasakladı.
1976- Türkiye'deki 23 Amerikan üssünde grev kararı alındı.
1977- Diyarbakır yolcu uçağı İsmail Açan ve Hanefi Güzel adlı 17 yaşındaki iki öğrenci tarafından Beyrut’a kaçırıldı. Olayda pilot Ethem Durak hafif yaralandı.
1986- Jacques Chirac Fransa başbakanı oldu.
1990- Dışişleri Bakanı Mesut Yılmaz, Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın müdahaleleri nedeniyle görevinden istifa etti. Mesut Yılmaz'ın Anavatan Partisi (ANAP) genel başkanlığını hedeflediği söyleniyor.
1992- Vergi affı yasalaştı. Askerlik süresinin 12 aya indirilmesini öngören tasarı kabul edildi.
2000- Meksika'da Hidalgo Eyaleti'nin Tepatepec kentinde, öğretmenleri sürüldüğü için okulu işgal eden lise öğrencilerine polis müdahale edince kent halkı ayaklandı. 68 polisi rehin alan kent halkı, üniformalarının üstünü soydu, gözaltına alınan 150 öğrenci serbest bırakılana kadar rehineleri bırakmayacaklarını, halk mahkemesi kurup polisleri yargılayacaklarını duyurdu.
2000- İran'da 18 Şubat'ta yapılan parlamento seçimlerinin resmi sonucu açıklandı; reformcular 102, muhafazakarlar 43, bağımsızlar 37 sandalye kazandı.
2001- Ukrayna'da muhalif gazeteci Georgi Gongadze'nin ortadan kaldırılması emrinin Devlet Başkanı Leonid Kuçma tarafından verildiği ortaya çıkınca halk Kuçma'nın istifasını istedi. Ülkenin dört bir yanından başkent Kiev'e gelen yüzlerce protestocu, kentin ana caddesinde bir çadır kent kurdu.
2001- Güney Kore'de Daewoo Motor'un 1750 kişiyi işten çıkarması üzerine 2 bin işçi fabrikayı ele geçirmek için yürüyüşe geçti. Polisin işçilere sert müdahalesi sonucu 19 kişi yaralandı.
2001- 27 yıllık FBI ajanı Robert Philip Hanssen 16 yıldır Rusya'ya casusluk yapmaktan tutuklandı.
2002- Mısır'ın başkenti Kahire'den Luksor'a giden yolcu treninde yangın çıktı. En az 373 kişi öldü. Yoksul kesimi taşıyan bu trenlerde yolcular yanlarında getirdikleri piknik tüplerinde çay,kahve pişiriyor.
2002- Kolombiya Devlet Başkanı Andres Pastrana, bir senatörün de içinde bulunduğu yolcu uçağının kaçırılması üzerine Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) ile hükümet arasında 3,5 yıldır süren barış görüşmelerini askıya aldı. FARC,'Biz yapmadık' dese de, ABD destekli Kolombiya hükümeti harekata başladı.
2003- KKTC'li Ahmet Cavit An'ın, Yeşil Hat ve Güney Kıbrıs'a girerek Kıbrıslı Rumlarla görüşmesinin engellendiği gerekçesiyle Türkiye aleyhine AİHM'de açtığı dava sonuçlandı. AİHM, Türkiye'nin AİHS'nin örgütlenme hakkını ihlal ettiğine hükmetti. Türkiye ilk defa böyle bir şikayet sonucu tazminat ödeyecek.
2004- İran'da, reformcuların saf dışı edildiği meclis seçimi yapıldı. Reformcu 10 partinin boykot ettiği seçimlerden muhafazakarlar kesin zaferle çıktı.
2004- Belçika parlamentosu, yabancılara belediye seçimlerinde oy kullanma hakkı veren yasayı kabul etti. Yasaya göre; en az beş yıl ikamet eden ve "anayasa, yasalar ve insan haklarına saygılı olacakları"na dair bir belge imzalayan yabancılar seçimlere katılabilecekler.
2004- Fenerbahçe hisseleri İMKB'de işlem görmeye başladı.
2005- KKTC'de genel seçimde, Başbakan Mehmet Ali Talat'ın partisi Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) yüzde 44 oy oranıyla 24 milletvekili çıkardı. Derviş Eroğlu'nun Ulusal Birlik Partisi yüzde 19, Serdar Denktaş'ın Demokrat Partisi 6, Barış ve Demokrasi Hareketi ise 1 sandalye kazandı.
2005- Portekiz'de yapılan erken genel seçimi Jose Socrates'in lideri olduğu Sosyalist Parti yüzde 46.5 oy oranıyla kazandı. Yedi aydır iktidarda olan Sosyal Demokrat Parti ancak yüzde 24 oy alabildi.
2005- Mersin'de Metropol miting alanında yapılan Nevruz kutlamalarının ardından Türk bayrağını yere atıp yakma girişiminde bulunuldu. Olay yurtta infiale yol açtı.
2006- RTÜK, Kürtçe yayın yapmak isteyen radyo ve TV'leri ilk kez resmi olarak davet etti. RTÜK yetkilileri, yayınların radyolar için günde 60 dakikadan haftada beş saat, televizyonlar için ise günde 45 dakikayı aşmamak üzere haftada dört saat olacağını açıkladı.
2006- El Fetih'in çoğunlukta olduğu eski Meclisin Filistin lideri Mahmud Abbas'a verdiği geniş yetkileri, Hamas'ın çoğunlukta olduğu yeni meclis askıya aldı. Askıya alınan yetkiler; Hamas'ın çıkaracağı yasaları veto edebilecek bir anayasa mahkemesi kurulması ve yargıçlarını Mahmud Abbas'ın ataması vardı.
2006- 17 yıl önce yazdığı yazıyla Yahudi soykırım inkar suçundan geçen kasımda tutuklanan Britanyalı tarihçi David Irving, Avusturya'da üç yıl hapis cezasına çarptırıldı.
20 Şubat – Doğanlar
1473- Modern gökbilimin kurucusu Nicolaus Copernicus Polonya'da.
1725- I. Abdülhamit, Osmanlı Sultanı (ö. 1789)
1808- 19. yüzyıl Fransız siyasetini alaya aldığı karikatürleriyle tanınan karikatürist, ressam ve heykelci. Honoré Victorin Daumier.
1851- İsmail Gaspıralı, Kırım Tatar gazeteci (ö. 1914)
1856- Frederick Winslow Taylor, ABD'li mühendis (ö. 1915)
1886- 1919 Macaristan Sovyet Cumhuriyetinin lideri Béla Kun.
1904- 1964-80 arasında Sovyetler Biriliği başbakanı olan Aleksey Nikolayeviç Kosiygin.
1925- Amerikalı film yönetmeni Robert Altman.
1927- Oscar ödülü kazanan ilk Amerikalı Siyah sinema oyuncusu Sidney Poitier.
1937- Şair Ülkü Tamer.
1950- William Hurt, ABD'li sinema oyuncusu
1964- Natacha Atlas, Mısırlı müzisyen
20 Şubat – Ölenler
1507- Fatih Sultan Mehmet'in portresini yapan İtalyan ressam Gentile Bellini öldü.
1622- II. Osman (Genç Osman) katledildi.
1897- Apollon Maykov, Rus şair (d. 1821)
1929- Ferdinand Foch, Fransız asker (d. 1851)
1957- Tarihçi, hukukçu, siyaset insanı Sadri Maksudi Arsal.
1971- Falih Rıfkı Atay, Türk gazeteci ve yazar (d. 1894)
1988- Sinema yapımcısı ve yönetmen Süreyya Duru, İstanbul'da vefat etti.
1990- Lev Yaşin, Sovyet futbolcu (d. 1929)
1991- Ressam Hakkı Anlı 85 yaşında öldü.
1991- Soyut yapıtlarıyla tanınan ressam Hakkı Anlı ve Fotoğraf sanatçısı Sami Güner bir trafik kazasında öldü.
1994- Fotoğraf sanatçısı Selahattin Giz.
1998- George Howard, ABD'li müzisyen (d. 1956)
2001- Amerikalı yönetmen Stanley Kramer, 87 yaşında. "Kumsalda", "Kader Bağlayınca","Nuremberg Duruşması", "Gemide İsyan" önemli filmleri arasında.
2005- Anadolu Ajansının eski muhabirlerinden gazeteci Aylin Sağtür Mutlu 54 yaşında vefat etti.
-
21 ŞUBAT
1779- Osmanlı Devleti ile Rusya arasında Aynalıkavak Antlaşması imzalandı.
1848- Karl Marx ve Friedrich Engels'in yazdıkları Komünist Partisi Manifestosu'nun ilk Almanca baskısı yayınlandı.
1871- Otto von Bismarck prens ünvanını aldı.
1910- Ahali Fırkası kuruldu.
1918- Bayburt düşman işgalinden kurtuldu.
1921- Askerî Polis Teşkilâtı'nın faaliyetlerine son verildi.
1927- Time dergisi, Mustafa Kemal Paşa'yı ikinci kez kapak yaptı.
1934- Balkan Hekimler Birliği kuruldu.
1935- Türkiye'de Fransız misyonerlerinin işlettiği bazı okullar millileştirildi.
1937- Tunceli'de Dersim İsyanı başladı.
1939- Türkiye, İspanya'daki Franco rejimini resmen tanıdı.
1952- Türkiye Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı (NATO) üyesi olarak kuruluşun toplantılarına ilk kez Lizbon'da katıldı.
1952- 950 grostonluk Galatasaray şilebi, Karadeniz'de Kefken açıklarında battı, 15 kişilik mürettebattan kurtulan olmadı.
1958- İlk Türkiye Profesyonel Futbol Ligi başladı; ilk maç İzmirspor-Beykoz arasında oynandı. İlk golü İzmirsporlu Özcan attı.
1958- Cemal Abdül Nâsır, Birleşik Arap Cumhuriyeti (BAC) başkanı seçildi.
1963- Eski Milli Birlik Komitesi üyelerinden Alpaslan Türkeş ve Numan Esin sürgünden Türkiye'ye döndüler.
1963- Alcatraz Hapishanesi, 21 Şubat 1963'te kapatıldı.
(( San Francisco Körfezi'nde sahile iki km uzaklıkta 9 hektar alana yayılmış olan Alcatraz Adası, ABD'nin en ünlü hapishanelerinden biri olma özelliğini taşıdı. Önceleri İspanyol'ların yönetiminde olan ada, "La Isla de los Alcatraces" (Pelikanlar Adası) adını taşımaktaydı. 1848 yılında ABD yönetimine geçen ada, bir süre San Francisco'nun savunması için askeri amaçlarla kullanıldı. Alcatraz Adası, birçok ünlü suçluyu "ağırlamıştır". Bunlardan bazıları; Al Capone, Doc Barker, "makineli tüfek" George Kelly, "kuş adam" ya da Alkatraz Kuşçusu olarak bilinen Robert Stroud, Bonnie ve Clyde ikilisinin şoförü Floyd Hamilton ve Alvin Karpis gibi isimlerdi. Adanın cezaevi olarak kullanıldığı süre içinde 29 yılda 34 mahkum 14 ayrı kaçma girişiminde bulundu. 23'ü yakalandı, ikisi boğularak, sekiz hükümlü öldü, yakalanamayan sadece beş kişi kaldı. 2008 Şubat ayında Alcatraz Cezaevi'nin yıkılması için yapılan referandum, San Francisco'lu seçmenlerin % 72'lik oy oranıyla reddedildi. Bugün Alcatraz Adası ve Alcatraz Hapishanesi, yılda 750 bin ziyaretçinin gittiği bir müze ve 1982 yılından beri Golden Gate Ulusal Dinlence Bölgesi’nin bir parçası olarak kullanılmaktadır. ))
1964- Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı ve Başbakan İsmet İnönü'ye bir suikast girişiminde bulunuldu. Suikastçı olay yerinde yakalandı ve herhangi bir örgüte mensup olmadığı, kendi başına hareket ettiği açıklandı.
1965- Siyah Müslüman lider Malcolm X konuşması sırasında vurularak öldürüldü.
1968- Milli Eğitim Bakanı İlhami Ertem, "Gayemiz her ilde bir imam-hatip okulu açmaktır" dedi.
1970- İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi öğrencileri Boğaz Köprüsü'nü protesto ettiler. Boğaz Köprüsü'nün temeli 20 Şubat günü atılmıştı.
1971- Yaşar Kemal Türkiye İşçi Partisi'nden (TİP) istifa etti.
1974- Yaşar Kemal 15 gün önce kurulan Türkiye Yazarlar Sendikası başkanlığına seçildi.
1977- Daha önce yasaklanan Emanuelle adlı film Danıştay kararıyla yeniden gösterime girdi.
1978- Yahya Demirel ve ortağı Z. Hakkı Alpaz, vergi kaçırdıkları iddiasıyla yargılandıkları Ankara 1. Asliye Ceza Mahkemesinde 17 ay hapse mahkum edildi.
1978- Rodezya'da Beyaz ırkın egemenliği sona erdi, üç siyah bakan göreve başladı.
1979- Atina Yüksek Mahkemesi aldığı kararla Türkiye'nin Kıbrıs'a yaptığı müdahalenin, Zürih Antlaşması'nın IV. maddesine göre yasal olduğunu onaylamıştır.
1980- Tekel'de ve tekstil işkolunda grevler başladı.
1989- Sovyetler Birliği'nin Çekoslavakya'yı işgalini protesto etmek için kendini yakan Çek öğrencinin mezarına çiçek koyan yazar Vaclav Havel 9 ay hapse mahkum oldu.
1990- Moğolistan'da çok partili siyasi hayata geçildi.
1992- Nevruz kutlamaları Türkiye'yi kana buladı. Van, Şırnak, Cizre ve Adana'da PKK militanları güvenlik güçleri ile çatışmaya girdiler. Olaylarda 38 kişi öldü.
1993- Eczacıbaşı Bayan Voleybol Takımı, Avrupa Konfederasyon Kupası'nda ikinci oldu.
2000- 27 Eylül 1999'da 10 siyasi tutuklu ve hükümlünün öldüğü yüzlercesinin yaralandığı Ulucanlar Cezaevi operasyon davasında operasyondan sağ kurtulan 86 tutuklu hakkında 'adam öldürme'nin de bulunduğu ithamlarla toplam 12 bin yıl hapis cezası istendi.
2000- İspanya'da Bask bölgesinin başkenti Vitoria'da Bask Alara Bölgesi Sosyalist Parti Genel Sekreteri Fernando Buesa Blanco ile koruması bombalı saldırıda öldü. Başbakan Jose Maria Aznar bombalamadan ETA'yı sorumlu tuttu.
2000- İlk cinsellik dersi, pilot olarak seçilen Eminönü Atatürk İlköğretim Okulunda verildi.
2001- Repo faizleri yüzde 7500'ü buldu.
2002- Avrupa Konseyi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde (AİHS) idam cezasının "savaş halleri dışında" kaldırılmasını öngören 6 no'lu protokolün kapsamını genişletti. İdamın her koşulda kaldırıldığına ilişkin 13 no'lu protokolün AİHS'e eklenmesine karar verdi.
2002- Filistin lideri Yaser Arafat, İsrail'in Ramallah'tan çıkabilmesi için koştuğu şartı kabul ederek üç kişiyi tutuklattı. Tutuklananlar arasında Marksist Filistin Kurtuluş Cephesi'nin askeri liderlerinden Ahid Ebu Golmi de var.
2003 İrlandalı rock grubu U2'nun solisti Bono insanlık adına yaptığı katkılardan ötürü Amerikan Müzik Kayıtları Akademisi ödülü "MusiCares"i kazandı. Ödül 1989'dan bu yana veriliyor.
2004- İran'daki seçimde adayları Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından men edilen reformcular ağır yenilgi aldı.Reformcuların boykot ettiği seçime katılım yüzde 50 oldu. Muhafazakarlar mecliste çoğunluğu aldı.
2004- Uganda'da "Rabbin Direniş Ordusu" üyeleri bir mülteci kampına saldırdı; 170'den fazla mülteci öldürüldü.
2005- Ankara 2. İş Mahkemesi, tüzüğünde anadilde eğitimi savunduğu için Eğitim-Sen'in kapatılmasına ikinci kez karşı çıktı. Mahkemenin ilk kararı, Yargıtay tarafından Eğitim-Sen aleyhine bozulmuştu. Son sözü Yargıtay Hukuk Genel Kurulu söyleyecek.
2005- Rusya'da Savunma Bakanlığı milli duyguları güçlendirmek için 'Zvezda' adlı askeri bir televizyon kanalını yayına soktu.
2006- Irak'ın başkenti Bağdat'da Şii'lerin yoğun olarak yaşadığı Dora semtinde pazar yerinde bomba yüklü bir araç patlatıldı; 22 kişi öldü, 28 kişi yaralandı.
2007- Amerikalı gök bilimciler, ilk kez Güneş gibi bir yıldızın çevresinde dönen bir gezegenin atmosferinin bileşenlerini analiz ettiklerini açıkladı.
21 Şubat – Doğanlar
1685- Johann Sebastian Bach, Alman besteci (ö.1750)
1859- 1931-35 arasında İngiliz İşçi Partisi liderliğini sürdüren, yoksullardan yana reformlarıyla ünlenen ve barış yanlılığı dolayısıyla istifaya zorlanan siyasetçi George Lansbury.
1867- İsmail Safa Türk şair ve yazar (ö. 1901)
1876- Çağdaş soyut heykelciliğin öncülerinden Romen heykelci Constantin Brancusi.
1893- Klasik gitar ustası Andre Segovia.
1903- Sürrealizmin etkisiyle kaleme alınmış günlükleriyle ünlü Fransız kadın yazar Anaïs Nin.
1907- 1930'larda Büyük Bunalım sırasında solun kahramanlarından biri olarak ünlenen İngiliz kökenli Amerikalı şair ve aydın Wystan Hugh Auden.
1949- Slavoj Žižek, Sloven filozof
1960- Ayrton Senna, Brezilyalı formula pilotu (ö. 1991)
1980- Ronaldinho, Brezilyalı futbolcu.
21 Şubat – Ölenler
1653- Tarhuncu Sarı Ahmed Paşa, Osmanlı devlet adamı (d. ?)
1801- Andrea Luchesi, İtalyan besteci (d. 1741)
1923- Nail Abbas Sayar, Türk şair ve yazar (d. 1999)
1949- Kurtuluş Savaşı komutanlarından, eski bakanlardan Ali Çetinkaya öldü.
1957- Bestekar Faize Ergin.
1971- Ressam Ercüment Kalmık.
1973- Aşık Veysel Türk şair ve ozan (d. 1894)
1987- Ses sanatçısı Muzaffer İlkar.
1988- Sinema yönetmeni ve yapımcı Süreyya Duru ve yazar, çevirmen Atilla Tokatlı 55 yaşında öldü.
1991- Vedat Dalokay Türk politikacı (d. 1927)
1992- Gazeteci yazar Muammer Yaşar Bostancı öldü.
2004- Fransız yönetmen Jean Rouch, 86 yaşında trafik kazasında.Afrika sinemasının babası olarak bilinen Rouch 120 filme imza attı. Antropolojik klasik sayılan "Çılgın Efendiler", "Kendim, Bir Siyah" önemli yapımları arasında.
2005- Denemeci, felsefeci Nermi Uygur, 80 yaşında.
-
22 ŞUBAT
1819- İspanya, Florida'yı ABD'ye 5 milyon dolara sattı.
1848- Paris'te işçiler ayaklandı. İki yıl boyunca Avrupa'yı altüst edecek işçi devrimleri çığırı açıldı.
1865- Tennessee, köleliği yürürlükten kaldıran yeni bir anayasayı kabul etti.
1933- Naci Bey'e 22 Şubat 1933'te, daha sonradan Vagon-Li Olayı'nı başlatacak, ceza verildi.
(( Vagon-Li Şirketi (Yataklı Vagonlar) Osmanlı döneminden beri Türkiye'de demiryollarını işleten bir Fransız şirketiydi. Vagon-Li Olayı 22 Şubat 1933'de şirketin telefonda Türkçe konuşan memuru Naci Bey'e Belçikalı müdür Jannoni, tarafından şirkette resmi dilin Fransızca olduğunu belirterek, 25 kuruş para cezası ve 15 gün işten uzaklaştırma cezalarını vermesiyle patlak verdi. Bu haber dönemin gazetelerine yansıyınca 25 Şubat 1933 günü aralarında Peyami Safa, Cahit Arf gibi tanınmış isimlerin de bulunduğu Darülfunun ve Milli Türk Talebe Birliği öğrencileri, toplanıp şirketin Beyoğlu'nda bulunan şirket bürosu önünde protesto gösterileri yaptılar, sloganlar attılar, olaylar büyüdü, daha sonra camları kırarak büroya giren öğrenciler, Mustafa Kemal'in duvarda asılı olan resmini aldıktan sonra büroyu tahrip ettiler.
Ellerinde Mustafa Kemal resmi ve Türk bayraklarıyla Vagon-Li Şirketi'nin Karaköy bürosuna geldiler, aynı şekilde Mustafa Kemal'in resmini duvardan aldıktan sonra büroyu tahrip ettiler ve İstanbul Valiliği'nin önüne geldiler, gazete binalarının önünde bir süre daha gösteriyi devam ettirdiler ve ellerindeki Mustafa Kemal resimlerini Halkevleri'ne teslim ettikten sonra dağıldılar.
Yaşanan olaylar üzerine şirket, Naci Bey'i işe başlattı. Ayrıca, Vagon-Li kadrosunun tamamen değiştirilmesi ve Türk memurların sayısının artırılması gündeme geldi. Azınlıkların ve gayri müslimlerin yoğun olarak yaşadığı Pera civarında birçok yabancı şirket Türkçe isim kullanmaya başladı ve yeniden "Vatandaş Türkçe Konuş" kampanyası başlatıldı. Kampanya kısa sürede gelişti. Vagon-Li ise daha sonra Osmanlı döneminden kalan birçok yabancı şirket gibi devletleştirildi. Şirket halen Türkiye dışında faaldir.))
1942- Halide Edip Adıvar Sinekli Bakkal romanıyla Cumhuriyet Halk Parti (CHP) Sanat Mükafatını kazandı.
1943- Beyaz Gül hareketi üyeleri Nazilerce idam edildi.
1945- Elli yıllık evliler için Fatih Halkevi'nde jübile yapıldı.
1948- Üniversitelerarası Kurul Ankara Üniversitesi'ndeki "solcu profesörlerin" üniversiteden uzaklaştırılmasına karar verdi.
1948- Çekoslovakya devriminin başlangıcı.
1950- Yüksek Seçim Kurulu kuruldu.
1962- Ankara'da Harp Okulu Komutanı Albay Talat Aydemir ve arkadaşları, hükümet darbesi yapmak istediler, ancak kalkışma bastırıldı, katılan subaylar emekliye sevk edildi. Bazı üst rütbeli subayların görev yerleri değiştirildi. Hükümet, verdiği söz doğrultusunda darbecileri 30 Nisan'da affetti.
1968- Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) Genel Başkanı Seyfi Demirsoy, "Süleyman Demirel bu memleketin medar-ı iftiharıdır" dedi.
1972- Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Richard Nixon Çin Halk Cumhuriyetini ziyaret etti. Nixon Çin'in Birleşmiş Milletler'e (BM) katılması için ısrar etti.
1972- Uçakla gelen yolcuların gümrüksüz alışveriş yapabilecekleri ilk "Free Shop", Yeşilköy Havalimanı'nda açıldı.
1973- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde üniversitelerdeki olayların çözümü için tartışma yapılıyordu. Söz alan Demokratik Parti (DP) Sivas Milletvekili Kadri Eroğan "30-35 profesörün ipini çekeceksin, bu iş düzelir" dedi.
1973- İsrail jetleri Libya yolcu uçağına ateş açtı; 74 kişi öldü.
1980- Danıştay polis memurlarının örgütü Pol-Der'le ilgili kapatma kararını durdurdu. Danıştay dernek kapatma ve yasaklama kararını idarenin alamayacağını belirtti.
1980- Afganistan'ın başkenti Kâbil'de Sovyet karşıtı ayaklanmalar üzerine sıkıyönetim ilan edildi.
1986- 12 Eylül sonrasının ilk büyük mitingi İzmir'de yapıldı. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) tarafından düzenlenen mitinge 50 bin işçi katıldı.
1988- Adalet Bakanı Oltan Sungurlu, cezaevlerinde tek tip elbise giyinme zorunluluğunun kalktığını söyledi.
1991- Irak kuvvetleri, Kuveyt'teki petrol bölgelerini ateşe verdi.
2000- Diyarbakır'da olay çıkardığı gerekçesiyle yargılanan İtalyan gazeteci Dino Giovanni Frisullo ifade vermek için geldiği Türkiye'ye alınmayarak sınır dışı edildi.
2001- Koalisyon hükümeti istikrar programını bırakıp dalgalı kura geçme kararı verdi.TL, ABD doları karşısında yüzde 31, Alman markı karşısında yüzde 34 değer yitirdi. Merkez Bankası, dalgalı kura geçişin ilk gününde doların fiyatını 689.000 liradan 964.000 liraya çıkardı. Faizler tarihin en yüksek seviyesi olan %5.200'leri gördü. Bankalar döviz alım-satım fiyatları arasına büyük fark koydu, döviz büfeleri açılmadı.
2001- Yeni Asya gazetesi, 8 Haziran 2000 tarihli sayısında yayınlanan "Bu da yetmezse" başlıklı yazıyla "halkın din yoluyla kin ve düşmanlığa alenen tahrik edildiği" gerekçesiyle İstanbul 3 No'lu DGM tarafından yedi gün kapatma cezası aldı.
2001- Lahey Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi, ilk kez tecavüzü insanlığa karşı suç olarak değerlendirdiği davada 1992-95 Bosna Savaşı'nda Foça'daki toplama kamplarında Boşnak kadınlara tecavüz kampanyası yürüten üç Sırp komutana ağır hapis cezaları verdi.
2003- İncirlik'te görevli 290 ABD askeri İskenderun'a sevkedildi.ABD'nin özel harekatlarda kullandığı dört C-17 kargo uçağı Diyarbakır'a indi. Havaalanı çevresinde gazetecilerin görüntü almasını engellemek için sivil polisler devriye geziyor.
2004- Kızılhaç Komitesi, ABD'nin "savaş esiri" statüsü verdiği iki ay önce yakalanan devrik Irak lideri Saddam Hüseyin'i hücresinde ziyaret etti. Saddam fiziksel ve psikolojik muayeneye tabi tutuldu.
2004- Kudüs'te El Fetih'e bağlı El Aksa Şehitleri Tugayı İsrail'in işgal altındaki Filistin topraklarını bölen güvenlik duvarı inşasını protesto için bir otobüste intihar saldırısı düzenledi; 9 kişi öldü,11'i ağır 61 kişi yaralandı.Örgüt;'Nazi duvarı bizi saldırılardan alıkoyamayacaktır' diye açıkladı.
2005- Korn grubunun kurucu iki üyesinden biri olan Brian Welch Dini nedenleri göstererek gruptan ayrılmıştır.
2005- İran'da meydana gelen 6.4 büyüklüğündeki depremde 600'den fazla kişi hayatını kaybetti.
2006- Irak'ın Samarra kentinde 12 imamdan son ikisinin yattığı Askeriye Türbesi'ne bombalı saldırı düzenlendi. Şiiler misilleme olarak 60 Sünni camisine saldırdı, üçü imam altı Sünni öldü. Şii dini lider Ayetullah Sistani "Camilere saldırmayın" uyarısı yaptı.
2006- Birleşik Arap Emirlikleri'nde ilk sivil toplum kuruluşu "Emirlik İnsan Hakları Kuruluşu" hükümetten onay aldı. Suriye'de de ilk kez "Sivil Toplum Eğitim Merkezi" açıldı. Merkezde, sivil toplum ve kadın hakları örgütleri ile öğrenciler insan hakları alanında eğitim görecek.
22 Şubat – Doğanlar
1732- George Washington, ilk ABD başkanı (ö. 1799)
1788- Arthur Schopenhauer, Alman filozof (ö. 1860)
1810- Avusturtyalı besteci Frederic Chopin.
1857- Heinrich Hertz, Alman fizikçi (ö. 1894)
1948- Horst Köhler, Alman ekonomist, politikacı. Eski IMF başkanı, Almanya devlet başkanı.
1962- Steve Irwin, Timsah avcısı (ö. 2006)
22 Şubat – Ölenler
1512- Amerigo Vespucci, İtalyan tüccar ve kaşif (d. 1454)
1810- Charles Brockden Brown, ABD'li romancı ve gazete yazarı (d. 1771)
1919- Francisco Pascasio Moreno, Kaşif, antropolog ve jeolog (d. 1852)
1942- Avusturyalı yazar Stefan Zweig, Brezilya'nın Petropolis kentinde eşiyle birlikte intihar etti.
1963- Sinema sanatçısı Salih Tozan 49 yaşında öldü.
1987- Pop-art ve avangard sinemanın öncülerinden Andrew Warhola (Andy Warhol) yaşama veda etti. Yaşamı boyunca toplumun seçkin kesiminin ahlak ve değer yargılarını yadsıyan, onları ikiyüzlülükle suçlayan Warhol, sanatında yaşanan günlük gerçekleri bütün çıplaklığıyla, çiğliğiyle, hatta bayağılıyla ortaya koymayı amaçlamıştır.
1988- Besteci ve keman sanatçısı Cevdet Çağla.
2004- Kemal Tahir Vakfı'nın kurucusu ve şair Nazım Hikmet'in kız kardeşi Melda Kalyoncu,76 yaşında.
-
23 ŞUBAT
632 – Peygamberimiz Hz. Muhammed Mustafa (s.a.v.)’in Veda Hutbesi
1653- Batı Anadolu'daki şiddetli depremde, Denizli, Nazilli, Tire ve Uşak'ta evler yıkıldı, binlerce kişi öldü ve yaralandı.
1893- Rudolf Diesel, dizel motorun patentini aldı.
1903- Küba, Guantanamo Körfezini ABD'ye kiraladı.
1918- Ardahan düşman işgalinden kurtuldu.
1919- İtalya'da Benito Mussolini Faşist Parti'yi kurdu.
1945- Türkiye Büyük Millet Meclisi, Almanya ve Japonya'ya savaş ilan etti.
1945- Türkiye-Amerika İkili Yardım Anlaşması imzalandı.
1945- Sevr Antlaşması'nın değiştirilmesi için Londra'da toplanan konferans, bir anlaşmaya varılamadan dağıldı (23 Şubat-12 Mart).
1951- Van'ın Özalp ilçesinde 33 yurttaş sorgulanmadan kurşuna dizilmişti. Bugün yapılan duruşmada Orgeneral Mustafa Muğlalı insanların kurşuna dizilme emrini bizzat verdiğini söyledi.
1957- Küba'da Fidel Casto'nun önderliğinde gerilla savaşı başladı.
1962- Harp Okulu Komutanı Albay Talat Aydemir ve arkadaşları 22 Şubat sabahı birliklerini harekete geçirdiler. Ayaklanma bir gün bir gece sürdü ve isyancı subaylar 23 Şubat sabahı Genelkurmay'a teslim oldular. İsyana katılan birlikler yavaş yavaş kışlalarına döndü.
1963- Bazı Yassıada mahkumlarının da yararlanacağı kısmi af yasalaştı.
1975- İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı tekstil işkolunda uygulanacak lokavt ve grevleri yasakladı.
1977- Ortadoğu Teknik Üniversitesi rektörü Hasan Tan okulu kapattı. Öğrenciler jandarma gözetiminde yurtları terk etti.14 Şubat'ta rektör olarak atanan Hasan Tan öğrenciler tarafından protesto edilmişti.
1978- Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) kuruldu.
1981- İspanya'da darbe girişimi oldu. Yarbay Tejero parlamentoyu bastı, parlamenterleri 18 saat rehin tuttu; darbe girişimi Kral'ın müdahalesiyle önlendi.
1991- Körfez Savaşı: ABD kara kuvvetleri Suudi Arabistan sınırını geçerek Irak topraklarına girdiler.
1994- Cep telefonu şebekelerinin açılışı Başbakan Tansu Çiller tarafından yapıldı. Çiller cep telefonuyla ilk görüşmeyi Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'le yaptı.
1994- Şırnak bağımsız milletvekili Mahmut Alınak, Meclis'e sunduğu 50'ye yakın yasa teklifinden bir sonuç alamadığını söyleyerek süresiz açlık grevine başladı.
1997- İskoçya'daki Roslin Enstitüsü bilim insanları ilk kez bir koyunun kopyasını yaptılar.
(( Genetik kopyalama yöntemiyle üretilen ilk memeli hayvan olan ve 14 Şubat 2003 tarihinde ölen Dolly adlı koyunun, İskoçya'daki Roslin Enstitüsü'nde klonlandığı duyuruldu. Tıp tarihinde, bir yetişkinden alınan gövde hücresi ile klonlanan ilk memeli olan Doly öldü.
Klonlama Edinburgh-İskoçya'daki Roslin Enstitüsü'nde gerçekleştirildi ve 5 Temmuz 1996'da dünyaya gelen Dolly burada 6 yaşına kadar yaşadı. Doğumu, 1997 Şubat'ında kamuoyuna duyurulmuştu.
Koyunların ortalama yaşam süresi 10 ile 20 yıl arasında değişirken kök hücresi yaşlı bir koyundan alınan Dolly yaklaşık 7 yıl yaşadı. Dolly normal yaşamı süresince yavrular da doğurdu.))
1997- Rus uzay istasyonu Mir'de büyük bir yangın çıktı.
1998- Anayasa Mahkemesinin Refah Partisi'nin kapatılmasına ilişkin gerekçeli kararı Resmi Gazete'de yayımlandı.
1998- Fazilet Partisi (FP) kuruldu.
1998- İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü, sakallı, türbanlı ve kimliksiz öğrencilerin yerleşke ve binalara girişini yasakladı.
2000- Diyarbakır'da binlerce kişi HADEP'li Diyarbakır, Bingöl ve Siirt belediye başkanları Feridun Çelik, Feyzullah Karaaslan ve Selim Özalp'ın dört gün gözaltından sonra tutuklanmasını protesto etti. Avrupa Parlamentosu ve Konseyi, Türkiye'yi kınayan bir açıklama yaptı: "Seçilmiş temsilcilerin tutuklanması kabul edilemez".
2001- Taliban'ın kontrolündeki Afganistan'da, fuhuşla suçlanan iki kadın, bin kişinin toplandığı Kandehar stadında asıldı. Zinadan suçlu bulunan iki kadınla 10 erkek de kamçılandı.
2001- Anayasa Mahkemesi kadınların 58, erkeklerin 60 yaşında emekli olmalarını öngören ve çalışanların "mezarda emeklilik" diye niteledikleri düzenlemeye onay verdi. Emeklilikte kademeli geçişi ise iptal etti.
2003- Kolombiya'da hükümet güçlerine karşı savaşan FARC (Kolombiya Silahlı Devrimci Güçleri) kontrolü altındaki bölgeye düşen ABD uçağındaki Amerikalılardan birini öldürüp, üçünü rehin aldı. Amerikalıların hayatlarına karşılık, 4 bin Kolombiya askerinin bölgeden çekilmesini istedi.
2004- Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı'nda Batı şeria'daki Filistin yerleşimlerini ikiye bölen güvenlik duvarının yargılanmasına başlandı. İsrail duruşmalara katılmıyor. Filistin sorunu 1948'den beri ilk defa uluslararası alanda dava konusu oldu.
2005- MERNIS-Kimlik Paylaşımı Sistemi Projesi, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın da katıldığı törenle uygulanmaya başlandı.
2005- İsrail Genelkurmay Başkanlığı'na ilk kez bir havacı, İran kökenli Hava Kuvvetleri Komutanı Dan Halutz getirildi.
2006- Irak'ta Şiilere ait Askeriye Türbesi'nin bombalanmasının ardından Şiiler Mahveran'da işçi otobüsünü durdurdu ve 47 işçi kurşuna dizildi. Bağdat'ta öldürülmüş 53 kişinin cesedi bulundu.
2006- Necmettin Erbakan'ın "kayıp trilyon" davasından aldığı iki yıl dört aylık hapis cezasını evinde çekmesini sağlayan yasa, TBMM'de 69'a karşı 229 oyla kabul edildi.
2006- El-Arabiya televizyonunun kadın muhabiri Etvar Behcet, Iraklı kameraman Adnan Abdullah ve teknik eleman Halid Muhsin Samarra yalkınında öldürüldü. Irak'ta 2003'ten beri öldürülen gazeteci sayısı 82'ye çıktı.
2008- Sivas’ın Şarkışla ilçesinde mavi tren ile yük treninin çarpıştığı kazada çoğunluğu hafif yaralanan 45 kişi, Şarkışla ve Gemerek Devlet Hastanesinde tedavi altına alındı.
23 Şubat – Doğanlar
1685- George Frideric Handel, Alman besteci (ö. 1759)
1883- Karl Jaspers, Alman yazar (ö. 1969)
1940- Peter Fonda, ABD'li sinema oyuncusu
1953- Roxy Music'in solisti Bryan Ferry.
1954- Viktor Yuşçenko, Ukrayna devlet başkanı
1994- Dakota Fanning, ABD'li sinema oyuncusu
23 Şubat – Ölenler
1855- Carl Friedrich Gauss, Alman matematikçi, astronom ve fizikçi (d. 1777)
1945- Aleksey Tolstoy, Rus yazar (d. 1883)
1965- Amerikalı komedyen Stan Laurel.
1971- Yazar ve şair Halit Fahri Ozansoy 80 yaşında öldü.
1989- Salvador Dali, Ressam (d. 1904)
1996- William Bonin, Seri katil (idam) (d. 1947)
2006- Çizgi film yönetmeni Chuck Jones, 89 yaşında. Çizgi karekter "Bugs Bunny" ve "Duffy Duck"un da yaratıcısıydı. Üç kez Oscar alan Jones 300 çizgi film çekti.
-
24 ŞUBAT
303- Diocletianus'un Hıristiyanlara karşı ilk fermanı yayımlandı ve buna göre imparatorluk içindeki Hıristiyan kitapları ve ibadet yerleri yok edilecekti.
1848- Fransa'da geçici hükümet kurularak II. Cumhuriyet ilan edildi.
1908- Dr. Galip Üstün tarafından "Topkapı Fukaraperver Cemiyet'i" kuruldu.
1918- Estonya, Rusya'dan bağımsızlığını ilan etti.
(( Estonya Cumhuriyeti Kuzey Avrupa'da bulunan bir Baltık Devleti'dir. Batısında ve kuzeyinde Finlandiya Körfezi, doğusunda Rusya Federasyonu ve güneyinde Letonya Cumhuriyeti ile sınırları vardır. Estonlar, binlerce yıl önce Uralların ötesinden bulundukları bölgeye göç etmişlerdir. Konuştukları dil Ural Dil Ailesi'nin Fin-Ugor dilleri grubundandır. Finliler ve Macarlarla tarihi yakınlıkları vardır. Estonya 1227'de Almanlar'ın Kılıç Kardeşliği ve Danimarkalılar tarafından fethedilmesiyle Hristiyanlaştılırmıştır. Estonya tarihin değişik dönemlerinde Danimarka, İsveç, Polonya ve Rusya egemenliği altına girmiştir. Estonya kelimesinin bölgenin Baltık denizinin doğusu olması nedeniyle doğuda yaşayanlar manasında Eastern'den türediği söylenir. Altı yüzyıl önce Baltık denizi kıyısındaki limanları geliştirmişlerdir. Ekim Devrimi'nde Çarlık Rusyası'nın devrilmesiyle Estonya, 24 Şubat 1918'de bağımsızlığını ilan etmiştir. Haziran 1940 tarihinde Estonya Sovyetler Birliği tarafından işgal edilmiştir. 1941-1944 arası Alman işgali dışında 1991'e kadar Sovyet egemenliğinde kalan bir ülkedir. Sovyetler Birliği'nin en zengin cumhuriyetlerinden biriydi. Sovyetler Birliği'nden ilk ayrılan ülkedir. 20 Ağustos 1991 tarihinde, Sovyetler Birliği'nin çökmesi ile birlikte Şarkı Devrimi bağımsızlığını tekrar ilan etmiştir. 20 Ağustos Estonya'nın ulusal bayramı olarak kabul edilmektedir. 31 Ağustos 1994'te Rus askerlerinin ülkeden çekilmesi ile, Estonya Batı Avrupa ve diğer bölgelerdeki ülkelerle ilişkilerini bağımsız olarak yönetme hakkını almıştır. Estonya, 29 Mart 2004'te NATO'ya, 1 Mayıs 2004 tarihinde ise Avrupa Birliği'ne katılmıştır. ))
1918- Trabzon ve Yomra işgalden kurtuldu.
1920- Almanya’da Nazi Partisi kuruldu.
1931- 65 milyon nüfuslu Almanya'da işsiz sayısı 4,9 milyona ulaştı.
1936- Matbuat Umum Müdürü Vedat Nedim Tör'ün hazırlattığı Türk edebiyatı antolojisi tartışmalara neden oldu.
1936- Fenerbahçe Galatasaray'ı 6-1 yendi.
1942- Türkiye'nin kabul etmediği 769 Romanyalı Yahudiyi taşıyan Struma vapuru Karadeniz'de batırıldı, yalnızca bir yolcu kurtulabildi. Nazi işgalinden uzaklaşmak ve Filistin'e göç etmek istiyen Romanyalı Yahudiler'i Türkiye kabul etmeyince Karadeniz'e geri dönmek zorunda kalmışlardı.
1942- Almanya Büyükelçisi Franz Von Papen'e Ankara'da suikast girişiminde bulunuldu.
1950- İngiltere'de seçimleri İşçi Partisi kazandı, fakat çoğunluğu sağlayamadı.
1950- Türkiye'de Basın Kanunu'nun değiştirilmesine ilişkin yasa tasarısına basın temsilcilerinin görüşleri eklendi.
1954- İstanbul'da sıcaklık -6 dereceye düştü. Tuna Nehri'nden koparak Karadeniz'e ulaşan ve daha sonra İstanbul Boğazı'na inen buzlar Boğazı ve limanı kapladı. Deniz trafiği durdu.
1955- Türkiye ile Irak arasında karşılıklı işbirliği antlaşması (CENTO), Bağdat'ta imzalandı. Daha sonra İngiltere, İran ve Pakistan üye olarak, ABD de gözlemci sıfatıyla katıldı.
1955- Türkiye'nin ilk özel dedektiflik bürosu, Avukat Fethi İnaler tarafından kuruldu.
1960- Şair Necip Fazıl Kısakürek 5 yıl 2 ay 15 gün hapis cezası aldı.
1971- Sağlık Şûrası'nda doktorların çoğu kürtaja evet dediler ve bedava kürtaj yapılmasını istediler.
1976- Küba anayasası ilan edildi.
1977- Amerika Birleşik Devletleri Arjantin, Uruguay ve Etiyopya'ya yardımı kesti. Başkan Jimmy Carter adı geçen ülkelerde insan hakları ihlalleri olduğu gerekçesiyle bu kararı aldıklarını açıkladı.
1977- Türkiyeli fizikçi Prof. Feza Gürsey başarılı çalışmaları dolayısıyla fizik alanında dünyanın en önemli uluslararası ödüllerinden biri olan Oppenheimer Ödülü'ne değer bulundu.
1977- Ortadoğu Teknik Üniversitesi rektörü Hasan Tan okulu kapattı. Öğrenciler jandarma gözetiminde yurtları terk etti.14 Şubat'ta rektör olarak atanan Hasan Tan öğrenciler tarafından protesto edilmişti.
1981- Milli Selamet Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan ve 33 arkadaşı hakkında dava açıldı. Savcı Necmettin Erbakan için 36 yıl hapis istedi. Dava 1983 yılında bugün sona erdi. Necmettin Erbakan laikliğe aykırı hareketten 4 yıl hapis, 1 yıl 4 ay sürgün cezası aldı.
1981- İspanya'da darbe girişimi oldu. Yarbay Tejero parlamentoyu bastı, parlamenterleri 18 saat rehin tuttu; darbe girişimi Kral'ın müdahalesiyle önlendi.
1983- Adi suçtan hükümlü Fatih Laçingil ile Faik Güngörmez idam edildiler.
1987- Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nde (SSCB) Gorbaçev ilk kez "Glasnost"tan (Açıklık Politikası) söz etti.
1989- Ayetullah Humeyni, Şeytan Ayetleri kitabının yazarı Salman Rüşdi'nin ölüsünü getirene 3 milyon dolar ödül vereceğini açıkladı.
1993- Türkiye Büyük Millet Meclisi İnsan Hakları Komisyonu, Said-i Nursi'nin itibarının iade edilmesi kararlaştırdı.
1993- Danıştay, Nazım Hikmet'in vatandaşlığa alınması için kardeşi Samiye Yaltırım'ın açtığı davayı reddeden İdare Mahkemesi kararını onayladı.
1994- Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ordunun Demokrasi Partisi'nden (DEP) rahatsız olduğunu söyledi.
1995- Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu'nda "Tüketicinin Korunması Hakkındaki Yasa Tasarısı" kabul edildi.
2001- Meksika'da Zapatista gerillaları,11 Mart'ta başkent Ciudad de Mexico'da son bulacak 3 bin kilometrelik ülke turuna başladı. Zapatur öncesi 61 gerilla, Devlet Başkanı Vincente Fox yönetiminin hapisteki 100 gerillayı serbest bırakma sözünü tutması için için açlık grevine başladı.
2002- Kolombiya Silahlı Devrimci Güçleri (FARC) gerillaları devlet başkanlığına bağımsız aday FARC muhalifi Ingrid Betancourt'u kaçırdı.
2002- Gürcistan Devlet başkanı Eduard Şevardnadze'nin en yakın yardımcılarından Devlet Güvenlik Konseyi Başkanı Nukzar Sadhaya 62 yaşında silahla intihar etti. Sadzhaya, 1990'larda üst düzey yöneticileri öldürtmekten sorumlu tutuluyordu.
2003- ABD ve Britanya, Irak'a karşı savaşa onay veren ikinci tasarıyı BM'ye sundu. Fransa, Almanya ve Rusya "Irak için yeni karara karşıyız. Savaşsız çözüm mümkün" dedi.
2005- Zülfü Livaneli, parti yönetimini ve lider Deniz Baykal'ı eleştirerek CHP'den istifa etti. "Parti oligarşik yapıya dönüştü, muhaliflere kıyım var" dedi.
2005- Suriye yönetimi ile Lübnan yönetimi, Lübnan'da konuşlanan Suriye askerlerinin 1989'daki Taif Anlaşması uyarınca Bekaa Vadisi'ne çekilmesinde anlaştı.
2005- Penguen dergisinin Tayyipler Alemi adlı kapağı sebebiyle Dergi'nin sahibi olan Erdil Yaşaroğlu ile Pak Yayıncılık'tan 40 bin YTL'lik manevi tazminat talep edildi.
2006- Yargıtay Başsavcılığı, Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink'in "Türklüğe hakaret"ten aldığı cezanın bozulmasını istedi. Tebliğnamede; "Ermeni kimliği, Lozan uyarınca 'azınlık' statüsünde. Bu kimliğin korunmasını savunmak suç değil. Ceza, Dink'in sekiz yazısının tümü birden değerlendirilerek oluşturulmalıydı. 'Zehirli kan' sözünde ise Türklüğe
2006- Filipinlerde kadın Devlet Başkanı Gloria Arroya'ya karşı düzenlenen darbe önlendi. Başkan Arroyo, darbecilikle suçladıklarını tutuklatıp ülkede olağanüstü hal ilan etti.
2006- Britanya Hakemlik Heyeti (bağımsız disiplin kurulu) Londra'nın "Kızıl Ken" lakaplı Belediye Başkanı Ken Livingstone'a Yahudi lobisinin şikayeti üzerine dört hafta görevden uzaklaştırma cezası verdi.
2006- Uganda'da 26 yıl sonra ilk çokpartili meclis ve başkanlık seçimi yapıldı. Devlet Başkanı Yoveri Museveni yüzde 59 oy oranıyla üçüncü kez yeniden seçildi.
2008- Türk Silahlı Kuvvetlerinden Basın Açıklaması :
(( "...24 Şubat 2008 tarihinde terör örgütü mensuplarıyla çıkan çatışmalarda, içlerinde sözde lider kadroların da bulunduğu değerlendirilen 33 terörist etkisiz hale getirilmiştir. Bu teröristlerden 5'inin cesetlerinin patlayıcılarla tuzaklanmış olduğu tespit edilmiştir. Son rakamlarla birlikte harekatın başlangıcından itibaren etkisiz hale getirilen terörist sayısı 112'dir. Bu sayıya, uçaklar, silahlı helikopter ve uzun menzilli ateş destek vasıtaları ile tesirsiz hale getirilen terörist miktarları dahil değildir. Bunlar daha sonra istihbarat vasıtaları ile değerlendirilecektir. Gün boyunca meydana gelen çatışmalarda 8 personelimiz şehit olmuş; bir helikopterimiz, bilinmeyen bir nedenle, sınırımıza yakın bölgede kırıma uğramıştır. Helikopter, olay yerinde ilgili teknisyenler tarafından incelenmektedir... "))
2009- DTP'nin Grup toplantısında Ahmet Türk'ün Kürtçe konuşmaya başlaması ile konuşmayı canlı veren TRT yayınını kesti.
24 Şubat – Doğanlar
1304- İbn Battuta, Faslı gezgin ve yazar
1500- V. Karl, Alman kral
1885- Fuat Umay, Türk siyasetçi ve milletvekili
1936- Yazar Ferit Edgü.
1955- Steve Jobs, ABD 'li bilgisayar öncülerinden
1955- Alain Prost, Fransız yarış pilotu
24 Şubat – Ölenler
1495- Şehzade Cem öldü.
1810- Henry Cavendish, İngiliz bilimadamı
1910- İlk müzeci, Sanayii Nefise Mektebi'nin (Güzel Sanatlar Okulu) kurucusu ressam ve müzeci Osman Hamdi Bey öldü.
1946- Şair Ömer Bedrettin Uşaklı.
1977- Besteci ve udi Yorgo Bacanos.
1992- Hukukçu ve yazar Ordinaryüs Profesör Hıfzı Veldet Velidedeoğlu. 1961 Anayasası'nın hazırlayıcılarındandı.
2003- Fransız eleştirmen, yazar Maurice Blanchot,95 yaşında.
2003- Besteci Baki Duyarlar, 67 yaşında. "Seni Ben Ellerin Olsun Diye mi Sevdim" onun eseriydi
2004- 12 Eylül'ün ardından yedi yıl ABD Büyükelçisi olarak Türkiye'de görev yapan Robert Strausz-Hupe, 98 yaşında. Soğuk savaş döneminde komünizme karşı uzlaşmazlık politikasını savunmuş, nükleer silahların arttırılmasını yasaklayan antlaşmaya karşı çıkmıştı.
2005- Coşkun Kırca, Eski dışişleri bakanlarından
2006- Gazeteci, televizyoncu, yazar Baki Koşar, 37 yaşında. Evinde öldürülmüş olarak bulundu.
2007- Sinema sanatçısı Orçun Sonat, İstanbul'da vefat etti.
-
25 ŞUBAT
1821- Yunanistan Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını ilan etti.
1912- Ahmet Ferit Tek, Türk Ocağı'nı kurdu.
1925- Hıyanet-i Vataniye Kanunu'nda değişiklik yapıldı; Din politikaya alet edilemeyecek ve bu suç vatan hıyaneti sayılacak.
1933- Fransız Vagon-Li (Yataklı Vagonlar) şirketinin Belçikalı Müdürünün koyduğu Türkçe yasağına tepki gösterildi.
1941- II. Dünya Savaşı: Yugoslavya, Mihver Devletleri’ne katılma kararı aldı.
1943- Talat Paşa'nın Almanya'da tahnit edilen naaşı İstanbul'a getirildi. Aynı gün Hürriyet-i Ebediye tepesinde toprağa verildi.
1949- Sovyet hükümetinin kararıyla Litvanya, Estonya ve Letonya'dan 92.000 kişi sürgün edildi.
1950- ''Çoruh'' ilinin adı, ''Artvin'' olarak değiştirildi.
1951- İstanbul'da Neve Şalom Sinagogu açıldı.
1952- Başbakanlıkta kurulmuş olan "ilmi komisyon", Anayasa'daki antidemokratik maddeleri tespit etti; Anayasa'da antidemokratik 40 kanun var.
1960- Güney Afrika Johannesburg'da tüm siyah politik örgütler fesh edildi.
1960- İtalya'da Fernando Tambroni başbakan oldu.
1968- İstanbul Taksim Meydanı'nda ikinci "Uyanış Mitingi "yapıldı. Mitingin amacı Türkiye İşçi Partisi milletvekillerine Meclis'te yapılan saldırıryı kınamaktı.
1980- Bedelli askerlik kabul edildi. Yurt dışındaki işçiler 20 bin mark ödedikleri takdirde askerlik yapmayacaklar.
1984- "Hakkari'de Bir Mevsim" adlı filmin gösterimi Sıkıyönetim Komutanlığınca yasaklandı.
1986- Filipinlerde seçimler yapıldı. Muhalefet lideri Corazon Aquino başkan seçildi. Ferdinand Marcos ülkeyi terketti.
1990- Nikaragua'da yapılan seçimleri Başkan Daniel Ortega kaybetti.
1991- Irak Kuveyt'ten çekilme kararını açıkladı. Böylece Amerikan birliklerive müttefik kuvvetlerin birlikte yürüttükleri " Çöl Fırtınası " harekatı sona erdi. 28 Şubatta ateşkes antlaşması imzalandı.
1991- Varşova Paktı feshedildi.
1994- Almanya, RP'nin ''Bosna'ya yardım'' adı altında Almanya'ya gönderdiği paralar hakkında soruşturma başlattı
1994- Demokrasi Partisi (DEP) yerel seçimlere katılmama kararı aldı.
1996- Türkiye'de Emek Partisi kuruldu.
1998- Fazilet Partisi (FP) kuruldu.
1999- Sırbistan, NATO'ya savaş ilan edip BM'ye bildirince, NATO üyesi Türkiye de bu ülkeyle resmen savaşa girmiş oldu.
2000- Carlos Santana 8 Grammy Ödülü birden kazandı. Daha önce Michael Jackson'ın "Thriller" albümüyle kırdığı bir seferde en çok Grammy alan sanatçı rekorunu egale etti.
2001- Moldova'da 17 partinin katıldığı genel seçimi Vladimir Voronine'nin lideri olduğu Komünist Parti kazandı.
2004- Yüksek Seçim Kurulu,aday listelerini zamanında yetiştiremeyen CHP'nin Eskişehir'de 28 Mart'ta yapılacak yerel seçimlere katılamayacağına karar verdi.
2004- Türkiye Komünist Emek Partisi'nin (TKEP) kurucusu olduğu öne sürülen Teslim Töre'ye,11 yıl süren yargılamanın sonucunda,18 yıl dokuz ay hapis cezası verildi.
2004- Yaşadıkları bölgelerde işsizliğin yüzde 100'e ulaşmasına karşın, işsizlik yardımı yarı yarıya kesilince Çingeneler Slovakya'da ırkçı saldırılar ve ayrımcılığa karşı protesto gösterileri yaptı. Gösteriler bazı bölgelerde yağma ve isyana dönüşünce polis müdahale etti. Slovak Çingene lider "Bu öfkeyi ancak sefaleti düşündüğünüzde anlayabilirsiniz.
2005- Almanya,Vakit gazetesinin Avrupa baskısını yasakladı. Gazeteyi yayımlayan Yeni Akit Şirketi'nin mal varlığına el konuldu. Gerekçe olarak, gazetenin özellikle İsrail devletine, Yahudilere ve Batılı toplumsal değerlere karşı kışkırtıcı yazılar yayımlaması gösterildi.
2005- Aynur Doğan'ın Kalan Müzik'ten çıkan "Keje Kurdan" (Kürt Kızı) başlıklı albümü Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi'nce yasaklanarak toplatıldı. Şarkılarda, "Kürt kızlarının dağlara savaşmaya davet edildiği" gerekçe gösterildi.
2006- Filipinler'de Devlet Başkanı Gloria Arroya solcu Bayan Muna İttifakı'nın lideri Crispin Beltran'ı gözaltına aldı.Muhalif Daily Tribune gazetesinin yönetimine el koydu.
2006- Afganistan'da eski İstihbarat şefi Esadullah Servari ölüm cezasına çarptırıldı.1978 yılında ilk komünist Devlet Başkanı Nur Muhammed Taraki'nin dönemindeki görevi sırasında,yüzlerce kişinin öldürülmesi için emir verdiği gerekçesiyle yargılanıyordu.
2008- Tokat’ta yolcu otobüsünün devrilmesi sonucu 31 kişi yaralandı.
(( Tokat’tan Ankara’ya giden yolcu otobüsü, Tokat-Turhal kara yolu üzerindeki Tokat Havaalanı yakınlarında, karşı yönden gelen sürücüsünün kimliği öğrenilemeyen tırın aynasına çarptıktan sonra kontrolden çıkarak, şarampole devrildi. Kazada otobüste bulunan 38 kişiden 31’i yaralandı. ))
2009- THY uçağı Amsterdam Havaalanına inerken düştü. Uçakta 135 yolcu vardı.
2009- Emniyet Genel Müdürlüğü Özel Hareket Daire Başkanı Behçet Oktay intihar etti.
2010- YÖK’ün kurucu başkanı ve Bilkent Üniversitesi kurucusu Prof. Dr. İhsan Doğramacı vefat etti.
25 Şubat – Doğanlar
1881- Béla Bartók, Macar besteci (ö. 1945)
1887- Chuichi Nagumo, Japon asker (ö. 1944)
1899- Burt Munro, Yeni Zelandalı motosiklet yarışçısı (ö. 1978)
1907- Yazar Sabahattin Ali.
1947- Müzisyen Ali Kocatepe.
1965- Sarah Jessica Parker, ABD'li sinema oyuncusu
1980- Muratcan Güler, Türk basketbolcu
25 Şubat – Ölenler
1801- Novalis, Alman yazar ve filozof (d. 1772)
1899- Reuter ajansının (1851) kurucusu Baron Paul Julius Reuter 83 yaşında öldü.
1918- Claude Debussy, Fransız besteci (d. 1862)
1943- Talat Paşa'nın Almanya'da tahnit edilen naaşı İstanbul'a getirildi. Aynı gün Hürriyeti Ebediye Tepesi'nde toprağa verildi.
1961- Tiyatro Sanatçısı, Yönetmen Raşit Rıza Samako 71 yaşında öldü.
1971- Dramaturg Sevda Beşer.
1975- Faysal bin Abdül Aziz, Suudi Arabistan kralı (d. 1903)
1980- Roland Barthes, Fransız felsefeci ve göstergebilimci (d. 1915)
1995- Ressam Nejat Melih Devrim.
1996- İşadamı Vehbi Koç Antalya'da öldü.
2002- Esmeray, Türk oyuncu ve vokalist (d. 1949)
2005- Uluslararası Af Örgütü'nün kurucusu Peter Benenson, 84 yaşında.Merkezi Londra'da olan örgüt şimdi 1.8 milyon üye ve desteğe sahip.
-
26 ŞUBAT
1618- Sultan Birinci Mustafa tahttan indirildi ve yerine İkinci Osman padişah oldu.
1815- Napolyon Bonapart Elba'dan kaçtı.
1848-Fransa'da ''İkinci Cumhuriyet'' ilan edildi.
1870- New York'ta ilk metro çalışmaya başladı.
1910- İstanbul'da ilk solcu gazete "İştirak" yayımlanmaya başladı. Gazete Hüseyin Hilmi tarafından çıkarıldı.
1925- Fransızların yönetiminde bulunan Tütün rejisinin (tekelinin) 1 Mart 1925'den itibaren lağvedildiğine ilişkin yasa TBMM'de kabul edildi.
1926- Televizyon, 26 Şubat 1926'da icat edildi.
(( Televizyon veya kısaca TV, bir vericiden elektromanyetik dalga halinde yayınlanan görüntü ve seslerin, ekranlı ve hoparlörlü elektronik alıcılar sayesinde yeniden görüntü ve sese çevrilmesini sağlayan haberleşme sistemi. Yayınlanan görüntü ve sesleri alıcıya ulaştıran elektronik cihaz da sistemin adı ile anılır. Televizyon 1923 yılında, İskoçyalı mühendis John Logie Baird tarafından İngiltere'nin Hastings kasabasında icat edilmiştir. İlk televizyon görüntüsü ise yine Baird tarafından 1926 yılında yayınlanmıştır. Başlangıçta noktalar halinde ve titrek olan görüntülerin kalitesi Baird tarafından geliştirilmiştir. Baird'in televizyon sisteminde mekanik olarak döndürülen diskler kullanmasına karşın aynı dönemde Marconi - Emi sistemi gibi elektronik olarak işleyen rakip sistemler de üretildi. ))
1934- İstanbul Belediyesi evlerdeki kafesleri kaldırttı.
1936- Fatih-Harbiye tramvayı Beyoğlu'nda devrildi; iki kişi öldü, 30 kişi yaralandı.
1943- İstanbul'da Varlık Vergisi'ni ödemeyen 160 kişi Aşkale'de çalışma kampına gönderildi.
1944- Hükümet aile sahibi olan memurlara onar lira ikramiye verilmesini kabul etti.
1950- Yaşar Doğu Lahor'da Pakistan şampiyonu Kala'yı bir dakikada tuş etti.
1952- Winston Churchill İngiltere'nin atom bombasına sahip olduğunu ilan etti.
1967- Amerika Birleşik Devletleri 25 bin askerle Vietnam Kurtuluş Cephesine karşı saldırıya geçti.
1976- Türkiye ile Amerika Birleşik Devletleri arasında "Savunma İşbirliği Anlaşması" imzalandı.
1977- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul İl Kadın Kolu " Evlat Acısına Son " adlı sessiz yürüyüş düzenledi. Yürüyüş Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) ve Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) tarafından desteklendi. Yürüyüşe katılan kadınlar ellerinde "Okula gönder, morgdan al", "Evlatlarımıza can güvenliği istiyoruz " yazılı pankartlar taşıdılar.
1985- Tarık Akan 35. Berlin Film Şenliği'nde "Jüri Özel Ödülü"nü kazandı. Ödül Zeki Ökten'in yönettiği Pehlivan adlı filmdeki rolüyle verildi. Ancak, Akan pasaport verilmediği için ödül almaya gidemedi.
1988- Türkiye İşkence, İnsanlık dışı ve Küçültücü Davranışların Önlenmesi Avrupa Sözleşmesi'ni imzaladı.
1991- Saddam Hüseyin Bağdat radyosunda yaptığı açıklamada Irak ordusunun Kuveyt'ten çekildiğini duyurdu.
1992- Hocalı Katliamı :
(( Azerbaycan'ın Hocalı kentine giren silahlı Ermeni gruplar, aralarında çok sayıda kadın ve çocuğun da bulunduğu katliamlar gerçekleştirdi. Hocalı Katliamı Karabağ Savaşı sırasında 26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti'nın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında yaşanan Azeri sivillerin Ermeniler tarafından toplu şekilde katledilmesi olayıdır. "Memorial" İnsan Hakları Savunma Merkezi, İnsan Hakları İzleme Örgütü, The New York Times gazetesi ve Time dergisine göre katliam, Ermenistan'ın ve 366. Motorize Piyade Alayı'n desteğindeki Ermeni güçleri tarafından gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, Karabağ Savaşında Ermeni kuvvetlere komutanlık yapmış bugünkü Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan ve Markar Melkonyan'ın aktardığına göre kardeşi Monte Melkonyan, katliamın Ermeni güçler tarafından yapılan bir intikam olayı olduğunu açıklamışlardır. İnsan Hakları İzleme Örgütü, Hocalı Katliamını Dağlık Karabağ'ın işgalinden bu yana gerçekleşen en kapsamlı sivil katliamı olarak nitelendirmiştir. Azerbaycan Cumhuriyeti'nin resmî açıklamasına göre saldırıda 106'sı kadın, 83'ü çocuk olmak üzere toplam 613 sakin hayatını kaybetmiştir. ))
1992- 200 metre uzunluğunda tünel kazan 11 tutuklu Kayseri Cezaevi'nden firar etti.
1997- Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in, Başbakan ve RP Genel Başkanı Necmettin Erbakan'a, rejim konusunda endişelerini dile getiren bir mektup gönderdiği belirtildi
1998- Nutuk Rumcaya çevrildi.
1999- İran'da 1979 İslam Devrimi'nden sonra ilk belediye seçimleri yapıldı. Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi'yi destekleyen ılımlı adaylar Tahran belediye meclisindeki 15 sandalyeden 13'ünü kazandılar.
2000- New York'ta 22 yaşındaki Afrikalı göçmen Amadu Diallo'yu, "dur" ihtarına uymadığı için, evinin önünde 41 kurşunla öldüren dört polis beraat etti. Mahkeme çevresinde kararı protesto eden göstericiler, ellerini kaldırarak "Bizi vurma" diye protesto etti.
2001- Taliban örgütü mensupları Afganistan'ın Bamiyan kentindeki Buda heykellerini tahrip etti.
2001- BM Savaş Suçları Mahkemesi, Müslüman Boşnakları katletmekle suçlanan ilk siyasi savaş suçlusu Dario Kordiç'e 25 yıl hapis cezası verdi.
2003- Avustralya'da 11 günlük bebeğini mecliste emzirmek isteyen Victoria Eyalet Meclisi Milletvekili Kirsty Marshall salondan çıkarıldı. Gerekçe; seçilmemiş bir kimseyi oturuma getirmek.
2003- Güneş sistemi dışına çıkan ilk uzay aracı olan Pioneer-10 ile irtibatın 31 yıl sonra tamamen koptuğu açıklandı.
2003- Gazeteci-yazar Onat Kutlar ile arkeolog Yasemin Cebenoyan'ın ölümüyle sonuçlanan The Marmara Oteli'nin bombalanması davasında 8 yıl sonra karar çıktı. Sanıklardan ikisi müebbet, biri 16 yıl, ikisi 12 yıl ceza aldı. Üç sanık beraat etti, 11 sanık af kapsamına girdi.
2004- Bitlis'te bir akrabasından hamile kalan 22 yaşındaki Güldünya Tören, aile meclisi kararıyla kardeşleri tarafından birgün içinde iki kez vuruldu. İlk saldırıda bacağından vurulan Güldünya daha sonra tedavi edildiği hastanede başına iki kurşun sıkıldı ve beyin ölümü gerçekleşti.
2004- Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi, Türkiye'nin Kopenhag Kriterleri'ne uyumuna dair hazırladığı raporda; "Türkiye'nin artık denetim mekanizması içinde yer almasına gerek yoktur" denildi. Rapor 3 Mart'ta AKPM denetim komisyonunda oylanacak.
2004- Makedonya Cumhurbaşkanı Boris Traykovski ile beraberindekilerden 8 kişi uçak kazasında öldü. Traykovski'nin yerine 12 Mayısta Branko Çırvenkovski geçti.
2004- Amerika Birleşik Devletleri, 23 yıldır sürdürdüğü Libya'ya seyahat yasağını sona erdirdi.
2006- Afganistan'da Taliban ile Kaide esirlerinin kaldığı 7 bin kişilik Poliçorki Cezaevi'nde isyan çıktı. Hapishane yönetiminin esirlere mavi üniforma giydirmek istemesi üzerine çıkan isyana 2 bin esir katıldı.
2007- Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi, terör örgütü Hizbullah adına 1990-1994 yılları arasında çok sayıda kişinin öldürülmesi ve yaralanması eylemlerini gerçekleştirdikleri gerekçesiyle 13 yıldır yargılanan 34 sanıktan 20'sini ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırdı.
2007- Uluslararası Lahey Adalet Divanı, Sırbistan devletini, Srebrenitza soykırımından doğrudan sorumlu olmak veya soykırıma iştirak etmek suçlarından akladı. Bununla birlikte mahkeme, Sırbistan'ın bu soykırımın yapılmasını önleyememekten sorumlu olduğuna karar verdi.
26 Şubat - Doğanlar
1802- Fransız yazar Victor Hugo.
1861- Nadezhda Konstantinovna Krupskaya, Rus devrimci, Lenin'in eşi
1920- Jose Mauro de Vasconcelos , Brezilyalı yazar
1951- Tiyatrocu-yazar Osman Ferhan Şensoy.
1954- Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye Cumhuriyeti başbakanı
26 Şubat – Ölenler
1929- Besteci Asım Bey.
1930- Jön Türk hareketinin önderlerinden Ahmet Rıza Bey.
1961- Türk aydınlanmasının öncülerinden, eski Milli Eğitim bakanlarından öğretmen, yazar Hasan Ali Yücel, İstanbul'da 64 yaşında öldü.
1969- Levi Eşkol, İsrail eski başbakanı
1969- Karl Jaspers, Alman yazar (d. 1883)
1984- Şair Hasan Hüseyin Korkmazgil 57 yaşında Ankara'da öldü 54 yaşında öldü.
1988- Dilbilimci, edebiyat eleştirmeni ve yazar Profesör Dr. Akşit Göktürk.
1994-Yazar, Gazeteci Tarık Buğra 76 yaşında İstanbul'da öldü.
2004- Makedonya Devlet Başkanı Boris Traykovski, 48 yaşında uçak kazasında. Makedonya'da Arnavutlarla barışın mimarı ılımlı bir milliyetçiydi.
-
27 ŞUBAT
1594- IV. Henry, Fransa kralı oldu.
1844- Dominik Cumhuriyeti, Haiti'den bağımsızlığını ilan etti.
1863- Türkiye'de bilinen ilk Resim Sergisi İstanbul Atmeydanı'nda (Hipodrom) açıldı. Serginin açılmasına Sultan Abdülaziz destek verdi.
1879- Yapay tatlandırıcı sakarin keşfedildi.
1880- Haydarpaşa-İzmit demiryolu işçileri greve çıktı.
1917- Rus Çarlığı çöktü.
1932- Halkevleri kuruldu.
1937- Özel teşebbüsçe inşa edilen ilk Türk gemisi Belkıs, Haliç'te törenle denize indirildi.
1942- II. Dünya Savaşı: Amerika Birleşik Devletleri'nin ilk uçak gemisi USS Langley, Japon savaş uçakları tarafından batırıldı.
1943- Amerika Birleşik Devletleri'nin Montana eyaletinde bir maden ocağında patlama meydana geldi: 74 işçi öldü.
1955- Türkiyeli boksör Garbis Zaharyan, Yunanlı rakibi Emanuel Zambidis'i sayıyla yendi.
1948- Çekoslovakya'da komünist parti yönetimi ele aldı.
1963- Dominik Cumhuriyeti'nde ilk demokratik seçimler yapıldı: başkan Juan Bosch oldu. Rafael Trujillo'nun diktatörlüğü sona erdi.
1964- Coca-Cola'nın dünya üzerindeki 1109'uncu fabrikası İstanbul'da açıldı. Tamamiyle yerli yatırımla kurulan şirketin sermayesi 14 milyon liraydı.
1971- Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) bir açıklama yaptı, parasızlık nedeniyle radyo yayınlarını 18,5 saatten 8 saate indirmek zorunda kalacağını bildirdi.
1973- Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Senatörü Kudret Bayhan 15 yıl hapse mahkûm oldu. Senatör Kudret Bayhan Fransa'ya uyuşturucu madde sokmaktan yargılanıyordu.
1975- Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (TÖB-DER) ve çeşitli devrimci kuruluşlar tarafından "Hayat Pahalılığı ve Faşizmi Protesto" mitingleri düzenlendi. Malatya, Tokat, Kahramanmaraş, Erzincan ve Adıyaman'da ki mitingler saldırıya uğradı.
1976- Hayali mobilya ihracatı ve vergi iadesi yolsuzluğundan sanık Yahya Demirel için tutuklama kararı verildi. Gelişen olaylar üzerine Bülent Ecevit "Demirel'in siyasi hayatta kalma hakkı yoktur " dedi.
1978- Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Kenan Evren Genelkurmay başkanlığına atandı.
1982- Barış Derneği'nin 44 yöneticisi tutuklandı.
(( İstanbul Barosu Başkanı avukat Orhan Apaydın, Türk Tabibler Birliği Merkez Konseyi Başkanı Erdal Atabek de tutuklananlar arasındaydı. Barış Derneği'nin yöneticileri gizli örgüt kurmak, yönetmek, suç sayılan fiili övmek, komünizm ve bölücülük propagandası yapmakla suçlanıyorlardı. Başkanlığını eski büyükelçilerden Mahmut Dikerdem'in yaptığı Barış Derneği yöneticileri tutuklu olarak yargılanacaklar. ))
1985- Bazı Ege illerindeki okulların "Devrim" olan adları değiştirildi.
1988- Türkiye'de ilk yapay kalp ameliyatı, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İbni Sina Hastanesi'nde yapıldı. Hasta, gerçek kalp bulunamaması yüzünden bir süre sonra öldü.
1993- İnsan Hakları Derneği Elazığ Şubesi Başkanı Avukat Metin Can ve Dr. Hasan Kaya öldürülmüş olarak bulundu.
1995- Mercedes kaçakçılığından hükümlüyken yeniden yargılanan milli futbolcu Tanju Çolak "suçu ihbar ettiği "gerekçesiyle mahkeme tarafından serbest bırakıldı.
1995- Kuzey Irak'ın Zaho kentinde bir ticaret merkezinde bomba patladı; 76 kişi öldü, 83 kişi yaralandı.
1999- Olusegun Obasanjo, Nijerya'nın seçimle işbaşına gelen ilk başkanı oldu.
2000- Çek Cumhuriyeti'nde Başbakan Milos Zeman'ın hiçbir bakanlığa kadın atamaması ve "erkek adayların kadınlara göre daha uzman olduğu"nu söylemesi üzerine kadın siyasetçiler tamamen kadınlardan oluşan gölge kabine kurmaya karar verdi. Parlamentoda 281 milletvekilinin 39'u kadın.
2001- Başbakan Bülent Ecevit, Dünya Bankası Başkan Yardımcısı Kemal Derviş'i istişarelerde bulunmak üzere Türkiye'ye çağırdı.
2002- MGK, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer başkanlığında yapılan Şubat ayı toplantısında Diyarbakır, Hakkari, Şırnak ve Tunceli illerindeki olağanüstü hal uygulamasının (OHAL) dört ay uzatılmasını hükümete tavsiye kararı aldı.
2002- Hindistan'ın Ayodhya kentinden milliyetçi Hinduları eyaletin başkenti Ahmedabat'a götüren tren, Müslümanlar tarafından ateşe verildi; 40'ı kadın ve çocuk 58 kişi öldü. Müslüman ve Hinduların birlikte yaşadığı kentlerde sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
2003- Lahey'de yargılandığı savaş suçları mahkemesinde işlediği insanlık suçlarını kabul eden "demir leydi" lakaplı Bosnalı Sırp lider Biljana Plavsiç 11 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 2001'de Lahey'e kendisi teslim olan Plavsiç,1995'de savaşı bitiren Dayton Anlaşması'nı desteklemiş ve 1996'da Bosna Sırp Cumhuriyeti devlet başkanı seçilmişti.
2003- KKTC'de "Çözüm ve AB'ye Hazırız" mitingine 70 bin kişi katıldı."Kurtar bizi Annan", "İnsan gibi yaşamak istiyoruz" sloganları atıldı.
2004- Amerikan temsilciler Meclisi,doğmamış bebeği de birey sayıp,hamilelere yönelik bir suçu iki kişiye karşı işlenmiş sayan "şiddetin doğmamış kurbanları yasası"nı 163'e karşı 254 oyla kabul etti.
2004- Filipinler'de bir feribotta patlama meydana geldi: 116 kişi öldü.
2006- Diyarbakır E Tipi Cezaevi'nde 1996'da 10 tutuklunun öldüğü olayın davası bitti; üç beraat, yedi zamanaşımı, 62 kişiye beşer yıl hapis cezası verildi. Ancak suç 1999'dan önce işlendiği için kimse hapse girmeyecek. 24 Eylül 1996'da cezaevinde mahkumların işkence yapılarak öldürüldüğü ortaya çıkmıştı.
2006- Kamu mülkiyetindeki Ereğli Demir Çelik Fabrikaları (ERDEMİR) resmen OYAK'ın oldu. OYAK, şirketin yüzde 49.29'luk hissesinin ihale bedeli olan 2 milyar 960.2 milyon doları peşin ödedi.
27 Şubat – Doğanlar
1898- Ömer Faruk Efendi, Son Osmanlı halifesi II. Abdülmecit'in oğlu ve bir dönem Fenerbahçe Spor Kulübü başkanı.
1902- "Gazap Üzümleri"yle ünlü Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Amerikalı romancı yazar John Steinbeck.
1912- Hindistan doğumlu İngiliz yazar Lawrence Durrell.
1928- Ariel Sharon, İsrail başbakanı
1932- Amerikalı sinema oyuncusu Elizabeth Taylor.
1934- Ralph Nader, ABD'li politikacı, tüketici hakları savunucusu, avukat
1942- Robert H. Grubbs, ABD'li kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi
1947- Çizer İsmail Gülgeç.
1947- Deniz Gezmiş, 68 kuşağı öğrenci liderlerinden.
1953- Yolande Moreau, Belçikalı oyuncu
1962- Adam Baldwin, ABD'li aktör
1974- Mevlüt Miraliyev, Azeri judocu
1981- Josh Groban, ABD'li lirik bariton
27 Şubat – Ölenler
1706- John Evelyn, İngiliz yazar (d. 1620)
1936- Nobel Tıp Ödülü sahibi Rus fizyolog, İvan Petroviç Pavlov.
1947- Türk karikatürünün ünlü ismi Cemal Nadir Güler 45 yaşında öldü.
1976- Heykeltraş Kuzgun Acar.
1989- Konrad Lorenz, Avusturyalı bir etoloji uzmanıdır.
-
28 ŞUBAT
1856- Islahat Fermanı ilan edildi.
(( Osmanlı İmparatorluğu'nun çökme döneminde , devletin yıkılmaktan kurtarılması için, siyasi kuruluşlar, kişi hakları, yeni kurumların kurulması konularında yapılması düşünülen köklü değişiklikler için Abdülmecid ve Abdülaziz zamanlarında çıkartılan fermanlardır. 1839'da Gülhane Hatt-ı Hümayunu, 1856 Islahat Fermanı ve 1860 Abdülaziz Fermanıdır. Bu fermanlarla, devletin çöküşünün toplumsal ve ekonomik nedenleri araştırılmadan, bazı batı kuruluşlarını ve anlayışını devlete getirmekle devletin kurtarılabileceği sanılmış fakat bu fermanlarla toplumdaki kuruluş ve anlayış ikileme düşmüş, İslam dünya görüşü ve bu anlayışla kurulan kuruluşlarla birlikte batı taklitçisi kuruluşlar türemiştir. Bu iki ayrı görüş ve kuruluşlar arasındaki çatışmalar sonucunda toplumun içinde daha büyük sorunlar çıkmış, çöküşü önleyeceği düşünülen ıslahat fermanları, beklenen etkiyi gösterememiştir. Bu dönemde Batı'nın ekonomik desteğine, vereceği borçlara gereksinim duyan Osmanlı Devleti, bunları ancak batı devletlerine çeşitli imtiyazlar tanımak koşuluyla elde edebilmiştir. Bu imtiyazlar sayesinde Osmanlı topraklarına giren yabancı sermaye ve yatırım, sahip olduğu imkan ve güçle yerli sanayii büyük ölçüde öldürmüştür. Böylece Osmanlı Devleti yarı sömürge bir devlet haline gelmiş, bütün ekonomiksi ve zenginlik kaynakları Batılı devletlerin eline geçmiştir. Bu anlamda Islahat Fermanları, dış görünüşüyle ileriye dönük olmalarına rağmen gerçekte toplumsal ve ekonomik hayatı olumsuz yönde etkilemiştir. )).
1870- Osmanlı padişahı Abdülaziz "Bulgar Eksarhanesinin" (Rumlardan bağımsız Bulgar Ortodoks Kilisesi) kurulmasına izin verdi.
1876- Haydarpaşa demiryolu işçileri greve çıktı.
1917- Rusya'da demokratik devrim başarıya ulaştı.
1921- TBMM'de ilk bütçe kabul edildi.
1922- Mısır, İngiltere'den bağımsızlığını ilan etti.
1923-Mustafa Kemal (Atatürk), İstanbul Belediyesince ''fahri hemşehri'' ilan edildi.
1933- Berlin'de büyük Reichstag yangını çıktı.
1937- Meteoroloji Genel Müdürlüğü kuruldu.
1942- 12 Müttefik savaş gemisi Cava Denizinde batırıldı.
1942- İstanbul Vezneciler'deki Zeynep Hanım Konağı (İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi binası) tamamen yandı.
1943- İki dereceli son seçim yapıldı. 455 milletvekili içinde,14 kadın, 4 gayrimüslim ve 21 de Müstakil Grup üyesi bulunuyor.
1945- Birleşmiş Milletler Beyannamesi Türkiye tarafından imzalandı.
1949- İstanbul Şehzadebaşı'nda Özel Gazetecilik Okulu açıldı.
1950- Milli güreşçi Yaşar Doğu, Lahor'daki uluslararası karşılaşmada Pakistan şampiyonu Kala'yı 1 dakikada tuş etti.
1953- Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya arasında Dostluk ve İşbirliği Antlaşması "Balkan Paktı" 1953 yılı bugün imzalandı.
1973- Gazeteci Rahmi Turan ile Necdet Onur, Süleyman Demirel ve eşine hakaretten mahkûm oldular.
1977- Malatya'da İnönü Üniversitesi ile iki yüksek okul hizmete açıldı.
1978-Kenan Evren genelkurmay başkanı oldu.
1978- Orgeneral Kenan Evren genelkurmay başkanı oldu.
1980- Döviz karşılığı askerlik yasa tasarısı Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kabul edildi.
1984- Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı19 Mayıs törenlerinde kız öğrencilerin kısa şort giymelerini yasakladı.
1986- İsveç Başbakanı Olof Palme öldürüldü. Başbakan Palme savaş karşıtı ve Üçüncü Dünya ülkeleri yanlısı bir dış siyaset izlemesi ve Vietnam'da Amerika Birleşik Devletleri müdahalesine karşı çıkışıyla biliniyordu.
1989- İstanbul Barosu Başkanı Orhan Apaydın "İnsan Hakları ve Hukuk Ödülünü" açıkladı. Ödül dışkı yedirilen Yeşilyurt köylüsüne verildi.
1990- 1989'un kasım ayında silahlı saldırıda ağır yaralanan gazeteci Kamil Başaran öldü.
1991- Irak müttefiklerle ateşkes antlaşması imzaladı. Irak'ın 6 ay 25 gün süren Kuveyt'i işgali son buldu.
1994- NATO, tarihinin ilk saldırısını Sırplara karşı gerçekleştirdi
1995- Sivas'ta öğrencilerin gittiği kafeteryayı tarikat üyesi 12 kişi bastı. "Oruç yiyorlar" diye sopa ve zincirlerle öğrencilere saldırdı; 7 kişi yaralandı.
1996- Türkiye Büyük Millet Meclis'i Genel Kurulu'nda "öğrenci harçlarına hayır" yazılı pankart açan 12 üniversite öğrencisi tutuklandı.
1997- Milli Güvenlik Kurulu Necmettin Erbakan'ın Başbakanı olduğu iktidardaki Doğru Yol Partisi-Refah Partisi koalisyon hükümetine (Refahyol) muhtıra verdi; Milli Güvenlik Kurulu'nun toplantısında laik devlet ilkesine aykırı hareketlerin arttığına dikkat çekilerek Refahyol hükümetine 18 maddeden oluşan bir dizi önlem önerildi. MGK'nın tarihinin en uzun toplantısı 8.5 saat sürdü.
2000- Birleşik Arap Emirlikleri'nde şeriat mahkemesi, Endonezya uyruklu hamile bir kadını zina suçundan taşlanarak ölüm cezasına (recm) mahkum etti.
2001- Rusya ile Güney Kore, nükleer füzelerin sınırlandırılmasını öngören BM anlaşmasını teyit eden bir deklarasyon imzaladı.
2001- Ulusal Bank'a el konuldu.
2003- ABD Temsilciler Meclisi,insan kopyalamayı yasaklayan yasa tasarısını kabul etti.Yasayı çiğneyenler 1 milyon dolar para cezası ödeyecek.
2003- Irak, silah denetçilerinin talebine uyarak El Samud-2 füzelerini imhaya başladı. ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell, "Bu adım tutumumuzu değiştirmeye yetmez" dedi.
2003- Irak'taki Türkmenler geçici anayasada resmi tanınma için eyleme geçti. 92 Türkmen açlık grevi yapıyor, 30 Türkmen kendilerini GHK binasının önüne zincirledi. Ulusal Türkmen Hareketi Kerkük'te genel grev başlattı.
2003-Ankara 1 Numaralı DGM, kapatılan DEP'in 4 eski milletvekilinin yeniden yargılanma istemini kabul etti.
2005- Bağdat'ın güneyindeki Hille'de ulusal muhafız ve polis olarak çalışmak için sağlık raporu alan kalabalığa bomba yüklü bir araçla saldırı düzenlendi; 125 kişi öldü,150 kişi yaralandı.
2005- Bosna Savaşı'nda (1992-1995) Bosna Boşnak komutanı eski genelkurmay başkanı Rasim Deliç ile Bosna Sırp ordusu eski genelkurmay başkan yardımcısı Radivay Miletiç Lahey Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi'ne teslim oldu.
2006- Avusturya'da yakalandıktan sonra Türkiye'ye iade edilen 'çıkar amaçlı suç örgütü elebaşı' Alaattin Çakıcı, borsacı Adil Öngen'i 'öldürmeye azmettirmek' suçundan 10 yıl 10 ay hapis cezasına çarptırıldı.
2006- İrlandalı U2 grubunun tüm üyelerine, Uluslararası Af Örgütü'nün 2005 yılı "Vicdan Elçisi" ödülü verildi.
2007- 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in, bir gazetede yer alan ''Türkiye ileride eyalet sistemine geçebilir'' şeklindeki açıklamaları tepkilere neden oldu.
28 Şubat – Doğanlar
1881- Modern romanın mimarlarından Rus yazar Fyodor Dostoyevski dünyaya geldi.
1884- Türk hikayeciliğinin yüzakı Ömer Seyfettin doğdu.
1892- Muhsin Ertuğrul, Türk yönetmen, oyuncu, yapımcı
1898- Futbolcu Zeki Rıza Sporel.
1901- Linus Pauling, ABD'li kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü ve Nobel Barış Ödülü sahibi
1926- Erol Taş, Türk sinema oyuncusu
1942- Dino Zoff, İtalyan kaleci
1942- Rolling Stones grubundan Brian Jones.
1985- Diego Ribas da Cunha, Brezilyalı futbolcu
28 Şubat – Ölenler
1916- Henry James, ABD'li yazar
1941- XIII. Alfonso, İspanya Kralı
1958- İstiklal Marşı'nın bestecisi Osman Zeki Üngör.
1959- Şair Hüseyin Siret Özsever.
1985- Sanat tarihinin Türkiye'de bir bilim dalı olarak yerleşmesine önemli katkılarda bulunan Profesör Mazhar Şevket İpşiroğlu.
1986- Dünya Barolar Birliği başkanvekili ve İstanbul Barosu eski başkanlarından Orhan Apaydın.
1986- Olof Palme, İsveçli siyasetçi ve devlet adamı
1990- Yassıada yargılamalarını yapan Yüksek Adalet Divanı'nın başkanı ve emekli Anayasa Mahkemesi Üyesi Salim Başol.
2006- Owen Chamberlain, Nobel Ödülü sahibi ABD'li fizikçi
-
1 MART(Ressam C)
1430- Selanik, Padişah II. Murad zamanında fethedildi.
1565- Rio de Janeiro şehri kuruldu.
1881- Rus Çarı II. Aleksandr Narodniklerce öldürüldü.
1896- Henri Becquerel, 1 Mart 1896'da radyoaktiviteyi keşfetti.
(( Radyoaktivite (Radyoaktiflik / Işınetkinlik) bir enerji türü. Çekirdek tepkimesi sırasında ortaya çıkar. İnsan vücudunun olduğu gibi, birçok nesnenin de içinden geçebilir. Yalnızca toprağın, kayaların ve özellikle kurşunun içinden rahatça geçemez. Radyasyon yayan nesneler, radyoaktif olarak adlandırılır.Çevremizde her zaman için bir miktar radyasyon bulunur, fakat radyasyonun fazlası insan sağlığını tehdit ettiği gibi, daha ileri safhalarda ölüme yol açabilir. Doğal radyasyon uranyum gibi bazı kimyasal elementler ile uzay boşluğundaki yıldızlar ve bazı nesneler tarafından üretilir. Bazı nesneler bir saniyeden çok daha az süreyle radyoaktif kalabilirler, bazıları ise binlerce yıl radyoaktif özelliğini koruyabilir. Radyasyon özel makineler sayesinde de üretilebilir, bu makinelere Siklotron (ivme makinesi), doğrusal hızlandırıcı veya parçacık hızlandırıcı adı verilir. Bazı bilim adamları bu makineleri üzerinde çalışabilecekleri radyasyonu üretebilmek için kullanırlar. Röntgen cihazları az miktarda üretilen (X ışınları) sayesinde insan vucudunun iç kısımlarının görüntülenmesini sağlar. Nükleer silahlar (atom bombaları), yapıları tahrip etmek ve insanları öldürmek amacıyla çok hızlı bir şekilde çok yüksek miktarda radyasyon ortaya çıkarırlar. Bu konuda en büyük ve insanlığın hafızasına kazınmış en acı deneyim, Amerikan ordusunun II. Dünya Savaşı’nın sonunda (1945) Hiroşima ve Nagazaki’ye attığı bombalardır. ))
1921- Mehmet Akif'in (Ersoy) ''İstiklal Marşı'', Maarif Vekili Hamdullah Suphi Bey tarafından Mecliste ilk kez okundu.
1923- Ali Fuat (Cebesoy) tekrar TBMM ikinci başkanlığına, Erzurum mebusu Hüseyin Avni Bey (Ulaş) birinci başkan vekilliğine, Konya mebusu Musa Kâzım Efendi ikinci başkan vekilliğine seçildiler.
1923- Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin yeni çalışma dönemini açtı. Mustafa Kemal'in açış konuşmasını Mecliste dinleyiciler balkonundan izleyen Latife Hanım, Meclise gelen ilk kadın oldu.
1925- Anadolu Ajansı Türk Anonim Şirketi kurularak, AA şirket statüsüne kavuştu. Ahmet Ağaoğlu, AA'nın ilk Yönetim Kurulu Başkanı, Alaeddin Bey ilk Genel Müdürü oldu.
1926- 1889 İtalyan Zanardelli yasası esas alınarak hazırlanan yeni Türk Ceza Kanunu TBMM'de kabul edildi.
(( Dönemin Adalet Bakanı Mahmut Esat Bey TBMM'de yaptığı konuşmada yeni yasa hakkında şunları söylüyordu: " Arkadaşlar ceza kanunumuz çok serttir. Çünkü inkılap çok kıskançtır. Fakat şunu heyet-i celilenize temin edebilirim ki sertliği ile beraber ilmi bir eserdir. Bundan korkacak olanlar ve korkması lazım gelenler Türk milletinin menfaatlerine, Türk milletinin hukukuna ve inkılabına karşı tekin olmayanlardır ve bunların korkması lazımdır." Türk Ceza Kanunu yürürlüğe girdiği tarihten itibaren çeşitli tarihlerde toplam 54 kez değişikliğe uğradı. Bunlardan en önemlisi1936'daki değişikliktir.Türk Ceza Kanunu'na141. ve142. maddelerin eklenmesi bu maddelerin yürürlükten kaldırıldığı12 Nisan1991tarihine değin pek çok aydının hüküm giymesine neden oldu. ))
1929- İstanbul Boğazı kuzeyden gelen büyük buz kütlelerinin hücumuna uğradı. Buzların yoğunluğu yüzünden Boğaz vapurları çalışamadı.
1931- Troçki'nin Büyükada'da iken kaldığı Arap İzzet Paşa köşkü yandı.
1935- Atatürk 4. kez oybirliğiyle cumhurbaşkanı seçildi.
1940- Fransız yazar Pierre Louys'in, Afrodit adlı romanının Türkçe çevirisi hakkında "müstehcen yayın" gerekçesiyle dava açıldı.
(( Bilirkişinin verdiği rapora dayanılarak toplatıldı. Duruşmada savcı bazı bölümler için, " huzuru adalette zikrinden teeddüp (yani utanma) duyduğum " dediği romanın ne gibi yararı olduğunu anlamadığını, yapıtın ebedi bir değer taşımadığını, kitabın aile yuvalarına kötü etki yapacağını ileri sürdü. Oysa, Pierre Louys'in Afrodit romanı Larousse'un 20. yüzyıl baskısına girmiş, Fransız operasında oynanmış bir eserdi. Dava1940 yılında basan ve yayanların aklanmasıyla son buldu. Davayla ilgili bir yazı yazan Sabiha Sertel "Resim tablolarını indirten, sanat eserlerini ikide bir maznun sandalyesine oturtan geri bir zihniyet eteğimizi çekiyor" dedi. ))
1940- Bulgaristan Mihver devletlerine katıldı.
1947- İffet Halim Oruz'un çıkardığı Kadın Gazetesi yayınlandı. Gazete 1979 yılına kadar 32 yıl boyunca 1125 sayı çıktı.
1947- Uluslararası para fonu (International Monetary Fund, IMF) finans işlemlerine başladı.
1948- 2. Saraçoğlu hükümetinde Gümrük ve Tekel Bakanlığı yapan Suat Hayri Ürgüplü, bakanlığı sırasında yolsuzluk yaptığı iddiasıyla Yüce Divan'da yargılanmaya başladı. Basında yolsuzluk söylentileriyle ilgili yazılar çıkması üzerine Ürgüplü olayın sağlıklı biçimde soruşturulabilmesi için bakanlıkta istifa etmişti. Suat Hayri Ürgüplü, kibrit üretiminde kullanılan tutkal ve Yunanistan'a satılacak kibrit işinde, 1946'daki kahve alımlarında yolsuzluk yapmakla suçlanıyordu. Yüce Divan Ürgüplü ve diğer sanıklar hakkında beraat kararı verdi.
1951- Hastalık ve Analık Sigortası Yasası İstanbul, Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ illerinde yürürlüğe girdi. Aynı gün Afyon ili Sandıklı ilçesinde grip salgınından 22 kişi öldü.
1951- Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Samet Ağaoğlu, Emniyet Genel Müdürlüğü'nde düzenlediği basın toplantısında Cumhuriyet Halk Partisi iktidarı döneminde devlet memurlarınca tutulan, Demokrat Parti ileri gelenlerinin kimlerle görüştüklerini, nereye gittiklerini bildiren raporların suretlerini gazetecilere dağıttı ve eski iktidarın jurnalciliği desteklediğini ileri sürdü.
1956- Istanbul Valiliği'ne bağlı olarak yürütülen belediye hizmetleri, belediye binasında yapılan bir törenle birbirinden ayrıldı. Artık tamamen bağımsız olan Belediye Başkanlığı görevi, Belediye Meclisi'nde yapılan seçim sonucunda bir yıl süreyle yine Vali Fahrettin Kerim Gökay'a verildi.
1958- İzmit Körfezi'nde Türk denizcilik tarihine "Üsküdar Faciası" olarak geçen deniz kazası meydana geldi. İzmit'ten Karamürsel'e 293 yolcuyla hareket eden Üsküdar vapuru 26 dakika sonra Soğucak mevkiinde, hızı saatte130 kilometreyi bulan şiddetli lodosa yakalanarak battı. Kapasitesinin üstünde yolcu taşıyan vapurda 76'sı öğrenci 272 kişi can verdi. Kazadan ancak 21 yolcu kurtulabildi..
1959- Kıbrıs'a dönen Makarios Kıbrıslı Rumlar tarafından büyük bir tezahüratla karşılandı.
1960- Bin siyah öğrenci ABD'nin Alabama eyaletinde ayrımcılığı protesto etti.
1963- Kürt lider Molla Mustafa Barzani, Amerikan Associated Press'e verdiği bir demeçte, Irak hükümetinin Kürdistan'a özerklik tanımaması halinde kuvvetlerini yeniden harekete geçireceğini söyledi. Barzani, Irak Başbakanı Kasım'ın devrilmesinde Kürt mücadelesinin rol oynadığını ileri sürdü. "Muhtar bir Kürt bölgesinin kuruluşuna muhalefet eden başka herhangi bir kişininde akıbeti aynı olacaktır" dedi.
1964- Milli Birlik Komitesi'nden çıkarıldıktan sonra Ottawa Büyükelçiliği danışmanlığına atanmış olan14'lerden Orhan Kabibay, yurda dönüşünde tutuklandı.
1966- Baas Partisi, Suriye'de yönetimi ele geçirdi.
1968- Milli Bakiye usulünü kaldıran yeni Seçim Kanunu TBMM'de kabul edildi.
1971- Türkiye'nin ilk çoban boykotu Konya'nın Sazgeçit köyünde başladı.
1971- Batman'da 3 bin işsiz rafineriyi işgal etti.
1971- Ankara, Ege ve Diyarbakır Tıp fakülteleri asistanları oturma eylemine başladı.
1977- Hükümetin yıl içinde yaptığı üç devalüasyonun ilki gerçekleşti. Alman Markı 50 kuruş, Amerikan Doları ise1 lira değer kazandı.
1978- Adnan Menderes'in oğlu Adalet Partisi Aydın Milletvekili Mutlu Menderes geçirdiği bir trafik kazasından sonra öldü.
1979- Başbakan Ecevit ülkenin içinde bulunduğu bunalıma dikkat çekerek, "Ekonomiyi düzeltmek için zam şarttır" dedi.
1980- Hacı Ali Demirel ve oğlu Yahya Demirel hakkında döviz kaçakçılığı suçundan yeni bir dava açıldı. Sanıklar hakkında1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası isteniyor.
1982- Erol Toy'un, "Aydınımız, İnsanımız, Devletimiz" adlı kitabının basımı ve dağıtımı yasaklandı.
1983- Hakkari'de Bir Mevsim adlı film Berlin Film Şenliği'nde 4 ödül aldı. Berlin Film Şenliği'nde en çok ödül alan birkaç filmden biri olarak sinema tarihine geçti. Senaryosu Onat Kutlar tarafından Ferit Edgü'nün O adlı romanından uyarlanan filmin yönetmeni Erden Kıral, oyuncuları Genco Erkal, Şerif Sezer ve Erkan Yücel´di.
1984- TBMM'de sıkıyönetimin13 ilde kaldırılmasını, 54 ildeyse 4 ay süreyle uzatılması kararlaştırıldı. Başbakan Turgut Özal yaptığı açıklamada, "Olaylarda yüzde 99 azalma var. Ancak aşırı sol ve bölücü örgütler faaliyetlerine yeraltında devam ediyorlar" dedi.
1984- Turgut Özal'ın köprü ve barajların satılması önerisine tepkiler sürdü... DYP Genel Başkanı Yıldırım Avcı, "Mirasyediler her şeyi satarlar" dedi. HP Genel Başkanı Necdet Calp, "Ermeni terör örgütü ASALA almak istese verilecek mi ?" diye sordu. SODEP Genel Başkanı Erdal İnönü de " Devlet malını satmaya kimsenin gücü yetmeyecektir " dedi.
1987- Türkiye, Yunanistan'ın Bern Deklarasyonu'nu çiğneyerek Ege'nin ihtilaflı kıta sahanlığında petrol aramalarına başlaması durumunda, misillemede bulunacağı konusunda Atina'yı uyardı.
1990- Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın oğlu Ahmet Özal'ın da ortakları arasında olduğu ilk özel TV kanalı Magic Box, Eutelsat F 5 uydusundan test sinyali yayınlamaya başladı.
1992- Bosna-Hersek, referandum sonrasında, Yugoslavya'dan ayrılarak bağımsızlık kararı aldı. Ancak 3 Mart'ta, Sırp kuvvetleri, Bosna'nın kuzeyindeki Bosanki Brod'u bombaladı ve silahlı çatışmalar başladı.
1992- Show-TV yayına başladı.
1992- İstanbul Kuledibi'ndeki Neve Şalom Sinagogu'na bombalı saldırıda bulunuldu. Olayda bir kişi yaralandı, saldırganlardan biri yakalandı.
1994- Refah Partisi'nin merkezi Libya'da olan Uluslararası İslama Çağrı Cemiyeti'nden 500 bin dolarlık yardım aldığına ilişkin iddialar yeni bir boyut kazandı. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, 500 bin dolarlık çeki RP adına aldığı ileri sürülen Beşir Darçın'ın peşine düştü. Ankara Cumhuriyet Başsavcısı Nazmi Şarvan bu konuda gazetelerde yer alan haberleri ihbar kabul ederek soruşturma başlattıklarını açıkladı.
1994- Nirvana son konserlerini Münih'te verdi.
1996- Harçları protesto eden öğrenciler İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni 30 saat işgal ettiler. Eylem sonrası çıkan olaylarda100 öğrenci gözaltına alındı.
1996- Uluslararası Narkotik Kontrol Stratejisi Raporu'nda, Türkiye kara para aklayan ülkeler arasında sayıldı.
1997- İstenmeyen adam ilan edilen İran'ın Erzurum Başkonsolosu Said Zare ülkesine geri döndü. İran da misilleme olarak Türkiye'nin Tahran Büyükelçisi Osman Korutürk ile Urumiye Başkonsolosu Ufuk Özsancak'ı istenmeyen adam ilan etti.
2000- Çİn, Tibet'in lider adaylarından 14 yaşındaki Karmapa Lama'nın anne ve babasını tutukladı. Karmapa Lama Ocak 2000´de Hindistan'a kaçıp sürgündeki hükümete katılmıştı.
2000- Meclis İnsan Hakları Komisyonu üyeleri, İstanbul Küçükköy Karakolu'na yaptıkları baskında bir adet "Filistin askısı" buldu. El konulan işkence aleti Ankara'ya götürüldü.
2002- Susurluk davasında çete kurmak ve yönetmek suçlarından altı yıl hapse mahkum olan eski MİT'çi emekli Yarbay Korkut Eken, Ankara Emniyet Müdürlüğü'ne teslim oldu ve tutuklanarak Ulucanlar Cezaevi'ne konuldu. 4 yıl hapis cezası alan Ayhan Çarkın da Lüleburgaz'da teslim oldu. 4 yıla hükümlü Sami Hoştan ise İstanbul'da gözaltına alındı. Sami Hoştan sağlık gerekçesiyle serbest bırakıldı.
2002- ABD kuvvetleri Afganistan topraklarına girdi.
2003- Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine, yabancı silahlı kuvvetler unsurlarının 6 ay süreyle Türkiye'de bulunmasına izin verilmesine ilişkin Başbakanlık Tezkeresi, TBMM'nin kapalı oturumunda reddedildi. Genel Kurul'daki oylamada 100 kadar AKP'li (Adalet ve Kalkınma Partisi) CHP'yle (Cumhuriyet Halk Partisi) birlikte asker teskeresine ret oyu verdi.
2003- Mecliste savaş tezkeresinin görüldüğü sırada Türkiye'nin çeşitli yerlerinden gelerek Ankara'da buluşan 50 bin dolayında yurttaş "Savaşa hayır" dedi. "Çıkarsa tezkere, Tayyip gitsin askere" ve "Savaş için değil,halk için bütçe" sloganları atıldı.
2003- Dünyanın sigaraya karşı ilk uluslararası anlaşması tamamlandı. Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) hazırladığı anlaşmayı İsviçre'nin Cenevre kentinde Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 171 ülke onayladı.
2005- ''Türkler: Bir İmparatorluğun Mimarları ve Mimar Sinan'ın Dehası'' adlı fotoğraf sergisi Londra'da açıldı.
2006- ABD´de New York´un Manhattan semtinde işleten Mısırlı Ehap Elmagrabi, hukumete karşı açtığı 300 bin dolarlık tazminat davasını kazandı. Elmagrabi, 11 Eylül saldırılarından sonra hakkında suçlamada bulunulmadan bir yıl gözaltında tutulup sınır dışı edilmişti.
2007- Danıştay 2. Daire üyelerine yönelik saldırıyla ilgili davada, savcı, olayın faili Alparslan Arslan ile Osman Yıldırım, İsmail Sağır ve Erhan Timuroğlu için ''anayasal düzeni cebren ortadan kaldırmak için silahlı örgüt kurmak ve yönetmek'' suçundan 4'er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istedi.
2010- Başbakan Erdoğan malvarlığını açıkladı.
( Banka hesaplarında 2.366.109,95 TL'si (Şirket hisselerinin satış geliri, emekli ikramiyesi, emekli maaşı ve milletvekili maaşlarının toplamı) bulunuyor. Başbakanlık Basın Merkezi'nin internet sitesinde yer alan beyana göre, Başbakan Erdoğan'ın, 40 bin TL değerinde Arnavutköy-Bolluca Köyü 376 metrekare arsa, 10 bin TL değerinde Güneysu-Dumankaya Köyü'nde 2 bin metrekare arsa taşınmaz mal varlıkları arasında yer aldı.Başbakan Erdoğan'ın, banka hesaplarında ise 2.366.109,95 TL'si (Şirket hisselerinin satış geliri, emekli ikramiyesi, emekli maaşı ve milletvekili maaşlarının toplamı) bulunuyor. Sitede yer alan beyana göre Başbakan Erdoğan'ın ayrıca 500.000 TL alacağı olduğu bildirildi. )
2012-Türk Lirası'nın tanıtılması amacıyla düzenlenen ''TL Simge Yarışması''nın sonuçları açıklandı. Türk Lirası simgesine kavuştu. Birincilik ödülüne layık görülen tasarım Tülay Lale'ye aitti.
1 Mart – Doğanlar
1445- Sandro Botticelli, İtalyan ressam (ö. 1510)
1810- Frédéric Chopin, Polonya asıllı Fransız besteci, piyanist (ö. 1849)
1858- Georg Simmel, Alman sosyolog ve filozof (ö. 1918)
1914- Ralph Ellison, ABD'li yazar (ö. 1994)
1963- Thomas Anders, Alman şarkıcı, Modern Talking üyesi
1 Mart – Ölenler
1643- Girolamo Frescobaldi, İtalyan besteci (d. 1583)
1911- Jacobus Henricus van 't Hoff, Hollandalı kimyager, Nobel Ödülü sahibi (d. 1852)
1920- John Hollis Bankhead, ABD'li politikacı, senatör (d. 1842)
1932- Dino Campana, İtalyan şair (d. 1885)
1974- Tiyatro sanatçısı Hüseyin Kemal Gürmen 73 yaşında öldü.
1978- Adnan Menderes'in oğlu, Adalet Partisi Aydın Milletvekili Mutlu Menderes trafik kazası sonucu öldü.
1979- Mustafa Barzani, Kürt politikacı (d. 1903)
1985- "A. Kadir" adıyla tanınan şair Abdülkadir Meriçboyu, 68 yaşında İstanbul'da öldü.
1996- Eski Gümrük ve Tekel bakanlarından Haydar Özalp öldü.
-
2 MART
1807- Amerikan kongresi herhangi bir yabancı krallık, yer veya ülkeden köle ithalatını yasakladı.
1836- Teksas, Meksika'dan bağımsızlığını ilan etti.
1855- II. Aleksander Rus Çarı oldu.
1888- İngiltere, Almanya, Avusturya-Macaristan, İspanya, Fransa, İtalya, Hollanda, Rusya ve Türkiye arasında İstanbul antlaşması (Convention of Constantinople) imzalandı. Buna göre, ilgili devletlerin gemileri hem savaş hem de barış zamanında Süveyş Kanalından geçebilecekler.
1918- Asker Ailelerine Yardımcı Hanımlar Cemiyeti Nuriye İsmail (Canbolat) Hanım başkanlığında kuruldu. Cemiyet, Enver Paşa'nın eşi Naciye Sultan'ın himayesindeydi. Dernek, bir yıl içinde 6247 kişiye yiyecek dağıttı.
1918- İngiltere, Almanya, Avusturya-Macaristan, İspanya, Fransa, İtalya, Hollanda, Rusya ve Türkiye arasında İstanbul antlaşması (Convention of Constantinople) imzalandı. Buna göre, ilgili devletlerin gemileri hem savaş hem de barış zamanında Süveyş Kanalından geçebilecekler.
1918- Rize'nin kurtuluşu.
1919- İlk Komünist Enternasyonal Moskova'da toplandı.
1924- Halk Fırkası grup toplantısında, Şer'iye ve Evkaf Vekaletlerinin kaldırılmasına ve öğretimin birleştirilmesine karar verildi.
1933- King Kong filmi New York'ta gösterime girdi.
(( Film RKO stüdyolarına 672 bin dolara mal olmuş (ilk belirlenenden 300 bin dolar fazlaya). MGM filmin haklarını satın almak için artı 400 bin dolar önermiş. RKO stüdyoları teklifi kabul etmemiş; film 1 milyon 761 bin dolar hasılat bırakmış ve stüdyoyu iflastan kurtarmış. ))
1946- Ho Chi Minh, Kuzey Vietnam başkanı seçildi.
1949- Piyade mermisi, piyade havanı ve kapsül üreten Nuri Killigil'e ait İstanbul Sütlüce'deki mühimmat fabrikasında aralıklarla iki büyük patlama oldu.
(( Milli Savunma Bakanlığı'nın denetimi altında bulunan fabrikada çıkan yangın, çevrede büyük paniğe yol açtı. Yangının baruthaneye sıçramasıyla yerle bir olan fabrikada 6'sı itfaiye eri olmak üzere 35 kişi öldü. Ölenler içinde fabrikanın sahibi ve Enver Paşa'nın kardeşi olan Nuri Killigil de vardı. Killigil'in II. Dünya Savaşı yıllarında Almanlarla sıkı ilişkiler içinde olduğuna dair belgeler Uğur Mumcu'nun 40'ların Cadı Kazanı isimli kitabında yayımladı. O yıllarda Nuri Paşa'nın ırkçılık-turancılık düşleri ile Almanların Sovyetler Birliği'ni yıkma planları örtüşüyordu. Paşa birçok kez Almanya'ya gitmişti. Bir süre sonra Almanlar Nuri Paşa'nın planlarını uygun görmeyince Nuri Paşa fabrikadaki işlerine yoğunlaştı. Yürürlükteki İş Yasası göre silah fabrikalarında çalışan işçilere daha fazla prim ödenmesi gerekiyordu. Nuri Killigil İşçi Sigortaları Kurumuna fabrikada "harp imalatı ile iştigal etmeyeceğini" bildirmişti. Oysa patlama sonrasında fabrikada el bombası, havan imal edildiği ortaya çıktı. ))
1950- Van'ın Özalp ilçesinde hayvan kaçakçılığı yapan 33 kişiyi sorgulanmadan kurşuna dizdirmek suçundan yargılanan emekli orgeneral Mustafa Muğlalı'nın yargılanması sona erdi. Genelkurmay Askeri Mahkemesi Muğlalı'ya 20 yıl hapis cezası verdi. (Ressam C)
1956- Fas, Fransa'dan bağımsızlığını ilan etti.
1956- Necip Fazıl Kısakürek, Atatürk'ün hatırasına yayım yoluyla hakaret ettiği gerekçesiyle 18 ay hapis cezası daha aldı.
1956- Cumhurbaşkanına hakaretten sanık Ulus gazetesi yazarı Şinasi Nahit Berker1 yıl hapse mahkum oldu.
1958-Yunanistan'da Konstantin Karamanlis başbakanlıktan istifa etti.
1960- İstanbul'da gece sessiz yürüyüş yapan 500 teknik okul öğrencisi polis tarafından dağıtıldı
1961- Türkiye demokratik özgürlükler konusunda Avrupa Konseyi'ne güvence verdi.
1962- Hindistan'da Nehru'nun Kongre Partisi seçimleri büyük bir oy farkıyla kazandı.
1962- Burma'da General Ne Win önderliğindeki ordu yönetime el koydu.
1968- Amerikan hükümeti hesap uzmanları, Türkiye'ye yapılan yardımın kullanış şeklini eleştirdiler.
(( Uzmanlar Amerikan Kongresi'nde bugün verdikleri raporda şu noktalara dikkat çektiler: Türkiye, Amerikan yardım fonlarından aldığı1,8 milyon dolarla yeni yol ve iş makinaları almıştır. Aynı makinalar Amerikanın ihtiyaç fazlası stoklarından 370 000 dolara alınabilirdi. Yardımlar Milletlerarası Kalkınma Teşkilatı'nın politikasıyla bağdaşmayan bazı malların ithalinde kullanılmıştır. ))
1969- Concorde uçağı, ilk uçuş denemesini 2 Mart 1969'da Fransa'nın Toulouse kentinde yaptı.
(( Dünyada sesten hızlı uçakla uçan ilk insan, II. Dünya Savaşı pilotlarından Charles Yeager'di. Concorde'un yapımına giden yolda ilk fikir, 1956 yılında ortaya çıktı ve bu amaçla ilk olarak, İngiltere'de "Sesten Hızlı Uçak Komitesi" adıyla bir komite kuruldu. Fransa da 1962 yılında aynı yönde bir proje üzerinde çalışmaya başladı. Sonuçta iki ülke, Concorde projesinin İngiliz-Fransız ortak yapımı olarak gerçekleştirilmesi konusunda anlaştı. ABD, 1965 yılında Başkan Lyndon B. Johnson'ın ağzından "kendi sesten hızlı yolcu uçağını geliştireceğini" açıkladıysa da Başkan Richard Nixon, 1971 yılında imzaladığı bir kararla bu projeyi tarihe. Concorde'un ilk ticari uçuşu ise Londra-Bahreyn arasında gerçekleşti. Fransız Concorde'unun ilk uçuşu da Paris-Dakar arasında yapıldı. Air France, 1977 yılından itibaren Paris-New York arasında sesten hızlı uçaklarla yolcu taşımaya başladı.
Concorde uçakları, normal uçuşlarında saatte 2 bin 172 kilometre hıza erişiyor ve yerden 18 bin 200 metre yüksekten uçuyordu. Uçaklar, Atlantik'i normal koşullarda 3 saatte aşabiliyordu. Başlıca amacı hız yapmak olan Concorde uçaklarının dış yüzeyi, çok hafif ve ısıya dayanıklı titanyum maddesinden üretildi. Uçuş sırasında sürtünme nedeniyle uçağın dış cephesindeki ısı 92, burun kısmındaki ısı ise 130 dereceye çıkıyordu. Isınma nedeniyle uçağın boyunun uçuş sırasında 7.5 santim uzadığı saptandı. Dev yolcu uçakları 200 yolcuyu rahatlıkla taşırken, dar gövdeli Concorde'un yolcu kapasitesi 125 kişiydi. Yolcuların büyük çoğunluğunu zengin ve ünlüler oluşturuyordu, çünkü Concorde'un New York-Paris arasında tek gidiş için bilet fiyatı 12 bin doları buluyordu. 30 yıllık macerası boyunca toplam 16 Concorde uçağı üretildi. Bunların tanesinin maliyeti 42 milyon dolardı.
Concorde Uçağı Sesüstü olarak tasarlanmıştır. 25 Temmuz 2000 tarihinde Paris Charles de Gaulle Havaalanı'ndan kalkışından 1,5 dk sonra geçirdiği kaza ile uçuşları durdurulmuştur. Güvenilirliği, yüksek maliyeti ve sınırlı yolcu kapasitesi olduğu için üretimden kaldırılmıştır.Concorde uçaklarının son ticari seferi, 24 Ekim 2003'te Londra-NewYork arasında yapıldı. ))
1970- Rodezya, İngiltere ile ilişkilerini keserek bir cumhuriyet olduğunu ilan etti.
1972- Pioneer 10 uzay sondası Florida'daki Cape Canaveral uzay üssünden fırlatıldı.
1973- Türk basınını temsil eden dokuz kuruluş, "Fikir suçu çağ dışıdır" görüşünde birleşerek, yürürlükteki kanunlarda değişiklik yapılmasının zorunlu olduğunu açıkladılar ve basın suçlularının affedilmesini istediler.
1974- Bazı gazeteler son zamların getirdiği yük nedeniyle sayfa sayısını azalttı, günlük eklerin yayımına son verdi.
1974- TRT Televizyon, çarşamba hariç haftada yedi gün yayın yapmaya başladı.
1977- Türkan Şoray "Dünya Kadın Rejisörleri Festivali"ne katılmak için Belçika'ya gitti.
1979- Adalet Partisi (AP) lideri Süleyman Demirel hükümetin kaybettiği prestiji orduya sığınarak toplamaya çalıştığını ileri sürerek "Ordunun gölgesinde iktidar olunmaz" dedi.
1981- Dünya Gazetesi yayın hayatına başladı.
1983- Kapatılan Adalet Partisi Samsun Milletvekili ve eski Ulaştıma Bakanı Hüseyin Özalp ile Sinop'un Erfelek ilçesi eski belediye başkanı Orhan Altay hakkında toplu silah kaçakçılığı yaptığı iddiasıyla dava açıldı.
1984- Sıkıyönetim uygulamasının kaldırıldığı13 ilden 8'inde olağanüstü hal uygulaması TBMM'de kabul edildi. Olağanüstü halin askeri idareden sivil idareye geçiş olduğunu söyleyen İçişleri Bakanı Ali Tanrıyar, "Olağanüstü hal ile valilere geniş hak tanınmıştır. Bu yetkilerin vatandaşın temel hak ve özgürlüklerini gözetir biçimde uygulanacağı tabiidir. Olağanüstü uygulanacak illerde hareket tarzı valilere bir genelgeyle duyurulacaktır" dedi.
1984- DİSK'e bağlı Yeraltı Maden-İş sendikasının 25 yöneticisi hakkında İstanbul Sıkıyönetim Savcılığı tarafından dava açıldı.
1984-ABD.. Kongresi, Kıbrıs sorununda ilerleme Sağlanıncaya kadar Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs Rum kesimine yapacağı yardımları askıya aldı.
1985- Orly katliamı davasında karar açıklandı. ASALA örgütü militanı Varujan Garbisyan müebbet, Soner Nayır15, Ohannes Semerciyan10 yıl hapis cezasına çarptırıldı.15 Temmuz1983 yılında Fransa'nın Orly Havaalanı'nda ikisi Türk 7 kişinin ölümüne yol açan bombalı saldırının sanıklarına verilen bu cezalarla ASALA ilk defa ağır bir cezaya çarptırılmış oldu.
1985-Anavatan Partisi Genel Başkanı Turgut Özal, partisinin İzmir Kongresi'nde yenilgiye uğradı. Turgut Özal'ın açık destek verdiği Atilla Yurtçu İzmir il başkanlığı seçimini, liberallerin adayı Şükrü Okurer karşısında18 oy farkla kaybetti.
1987- Chrysler, American Motors şirketini satın aldı.
1988- İzmir Buca Cezaevi'nde ayaklanma çıktı.
1988- Azerbaycan'da Ermenilerle Azerilerin çatışmalarından sonra Sovyetler Birliği Azerbaycan'a askeri birlikler yolladı, sokağa çıkma yasağı kondu.
1989- 12 AB üyesi ülkede, yüzyılın sonuna dek, tüm CFC'lerin (kloro-fluoro-carbon) üretiminin yasaklanmasını kararlaştırıldı.
1990- Nelson Mandela, Afrika Milli Kongresi başkanlığına seçildi.
(( Nelson Mandela, 1942'de Güney Afrika'nın ilk siyah avukatı unvanını aldı. Irk ayrımına karşı yerli halkın kurduğu Afrika Milli Kongresi'ne (ANC) katıldı (1944). Çok kısa zamanda kongrenin Gençlik Birliği'ne başkan seçildi. Siyahların kurtuluş hareketinin önderlerinden birisi durumuna geldi (1948). ))
1990- Yıldız Üniversitesi'nde öğrenciler 3,5 saat işgal eylemi yaptı, eylemden sonra 200 öğrenci gözaltına alındı.
1991- Serge Gainsbourg, Fransız şarkıcı
1992- Özbekistan ve Moldovya, Birleşmiş Milletler üyesi oldu.
1994- TBMM genel kurulu'nda DEP'li Leyla Zana, Ahmet Türk, Orhan Doğan, Hatip Dicle ve Sırrı Sakık ile bağımsız Mahmut Alınak'ın dokunulmazlıkları kaldırıldı. Genel Başkan Hatip Dicle ve Orhan Doğan gözaltına alındı.
1995- Yahoo! kuruldu.
1998- Galileo uzay sondasından gelen bilgilere göre Jupiter'in Ay'ı Europa'nın kalın buzla kaplı yüzeyinin altında sıvı bir okyanus var.
2000- İngiltere, 16 aydır Londra'da ev hapsinde tutulan eski Şili diktatörü Pinochet'in salıverilmesine karar verdi.
2000- Pendik Kaymakamlığı, Nobel ödüllü İtalyan yazar Dario Fo'nun "Kabin Oyunları" adlı tek kişilik tiyatro oyununun sahnelenmesine erkekleri tecavüze kışkırttığı gerekçesiyle izin vermedi.
2000- İngiltere,16 aydır Londra'da ev hapsinde tutulan eski Şili diktatörü Pinochet'in salıverilmesine karar verdi. Pinochet, kendisini isteyen ülkeler itiraz etmeden, apar topar ülke yi terketti.
2004- Birleşmiş Milletler'in yayımladığı rapora göre Irak'ta kitle imha silahları yok.
2004- İkinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün büyük oğlu Ömer İnönü 80 yaşında İstanbul'da vefat etti.
2 Mart – Doğanlar
1824- Bedřich Smetana, Çek besteci (ö. 1884)
1900- Bertolt Brecht'le birlikte oluşturduğu keskin toplumsal yergiye dayalı devrimci opera ile tanınan Alman besteci Kurt Weill.
1931- Sovyet toplumsal ve ekonomik sisteminde, sonunda Sovyetler Birliği'ni çöküş ve dağılmaya götüren reformları başlatan, Sovyet politikacı, eski SBKP Genel Sekreteri, Nobel Ödülü sahibi Mihail Gorbaçov.
1942- Lou Reed, ABD’li müzisyen
1942- Amerikalı kısa öykü ve roman John Irving.
1962- Jon Bon Jovi, ABD’li müzisyen ve oyuncu
1968- Daniel Craig, İngiliz oyuncu
2 Mart – Ölenler
1930- D. H. Lawrence, İngiliz oyuncu
1957- Selim Sırrı Tarcan, Türk sporcu, eğitmen (d. 1874)
(( Türkiye'de çağdaş beden eğitiminin yerleşmesine öncülük eden, spor eğitimcisi Selim Sırrı Tarcan İstanbul'da öldü. Tarcan, İsveç Kraliyet Askeri Beden Eğitimi ve Jimnastik Akademisi'ni bitirmişti. Uzun yıllar beden eğitimi öğretmenliği yaptı. Terbiye-i Bedeniye, Spor, Beden Terbiyesi çok sayıda kitaplarından bazılarıdır. ))
1982- Philip K. Dick, ABD’li yazar (d. 1928)
1987- Randolph Scott, ABD’li oyuncu ve yönetmen
1994-Türkiye'nin ilk ve en çok film çeken kadın yönetmeni Bilge Olgaç, henüz elli dört yaşındayken, Taksim'deki evinde çıkan yangında yanarak öldü.
(( Yönetmenliğe başrolünü Yilmaz Güney'in oynadığı "Üçünüzüde Mıhlarım" adlı filmle başladı. İlk deneyiminde yaşadıklarını şöyle anlatmıştı. "Genç bir kadındım. Üstelik bu işi kadın olarak ilk kez yapan insandım. İlk önce bir kadın ne yapabilir diye bakıyorlardı. Kuşkulu bir bakıştı. Ben de çok sert, bağırıp çağıran bir rolü benimsedim. Fakat sonradan bu rolden vazgeçtim. Çünkü insanlar artık bana inanıyorlar ve güveniyorlardı." Linç adlı filmiyle Adana Altın Koza Film En İyi Yönetmen ödülünü kazandı.1984 yılında çektiği Kaşık Düşmanı filmiyle Antalya Film Şenliği'nde En İyi Üçüncü Film ve En İyi Senaryo ödüllerini, Fransa'da düzenlenen Uluslararası Kadın Yönetmenler Festivali'nde Büyük Ödülü ve Jüri Özel Ödülü'nü kazandı. Gülüşan, İpekçe, Yarın Cumartesi, Gömlek, Kurşun Adres Sormaz Bilge Olgaç'ın yönetmen olarak imza attığı filmler arasındadır. ))
1999- Dusty Springfield, İngiliz şarkıcı (d. 1939)
2000- Özay Gönlüm, Türk saz sanatçısı (d. 1940)
2004- İkinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün büyük oğlu Ömer İnönü 80 yaşında İstanbul'da vefat etti.
-
3 MART
1845- Florida, ABD'nin 27. eyaleti oldu.
1865- HSBC'nin kuruluşu (Hongkong and Shanghai Banking Corporation).
1875- Kapalı alanda ilk buz hoke yi, Montreal'de oynandı.
1878- Osmanlı devleti ile Rusya arasında Ayastefanos Antlaşması imzalandı. Bulgaristan özerkliğini ilan etti.
1883- Mektebi Sanayii Nefise (Güzel Sanatlar Akademisi) öğretime açıldı.
(( İstanbul'da Arkeoloji Müzesi karşısında, Mimar Valeri tarafından yapılmış bir binada öğrenime başlayan okul, birçok yer değiştirdikten sonra, Fındıklıdaki binaya yerleşti.1927 yılında okul, akademi haline getirildi.1982 tarihinde üniversiteye dönüştürüldü. Halen Mimar Sinan Üniversitesi olarak faaliyetine devam etmektedir.))
1891- Futbolda penaltı atışı kuralı getirildi. Penaltı, futbolda ceza ifade eden bir terimdir. Kuralın tam tanımı: Bir penaltı vuruşu, top oyunda iken, cezası direkt serbest vuruş olan 10 ihlalden birini kendi ceza alanı içinde yapan bir takımın aleyhine verilir.(FIFA futbol oyun kuralları, Kural 14 Penaltı)
(( 10 İhlal:
* Rakibe tekme atarsa veya tekme atmaya teşebbüs ederse,
* Rakibi çelmelerse veya çelmelemeye teşebbüs ederse,
* Rakibin üstüne sıçrarsa,
* Rakibe şarj yaparsa,
* Rakibe vurursa veya vurmaya teşebbüs ederse,
* Rakibini iterse.
* Topu kazanmak için ayakla müdahale ederken (tackle) topa dokunmadan önce rakibe dokunursa,
* Rakibini tutarsa,
* Rakibe tükürürse,
* Topu eliyle bilerek oynarsa (kendi ceza alanındaki kaleci hariç)
Bir oyuncu, kendi ceza sahası içinde rakip oyuncuya faul ile cezalandırılabilecek kural dışı bir hareket yaparsa, karşı takım, bu kural dışı hareketin cezası olarak ceza sahası içinde bulunan beyaz noktadan, karşısında yalnızca kaleci olacak şekilde kaleye şut çekme hakkı kazanır. Bu beyaz noktaya penaltı noktası, bu karara penaltı adı verilir. Penaltı noktası kale çizgisinden 11 metre (ya da İngiliz birim sistemine göre 12 yard = 10,9728 metre) uzaklıktadır. ))
1923- Time dergisinin ilk sayısı yayımlandı.
1923- Bölgedeki denetimini kaybetmek istemeyen İngilizler, Güneyli Kürtlere saldırdılar. İngiliz hava kuvvetlerinin başlattığı saldırılarda Kürt köyleri bombalandı ve 10 bin kişi hayatını kaybetti. Yaşanan bu olay üzerine Berzenci hareketi 1924 yılında yenildi.
1924- Urfa Milletvekili Saffet Efendi ile 50 arkadaşının "Hilafetin kaldırılmasına ve Osmanlı Hanedanı mensuplarının Türkiye Cumhuriyeti sınırları dışına çıkarılmasına " dair verdikleri önerge görüşülüp kabul edildi. Bu karar aynı gün İstanbul Valisi Haydar ve Polis Müdürü Sadettin Bey tarafından Halife'ye bildirildi.
1924- Halifeliğin kaldırılması ve Osmanlı hanedanı mensuplarının yurtdışına çıkarılmasına ilişkin yasa kabul edildi, Genelkurmay Başkanlığı oluşturuldu ve hükümetten ayrıldı.
1924- 429 sayılı kanunla Şeriye ve Evkaf Bakanlığı kaldırıldı. Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde Şeyhülislamlık ve Evkaf Nezareti'nin birleşmesiyle meydana gelmiş olan bu bakanlığın yerine Başbakanlığa bağlı Diyanet İşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü örgütleri kuruldu.
1924- Eğitim sisteminde laikliği ve öğrenim birliğini esas alan Tevhid-i Tedrisat Kanunu TBMM'de kabul edildi. Mektep-medrese ikiliğini ortadan kaldıran bu yasayla eğitim laik ve parasız, ilköğretim tüm Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için zorunlu hale getirildi. Bilimsel ve eğitsel kurumların tümü, medreseyle birlikte Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlandı.
1925- Şeyh Said ayaklanmasının büyümesini önlemek için, Takrir-i Sükun Kanunu kabul edildi; İstiklal Mahkemeleri kuruldu.
1929- İstanbul'da Rumca olarak yayımlanan Ta Hronika gazetesi, bir Yunan gazetesinden aktardığı tefrikada,"Biz kaçıyorduk, Türkler en vahşiyane intikam hisleri ile geliyorlardı" sözlerine yer vermesi nedeniyle bakanlar kurulu kararıyla kapatıldı. Gazetenin sorumlu müdürü Eleni Mihailidi aleyhine Türklüğe hakaret iddiasıyla dava açıldı. Dava sonucu Madam Mihailidi 3 yıl ağır hapis cezasına mahkum edildi. Kararın Temyiz Mahkemesi tarafından bozulması üzerine davaya yeniden bakıldı. Bilirkişi heyeti raporunda Yunanca agriyotera sözcüğünün metinde vahşi değil şiddetli anlamında kullanıldığını Türklüğe hakaret kastının olmadığını belirtti. Böylece Madam Mihailidi beraat etti.
1931- İstanbul'da toplanan Berberler Kongresi'nde berber dükkanlarının cuma günleri tatil edilmesi kararlaştırıldı.
1939- Gece saat 24.05'te Sultanhamam'daki Ata Atabek Hanında yangın çıktı. Yeterli su bulunmaması ve ters esen rüzgar nedeniyle kontrol altına alınamayan yangın, Tevfik Temel, Mercimekyan ve Kısmet hanlarının da yanmasına neden oldu. Dilsizzade, Teudros ve Türk Ticaret hanlarına da sıçrayan yangında can kaybı olmadı. Zarar 12 milyon lira olarak saptandı.
1942- Türk Ressamlar Cemiyeti İstanbul'da kuruldu.
(( Güzel Sanatlar Birliği'nden İbrahim Çallı, D Grubu'ndan Halil Dikmen, Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği'nden Mahmut Cuda ve bağımsız sanatçılardan Hamit Görele tarafından kurulan cemiyet büyük ilgi gördü ve daha kuruluş evresinde üye sayısı 70'e ulaştı. ))
1949- Atina'da sahnelenen Madame Butterfly temsilinde başrolü oynayan soprano Ayhan Alnar büyük başarı kazandı. Yunanlı seyirciler temsil bitiminde Ayhan Alnar'ı ayakta alkışladılar.
1950- Alaska, ABD'nin 49. eyaleti oldu.
1951- Bütün Dünya dergisi sahibi Osman Nebioğlu, dergide yayımlanan 3 fotoğrafın müstehcen olduğu iddiasıyla mahkemeye verildi. Duruşmada Nebioğlu, 3 fotoğrafın da ABD'de yapılan bir fotoğraf yarışmasında derece alarak ödüllendirildiğini açıkladı. Bu durumda mahkeme, dergi sahibi Osman Nebioğlu'nun beraatine karar verdi.
1952- İslam Demokrat Partisi mahkeme kararıyla kapatıldı. Genel Başkan Cevat Rifat Atilhan ve 15 kurucu üye hakkında soruşturma açıldı.
1952- Erzurum'un Pasinler İlçesi'nde meydana gelen Richter ölçeğiyle 5,6 şiddetindeki deprem can ve mal kaybına yol açtı. 133 kişi öldü, 262 kişi yaralandı.
1954-İstanbul Belediyesi ile Hazine arasında ihtilaf konusu olan Çırağan Sarayı, bir kanunla İstanbul Belediyesi'ne devredildi. Çırağan Sarayı enkazı,1955 yılı sonuna kadar otel haline getirilecek.
1955- Elvis Presley ilk kez televizyonda göründü.
1962- Anayasa ve demokratik nizama karşı fiil ve davranışları önlemek amacıyla hazırlanan "Tedbirler Kanunu" Millet Meclisi'nde kabul edildi.
(( Tasarı TBMM'de temsil edilen dört parti tarafından ortaklaşa getirilmişti. CHP Manisa Milletvekili Fevzi Lütfü Karaosmanoğlu bu kanunu protesto için partisinden ve milletvekilliğinden istifa etti. Basına da ağır cezalar getiren kanuna karşı çeşitli basın kuruluşları harekete geçerek, konuyla ilgili ortak bir bildiri yayımladılar. CHP Milletvekili Kasım Gülek "basının sesi kısılırsa demokrasi ağır tahribata uğrar" dedi. Başbakan ve CHP Genel Başkanı İsmet İnönü, kapalı bir rejime gidildiği yolundaki eleştirilere , "Bir Meclis'te temsil edilen bütün partilerin müştereken getirdiği bir kanunla kapalı rejim kurulur mu?" cevabını verdi. ))
1965- Suat Hayri Ürgüplü hükümeti, 231 kabul, 200 ret ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun verdiği bir çekimser oyla güvenoyu aldı.
1966- İngiltere havayollarına ait Boeing 707 tipi bir yolcu uçağı Fuji dağında düştü: 124 kişi öldü.
1969- NASA, Apollo dokuz uzay aracını fırlattı.
1971-Ankara'da 300 subaya hitaben bir konuşma yapan Genel Kurmay Başkanı Memduh Tağmaç, "Gereken, gerektiği zaman yapılacaktır" dedi.
1973- Milli Güven Partisi, Cumhuriyetçi Parti ve bağımsızlar Cumhuriyetçi Güven Partisi'ni kurdular. Turhan Feyzioğlu genel başkan seçildi.
1974- Türk Hava Yolları'nın DC-10 tipi Ankara yolcu uçağı, arka bagaj kapısının kopması sonucu Paris'te Orly Havaalanı yakınlarında ormana düştü. O güne kadar dünya sivil havacılık tarihinde gerçekleşen en büyük kazada 346 yolcu ve mürettabat öldü. Uçağın yapımcısı Amerikan Douglas firması hatayı kabul ederek, tüm DC-10 tipi uçaklarını kontrole aldı.
1977- Gazeteci, yazar Zekeriya Sertel, 25 yıl aradan sonra 1977'de Türkiye'ye geldi. Uluslararası Gazete Sahipleri Federasyonu'nun cumhurbaşkanına ve başbakana gönderdikleri mektuplar olımlu sonuç verdi. Danıştay kararıyla Zekeriya Sertel 1952 yılında ayrıldığı Türkiye'ye dönebildi.
1980- Eski Hatay Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen İstanbul'da öldü.
(( Tayfur Sökmen, İskenderun Sancağı'nın Fransızlar tarafından işgali üzerine ilk direniş hareketini örgütleyenler arasındaydı.1938'de kurulan Hatay Devleti'nin,1939 yılında HatayTürkiye'ye katılıncaya kadar cumhurbaşkanlığını yaptı.1939-1950 yılları arasında Anytalya milletvekili,1950-1954 yılları arasındaysa Hatay milletvekili olarak TBMM'de bulundu.1969-1975 yılları arasında da kontenjan senatörü olarak görev yaptı. ))
1981-Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı'nca yürütülen MHP ve yan kuruluşlarıyla ilgili soruşturmalarda 36 cinayetin aydınlatıldığı açıklandı.
1981-İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Savcılığı DİSK Genel Başkanı Abdullah Baştürk'e işkence yapıldığı iddialarının asılsız olduğunu bildirdi.
1982- 30 günden çok tutuklanan işçinin işine son verilebileceği kararlaştırıldı.
1982- Bağımsız Basın Ajansı (BBA) kuruldu.
1983- İspanya'dan engizisyon baskısından kaçarak Osmanlı İmparatorluğu'na sığınan Museviler, Türkiye'ye gelişlerinin 500. yılını kutladılar.
1983- Siyasi Partiler Kanunu tasarısı, Danışma Meclisi'nde kabul edilerek Milli Güvenlik Konseyi'ne gönderildi.
(( Tasarıya göre siyasi partilere devlet yardımı yapılacak. Mecliste grup kurmak için gereken milletvekili sayısı10'dan 20'ye yükseltildi. Partilerin kadın kolu, gençlik kolu gibi yan kuruluşları kaldırıldı. Danışma Meclisi Anayasa Komisyonu'nun hazırladığı büyük oranda değiştirdi. Partilere üye olamayacaklarla ilgili hükümlerin kapsamı genişletildi. Yasada eski siyasilere getirilen siyaset yasağına ilişkin hükümlere de yer verildi. ))
1984- Başbakan Turgut Özal, yerel seçimlerle ilgili olarak muhalefet liderlerine sert yanıtlar vererek "Bu seçimin ardından erken seçim gelir diye bekleyenler hayal ediyorlar, avuçlarını yalasınlar" dedi.
1984-İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi'nde görülen Barış Derneği davası gerekçeli kararı sanıklara tebliğ edilmeye başladı. Kararda, "sanıkların kelime ve zeka oyunları ile, yargılayanların savaş taraflısı oldukları imajını yaratmak istedikleri" ileri sürüldü.
1989- İstanbul'da Kadıköy Hal Binası dönüştürülen Haldun Taner Tiyatrosu açıldı.
1989- 4. Levent'te bir boya imalathanesinde patlama oldu. 3 bina çöktü, 12 kişi öldü, 40 kişi yaralandı.
1989- Süleymaniye Camii'nde bir grup, tekbir getirerek "Salman Rüşdi'ye ölüm" sloganlarıyla protesto gösterisi yaptı.
1992- Zonguldak Kozlu'daki grizu faciasında 127 kişi öldü, 147 kişiden umut kesildi. Müfettişlerin hazırladığı raporda işverenin birçok teknik konuda ihmalkar ve sorumsuz davrandığı belgelendi.
1992- İspanya'dan engizisyon baskısı nedeniyle kaçarak Osmanlı İmparatorluğu'na sığınan Museviler, Türkiye'ye gelişlerinin 500. yılını kutladılar.
1993- İran sınırından Türkiye'ye girerek Ağrı Dağı'na yerleşen yaklaşık 300 PKK militanından 38'i savaş uçaklarının bombardımanı sonucu öldü.
1993- Tarihi Baruthane binası, "Ataköy Yunus Emre Kültür ve Sanat Merkezi" adıyla hizmete açıldı.
1993- Cumhurbaşkanı Özal ile Başbakan Demirel arasında tırmanan gerginliğin devleti yorduğuna dikkati çeken TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruk, "Sıfatı olanlar, devlet hayatında üsluplarına dikkat etmelidir " dedi.
1994- Öğretim Elemanları Sendikası kuruldu.
1994- TBMM Genel Kurulu, DEP'li Selim Sadak ve RP'den istifa eden İstanbul Bağımsız Milletvekili Hasan Mezarcı'nın dokunulmazlığını kaldırdı.
1997- Dünyanın güney yarımküredeki en yüksek binası, Yeni Zelanda'nın Auckland kentindeki Sky Tower, iki buçuk yıl süren inşaatı tamamlanarak hizmete açıldı.
1999- Bertrand Piccard ve Brian Jones balonla hiç durmaksızın dünya turu maceralarına başladılar.
2000- POAŞ, bir kalemde1 milyar 260 milyon dolarlık özelleştirme hamlesiyle Cumhuriyet tarihinin en büyük özelleştirmesi olarak tarihe geçti.
2002- İsviçre'de halk oylaması sonuçlandı: Birleşmiş Milletler'e üye olmaya "evet" dediler.
2005- Steve Fossett, tek başına, bir uçakla hiç durmaksızın ve yakıt ikmali yapmaksızın dünya turu atan ilk kişi oldu. Yolculuk 40.234 kilometreydi ve 67 saat iki dakika sürdü.
2006- Randy Cunningham rüşvet suçundan 8 yıl 4 ay hapis ile 1.8 milyon dolar para cezasına mahkum oldu. Savcı on yıl ceza istemişti. Bu mahkeme kararı, Amerikan tarihinde bir kongre milletvekiline verilen en yüksek cezalardan biri.
3 Mart - Doğanlar
1845- Georg Cantor, Alman matematikçi (ö. 1918)
1847- Alexander Graham Bell, İskoç mucit (ö. 1922)
1868- Fransız filozof Alain.
1875- Oszkár Jászi, Macar sosyal bilimci ve siyasetçi
1911- Jean Harlow, ABD’li oyuncu (ö. 1937)
1933- Lee Radziwill, ABD’li moda yöneticisi
1937- Bobby Driscoll, ABD’li oyuncu
1940- Germán Castro Caycedo, Kolombiyalı yazar ve gazeteci
1942- John Irving, ABD’li yazar
1953- Zico, Brezilyalı futbolcu
1977- Ronan Keating, İrlandalı şarkıcı
3 Mart - Ölenler
1703- Robert Hooke, İngiliz bilim adamı (d. 1635)
1938- Bruno Bozzetto, İtalyan çizgi film animatörü
1980- Eski Hatay Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen İstanbul'da öldü.
1982- Georges Perec, Fransız yazar (d. 1936)
1983- Çizgi roman Tenten'in çizeri Georges Remi (Herge) öldü.
1995- Mustafa Irgat, Türkiyeli şair ve ressam
1994- Ressam Cihat Burak 79 yaşında öldü.
1996- Marguerite Duras, Fransız yazar
2006- Tunç Yalman, Türk oyuncu (d. 1925)
2009- Bir süredir hastanede tedavi görmekte olan şair Yusuf Hayaloğlu hayatını kaybetti.
-
4 MART
1493- Christophe Colomb, Niña adlı gemisiyle Amerika'ya ulaştı.
1656- Düşük ayarlı para ve alınamayan maaşlar için ayaklanan askerler, IV. Mehmed'in onayıyla bazı saray ağalarını idam ettirdiler.
1774- Orion Nebulası ilk kez William Herschel tarafından gözlemlendi.
(( Orion (Avcı Takımyıldızı), Gökyüzünde hem güney hem de kuzey yarıküresinde bulunan ve bu sayede tüm dünyadan görülebilinen, oldukça parlak yıldızlardan oluşan dolayısıyla da kolay bulunabilinen takım yıldız.Avcının belirgin şekli dört belirgin yıldızdan oluşan boyu eninin iki katı kadar olan bir dikdörtgen ve bu dikdörtgenin merkezinde çapraz durmakta olan üç ayrı yıldızdır. Betelgeuse avcının sağ omzuna, Bellatrix sol omzuna, Rigel sol ayağına ve Saif de sağ ayağına denk gelir. Ortadaki üç çapraz yıldız (alttan üste sırayla Alnitak,Alnilam ve Mintaka) avcının kemerini (Orion kuşağı olarak da bilinir) oluşturur. Kuşağın altında bulunan M 42 bulutsusu (nebulası) avcının kılıcıdır. Heka adındaki avcının başını simgleyen kısım aslında üç daha sönük yıldızdan meydana gelir. Betelgeuse'un üstündeki yıldızlar avcının sag kolunu Bellattrix'den ötede olan yıldızlarda avcının kalkanını oluşturur. Avcı kış ayları boyunca Türkiye'den rahatlıkla gözlemlenebilir. Avcıyı gözlemlemek isteyenler güney ufkuna bakmalıdır. Avcının yeri bulunulan aya göre güneybatı ile güneydoğu arasında değişir. Bünyesinde gökyüzünün en parlak yıldızlarından Rigel (7. en parlak yıldız) ve Betelgeuse (10'uncu en parlak yıldız) bulunur. Avcının komşuları Boğa, İkizler, Eranus nehri, Tavşan takımyıldızlarıdır. ))
1791- Vermont, ABD'nin 14. eyaleti oldu. (Ressam C)
1877- Pyotr İlyiç Çaykovski'nin eseri Kuğu Gölü Balesi'nin ilk gösterimi.
1882- İngiltere'de ilk elektrikli tramvay hizmete girdi.
1894- Şanghay'da büyük yangın: Binden fazla bina kül oldu.
1903- Beşiktaş Jimnastik Kulübü kuruldu.
1923- İzmir İktisat Kongresi sona erdi.
(( 17 Şubat-4 Mart arasında yapılan kongrede İktisat Bakanı Mahmut Esat Bey (Mahmut Esat Bozkurt) yaptığı konuşmada, " Yeni Türkiye muhtelit (karma) bir iktisat sistemi takip etmelidir. İktisadi teşebbüs, kısmen devlet ve kısmen teşebbüsü şahsi (özel girişim) tarafından deruhte edilmelidir (üstlenilmelidir)." ))
1924- Happy Birthday To You şarkısı Clayton F. Summy tarafından yayımlandı.
1924- Halife Abdülmecit Efendi ve Osmanlı hanedanı mensupları yurtdışına çıkarıldı.
1925- Hükümete olağanüstü yetkiler veren Takrir-i Sükun Kanunu TBMM'de kabul edildi.
(( Kasım 1924 ortalarında dinsel gericilik tehlikesine karşı Başbakan İsmet İnönü sıkıyönetim ilan edilmesini istedi. Ancak Meclis'te bu isteğini kabul ettiremeyince istifa etti ve yerine yumuşak kişiliğiyle tanınan Fethi Bey (Okyar) başbakanlığa getirildi.1925 Şubat ortalarında Şeyh Sait Ayaklanması patlak verince, Doğu Anadolu'da hemen sıkıyönetim ilan edildi. Fethi Bey düşürüldü ve yeni hükümeti 3 Mart'ta İsmet Paşa kurdu. Yeni hükümet ilk iş olarak Takrir-i Sükun Kanunu'nu Meclis'ten geçirdi ve biri isyan bölgesinde, öteki "Ankara" adını taşımakla birlikte yurdun geri kalan bölgelerinde çalışmak üzere iki de İstiklal Mahkemesi kurulmasını kararlaştırdı. 3 maddeden oluşan Takrir-i Sükun Kanunu'nun1. maddesi şöyleydi: İrtica ve isyana ve memleketin nizam-ı içtimaisi (toplumsal düzen) ve huzur ve sükunu ve emniyet ve asayişini ihlale bais (bozmaya yönelik) bilumum teşkilat ve tahrikat ve teşvikat ve neşriyatı ( örgütlenmeleri, kışkırtmaları, yüreklendirmeleri ve yayınları), hükümet reisi cumhurun tasdikiyle ve re'sen ve idareten man'e mezundur (kendi başına yasaklamaya yetkilidir). İş bu ef'al erbabını (bu eylemleri işleyenleri) hükümet İstiklal Mahkemesi'ne tevdi edebilir. Cumhuriyet tarihinde bir dönüm noktası olan Takrir-i Sükun Kanunu, uzun bir döneme damgasını vurdu. Bütün muhalif odaklar bu kanuna dayanılarak büyük ölçüde susturuldu. Bu dönemde hükümet veya mahkeme kararıyla pek çok yayın kapatıldı ve özellikle sol yayınlar tamamen yeraltına itildi. ))
1929- Takrir-i Sükun Kanunu yürürlükten kalktı.
1934-Ankara Radyosu yayınına başladı.
1934-İstanbul Üniversitesi'nde açılan ''İnkılap Tarihi Enstitüsü''nde ilk dersi Milli Eğitim Bakanı Hikmet Bayur verdi.
1940- İstanbul'da yapılan Altıncı Balkan Güreş Şampiyonası'nda Türkiye takımı beş birincilik alarak altıncı kez şampiyon oldu.
1946- Frank Sinatra'nın ilk albümü "The Voice of Frank Sinatra", Columbia Records tarafından yayımlandı.
1949- Sovyetler Birliği'nde Molotov, gerekçe gösterilmeden Dışişleri Bakanlığı görevinden alındı.
1950- Yeni Basın Kanunu tasarısı Meclis'e sevkedildi.
1951- İnönü Ansiklopedisi'ndeki görevine son verilen eğitimci Agah Sırrı Levent, bu haksız uygulamadan dolayı, Milli Eğitim Bakanı Tevfik İleri'yi düelloya davet etti.
1952- Ronald Reagan, ikinci eşi Nancy Davis ile Los Angeles'da evlendi.
1954- Boston'da ilk başarılı böbrek nakli gerçekleştirildi.
1962- CHP İzmir Milletvekili Osman Nuri Adal, Nihal Adsız'ın1945 yılında Almanya'da bulunan karısına gönderdiği mektupları Meclis'te okudu. Adsız mektuplarda Atatürk'ü ahlaksızlık, İnönü'yü korkaklıkla suçladığı ortaya çıktı. Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı Başkanı Martin Kumbasar, "Milliyetçi ve ırkçı geçinen bazı kişilerin en büyük Türk ve en büyük milliyetçi Atatürk'e nasıl küfrettiklerini bir defa daha öğrendik" diyerek açıklanan durumu protesto etti.
1963-İstanbul İstinye'deki Kavel Kablo Fabrikası'ndaki grev bitti.
(( Türk-İş'e bağlı Maden-İş Sendikası'na üye 170 işçi, fazla mesailerinin ve yıllık ikramiyelerinin tam olarak ödenmemesini, sendikadan ayrılmaları için baskı yapılmasını. ve Maden-İş Şişli şube başkanı ile işçi temsilcilerinin işten çıkarılmasını protesto etmek amacıyla 28 Ocak'ta iş bırakarak tezgah başında oturma eylemine başladı. İşveren bütün işçilerin işlerine son verdiğini açıklayınca işçiler eylemlerine fabrika önünde kurdukları çadırlarda sürdürmeye başladılar. Polislerin fabrika önündeki işçileri dağıtmak için yaptığı müdahele sırasında 9 işçi tabanca kabzası ve coplarla yaralandı. İşçilere İstinye halkıda polisleri protesto ederek destek verdi. Daha sonraki günlerde eyleme işçi eşleri de katıldı. Direniş sürerken işveren kablo yüklü kamyonları fabrika dışına çıkartmak istedi. Direnişteki işçilerin eşleri barikat kurdular. Ancak polis ekipleri kadınları dağıttılar. Kavel direnişi diğer fabrikalardaki işçilerden de destek gördü. Direnişin sona ermesinin ardından 12 işçi tutuklandı. Grevin yasak olduğu dönemde yapılan Kavel direnişi, Grev ve toplu sözleşme yasalarının biran önce çıkartılmasında önemli bir rol oynadı. Kavel direnişinden dört ay sonra yürürlüğe giren 275 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu'nda yer alan bir maddeyle, yasanın çıkışından önce grev nedeniyle haklarında takibat yapılan işçilerin davaları düştü. ))
1964-BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs'a uluslararası güç gönderme kararı aldı.
1965- Suat Hayri Ürgüplü hükümeti 231 kabul, 200 ret ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun verdiği 1 çekimser oy ile güvenoyu aldı.
1966- Bir Kanada yolcu uçağı Tokyo'ya inişi sırasında infilak etti: 64 kişi öldü.
1967- CHP Gençlik Kolları bildirisinde, başını Turhan Feyzioğlu'nun çektiği "Sekizler"'in partiden çıkarılması istendi.
1967- Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay kendisine "baba", "beyefendi", "paşam" biçimlerinde hitap edilmesini yasakladı.1967 yılı bugün Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri Kemalettin Gökakın'ın imzasıyla yayımlanan genelgeyle, Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'ın isteği kamuoyuna duyuruldu.
1970- Yüksek Denetleme Kurulu Hacı Ali Demirel'e satılan Devlet Demiryolu arsaları için soruşturma açtı. üç gün sonra Yüksek Denetleme Kurulu'nun sekiz üyesi görevden alındı. Kurul üyeleri Danıştay'a başvurdu. Kurul üyelerinden beşi1 'ta Danıştay kararıyla görevlerine döndü.
1970- Fransız denizaltısı Eurydice infilak etti.
1977- Güney ve doğu Avrupa'da deprem: Bin beş yüzden fazla insan öldü.
1979- Voyager I'in gönderdiği fotoğraflarda Jüpiter'in halkaları görüldü.
1981- Türkiye'nin Paris Çalışma Ateşesi Reşat Moralı Ermeni örgütü Asala militanlarının saldırısı sonucu hayatını kaybetti. Olayda ağır yaralanan din görevlisi Tecelli Arı da bir gün sonra öldü.
1981- 74 sanıklı Dev-Yol davası Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Mahkemesi'nde başladı.
1983- Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı 2 No'lu Askeri Mahkemesi'nde görülmekte olan Dev-Sol davası sonuçlandı. Dokuz sanık altı ay ile 10 yıl arası hapis cezasına çarptırıldı, 14 sanık beraat etti.
1985- Başbakan Turgut Özal, Boğaziçi'nde yabancılara arsa satılması konusunda bir açıklama yaptı. Özal, "Kandilli sırtlarında arazi satın alan Suudi Arabistan Veliaht Prensi Abdullah bin Abdülaziz saray değil, bin metrekarelik ufak bir ev yaptıracak" dedi.
1986- Eski emniyet müdürü ve vali, SHP milletvekili İbrahim Ural, "Süleyman Demirel bana işkence için talimat vermişti" dedi.
1986- Başbakan Turgut Özal, "1988 seçimlerinden sonra iki buçuk parti kalır, biri biz, biri sol, buçuğunu bilmem" dedi.
1987- Başbakan Turgut Özal Amerika Birleşik Devletleri'nin Houston kentindeki Methodist Hastanesi'nden uydu aracılığıyla Ankara'ya iletilen görüntüsüyle bakanlar kuruluna başkanlık etti.
1988- Kıbrıs'lı işadamı Asil Nadir, Titibank'ı (Türkiye İthalat İhracat Bankası) satın aldı.
1991- Mardi'in İdil ilçesinde yürüyüş yapan kalabalığa ateş açılması sonucu 2 kişi öldü, 25 kişi yaralandı. 3 gün sonra İdilde'ki olayları protesto etmek için Mardin'in Dargeçit ilçesinde yürüyüş yapan gruba ateş açıldı ;1 kişi öldü, 7 kişi yaralandı.
1992- İspanya'dan Engizisyon baskısından kaçarak Osmanlı İmparatorluğuna sığınan Museviler, 9 yıl önce bugün Türkiye'ye gelişlerinin 500. yılını kutladılar.
1992- Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın oğlu Ahmet Özal ve iki arkadaşı hakkında "güveni kötüye kullanmak ve resmi evrakta sahtecilik" iddiasıyla dava açıldı.
1994- Dokunulmazlıkları kaldırılan DEP milletvekilleri Leyla Zana, Sırrı Sakık, Ahmet Türk, Selim Sadak ve bağımsız milletvekili Mahmut Alınak gözaltına alındı. Mezarcı ve DEP Şırnak Milletvekili Selim Sadak serbest bırakıldı.
1994- Gazeteci Hıncal Uluç İstanbul Levent'teki bir benzincide uğradığı silahlı saldırıda bacağından yaralandı. Saldırganların kaçtığı otomobilin yeraltı dünyasının ünlü isimlerinden Alaattin Çakıcı'nın eşi Uğur Çakıcı'ya ait olduğu belirlendi.
1995- Michael Johnson kapalı salonda 400 m dünya rekoru kırdı: 44.63 saniye.
1997- ABD başkanı Bill Clinton, insan klonlama araştırmalarını yasakladı.
1997- Hale-Bopp kuyruklu yıldızı güneşin tam üzerinden geçti.
1998- ABD Anayasa Mahkemesi, işyerinde cinsel taciz kanunlarının, her iki tarafın aynı cins olması durumunda da geçerli olduğunu onayladı.
2000- Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, Kürt kökenli isimlere ilk kez onay verdi.
2000-Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, Kürt kökenli isimlere ilk kez vize verdi.
2002- Ilımlı Arnavut lider İbrahim Rugova, Kosova'nın ilk devlet başkanı seçildi.
2003- Filipinler'in güneyindeki bir havaalanında, bir sırt çantasına gizlenmiş bomba patladı: 21 kişi öldü.
2005- Alman Matthias Jeschke, Toyota Landcruiser 90 V6 aracıyla, Ojos del Salado'da 6.358 metreye ulaşarak, "bir araçla çıkılan en yüksek konum" rekorunu kırdı.
4 Mart – Doğanlar
1678- Antonio Vivaldi, İtalyan besteci
1938- Kito Lorenc, Alman yazar
1947- Jan Garbarek, Norveçli müzisyen
1949- Sergey Bagapş, Abhaz siyasetçi
1951- Kenny Dalglish, eski İskoç futbolcu ve teknik direktördür
1955- Dominique Pinon, Fransız oyuncu
1963- Jason Newsted, ABD'li müzisyen
1966- Wash Westmoreland, İngiliz yönetmen
1974- Ariel Ortega, Arjantinli futbolcu
1980- Omar Bravo, Meksikalı futbolcu
4 Mart – Ölenler
1193- Eyyubi devletinin kurucusu, Haçlı saldırılarına karşı duran Selahaddin Eyyubi öldü.
1615- Hans von Aachen, Alman ressam (d. 1552)
1832- Jean-François Champollion, Fransız filolog (d. 1790)
1852- Nikolay Gogol, Rus yazar
1976- Walter H. Schottky, Alman fizikçi (d. 1886)
1984- Ernest Buckler, Kanadalı roman ve öykü yazarı (d. 1908)
1985- "A. Kadir" adıyla tanınan şair Abdülkadir Meriçboyu İstanbul'da öldü.
1986- Eski İzmir Belediye Başkanı Osman Kibar İzmir'de öldü.
(( İzmir'de yaptığı yoğun asfalt çalışmaları nedeniyle "Asfalt Osman" adıyla ünlenen Kibar 1946'da Demokrat Parti kurucuları arasında yer almıştı.1963 yılında Adalet Partisi 'nden İzmir belediye başkanı seçildi ve10 yıl bu görevde kaldı. Siyaset yaşamından çekildikten sonra Tercüman gazetesinde "Kibarca" başlığı altında haftada bir yayımlanan sohbet yazıları yazdı. ))
1994- Ressam ve mimar Cihat Burak öldü.
(( Toplumsal çelişkileri, yozlaşan değerleri eleştirel ve mizahi bir yaklaşımla yorumlayan fantastik resimleriyle tanınıyordu. En önemli yapıtları arasında ölüm temasını işlediği "Kanaryam Güzel Kuşum Ben Sana Vurulmuşum" adlı çalışması, göğsüne bir demet çiçek saplanmış olarak Nazım Hikmet'i betimlediği "Şairin Ölümü" adlı yapıtı sayılabilir. Sedat Simavi Vakfı Görsel Sanatlar Ödülü'nü, Plastik Sanatlar Derneği Onur Belgesi'ni kazandı. Öykü de yazan Cihat Burak'ın "Yakutiler" adlı öyküsü Yunus Nadi Armağanı Yarışması'nda yayımlanmamış öykü dalında birincilik kazandı. ))
1995- Şair ve ressam Mustafa Irgat İstanbul'da öldü.
-
5 MART
1918- Bolşevikler, Rusya'nın başkentini Petrograd'tan Moskova'ya taşıdılar.
1920-Türkiye Yeşilay Cemiyeti kuruldu.
1923- Şile’de Rum Değirmenlik Mahallesi’nde çıkan yangında çoğu terk edilmiş yaklaşık 550 Rum, 200 Müslüman hanesi, 100 dükkân, 1 cami, 2 kilise ve bazı resmi binalar yandı. Toplam 1500 kişi yangın dolayısıyla evsiz kaldı.
1924- Halife Abdülmecit Efendi ailesiyle birlikte Türkiye'den ayrıldı.
1924- İstanbul'da Maarif Müdürlüğü, Tevhid-i Tedrisat Kanunu gereğince medreselere el koydu.
1933- Almanya'da parlamento seçimlerinde, 5 Mart 1933'te, Naziler yüzde 44 çoğunluk sağladılar.
(( Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (Die Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei, Nazi Partisi), 1933 ile 1945 yılları arasında Almanya'yı yönetmiş olan bir siyasi partidir. Partinin ideolojisi ırkçılığa ve katı bir çalışma disiplinine dayanıyordu. Almanya'yı 1933 ve 1945 yılları arasında bu ideoloji ile yönettiler. Üstün olduğunu ileri sürdükleri beyaz Alman ırkının tüm dünyaya hakim olması için saldırgan ve yayılmacı bir politika izlediler. Nazilerin içinde en çok ünlenen Nasyonal Sosyalist Partinin başkanı ve 3'üncü Reich'ın diktatörü Adolf Hitler'dir. Nasyonal Sosyalist Partiye bağlılıkları ile bilinen özel bir askeri birlik olan SS (Schutzstaffel ) birliği, farklı ırklara mensup oldukları ve bozuk gen taşıdıkları gerekçesi ile yüzbinlerce insanın ölümüne neden oldular. Müttefikler tarafından yenilgiye uğratıldıkları 1945 yılına kadar iktidarda kaldılar.
Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (Die Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei, Nazi Partisi), 1933 ile 1945 yılları arasında Almanya'yı yönetmiş olan bir siyasi partidir. ))
1933- Büyük Buhran: ABD başkanı Franklin D. Roosevelt bütün bankaları kapattı ve finansal işlemleri durdurdu
1942- Okul bahçelerine patates, yerelması, fasulye gibi sebzeler dikilmeye başladı.
1946- İkinci Dünya Savaşı'nda ortaya çıkan ve Sovyetler Birliği ile Doğu Avrupa ülkelerini simgeleyen ''Demirperde'' kavramı; ilk kez İngiltere Başbakanı Winston Churchill'in bir konuşmasında kullanıldı.
1950- Eskişehir'de sel felaketi: 50 bin kişi açıkta kaldı, 2 bin 500 ev yıkıldı, 6 kişi boğuldu. Felaketzedelere Marshall Planı'ndan yardım geldi.
1951- Devlet Tiyatrosu Genel Müdürlüğü'nden ayrılan Muhsin Ertuğrul, özel bir tiyatro kurmaya karar verdiğini açıkladı. İstanbul Beyoğlu'nda Atlas Sineması'nın üst katında yer alması planlanan yeni tiyatronun adı Küçük Sahne olacak. (Ressam C)
1952- 74 Ticaninin duruşmasına Ankara1. Ağır Ceza Mahkemesi'nde başlandı. Tarikat Şeyhi Kemal Pilavoğlu,1934 yılında mahkum olduktan sonra Ticaniliği bıraktığını söyledi.
1953- 1929'dan beri SSCB liderliğini elinde tutan Sovyetler Birliği Komünist Partisi Birinci Sekreteri Josef Stalin öldü; bir gün sonra yerine Malenkov geçti. Asıl adı Yosif Vissariyonoviç Çugaşvili olan Stalin "Çelik Adam" anlamına gelen takma adını 1879'da devrimci mücadeleye atıldığı sırada almıştı.
1956- ABD'de Yüksek Mahkeme diğer mahkemelerin okullardaki ırk ayrımcılığını yasaklamasını onayladı.
1959- Türkiye ile ABD arasında ikili askeri antlaşma imzalandı. ABD'nin diğer Bağdat Paktı ülkeleriyle de imzaladığı bu ikili antlaşmaya göre, bu ülkelere doğrudan ya da dolaylı bir saldırı söz konusu olduğunda, ABD ülkenin isteği üzerine gerektiğinde silahlı kuvvetlere de başvurarak yardımda bulunacak.
1966-TBMM’de olaylar çıktı.
(( Millet Meclisi Seçim Kanunu tasarısı çıkıncaya kadar resmi tatil günleri de dahil olmak üzere devamlı çalışma kararı almıştı. Bu karar üzerine1966 yılı bugün toplandı. Adalet Partisi Kayseri Milletvekili Feyyaz Köksal'ın, Cumhuriyet Halk Partisi Kayseri Milletvekili Profesör Turhan Feyzioğlu'na, "Anası babası belli değil" demesi üzerine, CHP'liler ile AP'liler sille tokat birbirlerine girdiler. Adalet Partisi Malatya Milletvekili Hamit Fendoğlu'nun elinde beyaz saplı, şiş veya bıçak olduğu tahmin edilen bir cisim görüldü. TBMM'deki bu kavga sırasında CHP'li iki milletvekili yarandı. Başbakan Demirel Seçim Kanunu'nun çıkarılmasına her şeye karşın kararlı olduklarını açıkladı. ))
1969- Balıkesir'de Akbaşlak köyü muhtarı "aminli düğün tüzüğü" hazırladı ve mevlit okutmayan damatlara ceza kesileceğini açıkladı.
1969- Ant dergisinde yayımlanan "İşgal Toprağı, Kurt Köpeği" başlıklı yazısından ötürü yargılanan Yaşar Kemal beraat etti.
1971- Amerikalı erleri kaçıranların ODTÜ'de saklandıkları duyumu üzerine sabaha karşı üniversiteye jandarma baskını yapıldı. Jandarma ateşiyle Erdal Şener adlı öğrenci, miğferini delip başına saplanan kurşunla jandarma er Mevlut Meriç ve seken bir kurşunla yakındaki MTA aşçısı Aziz Yalta öldüler. 32 kişi de yaralandı. 2 bin ODTÜ öğrencisinin ifadesi alındı.
1971- İstanbul'da Akbank'ın Selamiçeşme Şubesi silahlı 5 kişi tarafından soyuldu, soygun sanıklarından olduğu ileri sürülen Salman Kaya Bebek'te yakalandı.
1971- Kırıkhan'da Türkiye İşçi Partililere (TİP) saldırıldı, 3 kişi öldü, 23 kişi yaralandı. İlçede sokağa çıkma yasağı başlatıldı.
1971- Amerikalı 4 asker Ankara'da THKO militanlarınca kaçırıldı.
(( Örgüt gazetelere gönderdiği bildirisinde kaçırma esnasında yakalanan bir arkadaşlarının bırakılmasını ve Amerikalılara karşı fidye istedi. Bir gün sonra Amerikalıları kaçıranların ODTÜ'de saklandıkları duyumu üzerine üniversiteye polis baskını yapıldı. Erdal Şener adlı öğrenci ölürken 32 kişi de yaralandı. 2 bin ODTÜ öğrencisinin ifadesi alında ve 24 öğrenci tutuklandı. İnönü'nün CHP'li parlamenterlere "ODTÜ baskını konusunda hükümeti desteklemeliyiz" dediği öğrenildi. Kaçırılan Amerikalı askerler 8 Mart'ta THKO militanları tarafından serbest bırakıldı. ))
1972- Ağustos 1971'de Sultanahmet'te esrar satarken yakalanan ve 6 yıl hapse mahkum edilen 14 yaşındaki İngiliz çocuk, Türkiye ile İngiltere arasında sorun oldu. İngiliz basını "Gaddar Türkler" diye manşetler attılar. Bunun üzerine Başbakan Nihat Erim programında olmasına rağmen 1972'de ABD'ye giderken Londra'ya uğramadı.
1975- İşadamı Kemal Has ortaklarından Ahmet Celepçi tarafından öldürüldü.
1976- Amerikan uçak firması Lockheed'in Türkiye'de dahil olmak üzere çeşitli ülkelerdeki nüfuslu kişilere rüşvet dağıttığı1976 yılı Şubat ayında ortaya çıkmıştı. Ankara Savcılığı soruşturma açmıştı.1976 yılı bugün Hava Kuvvetleri Komutanı Emin Alpkaya, soruşturmanın selameti açısından istifa etti. Ferruh Bozbeyli Başbakan Demirel'in Hava Kuvvetleri Komutanı Alpkaya'yı örnek alarak istifa etmesini istedi.
1977- Türkan Şoray Dünya Kadın Rejisörleri Festivali'nde Dönüş filmindeki başarısı nedeniyle Brüksel'de özel ödül aldı.
1977- Suudi Arabistan'da yaptığı bir kaza sonucu iki kişinin bacağının kırılmasına neden olan Türkiyeli şoför, 300 bin lira para cezasına çarptırıldı, ancak bu parayı ödeyemediği için ayağını kırdığı kişilerin yanında ömür boyu köleliğe mahkum edildi. Dışişleri Bakanlığı ve Türkiye Otomobilciler Federasyonu, şoförü kırtarmak için girişimler başlattı.
1978- İstanbul İstinye'de yapılan 23. Balkan Kros Şampiyonası'nda Mehmet Yurdadön 12 bin metre, Sadık Salman 8 bin metre yarışmasında birinci oldular.
1980- Zile'de okul öğrencileri arasında çıkan çatışma, halkın da katılmasıyla büyüdü. CHP'li ve Alevi olarak bilinen Zilelilere ait çok sayıda işyeri tahrip edildi. CHP ilçe başkanı yazıhanesinde vurularak ağır yaralandı. Olaylarda1 kişi hayatını kaybetti,12 kişi yaralandı, gece sokağa çıkma yasağı konuldu.
1981- İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi yasadışı örgüt kurmak ve komünizm propagandası yapmak suçundan 7 TİP yöneticisini tutukladı.
1984- İstanbul Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi, Papaya suikast düzenlemek suçundan Mehmet Ali Ağca hakkında açılan davada görevsizlik kararı verdi.
1986- Yüce Divan tarafından iki yıl hapse mahkum edilen eski Devlet Bakanı İsmail Özdağlar'ın milletvekilliği TBMM Genel Kurulu'nda düşürüldü.
1986- 42 yıl sonra en yoğun kar yağışı altında kalan İstanbul'da hayat felce uğradı.
1991- Irak, Körfez Savaşı esirlerini serbest bıraktı.
1993- Savaş uçaklarının bombaladığı Muş'un Kızılsu Vadisi'ndeki kamptan kaçmak isteyen 60 PKK militanı, patlamaların şiddetiyle kopan çığın altında kalarak öldü.
1994- Birleşmiş Milletler, Bosna'ya Türk askeri gönderilmesini kabul etti.
1999- Çankırı Valisi Ayhan Çevik, bombalı saldırıda ağır yaralandı; koruma polisi ve iki lise öğrencisinin öldüğü saldırıyı yasadışı TİKKO örgütü üstlendi.
2000- İnternet aracılığıyla uluslararası ün yapan Mahir Çağrı, Forbes Dergisi'nin en ünlü100 kişisi arasına girdi. İnternet Mahir'in bozuk bir İngilizceyle hobilerini, arabasını, evini anlatan ve yabancı kadınları İzmir'e davet eden Mahir "I kiss you" sitesi en kısa sürede en çok tık-hit alan kişisel site gibi alanlarda birçok rekora imza attı.
2001- Dünyadaki 39 büyük ilaç firmasının Güney Afrika hükümetine açtığı dava başladı. İlaç şirketleri,Güney Afrika'da ucuz AIDS ilaçlarının ithali ve patentsiz üretimine izin veren yasanın kaldırılmasını istiyor. 2000'de 2,5 milyon kişinin AIDS'ten öldüğü Güney Afrika'da nufusun onda biri HIV taşıyıcısı.
2002- Rus bilim insanları, Odyssey araştırma uydusundan elde edilen verilere dayanarak, Mars yüzeyinde büyük miktarda buz olduğunu açıkladı.
2003- Amerikan Sahne Oyuncuları Sendikası (SAG), Irak'la ilgili tartışmaların yeni bir "cadı avı"na dönüşmek üzere olduğunu açıkladı. Irak krizinde Seann Penn, Susan Sarandon, Danny Glover gibi birçok isim Bush'a muhalefetlerini açıkça belirtti.
2004- Britanya'nın Galler bölgesindeki Gweyneed bölge meclisi Türkiye'ye yönelik Ermeni soykırımı iddialarını kabul etti.
2005- Nijer'de kölelik karşıtı yasa uygulanmaya başladı. 2004'te kabul edilen yasayla 7 bin kölenin özgürlüğünün ilan edildiği ülkede özgürlüğü bekleyen 36 bin köle daha kaldığı tahmin ediliyor.
2005- Musul'da Amerikan askerlerine malzeme taşıdığı gerekçesiyle Türkiyeli bir kamyon şoförü öldürüldü. Son olayla birlikte Irak'ta öldürülen Türkiye yurttaşlarının sayısı 81'e yükseldi.
2006- Eski Yugoslavya'da 1990'lardaki kanlı iç savaş sırasında Hırvatistan'daki Sırpların lideri olan ve savaş suçları dolayısıyla mahkum edilen Milan Babiç hücresinde ölü bulundu.13 yıl hapis cezası alan Milan Babiç'in intihar ettiği belirtildi.
2008- Şampiyonlar Ligi'ndeki temsilcimiz Fenerbahçe, ilk maçta 3-2 yendiği Sevilla ile İspanya'da karşı karşıya geldi (4 Mart 2008). Penaltı atışlarına giden maçta Fenerbahçe rakibini eliyerek Şampiyonlar liginde çeyrek finale yükselerek tarih yazdı.
5 Mart – Doğanlar
1869- Nazilere karşı muhalefetiyle tanınan Alman kardinal Münih Paşpiskoposu Michael von Faulhaber.
1871- Polonya Sosyal Demokrat Partisi ve daha sonra Almnay Komünist Partisi'ne dönüşen Spartakistler Birliği'nin kurucusu, Polonya kökenli Alman devrimci Rosa Luxemburg.
1890- Meksika'daki kırsal yaşamı dile getiren macera romanlarıyla ünlü yazar B. Traven. Kimliğini açıklamayı reddeden ve gerçek adı asla öğrenilemeyen Traven'in kimliği hakkında kesin olarak bilinen tek şey romanlarının çoğunun Almanca olarak yazıldığı ve ilk baskılarının Almanya'da yapıldığıydı.
1902- Edita Morris, İsveçli- ABD' li yazar (ö. 1988)
1922- Sıra dışı bir üslupla çektiği ve toplumsal eleştiriye dayalı filmleriyle tanınan İtalyan film yönetmeni, şair, ve romancı Pier Paolo Pasolini.
1934- Daniel Kahneman, İsrailli ekonomist, Nobel Ödülü sahibi
1934- Halit Refiğ, Türk yönetmen
1942- 1982-1996 arasında dört kez üst üste İspanya Başbakanı olan avukat ve sosyalist politikacı Felipe González Márquez.
5 Mart – Ölenler
1827- Alessandro Volta, İtalyan fizikçi (d. 1745)
1827- Pierre-Simon Laplace, Fransız matematikçi (d. 1749)
1893- Fransız Tarihçi Hippolyte Taine.
1933- Cavit Erdel, Türk asker (d. 1884)
1934- Aydın Milletvekili Dr. Reşit Galip, zatürreeden.
(( Şeyh Sait ayaklanmasından sonra kurulan İstiklal Mahkemesi üyesiydi, Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti ve Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nin kuruluşunda etkin olmuştu. Toprağa verildiği gün , gazeteler memleketin "Büyük bir inkilapçı, ateşli bir milliyetperver, temiz bir politikacı ve devlet adamı, samimi bir halkçı, canlı bir hatip ve doktor," kaybettiğini yazdı. ))
1941- Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Diyanet İşleri Başkanı Rıfat Börekçi, Ankara'da.
1953- Josef Stalin, Gürcü-Sovyet politikacı, devlet başkanı (d. 1879)
1953- Sergey Sergeviç Prokofyev, Rus besteci (d. 1891)
1983- Karikatürist Mustafa (Mim) Uykusuz, 61 yaşında öldü.
1987- Sinema ve tiyatro sanatçısı Gülistan Güzey, İstanbul'da. "Düğün Gecesi", "Yayla Kartalı", "Cyrano De Bergerac", "Sacide", "Anastasia", "Yaşama Sevinci" gibi bir çok oyunda başrol oynadı.
1991- Yapı ve Kredi Bankası'nın kurucusu Kazım Taşkent, İstanbul'da. Taşkent, Almanya Federal Cumhuriyeti Liyakat Nişanı sahibiydi.
1992- Sovyet şair Yevgeniy Yevtuşenko.
2000- Hayırseverliğiyle tanınan işadamı İzzet Baysal öldü.
-
6 MART
1521- Ferdinand Magellan, Guam'a vardı.
1714- İngiliz mühendis Henry Mill daktilo makinesinin patentini aldı.
1902- Real Madrid futbol kulübü kuruldu.
1919- III. Enternasyonal kuruldu.
1924- Türkiye Cumhuriyeti 2. hükümeti kuruldu İsmet İnönü'nün başbakanlığında kuruldu.
1925- Takrir-i Sükun Kanunu'na dayanarak İstanbul'da 6 gazete ve dergi bakanlar kurulu kararıyla kapatıldı. Kapatılan yayınlar; Tevhid-i Efkar, İstiklal, Son Telgraf, Aydınlık, Sebilülreşat ve Orak Çekiç
1927-İstanbul Radyosu yayına başladı.
1943- Erwin Rommel, 6 Mart 1943'te Alman Afrika Kolordusu komutanlığı görevini bıraktı.
(( Erwin Rommel, 1941 yılının büyük kısmını kendi organizasyonunu oluşturmak ve Tuğgeneral Richard O'Connor komutasındaki İngiliz kuvvetlerine karşı bir dizi mağlubiyet alarak dağılmış olan İtalyan birliklerini toparlamakla geçirdi. Aslen buradaki savunmaya yardım amacıyla gönderilen Rommel kendinden birkaç kat üstün İngiliz kuvvetleri önüne katmış ve El Alamein'e kadar kovalamıştır. Kendisine ünlü Çöl Tilkisi (Desert Fox) lakabı da bu yaptıklarından sonra takılmıştır. ))
1946- İlk başarılı yüksek hızlı elektronik bilgisayar 'Eniac'', ABD'de kullanıma girdi. ''Eniac'', elektronik-dijital bilgisayara giden yolda atılmış büyük adımlardan biri olarak 1955'e kadar kullanıldı.
Valentina Tereşkova.
1947- Milliyetçi öğrenciler Ankara'da Ulus Meydanında toplanarak solcular aleyhine gösteri yaptılar, solcu öğretim üyelerinin üniversiteden uzaklaştırılmasını istediler.
1949- Kadınlığı Koruma ve Sosyal Yardım Cemiyeti kuruldu. Cemiyet, kimsesiz kızlara ve dul kadınlara yardım etme amacını benimsedi. (Ressam C)
1952- İstanbul'da yılın ilk aylarında işlenen cinayetlerde ciddi bir artış tespit edildi. Bunun üzerine nedenlerini araştırmak ve önleyici tedbirler alınmasını sağlamak amacıyla günü ilmi bir heyet toplandı. Vali ve Belediye Başkanı Fahrettin Gökay başkanlığında yapılan toplantıya uzman doktor, hukukçu, krimonoloji uzmanları katıldı. Toplantıda konuşmacılar cinayetlerin artışında film ve gazete haberlerinin de rol oynadığını, bunların bazı cahil kişileri özendirdiğini ileri sürdüler. Bazı konuşmacılar cezaların arttırılmasını, bazıları da eğitime önem verilmesini istediler.
1954- TBMM'de Türk Ceza Kanunu'nun161. maddesinin son fıkrasının değiştirilmesi ve yeni bir fıkra eklenmesi hakkındaki kanun tasarısı tartışmalara yol açtı. Tasarı üzerine konuşan Başbakan Menderes, "Bunu basın özgürlüğünü kısıtlamak için hazırlamadık, vatandaşların şeref, namus ve haysiyetleri söz konusudur. Vatandaşın bu memlekette iftiradan masun, korkusuz yaşamak hakkıdır. Vatandaşın namusunu teminat altına almak azmindeyiz" dedi. Muhalefet ise, "Bu kanun suiistimalleri gizleyecek" diyerek kanuna karşı çıktı.
1957- İsrail birlikleri Sina yarımadasından çekildi.
1957- Afrika'da Altın Kıyısı, Gana ismini alarak bağımsızlığını ilan etti.
1961- İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth Türkiye üzerinden geçerken bir saatliğine Ankara'ya geldi ve Devlet ve Hükümet Başkanı Orgeneral Cemal Gürsel'le bir saat görüştü. Gazetecilerin görüşme hakkında bilgi almak için ısrarlı sorularına Cemal Gürsel şu yanıtı verdi: "İngiltere kraliçesi ile ne konuşulursa onları konuştuk. Gazetecileri enterese edecek hiçbir şey de konuşulmadı. Ötesini siz de biliyorsunuz " dedi. Kamuoyunda Kraliçe'nin Adnan Menderes ve arkadaşlarının idamını önlemek amacıyla görüştüğü konuşuluyordu.
1962- Ekrem Alican Yeni Türkiye Partisi genel başkanlığından istifa etti.
1969- Atatürk'ün yakın arkadaşlarından eski Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras, eski Gaziantep Milletvekili Kılıç Ali ve eski Milli Eğitim Bakanı Cemal Hüsnü Taray törenle Yeni Türkiye Partisine girdi. Tevfik Rüştü Aras Atatürk'ün ölümünden bu yana ilk defa bir siyasi partiye üye oldu.
1970- İstanbul'da Sultanahmet İktisadi ve Ticaret Akademisi'nde 21 yıl önce bugün bir konferans veren Amerikalı Profesörün üzerine bir torba un dökülerek başına yumurta atıldı. Konferans sırasında salona giren bir grup genç "Kahrolsun Amerikan Uşakları", "Yankee go home" diye slogan atarak profesörün yanına ulaşmayı başararak, başından aşağı un döküp yumurta yağmuruna tuttular. Bu durum üzerine Amerikalı profesör konferansı yarıda bıraktı.
1970- Türkiye Cumhuriyeti 32. hükümeti Süleyman Demirel'in başbakanlığında kuruldu.
1971- Ankara'da Amerikalı erleri kaçıranların ODTÜ'de saklandıkları duyumu üzerine sabaha karşı üniversiteye polis ve jandarma baskını yapıldı. Açılan ateşte Erdal Şener adlı öğrencinin yanı sıra Jandarma er Mevlut Meriç miğferini delip başına saplanan kurşunla ve seken bir kurşunla MTA aşçısı Aziz Yalta öldüler. 32 kişi de yaralandı. 2 bin ODTÜ öğrencisinin ifadesi alındı.
1972- MHP Niğde Senatörü Kudret Bayhan otomobille İtalya'dan Fransa'ya geçerken 30 milyon dolarlık baz morfinle yakalanarak yargılanan Kudret Bayhan15 yıl hapse mahkum oldu.
1972- TBMM Adalet Komisyonu Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idam cezalarının onaylanmasına karar verdi.
1974- İngiltere'de seçimleri İşçi Partisi kazandı. Harold Wilson başbakan oldu.
1974- Hilafetin kaldırılışının 50. yılı dolayısıyla PTT tarafından çıkarılması kararlaştırılan seri pulların basımı Milli Selamet Partili bakanların önerisi üzerine durduruldu.
1977- Başbakan Demirel 1 saat10 dakika süren bir televizyon konuşması yaptı. 1977 bütçesinin hedeflerini anlattı ve "Bir milyondan başladık,100 milyara geldik. Türkiye trilyonları telaffuz etmeye alışmalıdır" dedi. Demirel 2000 yılında Türkiye'nin 400 milyar lira milli gelirle Almanya'nın üstünde olacağını söyledi. Ayrıca 2000 yılında fert başına düşen milli gelirin 5000 dolara yükseleceği müjdesini verdi.
1980- Maliye Bakanı İsmet Sezgin basına yaptığı bir açıklamada dünyada yiyecek maddesi ithal etmeyen birkaç ülkeden biri olan Türkiye'nin bu özelliğini Cumhuriyet tarihinde ilk defa bu yıl kaybettiğini söyledi. Türkiye'nin içinde bulunduğu şartlardan dolayı 1980 yılı içerisinde yağ ve şeker ithal edileceğini söyledi.
1981- Yunanistan Ege hava sahasındaki bazı kısıtlamaları kaldırdığını açıkladı.
1983- Resmi verilere göre son üç yılın fiyat artışları yüzde 250 dolayında gerçekleşti. En çok artış KİT ürünlerinde oldu.
1983- Eski Başbakan Yardımcısı Turgut Özal basına yaptığı bir açıklamada, "Türk sanayisini bu denli korumak ve fiyatların bu kadar yükselmesine izin vermek yanlıştır. Türk halkı sanayinin bugüne gelmesine çok yardım etmiştir. Bundan sonra sanayi halka hizmet etmelidir. Bunun yolu da rekabete razı olmaktır" dedi.
1984- Askeri Yargıtay Milliyet gazetesi yazarı Metin Toker ile yazı işleri müdürü Doğan Heper hakkında İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi tarafından verilen mahkumiyet kararını bozdu.
1984- ABD Temsilciler Meclisi, Türkiye'ye yapılması önerilen askeri yardımda 39 milyon dolar kesinti yapılmasını kararlaştırarak, yardımı 716 milyon dolara indirdi.
1984- 60 bin öğrenciyi kapsayan öğrenci affı Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından onaylandı.
1986- Basın tarafından "Basına Sansür Yasası" olarak tanımlanan "Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Yasası" TBMM'de kabul edildi.
1987- Türkiye'nin Kuzey Irak'taki PKK kamplarını bombalamasını eleştiren İran ve Libya'yı yanıtlayan Ankara "Harekatın üçüncü bir ülkeyi ilgilendiren bir yönü yok" dedi.
1987- IMF raporunda, Türkiye'de asgari ücretin son bir yılda yüzde 20 gerilediği belirtildi.
1987- Erzincan Sıkıyönetim Mahkemesi'nde görülen Espiye Dev-Yol davasında1 sanık ölüm, 20 sanık 2-8 yıl arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı.
1987- Herald of Free Enteprise adlı İngiliz feribotu Belçika'dan İngiltere'ye doğru yola çıktıktan 90 saniye sonra Zeebrugge Limanı açıklarında ters dönerek battı: 193 kişi öldü.
1992- Güneş gazetesi mali kriz nedeniyle yayımına ara verdi.
1993- İstanbul'un Kartal ilçesinde bir eve düzenlenen polis baskınında aralarında Dev-Sol'un liderliğini ele geçirmeye çalışan Bedri Yağan'ın da bulunduğu üçü kadın beş kişi öldürüldü.
(( Bedri Yağan, Gülcan Özgür, Hemşireler Derneği İstanbul şubesinin eski başkanı Menekşe Meral ve ev sahibi Rıfat Kasap ile eşi Asiye Fatma Kasap öldürülürken Rıfat ve Asiye çiftinin çocukları 2,5 yaşındaki Özgür ile 6 aylık Sabahat baskından sağ olarak kurtuldu. Bedri Yağan'ın babası oğlunun çatışma sonucu ölmediğini, infaz edildiğini, ölen militanların avukatları da, duvarlarda kurşun izi bulunmadığından, beş kişinin ele geçirilip işkenceyle öldürüldüğünü ileri sürdüler. SHP Merkez Yönetim Kurulu da, olayı yargısız infaz olarak nitelendirdi. ))
1993-Türkiye'nin1963'de Ankara Antlaşmasıyla başlattığı Avrupa'yla bütünleşme sürecinde bir adım daha atıldı.
(( Avrupa Birliği üyesi15 ülke ile Türkiye arasında Gümrük Birliği Antlaşması imzalandı. Dışişleri Bakanı Murat Karayalçın'ın imzaladığı antlaşma, taraflar arasında tarife indirimi ve ortak gümrük tarifesine uyum yükümlülüklerinin yanı sıra, Ankara'nın AB'nin ortak politikalarına uyumu da içeriyor. Türkiue bu antlaşmayla, Avrupa Birliğine tam üye olabilmek için bir dizi hukuki, mali, siyasi ve ekonomik reformu gerçekleştirmeyi de kabul etmiş oluyor. Özellikle insan hakları ve demokratikleşme konularındaki yasaların TBMM'den biran önce çıkarılması gerekiyor. ))
1993- YDH (Yeni Demokrasi Hareketi) Genel Başkanı Cem Boyner'in, "Ordu demokrasiyi tehdit ediyor" sözleri üzerine hakkında soruşturma başlatıldı.
1993- Dev-Sol davası sanıklarından Latife Ereren, muhbir olduğu iddiasıyla Bayrampaşa Cezaevi'nde örgüt üyesi arkadaşları tarafından öldürüldü.
1995- Avrupa Birliği üyesi 15 ülke ile Türkiye arasında Gümrük Birliği Antlaşması imzalandı.
1998- TBMM Karma Komisyonu, DYP Mİlletvekili Mehmet Ağar'ın dokunulmazlığını, uyuşturucu kaçakçısı Yaşar Öz'ün serbest bırakılmasını sağladığı iddialarını içeren dosya nedeniyle ikinci kez kaldırdı.
2002- Ankara 9. Ağır Ceza Mahkemesi,Refah Partisi'nin (RP) "kayıp trilyon" davasında Necmettin Erbakan'a, iki yıl dört ay hapis cezası verdi. Yargıtay kararı onaylarsa, Necmettin Erbakan yüz kızartıcı suçtan hüküm giyen ilk başbakan olacak.
2002- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, İslami Hareket Örgütü liderleri İrfan Çağırıcı hakkında idam, Mehmet Ali Şeker, Cengiz Sarıkaya ve Temel Arslan hakkında ömür boyu hapis cezalarını onayladı. Örgüt,gazeteci Çetin Emeç ile yazar Tarık Dursun'un öldürülmeleri başta olmak üzere pekçok eylemden sorumlu tutuluyordu.
2003- Cezayir Havayolları'na ait bir yolcu uçağı ülkenin güneyinde düştü. 102 kişi öldü, bir kişi kurtuldu. Bu Cezayir ticari hava taşımacılığında gerçekleşen ilk kazaydı.
2003- Suriye'de genel seçimlerde iktidardaki Baas Partisi liderliğindeki altı küçük partiden oluşan Ulusal İlerici Cephe 250 kişilik mecliste 167 sandalye kazandı .Ülke tarihinde ilk kez 30 kadın meclise girdi.
2005- 8 Mart Dünya Kadınlar Günü nedeniyle Saraçhane'de toplanan Demokratik Kadın Hareketi, Bağımsız Devrimci Sınıf Platformu, Çağdaş Hukukçular Derneği ve Emekçi Hareket Partili kadınlara polis cop ve biber gazıyla müdahale etti. 63 kişiyi gözaltına aldı. Kadıköy'de polis müdahalesi olmaksızın geçen kutlamalara 2 bin kadın katıldı.
2005- Türkiye'nin ilk Ulusal Ruh Sağlığı Kongresi başladı. Kongreyi Türkiye Sosyal Psikiyatri Derneği düzenledi.
2006- Yeni Zellanda tarihinde ilk kez adanın yerli halkı Maurilerden biri, general Jerry Mateparae, Savunma Bakanlığına getirildi.
6 Mart – Doğanlar
1475- İtalyan Rönesansının en etkili kişiliklerinden heykeltraş, ressam, mimar ve şair Michelangelo .
1619- Fransız komedi yazarı Savinien Cyrano de Bergerac.
1841- Charles-Augustin de Coulomb, Fransız fizikçi (ö. 1902)
1844- Rus ulusal müziğine yaptığı katkılarla bilinen besteci, eğitmen ve yayıncı Nikolay Andreyeviç Rimskiy-Korsakov.
1874- Karl Marx'ın düşüncelerinin Rusya'ya uygulanışı konusunda ileri sürdüğü yerellik vurgusuyla tanınan Hıristiyan varoluşçuluğunun önde gelen sözcülerinden teolog ve filozof Nikolay Aleksandroviç Berdyayev.
1926- Polonya sinema okulunun önde gelen yönetmenlerinden Andrzej Wajda.
1928- Latin Amerika edebiyatında büyülü gerekçilik olarak bilinen akımın öncüsü 1982 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi romancı Gabriel García Márquez.
1929- Rusça yazdığı mizahi eserleriyle tıoplumsal sorunları eleştiren Abhaz yazar Fazıl İskender.
1937- 16 Haziran 1963'de fırlatılan uzay aracı Vostok 6 ile uzaya çıkan ilk kadın, Sovyet kozmonot Valentina Tereşkova.
1972- Shaquille O'Neal, A.B.D.'li basketbol oyuncusu
6 Mart – Ölenler
1920- Çağdaş Türk edebiyatının öncülerinden öykücü Ömer Seyfettin Haydarpaşa Hastanesi'nde öldü.(( Ağdalı Osmanlıca yerine günlük konuşma dili olan sade Türkçe'yi yazı dili haline getirmekte büyük rolü olan Ömer Seyfettin'in öyküleri arasında Bomba, Harem, Yüksek Ökçeler, Gizli Mabet, Beyaz Lale, Tarih Ezeli Bir Tekerrür, romanları arasında Efruz Bey ve Yalnız Efe sayılabilir. ))
1935- Tiyatro yazarı İbnürrefik Ahmet Nuri Sekizinci, Ankara'da.
1947- İhsan Eryavuz, Türk asker, ticaret ve siyaset adamı (d. 1877)
1948- Anadolu Ajansı'nda 1925'te şirket kurucuları arasında yer alan ve ''Başyazarı'' olan ünlü şair, yazar ve gazeteci Kemalettin Kamu, 47 yaşında Ankara'da öldü.
1982- Ayn Rand, Rus asıllı ABD'li yazar (d. 1905)
1986- Gösteri dünyasının önde gelen adlarından Egemen Bostancı, Ankara'da.
1988- Klasik Türk müziği sanatçısı Mediha Demirkıran İstanbul'da.
1989- Şarkı sözü yazarı ve sunucu Fecri Ebcioğlu, İstanbul'da.
(( Türkçe sözlü hafif müziğin yaygın olduğu dönemde çok sayıda yabancı şarkıya Türkçe sözler yazdı. Adamo, Marc Aryan, Patricia Carli onun şarkılarını seslendirdiler. En popüler şarkıları arasında "Bak Bir Varmış Bir Yokmuş", "Her Yerde Kar Var", "Dünya Dönüyor", Boşvermişim Dünyaya", "Atlıkarınca" sayılabilir. ))
1995- 1950 kuşağı karikatüristlerinden Nehar Tüblek.
(( İtalya'daki Bordighera-Altın Palmiye yarışması, Yugoslavya'daki Üsküp mizah yarışması ve İtalya'daki Tolentino karikatür yarışmasında birincilik ödülleri kazanan Nehar Tüblek Amcabey, Karikatür, Akbaba, Şaka dergilerinde çalıştı. Akşam, Yeni Gazete, Hürriyet ve Günaydın gazetelerinde çizdi. ))
2001- Karikatürist Necmi Rıza Ayca, 87 yaşında. Pardon, Karikatür, Papağan, Şaka ve Amcabey adlı mizah dergilerinde çalışmıştı. Necmi Rıza Ayca 74 yıl boyunca çizdi.
2005- Sulu boya manzaraları ile tanınan ressam Nüzhet İslimyeli, 92 yaşında.
(( Ankara Sanat Dergisi ve aynı adlı yayınevinin kurucusu olan sanatçı "Asker Ressamlar" olarak bilinen kuşağın son temsilcilerindendi. ))
2005- Hans Bethe, Alman fizikçi. Deniz Ağacı, Sığırcıklar, Mola, Kuyudaki Adam adlı eserleri arasında. (d. 1906)
2006- Edebiyatçı, balıkçı, dalgıç Yaman Koray, 72 yaşında, Gökova'daki teknesinde elektrik çarpması sonucu.
-
7 MART
1876- Alexander Graham Bell, telefon olarak adlandırdığı buluşunun patentini aldı (patent no: 174,464).
1917- Nick Larocca'nın ''Original Dixiland Jazz Band'' adlı orkestrası, ilk caz plağını New Jersey'deki Victor Co. plakçılık şirketi için doldurdu.
1919- Fransızlar, Kozan’ı işgal etti.
1925- İstiklal Mahkemesi üyeleri yapılan seçimlerle belirlendi.
(( Denizli Milletvekili Mazhar Müfit Bey (Kansu) mahkeme başkanlığına, Karesi Milletvekili Süreyya Bey (Özgeevren) savcılığa getirildi. Urfa Milletvekili Ali Saip (Ursavaş) ve Kırşehir Milletvekili Lütfi Müfit beyler asil üyeliğe seçildi. 13 Şubat 1925'te başlayan Şeyh Sait Ayaklanması hükümeti sert önlemler almaya yöneltti. 4 Mart'ta kabul edilen Takrir-i Sükun Kanunu yeni bir dönemin habercisiydi. Aynı gün biri Ankara'da, öteki de ayaklanma bölgesinde görev yapmak üzere iki İstiklal Mahkemesi kuruldu. Ayaklanma bölgesi için kurulan İstiklal Mahkemesi'ne verdiği idam cezalarını uygulama yetkisi de verildi. ))
1927- İstiklal Mahkemeleri'nin görevi sona erdi.
1945- Amerikan 1. Ordusu, Remagen Köprüsü’nden Ren Nehrini geçti.
1950- Milletvekilleri adaylarının sayısı bütün tahminleri aştı, yalnız Elazığ'dan 600 kişi aday oldu.
1951- İran Başbakanı General Ali Razmara radikal dinci bir militan tarafından öldürüldü.
1952- Dışişleri Bakanı Fuad Köprülü ve 222 arkadaşı, Anayasa'nın dilini yaşayan dile dönüştürmek için DP Meclis grubu adına bir önerge hazırlayarak Meclis'e sundular. Önergede, değiştirilmesi gereken kelimeler arasında suç, bakanlar kurulu, devrim, ivedilik gibi kelimeler yer alıyordu.
1954- Basın ve radyo yoluyla işlenecek suçların kapsamının genişletilmesi ve cezaların arttırılması hakkındaki kanun tasarısı Mecliste görüşüldü.
(( Tasarı gazetecilere iddialarını ispat etme hakkı tanımıyor. Muhalefetin ispat hakkının tanınmasına ilişkin önergesi TBMM'de reddedildi. Muhalefet milletvekilleri bu kanun tasarının bazı gazetelerin DP aleyhine dönmesi nedeniyle hazırlandığını ileri sürdüler. Başbakan Menderes bu iddiaları cevaplandırdı. Gayelerinin iftira ve dedikoduları önlemek olduğunu söyledi. İki gün sonra basın ve radyo yoluyla işlenecek suçlara ağır cezalar getiren bu yasa TBMM'de kabul edildi. ))
1954- Petrol işletmeciliğini yabancı sermayeye açan Petrol Yasası Meclis'te kabul edildi.
1957- Ankara sokaklarında gece sinemasından çıkan gençler Bulvar'da rock and roll yapmaya başlayınca zabıta tarafından durduruldular.
1958- Akis dergisi toplatıldı; derginin satışı sekiz saat sonra serbest bırakıldı.
1959- Yargıtay "Nalıncı Keseri" başlıklı yazı nedeniyle Ulus gazetesi başyazarı Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve yazı işleri müdürü Ülkü Erman hakkında Ankara Toplu Basın Mahkemesi'nin verdiği mahkumiyet kararını bozdu. (Ressam C)
1960- Vatan gazetesi başyazarı Ahmet Emin Yalman Pulliam davasından aldığı 15 ay16 günlük hapis cezasını çekmek üzere cezaevine girdi. Yalman 4 gün sonra hastaneye kaldırıldı.
1961- Genelkurmay Başkanı Cevdet Sunay yayımladığı mesajda şöyle dedi. "Namlularını daima temiz ve süngülerini daima parlak tutan ordumuzun her türlü engelleri yok etme azmi ile bugünkü hedefi, demokrasiyi ulusuna teslim etmektir."
1963- Anayasa Mahkemesi, iş Kanunu'ndaki grev yasağını iptal etti.
1966- Erzurum ve Muş’ta meydana gelen depremde 15 kişi öldü, 25 kişi yaralandı, 2.380 ev yıkıldı.
1969- Golda Meir İsrail'in ilk kadın başbakanı oldu.
1973- İsmail Beşikçi "komünizm propagandası"ndan 8 yıl hapse mahkum oldu.
1977- Pakistan'da seçimleri Zülfikar Ali Bhutto kazandı.
1979- Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında petrol anlaşması imzalandı.
1979- İstanbul'da Taksim Meydanı'na Sular İdaresi'nin bulunduğu yere cami yapılması için "Taksim Camii Şerifi ve Külliyesini yaptırma ve Yaşatma Derneği" kuruldu.
1979- ABD uzay aracı Voyager 1 Jüpiter ve Uranüs'ün Satürn gibi halkalara sahip olduğunu keşfetti. Voyager 1 Jüpiter'in halkalı resimlerini dünyaya yolladı.
1983- Zonguldak, Kandilli, Armutçuk'taki maden ocağında büyük bir grizu patlaması oldu.
(( Bu sırada ocakta 406 işçi bulunmaktaydı. Kazada102 işçi öldü. Savcılıkça oluşturulan bilirkişi heyeti, havalandırma sisteminin ters kurulmuş olduğunu saptadı ve işletmenin yüzde 100 suçlu olduğu sonucuna vardı. Kaza Türk madencilik tarihinin en büyük faciası olarak tarihe geçti. ))
1983- Ahmet Necdet Sezer Yargıtay üyeliğine seçildi.
1984- KKTC bayrağı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Meclisi tarafından 7 Mart 1984'te onaylandı.
(( Bugünkü hali 7 Mart 1984 tarihinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Meclisi tarafından onaylanan, beyaz fon üzerine üstte ve altta olmak üzere iki, kırmızı, boydan boya şerit ile, ortada kırmızı renkli Ay Yıldız bulunan bayrak. ))
1984- Ankara Sıkıyönetim Mahkemesi, kapatılan Milliyetçi Hareket Partisi 'nin (MHP)genel başkanı Alparslan Türkeş'in tahliyesini 23. kez reddetti.
1984- Komünizm propagandası yaptığı iddiasıyla Gölcük Sıkıyönetim Mahkemesi'nde yargılanan şair Arif Damar beraat etti.
1984- Kamuoyunda "faturalı yaşam" olarak bilinen "ücretlilere vergi iadesi" hakkındaki yasanın kapsamı bakanlar kurulu tarafından genişletildi. Fazla mesai, prim ve transfer ücretleri de yasa kapsamına alındı.
1985- İstifaların ardı arkası kesilmeyen Milliyetçi Demokrasi Partisi'nden (MDP) beklenen büyük kopma gerçekleşti. Çoğu eski parlamenter ve üçü kurucu üye olan 25 milletvekili istifa etti. MDP Genel Başkanı Turgut Sunalp'i "mecburi genel başkan" olarak niteleyen istifacılar, "Sağda barışçı, sosyal tarafı ağır basan bir partinin varlığı şarttır" dediler.
1986- "Kadınlara karşı her türlü ayrımcılığın önlenmesi" isteğini içeren 2861 imzalı dilekçe, TBMM Başkanlığı'na verildi.
1986- İstanbul Kandilli Lisesi'nde çıkan yangında, okulun yatakhanesi olarak kullanılan Adile Sultan Sarayı tümüyle yandı. Abdülaziz sarayı 1876'da kızkardeşi Adile Sultan için yaptırmıştı. 1916'da Kandilli Adile Sultan İnas Mekteb-i Sultanisi adıyla okula dönüştürülmüştü. Daha sonra Kandilli Kız Lisesi adını aldı.
1988- DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit, daha önce aldığı başkanlıktan çekilme kararını parti kurultayında gerçekleştirdi ve görevinden ayrıldı. Bülent Ecevit partisinin kongresinde yaptığı konuşmada "Uzun siyasal yaşamımda en iddialı meydan okuyuşum, DSP genel başkanlığından ayrılmamdır" dedi. Ecevit'in yerine genel başkanlığa Necdet Karababa seçildi.
1989- Cumhurbaşkanı Evren'in başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesi üniversitelerde dini inanç sebebiyle, boyun ve saçların örtü veya türbanla kapatılmasını serbest bırakan yasayı bire karşı 10 oyla iptal etti. Türban yasağına karşı çeşitli gösteriler yapıldı.
1989- İran, İngiltere ile diplomatik ilişkilerini kesti.
1990- Hürriyet gazetesi yönetim kurulu üyesi ve yazarı Çetin Emeç, İstanbul Suadiye'deki evinin önünde pusu kuran maskeli 2 kişinin silahlı saldırı sonucu öldü. Bazı gazete bürolarına telefon eden kimliği belirsiz bir kişi saldırıyı "Türk İslam Komandoları" adına üstlendiklerini belirtti. "Çetin Emeç'i cezalandırdık. İslam düşmanlarına ders olsun " dedi. 6 yıl sonra 9 Mart1996'da Emeç'i vuran İslami Hareket Örgütü sorumlusu İrfan Çağırıcı İstanbul'da yakalandı
1991- Son aylarda 9 kişinin gözaltında öldüğü açıklandı.
1992- İsrail Büyükelçiliği koruma amiri Ankara'da otomobiline konan uzaktan kumandalı bombanın patlaması sonucu öldü.
1993- İstanbul'da bir grup kadın savaşlarda kadına tecavüze ve devletin kadın bedeni üzerindeki denetimine dikkat çekmek için Beyoğlu'nda bir sokak sergisi açtı. Aynı grup, İstiklal Caddesi'nde, devletin kadın bedeni üzerindeki denetimini simgeleyen ve ilgili yasal düzenlemeleri içeren ferman biçiminde bir bildiri dağıttı.
1994- Moldova'da yapılan referandum sonucu halkın yüzde 90'ı Romanya'yla birleşmeyi reddetti.
1996- Düşünceye Özgürlük isimli ortak kitapta yer alan yazısında bölücülük yaptığı iddiasıyla yargılanan Yaşar Kemal,1 yıl 8 ay hapse mahkum edildi. Ceza 5 yıl ertelendi.
1997- İstanbul DGM, Avrasya feribotunu kaçıran 9 kişiye 8 yıl10 ay 20'şer gün hapis cezası verdi.
1997- İskenderun Cezaevi'nden sol görüşlü 28 mahkum tünel kazarak kaçtı, firarilerden 8'I yakalandı.
2000- Meksika'nın ve Latin Amerika'nın en büyük üniversitesi olan Meksika Özerk Üniversitesi'nde öğrenciler rektörlük binasını işgal ettiler. Öğrenciler harçların 2 sentten (11 bin 600TL) 69 dolara (40 Milyon TL) yükseltilmesini protesto ediyorlar.
2001- İsrail'da sağcı Likud Partisi lideri Ariel Şaron, ülke tarihinin en geniş milli birlik hükümetini kurdu. Yedi partinin yer aldığı koalisyonda 25 bakan ve 15 bakan yardımcısı bulunuyor.
2001- Arjantin'de Federal Yargıç Gabriel Cavallo, askerlere tanınan af yasalarının anayasaya aykırı ve geçersiz olduğuna hükmetti. Böylece 1976-83 arasında yaklaşık 30 bin sosyalistin işkence görmesi, kaçırılması ve öldürülmesinden sorumlu tutulan1200 askerin yargılanmasının önü açıldı.
2003- Birleşmiş Milletler (BM) silah denetçilerinin şefi Hans Blix ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Muhammed el-Baraday konseye rapor sundu. Raporda, Irak'ın elinde kitle imha silahı bulunduğuna dair hiçbir kanıt bulamadıklarını, Bağdat'ın işbirliğini hızlandırdığını ve denetimin bir kaç ay daha sürmesi gerektiğini belirtildi.
2004- Yunanistan'da seçimleri Yeni Demokrasi (ND) partisi kazandı.Son 22 yılın 19 yılında ülkeyi yönetmiş olan Panhelenik Sosyalist Hareketi (PASOK) ve lideri Yorgos Papandreu kaybetti.
2005- Britanya'da Irk Eşitliği Komisyonu ilköğretimdeki siyah öğrencilerin başarıları düşünce "ayrı sınıf" önerisi getirdi. Bazı eğitimciler öneriyi ayrımcılık diye nitedi. Öneri siyah kız öğrencileri kapsamıyor, zira onların notları beyaz erkek öğrencilerin notlarından yüksek.
2006- Şemdinli'de Umut Kitabevi'nin bombalanması ardından açılan davada Van Başsavcıvekili Ferhat Sarıkaya'nın, iddianamesi, Van 3'üncü Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. Ferhat Sarıkaya iddianamesinde Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt'a da suçlamalar getiriyor. Aynı gün, Avukat Tarcan Ülük, Van Savcısı Ferhat Sarıkaya hakkında suç duyurusunda bulundu.
7 Mart – Doğanlar
1792- John Herschel, İngiliz matematikçi, gökbilimci ve kimyager (ö. 1871)
1872- De stijl olarak bilinen sanat akımının öncülerinen Hollandalı ressam Piet Mondrian.
1875- Bolero adlı betesile ünlü İsviçre Bask kökenli Fransız besteci Joseph-Maurice Ravel.
1886- İlkel bilim ve dinlere ilişkin keşifleriyle tanınan Amerikalı antropolog Wilson Dallam Wallis.
1908- Anna Magnani, İtalyan sinema oyuncusu (ö. 1973)
1934- Adnan Binyazar, Türk yazar
1944- Jiuli Şartava, Abhazyalı siyaset adamı (ö. 1993)
7 Mart – Ölenler
322- İ.Ö. 322'de Klasik Yunan felsefesinin kurucularından Platon'un öğrencisi Aristo.
1274- İtalyan din bilgini öznelci idealizm öğretisinin önde gelen savunucularından Aquinalı Aziz Thomas.
1895- Mikhail Bakhtin, Rus filozof ve edebiyat teorisyeni (d. 1895)
1990- Gazeteciyazar Çetin Emeç, İstanbul Suadiye'deki evinin önünde pusu kuran maskeli 2 kişinin silahlı saldırı sonucu öldü.
1942- Lucy Parsons, ABD'li siyahi sendikacı (d. 1853)
1999- Sinema tarihinin nevi şahsına münhasır yönetmenlerinden Stanley Kubrick, 70 yaşında yaşama veda etti.
(( Bronx'ta orta sınıf bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Kubrick, her filminde farklı bir konuyu seçerek, onu derinlemesine ve mükemmel bir şekilde işleyerek başyapıta dönüştürmeyi başardı. Korku filmi (The Shining), savaş karşıtı film (Full Metal Jacket), tarihi film (Spartakus) , kara mizah (Dr. Strangelove), bilimkurgu (2001 Uzay Macerası) ))
2001- Karikatürist Necmi Rıza Ayça 87 yaşında İstanbul'da öldü.
-
8 MART
DÜNYA KADINLAR GÜNÜ…
1911- Dünya Kadınlar Günü ilk kez kutlandı.
(( 8 Mart 1857 tarihindeABD'nin New York kentinde 40.000 dokuma işçisi daha iyi çalışma koşulları istemiyle bir tekstil fabrikasında greve başladı. Ancak polisin işçilere saldırması ve işçilerin fabrikaya kilitlenmesi, arkasından da çıkan yangında işçilerin fabrika önünde kurulan barikatlardan kaçamaması sonucunda çoğu kadın 129işçican verdi. İşçilerin cenaze törenine 100 bini aşkın kişi katıldı.
26 - 27 Ağustos 1910 tarihinde Danimarka'nın Kopenhag kentinde 2. Enternasyonale bağlı kadınlar toplantısında (Uluslararası Sosyalist Kadınlar Konferansı) Almanya Sosyal Demokrat Partisi önderlerinden Clara Zetkin, 8 Mart 1857 tarihindeki tekstil fabrikası yangınında ölen kadın işçiler anısına 8 Mart'ın "Dünya Kadınlar Günü" olarak kutlanması önerisini getirdi ve öneri oybirliğiyle kabul edildi.
İlk yıllarda belli bir tarih saptanmamıştı ve değişen tarihlerde fakat her zaman ilkbaharda kutlanıyordu. Tarihin 8 Mart olarak saptanışı 1921'de Moskova'da gerçekleştirilen 3. Uluslararası Kadınlar Konferansı'nda gerçekleşti.
Birinci ve İkinci Dünya Savaşı yılları arasında bazı ülkelerde kutlanması yasaklanan Dünya Kadınlar Günü, 1960'lı yılların sonunda Amerika Birleşik Devletleri'nde de kutlanmaya başlanmasıyla daha güçlü bir şekilde gündeme geldi. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 16 Aralık 1977 tarihinde 8 Mart'ın "Dünya Kadınlar Günü" olarak kutlanmasını kabul etti.
Birleşmiş Milletler'in sitesinde günün tarihine ilişkin bölümde, kutlamanın New York'ta ölen işçilerin anısına yapıldığı yazılmamıştır.
Türkiye'de 8 Mart Dünya Kadınlar Günü ilk kez 1921 yılında "Kadınlar Günü" olarak kutlanmaya başlandı. 1975 yılında daha yaygın olarak kutlandı ve sokağa taşındı.
"Birleşmiş Milletler Kadınlar On Yılı" programından Türkiye'nin de etkilenmesiyle, 1975 yılında "Türkiye 1975 Kadın Yılı" kongresi yapıldı. 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi'nden sonra dört yıl süreyle herhangi bir kutlama yapılmadı. 1984'ten itibaren her yıl çeşitli kadın örgütleri tarafından "Dünya Kadınlar Günü" kutlanmaya başlandı. ))
1917- II. Nikolay'ın tahttan inmesine sebep olacak Petrograd ayaklanması başladı.
1921- İspanya başbakanı Eduardo Dato, Madrid'de parlamento binasından çıkarken Katalan militanlarca öldürüldü.
1933- I. Beş Yıllık Kalkınma Planı kabul edildi.
1942- II. Dünya Savaşı: Hollanda, Java adasında Japonlara teslim oldu.
1943- İsmet İnönü 7. TBMM'yi açtı ve yeniden cumhurbaşkanı seçildi. Şükrü Saraçoğlu hükümeti kurmakla yeniden görevlendirildi.
1944- New York Metropolitan Operası Taksim Gazinosu'nda bir konser verdi.
1951- Adnan Menderes hükümeti istifa etti. Bir gün sonra II. Menderes hükümeti kuruldu; hükümette üç yeni bakan görev alırken altı bakan yer değiştirdi.
1951- Ünlü keman virtüozu Yehudi Menuhin konser vermek için İstanbul'a geldi.
1952- ABD Philadelphia'da ilk suni kalp ameliyatı yapıldı.
1954- İstanbul Vali ve Belediye Başkanı Fahrettin Kerim Gökay bir basın açıklaması yaparak Mecidiyeköy-Yenikapı arasındaki metronun temelinin Nisan'da atılacağını söyledi.
1954- Devletin siyasal prestijine ve mali gücüne zarar getirdiğine karar verilen ya da kişilerin özel hayatına tecavüz eden yazılar yazan gazetecilere ağır cezalar öngören Basın Kanunu, TBMM'den geçti.
1955- Liselerde okutulması Milli Eğitim Bakanlığı'nca kabul edilen bir ders kitabında komünizm propagandası yapılmak istendiği iddiasıyla soruşturma başlatıldı. Astronomi adlı ders kitabında Stalin ve Lenin'in resimlerinin yer aldığı ve bu resimlerin öğrencinin dikkatini çeksin diye bir meteor resminin ortasına yerleştirildiği tespit edildi. Konunun Ankara'daki ilgili makamlara bildirildiği ve kitabın toplattırılacağı belirtildi. Yapılan ilk soruşturmada, kitabın halen matematik öğretmenliği yapan bir öğretmen tarafından yazıldığı anlaşıldı. (Ressam C)
1955-Türkiye'nin ilk kanserle savaş dispanseri açıldı.
1956- İzmir'de Demokrat Parti tarafından düzenlenen mitingde konuşan Başbakan Menderes, basını eleştiren bir konuşma yaptı. "Bu gazeteler demokrasi devriminin matbuatı olmak vasfına sahip değildir" dedi. Basını gerçekleri değiştirmek ve DP iktidarını alaşağı etmeyi düşünmekle suçladı.
1957- Siyasal Bilgiler Fakültesi eski dekanı Turhan Feyzioğlu, Türk Hukuk Kurumu'ndaki konferansında "Meşrutiyeti takip eden birkaç yıl ve Demokrat Parti iktidarının ilk yılları hariç, basın hürriyete hasret kalmıştır " dedi.
1957- Mısır, Süveyş Kanalı'nı tekrar açtı.
1962- İstanbul-Ankara-Adana seferini yapmakta olan THY Kop uçağı Toroslar'da düştü. 8 yolcu ve 3 kişilik mürettabat öldü.
1963- Suriye'de bir darbe sonucu Baascılar ve Nasırcılar iktidarı ele geçirdi.
1966-Adalet Partisi Aydın Milletvekili Reşat Özarda, Sanayi Bakanı Mehmet Turgut hakkında Meclis soruşturması istemişti. Özarda, Başbakan Demirel'in Türkiye temsilcisi olduğu Morrison firmasına, gümrüksüz ithal edilen Ereğli Demir Çelik Fabrikaları'nın mallarının ve araçlarının verildiğini iddia ediyordu. Bu soruşturma isteği üzerine 1966 yılı bugün AP Milletvekili Reşat Özarda partisinden ihraç edildi.
1971- THKO militanlarının kaçırdığı Amerikalı askerler serbest bırakıldı.
1971- Antakya'nın içme suyu kaynağına fare zehiri konulduğu yolundaki ihbar üzerine Emniyet geceyarısı kent sakinlerine "su içmemeleri" çağrısı yapıldı.
1971- Sivas'a Yıldızeli'nde TİP ilçe sekreteri öldürüldü.
1971- Balıkesir Necatibey Eğitim Enstitüsü kapatıldı.
1972- Demokratik Parti Genel Başkan Yardımcısı Yüksel Menderes Ankara'da havagazıyla intihar etti. İntihar nededi anlaşılamadı. Eski başbakanlardan Adnan Menderes'in büyük oğlu olan Yüksel Menderes Demokratik Parti kurucularından ve Aydın milletvekiliydi.
1975- İstanbul, Osmanbey'deki Dostlar Tiyatrosu'nda İlerici Kadınlar Derneği'nin (İKD) kuruluş çalışmasını yürüten kadınların girişimiyle ilk kez kamuya açık bir 8 Mart kutlaması düzenlendi. 400-500 kadının katıldığı toplantıda, Kadınlar Günü'nün anlam ve önemi üzerine konuşmalar yapıldı, şiirler okundu. Aynı yıl Ankara'da da 8 Mart kutlaması yapıldı.
1975- TRT Genel Müdürlüğü, CHP ve Demokratik Parti'nin başvurusu üzerine, bu partilere de Başbakan Demirel'le TV'de yapılan söyleşi kadar süre tanınmasını kararlaştırdı.
1978- Cumhurbaşkanı Korütürk, İsmail Cem'in TRT genel müdürlüğüne atanmasının sakıncalı bulduğunu hükümete bildirdi.
1979- Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, Türk Silahlı Kuvvetleri'ne ilişkin tartışmalar üzerine "Silahlı Kuvvetlerimizi her türlü politika dışında tutmaya büyük bir dikkat ve özen göstermek hepimizin başta gelen görevi olmalıdır" dedi.
1979- İngiliz Genelkurmay Başkanı'nın davetlisi olarak İngiltere'de bulunan Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren kendisine yöneltilen bir soru üzerine, Türk polis ve jandarmasının görev ve yetkilerini belirleyen yasal düzenlemelerin yetersiz olduğunu ve ilgililer tarafından gözden geçirilmesi gerektiğini söyledi.
1983- Ronald Reagan, SSCB'yi "Şeytan İmparatorluğu" şeklinde adlandırdı.
1984- 8 ilde olağanüstü hal uygulanması ile ilgili "Olağanüstü Hal Yönetmeliği" Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
1984- Yunanistan Türk savaş gemilerinin bir Yunan Destroyerine ateş açtığı iddiası ile Ankara'daki büyükelçisini geri çağırdı. Gelişmeler üzerine Türkiye de Atina büyükelçisine ülkeye dönme talimatı verdi.
1985- Beyrut'ta bir caminin önünde patlayan bomba, 85 kişinin ölümüne 175 kişinin yaralanmasına yol açtı.
1987- Kadın Çevresi Yayıncılığın çıkarttığı Feminist dergisi yayına başladı. Sahibi ve yazı işleri müdürlüğünü Handan Koç'un yaptığı derginin başlıca yazarları Ayşe Düzkan, Handan Koç, Minu, Defne, Filiz k., Serpil, Gül, Sabahnur, Vildan, Stella Ovadia idi. Dergi, Mart 1990'da yayın hayatına son verdi.
1988- Yeni Gündem dergisi yazı işleri müdürü 7,5 yıl hapse mahkum oldu.
1991- Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın küçük oğlu Efe Özal bir borsa şirketine ortak oldu.
1992- İstanbul Cumhuriyet Savcılığı özel TV'lerdeki müstehcen yayınları takibe aldı.
1992- Dünya Kadınlar Günü nedeniyle İstanbul ve Adana'da düzenlenen kutlama yürüyüşlerine polis müdahale etti, bazı kadınlar dövüldü, iki kadın yaralandı, 8 kadın gözaltına alındı.
1992- İstanbul Cumhuriyet Savcılığı özel TV'lerdeki "müstehcen" yayınları takibe aldı.
1996- Lefkoşa-İstanbul seferini yapan KKTC'ye ait bir yolcu uçağı kaçırıldı.
Uçak önce Sofya'ya ardından da Münih'e indirildi. Uçağı kaçıran kişinin İngiltere'deki sevgilisinin yanına gitmek isteyen Ramazan Aydın isimli bir Türk vatandaşı olduğu anlaşıldı. Uçaktaki yolcu ve mürettebatı serbest bırakan Aydın, Alman polisi tarafından tutuklandı.
1997- Vehbi Koç'un çalınan naaşı, Zincirlikuyu Mezarlığında boş bir mezarda bulundu ve çalanlar yakalandı. Koç'un naaşı, 10 Mart’ta ikinci kez toprağa verildi.
1998- Karşıyaka Müftüsü Nadir Kuru'nun, İzmir'de Dr.Tibet Kızılcan'ın cenaze namazını kıldırırken ''İsteyen hanımlar namaza gelebilir'' sözleri üzerine kadınlar, erkeklerle saf tutarak cenaze namazı kıldı.
2000- İşkenceyle suçlanan polisleri beraat ettiren, bozmaya karşı beraatte direnen, ancak bu kararı da Yargıtay tarafından bozulan Manisa Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı Mehmet Yılmaz, işkenceyi ortaya çıkaran CHP Manisa Milletvekili Sabri Ergül'e dava açtı.
2000- 30 yılı aşkın siyasi geçmişinde ilk kez Necmettin Erbakan'a karşı bayrak açıldı, Kayseri Milletvekili Abdullah Gül, Fazilet Partisi (FP) başkanlığına adaylığını ilan etti.
2002- Kıbrıs Rum Hükümeti 18-40 yaşlarındaki kadınların gönüllülük esasına göre orduda görev yapmalarını sağlayan yasa tasarısı sundu. Bazı milliyetçi Rum kadın kuruluşları kadınların da erkekler gibi 26 ay askerlik yapmalarını talep etmişti.
2002- Makedonya parlementosu, Arnavut gerillalara af getiren yasayı kabul etti. Arnavut gerillaların komutanlarından Hajrulla Misini kararı barış yönünde önemli bir adım olduğunu, artık gerillaların dağdan inip, yeniden sivil hayata geçeceklerini söyledi.
2002- F tipi cezaevlerine karşı sürdürülen ölüm orucu eyleminde, DHKP-C davasından hükümlü Yusuf Kutlu, ölüm orucunun 279.gününde yaşamını yitirdi.
2003- ABD ve Britanya'nın Irak'ın "nükleer silah planları"na dair kanıtlarının düzmece olduğu ortaya çıktı. Uluslararası Atom Enerji Kurumu (IAEA) Başkanı Muhammed el-Baraday, en gelişmiş dedektörlerle yapılan incelemelere göre, Irak'ta yasaklanmış hiç bir silah veya malzeme olmadığını belirtti.
2003- İsrail, Gazze'ye yaptığı füze saldırısıyla Hamas'ın askeri kanadı İzzettin el Kasım Tugayları'nın beyni İbrahim el-Makadma ve üç korumasını taşıyan otomobili vurdu; el-Makadma ve korumaları öldü.
2003- İstanbul-Diyarbakır seferini yapan THY'nin RC-100 tipi uçağı, Diyarbakır'a inişi sırasında düştü: 74 kişi öldü, 3 kişi yaralı kurtuldu.
2004- Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Yönetmeliğinin gizliliğini kaldıran yasanın ardından hazırlanan yeni yönetmelik de yürürlüğe girdi. MGK Genel Sekreterliği, yönetmelikte, başbakana bağlı bir kuruluş olarak tanımlandı.
2003- Recep Tayyip Erdoğan, Siirt'te yapılan yenileme seçimlerinde milletvekili seçilerek TBMM'ye girdi.
2004- Ortadoğu ülkesi Umman'da ilk kez bir kadın bakan atandı. Umman Sultanı Kabus, Rayva bin Suud El-Buseydi'yi Yüksek Eğitim Bakanlığı'na getirdi.
2005- Çeçenya'nın seçilmiş devlet başkanı ve direniş lideri Aslan Mashadov, Rus istihbarat servisi FBS tarafından özel operasyonla öldürüldü.
2005- Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta Hizbullah Partsi'nin çağrısıyla milyona yakın Suriye yanlısı yürüyüş yaptı.
2005- Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen ve Edebiyat Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr.Sadettin Güner ile oğlu Selçukhan Güner otomobillerine açılan çapraz ateş sonucu öldüler. Prof. Dr. Güner ve oğlunu öldüren İsmet Meral ile yeğeni Burak Reis bir gün sonra Engin Bayramoğlu'nu öldürdüler. Güner ve oğluna yönelik saldırının''yanlışlıkla'' yapıldığı belirlendi. Olayla ilgili dayı ve yeğen ile bir kişi 14 Ocakta tutuklandı.
2006- Papa II.Jean Paul' e yönelik suikast girişimi nedeniyle İtalya' da 24 yıl cezaevinde kaldıktan sonra 14 Haziran 2000' de Türkiye' ye iade edilen, gazeteci-yazar Abdi İpekçi'nin öldürülmesi ve ''gasp'' suçundan Kartal H Tipi Cezaevi'nde bulunan hükümlü Mehmet Ali Ağca'nın, Cezaevi Müdürlüğünün ''cezasını tamamladığı'' yönündeki yazısı üzerine Kartal Ağır Ceza Mahkemesince tahliyesine karar verildi.
2006- Endonezya'nın Açe bölgesi halkı Amerikan petrol şirketi Exxon'a ABD'de dava açma hakkını kazandı. Açe'li köylüler 2001'de Exxon'a çalışan güvenlik güçlerinin işkence, tecavüz, kötü muamele yapmasından şikayetçi olmuşlardı. Beş yıl sonra Amerikalı bir yargıç, davanın görülmesine karar verdi.
2006- Hollanda'da yerel seçimleri ana muhalefetteki İşçi Partisi (PvdA) ve Sosyalist Parti (SP) kazandı.
2009- Türkiye Süper Liginde Kayseri Kadir Has Stadı'nın açılış maçında ilk golü atan Semih tarihe geçti.
8 Mart – Doğanlar
1851- İsmail Gaspıralı, Tatar Eğitimci, yayıncı ve politikacı (ö. 1914)
1869- Fransız besteci Hector Berlioz.
1879- Otto Hahn, Alman kimyacı Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1968)
1895- En ünlü Güney Afrikalı kadın şairlerden Juana de Uruguayan Ibarbourou.
1902- Karakter rolleriyle ünlü siyah Amerikalı televizyon filmleri oyuncusu Louise Beavers.
1907- Konstantin Karamanlis, Yunan politikacı (ö. 1998)
1935- Rock şarkıcısı Elvis Presley doğdu
1944- Pepe Romero, İspanyol gitarist
1945- 20. yüzyıl sonlarında yeni izlenimici sanat akımının önde gelen kişiliklerinden biri olan Alman ressam Anselm Kiefer.
1979- Bülent Polat, Türk oyuncu
8 Mart – Ölenler
1403-Osmanlı padişahı Yıldırım Bayezid, Akşehir'de öldü.
1869- Fransız besteci Hector Berlioz.
1923- Johannes Diderik van der Waals, Hollandalı fizikçi Nobel Ödülü sahibi (d. 1837)
1930- William Howard Taft, ABD'nin 27. başkanı (d. 1857)
1944- Romancı Hüseyin Rahmi Gürpınar Heybeliada'daki evinde zatürreeden.
(( Romanlarında , Tanzimat'tan Cumhuriyet sonrasına kadar, toplumsal değişimi İstanbul'un gündelik yaşamını temel alarak işleyen Gürpınar her sınıftan, her yaştan, her cinsten kişilerin farklı davranış, düşünce ve duyuş durumlarını sergiledi. En çok gülünçlüklere, zaaflara, sosyal dengesizliklere dikkat çekti. "İnsanların kabahatlerini, günahlarını kendilerine açık olarak göstermeli ki, onları tekrardan kaçınsınlar" diyen yazar kendini, "kafasına doldurduğu felsefeyi etrafına saçan mürebbi" olarak gördü. Sade dili, canlı anlatımıyla herkesin kolayca okuyup anlayabileceği romanlar yazdı. Hüseyin Rahmi Gürpınar, roman, öykü, oyun türünde 54 yapıt verdi: İffet, Mürebbiye, Şıpsevdi, Cadı, Ben Deli miyim?, Utanmaz adam. ))
1948- Ordinaryüs Profesör Hulusi Behçet İstanbul'da.
(( (Kendi bulduğu hastalığa adı verilerek dünya tıp literatürüne geçen, deri ve zührevi hastalıkları uzmanı) Göz bozuklukları, ağızda yinelenen yaralar ve cinsiyet organları çevrelerinde yaralardan oluşan hastalığın kendine özgü bir virüsten kaynaklandığını saptayan Dr. Hulusi Behçet'in bu buluşu, 1947 yılında Cenevre'de toplanan Uluslararası Tıp Kongresi'nde hastalığa "Morbus Behçet" yada "Behçet Sendromu" adı verilerek tıp tarhine geçti. ))
1959- Cumhuriyet dönemi hikayecilerinden Bekir Sıtkı Kunt.
(( Yazarlık hayatına gazetecilik ile başlayan Bekir Sıtkı Kunt, yalnız hikaye türünde eser verdi. Gözleme ve gerçeğe bağlı hikayelerinde köy ve kasaba kişilerini, İstanbul'un kendi halinde, sıradan insanlarını yazdı. Sanat iddialarından uzak, özentisiz bir dil kullandı. Bekir Sıtkı'dan bize beş hikaye kitabı kaldı ))
1977- Hikayeci Fikret Ürgüp İstanbul'da.
(( İstanbul Tıp Fakültesi mezunu Dr. Ürgüp, çağımız insanının yalnızlıklarını, değerlere karşı yabancılaşmasını sigeleyen, mecazlı, alegorili ve özgün hikayeler yazdı. Hikayelerini Van, Kısa Lodos Hikayeleri adı altında iki kitapta topladı. Günlükleri Dosdoğru Günlük adıyla kitaplaştı. ))
1980- Türkiye'nin önde gelen felsefecilerinden Nusret Hızır İstanbul'da.
(( Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Basın Yayın Yüksek Okulu, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi'nde felsefe ve mantık dersleri verdi. Ölümünden sonra derlenen yazıları "Bilimin Işığında Felsefe" ve "Geride Kalanlar" adıyla basıldı. ))
2005- Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi'nin eski dekanlarından Prof. Dr. Erol Mutlu, 56 yaşında Ankara'da öldü.
2005- Aslan Mashadov, Çeçen lider (d. 1951)
-
9 MART
1621- İstanköylü Çelebi (Güzelce) Ali Paşa sadrazamlıktan alınarak yerine Ohrili Hüseyin Paşa atandı.
1764- Padişah III. Mustafa tarafından yaptırılan Laleli Camii ibadete açıldı.
1788- NGC 2841 çubuksuz sarmal gökadası bulundu.
1796- Napolyon Bonapart ile Josephine evlendi.
1814- Napolyon Ordularının sürekli yenilgiye uğrayıp geri çekildikleri bir dönemde Viyana Kongresi toplandı.
1918- Çayeli ve Çat I. Dünya Savaşı'nda Rus işgalinden kurtuldu.
1923- Sovyet lideri Lenin geçirdiği felç sonucu konuşma yeteneğini kaybetti.
( Lenin'in sağlığı, devrim ve savaşın getirdiği gerginlik sonucu oldukça zarar görmüş, suikast girişiminde aldığı yaralar sağlık durumunu daha da kötüye götürmüştü. Kurşun hâlâ boynunda idi ve omuriliğe yakın durduğu için, o günün tıp tekniğiyle çıkarılması mümkün değildi. 1922 Mayıs’ında ilk defa felç geçirerek sağ tarafı kısmen felçli kalan Lenin’in hükümetteki rolü giderek azaldı. Aynı yılın Aralık ayında geçirdiği ikinci felçten sonra aktif politikadan çekildi. 1923 Mart’ında geçirdiği üçüncü felcin sonrasında konuşma yeteneğini de yitirerek ölene kadar yatağa bağlı kaldı. )
1929- İstanbul'da "Matbaacılık Mektebi" açıldı.
1930-Atatürk, Antalya Müzesi'ni gezdikten sonra, Aspendos'ta incelemelerde bulundu.
1935- Hitler yeni bir hava kuvvetleri oluşturacağını ilan etti.
1943- Şükrü Saraçoğlu'nun başbakanlığındaki 13. TBMM hükümeti istifa etti ve gene Şükrü Saraçoğlu başbakanlığında 14. TBMM hükümeti kuruldu.
1945- Filistin'den gelen 36 bin diş fırçası piyasaya sürüldü. (Ressam C)
1952- Amerika Birleşik Devletleri'ni Türk modası sardı. Amerikan moda dergileri, İstanbul Sarısı, Türk Kırmızısı, Helva Beji, Fes Rengi gibi renklerden geçilmez oldu. Bir firma, Harem adı altında kozmetikler piyasaya sürdü.
1954- Yayın yoluyla suç işleyenlere ağır cezalar getiren yasa Meclisten çıktı.
1954- Gazeteciler Cemiyeti ve Gazeteciler Sendikası, Mecliste yaptığı bir konuşmada yazı işleri müdürleri için "baldırı çıplak" tabirini kullanan DP İzmir Milletvekili Halil Özyörük'ü Meclise ve DP Genel Başkanlığı'na çektikleri bir telgrafla protesto ettiler.
1955- Erzurum 9. Kolordu Komutanlığı 2 Numaralı Askeri Mahkemesi'nce idama mahkum edilen Sovyet casusları İvan Adamidi ve Nikola Antonov asıldı.
1956- Kıbrıs Rum toplumunun lideri Başpiskopos Makarios, İngiltere tarafından sürgüne gönderildi.
( Yapılan açıklamada Başpiskopos Makarios'un "barış koşullarına dönmenin önünde en büyük engel" olduğu ve terörizmi desteklediği için adadan uzaklaştırıldığı belirtildi. Ayrıca Makarios'un eski bir Yunan subayı olan Albay Grivas'ı, EOKA örgütünü kurmak için teşvik ettiği ileri sürüldü. Sürgün haberinin duyulmasından sonra EOKA, Kıbrıs'ta yaygın bombalama eylemlerine girişti. )
1956- Ali Sami Yen Stadı Galatasaray Spor Kulübü'ne devredildi.
1957- Türkiye'nin ordusunun ilk kadın doktor subayı Sema Aran teğmen rütbesiyle göreve başladı.
1959- Kıbrıs'ı Yunanistan'a bağlamak amacıyla kurulmuş EOKA İngiltere'nin önerisini kabul etti; Grivas çekildi.
1961-Cemal Gürsel, Alman gazetecilerin, "Parlamento teklif ederse cumhurbaşkanlığını kabul edecek misiniz?" sorusuna, "Parlamento değil, millet teklif ederse hizmete hazırım" dedi.
1965- Zonguldak Kömür İşletmeleri direnişinde Satılmış Tepe ve Mehmet Çandar adlı işçiler öldürüldü. ( Zonguldak Kozlu'daki Ereğli Kömür İşletmesi'nde çalışan maden işçileri, Türk-İş ve hükümetin kanunsuz saymasına rağmen greve gittiler. Grevci maden işçileri çalışmak isteyen işçilerin yeraltına inmesini engellediler. Hükümet gelişmeler üzerine Kozlu'ya bir tümen asker gönderdi. Kozlu'da işçilerin direnişi çatışmaya dönüştü; açılan ateş sonucunda iki işçi öldü,15 jandarma yaralandı,14 kişi gözaltına alında. Olayların radyodan verilmesi hükümet kararıyla durduruldu.13 Mart günü olaylar yatıştı, işçiler işbaşı yaptı. )
1967- Gölcük Tersanesi'nde "Berk" adlı refakat firkateyninin yapımına başlandı.Türkiye'nin kendi olanaklarını kullanarak yaptığı ilk firkateynin yapımı1971 yılında tamamlandı.
1971- Başsavcılık Milli Nizam Partisi'nin (MNP) kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu.
1971- 19 Adalet Partili Demirel'in çekilmesi için bir muhtıra hazırladı.
1971- Güvenlik kuvvetlerinin denetimi altındaki ODTÜ'de Mütevelli Heyeti'nin Akademik Konseyi feshetmesi üzerine Rektör Erdal İnönü görevinden istifa etti. Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç'ın başkanlığında toplanan Yüksek Komuta Konseyi Toplantısında "Olayları önlemede hükümetin yetersiz kaldığı" ifade edildi ve Başbakanın istifası istendi.
1974- İşverenlerin SSK'ya 1,5 milyar lira borcu olduğu açıklandı.
1978- Nurettin Ersin Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na atandı.
1979- 7 kişiyi öldürmekten sanık sağ eylemci Veli Can Oduncu 16 yıla mahkum oldu.
1983- Türkiye'nin Belgrat Büyükelçisi Galip Balkar, iki saldırgan tarafından yaralandı. Büyükelçi iki gün sonra öldü. Saldırıyı Ermeni Soykırımının Adalet Komandoları ve Asala örgütü üstlendi. Yakalanan iki Ermeni iki yıl sonra tarihinde Yugoslavya'da 20'şer yıl hapse mahkum edildi.
1983- Görevini kötüye kullanmaktan Yüce Divanda yargılanmakta olan eski Bayındırlık Bakanı Selahattin Kılıç beraat etti.
1984- Turgut Özal Türk Ceza Kanunu'nda siyasi suç olmadığını söyledi.
1986- Muzır Neşriyat Yasası'na ilişkin suçlamaları yanıtlayan Başbakan Turgut Özal, "Bu yasaya muzır diyen muzırdır" dedi.
1991- Basın işkolunda kriz.
( Asil Nadir hakkında İngiltere'de açılan soruşturma nedeniyle Kıbrıslı işadamının sahip olduğu Günaydın gazetesinde 350'den fazla kişinin işine son verildi. Güneş gazetesinde188 kadrolu 350 kadrosuz çalışanın gazeteyle ilişkisi kesildi. Gelişim yayınları 400 çalışan sayısını 300'e indirdi. Tercüman gazetesi de çalışanların maaşlarını, ikramiyelerini ödeyemedi. )
1992- Türk savaş uçakları Kuzey Irak'taki iki PKK kampını bombaladı.
1995- TBMM Malvarlığını Araştırma Komisyonunun Almanya'da bulduğu belgeler, Refah Parti'li Süleyman Mercümek'in Türkiye'de yönettiği paranın toplam 17 milyon mark olduğunu ve bu paraların akıbetinin bilinmediğini ortaya koydu.
1996- 1990'da öldürülen gazeteci Çetin Emeç'i vuran İslami Hareket Örgütünün ameliyat timi sorumlusu İrfan Çağırıcı İstanbul'da yakalandı.
2000- Güney Kore'de saatlerce bilgisayarın önünden kalkmayan 37 yaşındaki Kim Kwang-Su, aşırı yorgunluk ve stresten öldü.
2003- Siirt'te yenilenen milletvekili seçiminde Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) oyların yüzde 85'ini aldı. Seçilen üç milletvekilinden biri Recep Tayyip Erdoğan. DEHAP'ın boykotu nedeniyle katılım yüzde 62 oranında kaldı.
2003- İnterpol, Peru'nun eski Devlet Başkanı Alberto Fujimori için uluslararası tutuklama emri çıkardı. Fujimori, 1990'larda 25 kişinin ölümüyle bağlantılı olmakla suçlanıyor.
2004- İstanbul'da bir lokantaya yapılan bombalı saldırı sonucunda beş kişi yaralandı.
2004- Irak'ta Amerikalılar tarafından gözaltına alınan Filistinli gerilla lideri Ebu Abbas hücresinde öldü bulundu. Ebu Abbas 1985'te İtalyan Achille Lauro yolcu gemisinin kaçırılmasını planlamıştı.
2004- Çeçenya'nın eski Savunma Bakanı Magomed Kambiyev, Rus yanlısı Çeçen güçlere teslim oldu.
2004- Fransa'da 2 binden fazla bilim insanı hükümetinin bilime yeterince ödenek ayırmaması nedeniyle istifa ettiklerini açıkladı.
2005- BM Genel Kurulu, insan kopyalanmasına karşı çıkan deklarasyon oyçokluğuyla kabul etti. Deklarasyon, bilimsel çalışmalarda insan yaşamını yeterince koruyacak önlemlerin alınması ve insanlık onuruna aykırı genetik tetkiklerin yasaklanmasını öngörüyor.
2006- Bilim insanları Güneş'tekinden daha yüksek bir sıcaklığı elde ettiklerini açıkladılar. Güneş'in sıcaklığı 15 milyon Kelvin iken, bilim insanları 2 milyar Kelvin'e ulaştılar.
2006- Şiilerin kontrolündeki Irak devlet televizyonu Irakiya'nın editörü Emced Hamid öldürüldü.
9 Mart – Doğanlar
1454- Amerigo Vespucci, İtalyan tüccar ve haritacı
1749- Fransız devriminin başlarında Ulusal Meclisin en göze çarpıcı kişilerinden biri olan hatip ve siyasetçi Kont Mirabeau Kontu Honoré-Gabriel Riqueti.
1753- 1793'de Vendée bölgesindeki karşı devrimci ayaklanmaları bastıran Fransız general Jean-Baptiste Kléber.
1763- Sanayi Devrimi'nin İngiltere kırlarına yansıyan olumsuzluklarını dile getiren yazılarıyla bilinen İngiliz gazeteci William Cobbett.
1814- Taras Grigoroviç Şevçenko, Ukraynalı şair ve ressam (ö. 1861)
1839- Modest Petroviç Mussorgsky, Rus besteci
1890- Viçeslav Molotov, Rus siyasetçi
1918-Mike Hammer'ın yaratıcısı, Amerikalı popüler detektif romanı yazarı Mickey Spillane.
1920- Cengiz Dağcı, Tatar roman yazarı
1934- 1961'de uzaya çıkan ilk insan Sovyet kozmonot Yuriy Alekseyeviç Gagarin.
1943- Bobby Fischer, ABD'li satranç şampiyonu
1964- Juliette Binoche, Fransız oyuncu
9 Mart – Ölenler
1883- Arnold Toynbee, İngiliz ekonomi tarihçisi
1895- Leopold von Sacher-Masoch, Avusturyalı yazar
1952- Marksist militan ve yazar Aleksandra Kollontay.
( Sovyetler Birliği'nde kadınların siyasal mücadeleye katılmaları, örgütlenmeleri için mücadele verdiği mücadelelerle bilinen Kollontay, "kadınların yazgısı beni tüm yaşamım boyunca ilgilendirdi ve beni sosyalizme çeken de bu ilgi oldu zaten" demişti. Kollontay'ın feminizm ile gerilimli bir ilişkisi olmuştu. Dönemin feministlerine karşı dışlayıcı olmuş ve kadınların örgütlenmesi meselesini işçi kadınların örgütlenmesine indirgemişti. Dünyanın ilk kadın büyükelçisi de olan Kollontay. 1922-1945 arasında Sovyetler Birliği'ni Norveç, Meksika ve İsveç'te temsil etmişti. )
1967- Gazeteci ve yazar Vala Nureddin (Va-Nu),
( 66 yaşında İstanbul'da, Nurettin, Kurtuluş Savaşı yıllarında Bolu'da öğretmenlik yaparken arkadaşı Nazım Hikmet'le birlikte Sovyetler Birliği'ne gitmiş ve Moskova'da Doğu Üniversitesini bitirmişti. Türkiye'ye döndükten sonra gazetecilik yaptı, takma adlarla hikayeler, romanlar, radyo oyunları yazdı. Arkadaşı Nazım Hikmet'le ilgili anılarını "Bu Dünyadan Nazım Geçti" adıyla yayımladı. )
1989- Robert Mapplethorpe, ABD'li fotoğraf sanatçısı (d. 1946)
1992- Menahem Begin, İsrailli politikacı,Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1913)
1994- Charles Bukowski, ABD'li yazar ve şair
1997- Elle dergisinin yazı işleri müdürü Jean- Dominique Bauby.
( 1995'te geçirdiği beyin kanaması sonucunda tüm vücudu, başından ayak parmağının ucuna kadar felç olana Bauby'nin yalnızca beyni ve göz kapakları çalışıyordu. Jean Dominique Bauby, göz kapaklarını kullanarak kitap yazdı. Kitabın yazılış öyküsü sabrın ve dayanışmanın öyküsüydü. Bauby'nin yakın arkadaşı Claude Mendibil, bir yıl boyunca her gün hastaneye gelerek ona alfabeyi sesli olarak okudu. Bauby gerekli olan harfi gözünü kırparak belli ediyordu, böylece harf harf kelimeleri dikte ettirerek kitabı yazdı. )
2001- Türkiye balesinin kurucusu Ninette de Valois 103 yaşında.
( İrlanda asıllı Madam Ninett 1948'de Türkiye'ye davet edildi, ilk bale okulunu İstanbul Yeşilköy'de açtı. Okul 1950'de Ankara Devlet Konservatuarına bağlandı. )
-
10 MART
1779- Aynalıkavak Tenkihnamesi.
1876- Graham Bell ile yardımcısı Watson, ilk telefon görüşmesini yaptılar.
1879-İstanbul yapı işçileri greve çıktı.
1910- Hollywood'da çekilen ilk film olan In Old California gösterime girdi.
1919- Çin'de kölelik kaldırıldı.
1919- Ahmed Tevfik Paşa hükümeti düştü yerine Damat Ferit Paşa hükümeti kuruldu
1920- Yunanistan başbakanı Venizelos'un da katıldığı toplantıda, İstanbul'un resmi işgaline ve Kuvayı Milliye öncülerinin tutuklanmasına karar verildi.
1920- Çerkez kadınları bilgilendirmek için Çerkez İttihat ve Teavün Cemiyeti kuruldu. Dernek, Diyane isimli bir de dergi yayınladı.
1931- İstanbul'da yayımlanan Bıldırcın, Piliç ve Çapkın Kız mecmuaları hakkında müstehcen yayın davası açıldı.
1938- Ankara radyosunda radyofonik konserlere Bizet'in Carmen operasıyla başlandı.
1942- Peyami Sefa yeni kelimelerin fabrika tarzında üretilmesini eleştirdi.
1947- Dört büyükler Almanya'nın geleceğini tartışmak için Moskova'da toplandı.
1949- Kurucuları arasında Sadri Maksudi Arsal, Halil Nimetullah Öztürk ve Tahir Nejat Gercan gibi adların yer aldığı Türk Dilini Geliştirme Derneği kuruldu. (Ressam C)
1949- Filistin'e kaçmak isteyen 70 Musevi genç gümrük memurlarınca yakalandı. Gümrük memurlarına rüşvet teklif eden gençlerin büyük bölümünün askerliğini yapmadığı anlaşıldı.
1952- Küba'da General Fulgencio Batista, Devlet Başkanı Carlos Socarras'ı devirerek yerini aldı.
1953- Yedek subayların kıta hizmeti 1 yıla çıkarıldı, 6 aylık okul süresinde değişiklik olmadı.
1955-Ankara Radyosu'nda yayımlanan "Daldan Dala" programındaki bir monologda milletvekillerinin küçük düşürüldüğü yolundaki iddialara cevap veren Devlet Bakanı Mükerrem Sarol, bu monologu yayından önce kendisinin kontrol ettiğini ve programın kaldırılmasını gerektirecek bir husus olmadığını açıkladı. Erdoğan Çaplı'nın hazırladığı programa devam kararı verildi. Monologda, bir milletvekili adayı halka hitap ederken kendi için bir şey istemediğini, tek isteğinin ölünceye kadar milletvekili kalarak millete hizmet olduğunu alaylı bir dille açıklıyordu.
1956- Başpiskopos Makarios'un, 9 Mart günü sınır dışı edilmesinden sonra Kıbrıs'ta ayaklanmalar başladı.
1961- 27 Mayıs askeri darbesinden sonra, eski iktidar mensuplarını yargılamak üzere Yassıada duruşmaları Ekim1960 tarihinde başlandı. 592 sanık hakkında19 ayrı dava açıldı. Bu davalardan Çanakkale davası 1961'de karara bağlandı. Adnan Menderes ve üç eski bakan iki muhalif milletvekilinin seyahat özgürlüğünü engellemek suçuyla yargılandılar ve mahkum oldular.
1965- Zonguldak'ta1500 maden işçisi greve başladı.
1969- Anadolu Ajansı çalışanları greve çıktı.
1969- ABD'li siyah lider Martin Luther King'in katili James Earl Ray, 99 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı.
1972- Türkiye Büyük Millet Meclisi, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkındaki idam kararlarını, 53 red, altı çekimser, 238 kabul oyuyla onayladı.
1973-İstanbul, Ankara, İzmir ve Adana sıkıyönetim komutanlıkları bir bildiri yayımlayarak, cumhurbaşkanlığı seçimlerinin selametle sonuçlanması için, Millet Meclisine baskı yapabilecek veya Türk Silahlı Kuvvetleri'ni rencide edebilecek her türlü bildiri, beyanat, yazı ve haberin yayınlanması yasaklandı.
1974- Cumhuriyet'in 50. yılını Kutlama Komitesi tarafından İstanbul'un Karaköy Meydanı'na dikilen Gürdal Duyar'ın "Güzel İstanbul" adlı çıplak kadın heykeli, "müstehcen" olduğu gerekçesiyle bazı kesimlerin, özellikle de hükümetin Milli Selamet Partisi kanadının tepki göstermesine yol açtı.
1976- CHP Parti Meclisi bir bildiri yayınlayarak "Kamu İktisadi Teşebbüsü hisselerinin satışı ihanet olur" açıklamasını yaptı. Bildiride şöyle denildi. "Cephe hükümeti şimdi de KİT'lerin yüzde 49 hissesini satmak istiyor. İktidar aslında halkın malı olan fabrikaları zenginlere devretmek istemektedir. Bu hareketi halkımıza yapılmış bir ihanet saymaktayız."
1978- Başbakan Bülent Ecevit ile Yunanistan Başbakanı Konstantin Karamanlis, İsviçre'nin Montreux kentinde bir araya gelerek iki ülke arasındaki ilişkiler hakkında görüştüler.
1982- Bülent Ecevit'in pasaport isteği, CHP hakkında savcılık soruşturması yürütüldüğü gerekçesiyle reddedildi.
1986- Sanıkların aynalı odalarda sorgulanması ve ifadelerinin video bantlara kaydedilmesi uygulaması başladı.
1986- 17 Mayıs1982'den beri devam eden Barış Derneği davasının tutuklu 6 sanığı tahliye edildi. Davada tutuklu sanık kalmadı.
1987- ABD Kongresi'nin Ermeni Tasarısını kabul etmesi durumunda, Cumhurbaşkanı Evren'in mayıs ayındaki ABD gezisini iptal edeceği Washington'a iletildi.
1988- Çalışanlardan yüzde 2, işverenlerden yüzde 3 kesinti yapılarak bir fonda toplanmasını öngören zorunlu tasarruf yasası çıktı.
1989- Türk Resim Sanatı'nda Figüratif Gelişme Sergisi İstanbul'da açıldı.
(( Sergide Türk resim sanatının ilk evrelerinden bugüne figür, manzara ve ölü doğa temalı resimler yer aldı. Osman Hamdi Bey, Hoca Ali Rıza gibi sanatçıların yanında Ömer Uluç, Komet, Cihat Burak, Mehmet Güleryüz gibi günümüz sanatçılarının yapıtlarına yer verildi. ))
1989- Avrupa Kulüpler Kupası'nda finale yükselen ilk Türk basketbol takımı Efes Pilsen, Yunanistan'ın Aris takımına yenilerek ikinci oldu.
1994- Avrupa Parlamentosu, Türkiye'ye Kürtler'e özerklik tanınması için çağrı yaptı.
1995- Kalipso Kralı Metin Ersoy'un kızı yüzünden başladığı öne sürülen bir kavga Fenerbahçe Lisesi'nde satırlı, bıçaklı bir baskınla sürdü. Okula baskını engellemeye çalışan öğrencilerden İlimdar Kalkan öldü.
1997- "Buffy The Vampire Slayer" TV dizisinin ilk bölümü 10 Mart 1997'de yayınlandı.
(( Buffy the Vampire Slayer, (Türkçe adı: Vampir avcısı Buffy) ABD yapımı bir televizyon dizisidir. 1997 yılında gösterime giren dizi 7 sezon sürmüştür. Buffy Anne Summers'ın 16 yaşında, vampir avcısı olduğunu öğrenmesiyle etrafında gelişen olayları konu alır. Onu diğer avcılardan ayıran en önemli özelliği yakın arkadaşlarının yardımlarıdır. Dizi, 7 sezon sürmüş, bu süre içerisinde, Angel ve The Watcher adlarında iki yeni dizi daha doğmuştur. Buffy'nin en yakın arkadaşları ve gözetmeninden oluşan grubu, kendilerine Scooby Gang ya da Scoobies derler. ))
1998- Akit gazetesi yazarı Yaşar Kaplan tutuklanarak Mamak Cezaevine konuldu.
1998-Türkiye Gazeteciler Federasyonu kuruldu.
2000- Diyarbakır Bir Numaralı Devlet Güvenlik Mahkemesi, kapatılan RP'nin Genel Başkanı Necmettin Erbakan'ı, halkı ırk ve din farklılığı gözeterek, kin ve düşmanlığa açıkça tahrik ettiği gerekçesiyle bir yıl hapisle cezalandırdı.
2004- Yargıtay Birinci Ceza Dairesi, yedi TİP'li öğrenciyi öldürdüğü için yedi kez idam cezasına çarptırılan Haluk Kırcı'nın cezasının, 48 ayı hücrede olmak üzere müebbet ağır hapis cezasına dönüştürülmesine ilişkin kararı onadı.
2004- Konstantínos Alexandrou Karamanlis Yunanistan başbakanı oldu.
2005- Gary Kasparov satranç turnuvalarına katılmayacağını açıkladı.
2007- Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral İlker Başbuğ, Diyarbakır Asker Hastanesindeki askerleri ziyareti sırasında, Irak'ın kuzeyinde, büyük çoğunluğu Türkiye sınırına yakın bölgelerde olmak üzere 3500-3800 dolayında teröristin bulunduğunu söyledi.
10 Mart – Doğanlar
1628- Marcello Malpighi, İtalyan biyolog (ö. 1694)
1850-ABD'de siyah kadınların örgütlenmesine öncülük eden eğitimci Brown, Hallie Quinn
1873- Yapıtları Fyodor Dostoyevskiy ile karşılaştırılan Alman yazar Jakob Wassermann.
1903- 1873. Caz tarihinin en özgün beyaz trompetçilerinden Amerikalı müzisyen Bix Beiderbecke.
1920- Boris Vian, Fransız yazar ve müzisyen
1930- Galip Erdem, Türk gazeteci (ö. 1997)
1957- Usame bin Ladin, Arap, El Kaide islami örgütünün kurucusu
1958- Sharon Stone, ABD'li sinema oyuncusu
10 Mart – Ölenler
1861- Taras Grigoroviç Şevçenko, Ukraynalı şair ve ressam (d. 1914)
1938- Mehmet Şükrü Koç, Türk politikacı (d. 1887)
1963- Maarif Kitaphanesi ve Matbaası sahibi ve Saatli Maarif Takvimlerinin kurucusu Naci Kasım.
1985- Sovyetler Birliği lideri Konstantin Çernenko.
1989- Baterist Salim Ağırbaş.
1993- Gazeteci yazar Emil Galip Sandalcı İstanbul'da.
1994- Amerikalı yazar Charles Bukowski.
(( Yapıtlarının edebiyat dergilerinde yayınlanmaya değer bulunmaması üzerine on yıl kadar yazmaya küsen Bukowski, bir alkol koması sonrası öldü diye hastaneye yatırılmış, hastane çıkışı bir daktilo satın alarak ABD'nde 'underworld' denilen düşkünlerin dünyasını bütün pisliği ve bayağıyıyla yansıtan yapıtlar vermiştir. ))
1999- Şair Salah Birsel İstanbul'da.
(( İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe bölümünü bitirdi. Türk Dil Kurumu yönetim kurulu üyeliği yaptı. İlk şiiri1937 yılında Gündüz dergisinde çıkmıştı. Kendine bağımsız bir şiir yapısı kurdu. Şiirlerini Dünya İşleri, Hacivatın Karısı, Kikirikname, Haydar Haydar, Yaşama Sevinci, Rumba da Rumba, Sevdim Seni Ey İnsan kitaplarında yayımladı. ))
2003- Erman Filmin kurucusu Hürrem Erman 90 yaşında öldü.
-
11 MART
1924- Abdülmecit, İsviçre'de ajans temsilcilerine yazılı bir demeç verdi; " TBMM'nin Hilafet'i ilga kararı yersiz ve yolsuzdur."
1938- Avusturya Şansölyesi Schuschnigg istifa etti; yerine gelen Nazi yanlısı Seyss-Inquart'ın daveti üzerine Alman birlikleri Avusturya'ya girdi.
1941- İngiltere'nin Sofya Elçisi Rendell'a, İstanbul'da, Pera Palas Oteli'nde suikast girişiminde bulunuldu. Olayda 4 kişi öldü, Rendell kurtuldu.
1947- Türkiye Uluslararası İskan ve Kalkınma Bankası ve Uluslararası Para Fonu Teşkilatı'na (IMF=International Monetary Fund) katıldı.
1949- İsrail ve Ürdün Rodos'ta ateşkes antlaşması imzaladı.
1956- İstanbul'a uskumru akını; Balıkhaneye 250 ton uskumru geldi.
1958- Türkiye "Mısır, Suriye ve Yemen" devletlerinin oluşturduğu Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni tanıdı.
1959- Vatan gazetesinden iktibas ettiği bir yazıdan dolayı, Ankara Toplu Basın Mahkemesi'nde yargılanmakta olan Ulus gazetesi Yazı işleri müdürü Ülkü Arman 1 yıl 4 ay hapse, 4 bin lira ağır para cezasına mahkum edildi. Ayrıca Ulus gazetesi 1 ay süreyle kapatıldı.
1962- İstanbul İşçi Sendikaları Birliği feshedildi. Bundan sora birliğin görevlerini Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu yerine getirecek. (Ressam C)
1962- Danıştay Anrara'daki 12 bin gecekondunun yıkılmasını onayladı.
1965- İstanbul Şehir Tiyatroları'nda "edebi heyet" kurulması kararına sanatçılar tepki gösterdi.
1969- Başbakan Süleyman Demirel bir açıklama yaparak, Genelkurmay Başkanı Cemal Tural'ın görevinden alınarak Yüksek Askeri Şura üyeliğine atandığını, yerine de Kara Kuvvetleri Komutanı Memduh Tağmaç'ın getirildiğini söyledi. Bir gün sonra Cemal Tural ile Memduh Tağmaç arasında devir teslim töreni yapıldı.
1970- Saddam Hüseyin ve Mustafa Barzani arasında yapılan anlaşma üzerine Irak Kürdistan Özerk Bölgesi kuruldu.
1972- "Anarşistler"e yardım ettikleri ileri sürülen 57 subayla 11 astsubay ordudan atıldı.
1976- Nixon Şili'deki seçimler sırasında Allende'nin seçilmesini önlemek için CIA'ya emir verdiğini itiraf etti. İki kez seçimle işbaşına gelen sosyalist Allende, ABD destekli bir darbeyle katledildi.
1981- Mehmet Ali Ağca'nın İran'a kaçmasına yardımcı olduğu ileri sürülen ülkücü Timur Selçuk Erzurum'da yakalandı.
1982- Kapatılan CHP'nin eski Genel Başkanı Bülent Ecevit'in Nevşehir Emniyet Müdürü'ne, "Sen nasıl müdürsün?" diyerek hakaret ettiği iddiasıyla ifadesi alındı.
1983- THKP-C Kurtuluş davasına İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı 2 No'lu Askeri Mahkemesi'nde başlandı.
1983- İki Ermeni teröristin silahlı saldırısında yaralanan Türkiye'nin Belgrad Büyükelçisi Galip Balkar, yaşamını yitirdi.
1985- Mihail Gorbaçov Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreterliğine getirildi.
1988- Türk-İş üyesi işçiler hükümeti, işverenleri ve pahalılığı protesto etmek için ülke çapında yemek boykotu yaptı.
1988- Montajının tamamı Türkiye'de yapılan ilk F-16, Hava Kuvvetleri'ne teslim edildi.
1990- Litvanya tek taraflı olarak Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan etti.
1991- Kürdistan Yurtseverler Birliği Başkanı Celal Talabani, gizlice geldiği Ankara'da Cumhurbaşkanı Turgut Özal'la çeşitli görüşmeler yaptı.
1993- Türkiye'nin Hamburg Din Ataşesi Ali Mangaoğlu, Alman Polisi tarafından vurularak öldürüldü.
1994- Sosyolog yazar İsmail Beşikçi, Mahkemelerin Açtığı Yol kitabında bölücülük propagandası yaptığı iddiasıyla İstanbul DGM tarafından 2 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
1994- Sosyolog, yazar İsmail Beşikçi, Mahkemelerin Açtığı Yol kitabında bölücülük propagandası yaptığı iddiasıyla İstanbul DGM tarafından 2 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
1995- Pişmanlık yasasından yararlananların sayısının 1955 olduğu açıklandı.
1996- Demokrasi ve Barış Partisi (DBP) kuruldu.
1997- Hakkında gıyabi tutuklama kararı bulunan Emniyet Özel Harekat Dairesi eski Başkan Vekili İbrahim Şahin teslim oldu ve cezaevine kondu.
1997- Amasya'da el yazması Kuran çalınması olayıyla ilgili yargılanan Ayşegül Tecimer, gıyabında 4,5 yıla mahkum oldu. Tecimer'in ABD'ye kaçtığı öğrenildi.
1997- Taksi şoförlerinin öldürülme olaylarının artması üzerine İstanbul taksicileri konvoy oluşturarak protesto gösterisi yaptı.
1999- Star Gazetesi yayın hayatına başladı.
2000-Rusya'da vergi kaçahçılığını önlemek için her vatandaşa vergi numarası uygulamasını Ortodoks Kilisesi, "Tanrı karşıtı bir davranış" olarak ilan etti.
2000- Petenders müzik grubunun solisti Chrissie Hynde, New York'taki GAP mağazasını basarak vitrindeki deri ve süet kıyafetleri parçaladığı için tutuklandı. Chrisse Hynde hayvan hakları savunucusu PETA'nın üyesi.
2000- Şili'de Salvador Allende'den sonraki ilk sosyalist devlet başkanı Ricardo Lagos göreve başladı.
2000- Rusya'da vergi kaçahçılığını önlemek için her vatandaşa vergi numarası uygulamasını Ortodoks Kilisesi, "Tanrı karşıtı bir davranış" olarak ilan etti.
2002- Suudi Arabistan'da din polisi, Mekke'deki bir okulda çıkan yangından kurtulmaya çalışan 15 genç kızı, giysilerinin dini kurallara uygun olmadığı gerekçesiyle geri çevirdi, diri diri yanmalarına neden oldu.
2003- Dünyanın en yaşlı kadını sanılan Brezilyalı Maria Etelvina Dos Santos 124 yaşında öldü. Santos'un bir kızı, Dört torunu, 26 torununun çocuğu, 39 torununun torunu, dört torunun torununun çocuğu vardı.
2003- Uluslararası Ceza Mahkemesi, 11 Mart 2003'te görevine başladı.
(( Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), savaş suçları, insanlığa karşı işlenen suçlar, soykırım suçları ve saldırı suçlarına bakan uluslararası bir mahkemedir. 1 Temmuz 2002 tarihinde kurulmuş ve 11 Mart 2003 tarihinde çalışmaya başlamıştır. Mahkeme binası "Ev Sahipliği Anlaşması" yaptığı Hollanda'nın Lahey kentinde bulunmaktadır. ))
2004- İspanya'da Madrid'de 4 tren istasyonuna eşzamanlı bombalı saldırı düzenlendi. 200 kişi öldü,1468 kişi de yaralandı.Sağcı Halkçı Parti (PP) hükümeti İçişleri Bakanı Acebes ETA'yı (Bask Ülkesi ve Özgürlük) sorumlu tuttu. Londra merkezli El Kuds el Arabi gazetesine gönderilen mektupta yapılan saldırıları El Kaide üstlendi.
2005- Madrid saldırısında ölenlerin anısına Ölmüşlerin Ormanı anıtı açıldı.
2005- Bakü doğumlu Rus satranççı Gary Kasparov bundan böyle satrançla profesyonel olarak ilgilenmeyeceğini açıkladı. 41 yaşındaki Kasparov bir çok otoriteye göre tarihteki en iyi satranç oyuncusu.
2006- MRO (Mars Yörünge Kaşifi) uzay aracı Kızıl Gezegen'nin yörüngesine girdi. Mars'a varış yolculuğunda,499 milyon km katetti,2010'a kadar hizmet verecek.
2006- Fransa'da üniversite öğrencileri, gençlerin işten daha kolay çıkarılmasını öngören "İlk İş Sözleşmesi Yasası"nı (CPE) protesto için Sorbonne Üniversitesi'ni işgal etti. Polis zor kullanarak öğrencileri tahliye etti. Fransa'da 18-25 yaş arası işsizlik oranı yüzde 25.
2006- Eski Yugoslavya lideri Slobodan Miloseviç, Lahey'deki hücresinde ölü bulundu. Miloseviç Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi'nde insanlığa karşı suç işlemek ve soykırımla ilgili 66 suçtan yargılanmaktaydı.
11 Mart – Doğanlar
1916- 1964-70 ve 1974-76 arasında iki kez İngiltere başbakanı olan İşçi Partili siyasetçi Harold Wilson.
1921- Caz ve klasik müziği kaynaştırdığı tangolarıyla bilinen Arjantinli bandoninci Astor Piazzola.
1922- Cornelius Castoriadis, Yunan filozof (ö. 1997)
1926- Martin Luther King'in yakın çalışma arkadaşı Ralph David Abernathy.
1971- Gülse Birsel, Türk gazeteci ve yazar
1971- Johnny Knoxville, ABD'li aktör
1978- Hayko Cepkin, Türk piyanist
11 Mart – Ölenler
1935- Türkçülük akımının öncülerinden, tarihçi ve siyaset adamı Yusuf Akçura.
(( İstanbul'da. Türkçülükle ilgili derneklerin hemen hemen tümünde kurucular arasındaydı. Türk Ocakları'nın kurucuları arasında yer aldı. İstanbul Milletvekilliği yaptı.1932 yılında seçildiği Türk Tarih Kurumu Başkanlığı görevini ölümüne değin sürdürdü. Türkçülük akımını benimseyenlerce "Pantürkizmin babası" olarak nitelendi. ))
1955- Alexander Fleming, İskoç bilim insanı Nobel ödülü sahibi (d. 1881)
1967- Şair, yazar, mizahçı Yusuf Ziya Ortaç, İstanbul'da.
(( 1923'de Orhan Seyfi Orhon'la birlikte çıkarmaya başladığı mizah dergisi Akbaba'yı ölünceye kadar yayımladı. Şiirlerini başlangıçta aruzla yazan Ortaç Ziya Gökalp'i tanıdıktan sonra hece ölçüsünü benimsemiştir. Hecenin beş şairinden biri olarak ünlendi. Tiyatro oyunları da yazan Yusuf Ziya Ortaç'ın Binnaz adlı oyunu Türk tiyatro tarihinin en başarılı piyeslerinden biridir. Şiir kitapları: Akından Akına, Cenk Ufukları, Aşıklar Yolu, Yanardağ, Kuş Cıvıltıları. Romanları: Göç, Üç Katlı Ev. Fıkralar: Beşik, Ocak. ))
1968- İstanbul Belediye Başkanı Haşim İşcan.
(( 1963'de CHP'den aday gösterildiği seçimde, İstanbul'un tek dereceli seçimle iş başına gelen ilk belediye başkanı oldu. Ölümünden sonra Saraçhanebaşı'ndaki alt ve üst geçide adı verildi. ))
1969- Bestekar Sadi Işılay.
1980- Gazeteci, yazar Mehmet Zekeriya Sertel, 88 yaşında Paris'te öldü.
(( İşçi sınıfını savunan, sosyal ve politik düzeni eleştiren, sosyalist düşünceyi gündeme getiren yazılarından dolayı birçok kez yargılanıp hapis cezalarına çarptırılan Zekeriya Sertel, uzun yıllar yurtdışında sürgünde yaşamak zorunda kaldı. Eşi Sabiha Sertel ve arkadaşlarıyla1936'dan başlayarak Tan gazetesini çıkardı. ))
2006- Slobodan Miloseviç, Yugoslav politikacı (d. 1941)
-
12 MART
1913- Avustralya'nın gelecekteki başkenti resmen Canberra oldu. Melbourne geçici olarak 1927'ye kadar başkent olarak kaldı.
1918- Moskova, Rusya'nın başkenti oldu. St. Petersburg başkent statüsünü son 215 yıldır sürdürüyordu.
1918- Erzurum Rus Orduları'nın işgalinden kurtuldu.
1921- Londra Konferansı sona erdi. İtilaf Devletleri barış önerdi.
1921- Türkiye Cumhuriyeti'nin İstiklâl Marşı TBMM'de kabul edildi.
1923- Ali Haydar Bey (Yuluğ) İstanbul Valiliği’ne atandı.
1925- Çinli lider Sun Yat Sen öldü, yerine General Çan Kay Şek getirildi.
1930- Hindistan'da Mahatma Gandhi, tuz üretimindeki hükümet tekeline karşı çıkmak amacıyla, Ahmetabat'tan 300 millik denize yürüyüşe başladı.
1933- Türk Dili Tetkik Cemiyeti'nce eski sözcüklere Türkçe karşılık bulmak için Dil Anketi başlatıldı.
1938- Alman askeri birlikleri Avusturya'yı işgal etti.
1947- Amerikan yardımı;
(( ABD Başkanı Harry Truman Amerikan Kongresi'nden Sovyetler Birliği'nin baskısı altında bulunan Türkiye ve Yunanistan'a toplam 400 milyon dolarlık bir yardımda bulunulması ve bu devletlerin sivil ve askeri personeline ABD'de eğitim verilmesi için yetki istedi. Kongre, Truman'ın bu talebini kabul etti ve Yunanistan ve Türkiye'ye yardım Kanunu'nu yürürlüğe koydu. Öngörülen 400 milyon dolar yardımın 100 milyon doları Türkiye'ye 300 milyon doları ise Yunanistan'a ayrıldı. Yardımın yerinde ve amacına uygun kullanılıp kullanılmadığı ABD tarafından gönderilen yetkililerce denetlenecekti. Türkiye Amerikan hükümetinin onayını almadan kendisine askeri yardım çerçevesinde verilen hiçbir madde veya malumatı kullanamayacaktı. ))
1951- Demokrat Parti Konya İl Kongresi'nde fes, çarşaf ve Arap harflerinin serbest bırakılması istendi.
1955- Cumhurbaşkanı Celal Bayar başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, Atatürk Üniversitesi'nin Erzurum'a kurulmasını kararlaştırdı.
1956- Üç kadın milletvekili çarşafın yasaklanması için Meclis'e bir kanun teklifi sundu.
1958-Demokrat PartiEskişehir İl Başkanı ve Demokrat Eskişehir gazetesi sahibi Ali Rıza Ilıca'nın, Son Söz gazetesi sahibi Abdülkadir Gürol aleyhine açtığı yayın yoluyla hakaret davası sonuçlandı; Gürol'un 11 ay 20 gün hapsine, gazetesininde 1 ay süreyle kapatılmasına karar verildi.
1959-Ankara Toplu Basın Mahkemesi, Amerikalı gazeteci Pulliam'ın Türkiye hakkında yazdığı bir yazıyı Ulus gazetesinde yayımladığı gerekçesiyle gazetenin yazı işleri müdürü Erman'a 16 ay hapis cezası verdi; Ulus bir ay kapatıldı.
1959- Haber gazetesinin sahibi ve yazı işleri müdürü Vedat Refiioğlu'na usulsüz tekzip yayımlamaktan12 gün hapis cezası verildi.
1961- Konya'da Arapça öğreten 48 mahalle okulu kapatıldı. (Ressam C)
1961- Bayındırlık Bakanı Mukbil Gökdoğan, İstanbul Boğazzı'nda yapılacak asma köprünün şimdilik uygulamaya konamayacağını bildirdi. Bakan Gökdoğan, "İktisadi durumumuz düzeldiği zaman asma köprü meselesini ele alabiliriz. Şimdilik asma köprüden önce yapılacak birçok işimiz var. Kanaatimce asma köprü işi on yıldan önce ele alınamaz" dedi.
1966- Yazar Orhan Kemal ile Türkiye İşçi Partisi Fatih İlçe Başkanı Mehmet Şahin hücre çalışması ve komünizm propagandası yaptıkları gerekçesiyle tutuklandılar.
1966- 15 yaşında bir ortaokul öğrencisi de komünizm propagandası yaptığı iddiasıyla tutuklandı. Edebiyat öğretmeninin "Atatürk'ü başka bir dünya lideriyle karşılaştırınız" konulu ödevinde öğrenci Atatürk'ü Lenin'le karşılaştırmıştı. Öğretmen öğrenciyi ihbar etti ve öğrenci tutuklandı.
1967- Suharto, Endonezya devlet başkanlığı görevini Sukarno'dan devraldı.
1967-Cumhuriyet Halk Partisi, 22 Şubat tarihli yazısında CHP'yi komünistlikle suçlayan Dünya gazetesi başyazarı Falih Rıfkı Atay'ı mahkemeye verdi.
1970- CHP Genel Başkanı İsmet İnönüTBMM'de yapyığı konuşmada "Demirel'den daha fazla irticayı temsil eden ve koruyan bir kimse yoktur. Kendisinden daha ileri bir din istismarcısı olamaz" dedi
1971- İnegöl'de kalabalık bir grup "Dinsizlere ölüm" sloganıyla yürüyüş yaptı, kimi ev ve işyerleri taşlandı.
1971- Silahlı Kuvvetler, hükümeti ve parlamentoyu suçlayan bir muhtıra verdi. Başbakan Demirel istifa etti. Muhtıra Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç, Kara Kuvvetleri Komutanı Faruk Gürler, Hava Kuvvetleri Komutanı Muhsin Batur ve Deniz Kuvvetleri Komutanı Celal Eyiceoğlu'nun imzasını taşıyordu.
1977- Komünizm ve Kürtçülük propagandası yaptığı iddiasıyla 9 yıl hapse mahkum olan Taner Akçam cezaevinden kaçtı.
1978- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan demir çelik dağıtımıyla ilgili yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandı.
(( Yönetmeliğe göre her ilde valilin başkanlığında bir komisyon kurulacak. İnşaat demiri almak isteyen müteahhitler ve diğer ihtiyaç sahipleri bu komisyona başvuracaklar ve ihtiyaç belgesi alacaklar. Belgeyi alan vatandaş doğrudan doğruya satış deposuna giderek demirini alabilecek. Bu yöntemin amacının karaborsanın önlenmesi ve aracının ortadan kaldırılması olduğu açıklandı. ))
1979- Pakistan ve İran CENTO'dan çekileceklerini açıkladı.
1982- 30 idam istemli ve159 sanıklı İstanbul Dev-Yol davası başladı.
1983-Osmanlılar zamanında yapılan Hamidiye suyu ihracından bu yana ilk defa olarak su ihraç etmeye başlandı. İzmir'den Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt ve Suudi Arabistan'a su ihracı başladı.
1985- Sovyetler Birliği ile ABD arasında, Cenevre'de Stratejik Nükleer Kuvvetler, Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler, Uzay ve Savunma Sistemleri ile İlgili Yeni Silahların Kontrolü Görüşmeleri başladı.
1985- Kanada'nın başkenti Ottawa'daki Türk Büyükelçiliği'ne Ermeni militanlar bir saldırı düzenledi. Elçilik kapısında görevli Kanadalı polis öldürüldü, 11 kişi rehin alındı. Büyükelçi Coşkun Kırca saldırganlardan pencereden atlayarak kurtuldu.
1986- Yüce Divan tarafından iki yıl hapse mahkum edilen eski Devlet Bakanı İsmail Özdağlar, mahkumiyetini çekmek üzere Ankara Merkez Cezaevine kondu.
1987- ABD Kongresi Reagan yönetiminin Türkiye için istediği125 milyon dolarlık ek askeri yardım isteğini onaylamadı.
1987- Les Misérables (Sefiller) müzikali Broadway'de gösterime girdi.
1990- Parlamentoda grubu bulunan siyasi partilerin liderleri12 Eylül sonrası ilk kez TBMM Başkanı Kaya Erdem'in çağrısı üzerine bir araya geldiler.
1991- Cumhurbaşkanı Turgut Özal, Rusya'da SSCB lideri Gorbaçov ile dostluk ve işbirliği antlaşması imzaladı.
1993- Bombay'daki bombalı araba saldırısında 300 kişi öldü, yüzlerce kişi yaralandı, saldırıyı üstlenen olmadı.
1993-Ankara Savaş Karşıtları Derneği kuruldu.
1994- 5 yedeksubay öğrencinin ölümüyle sonuçlanan Tuzla'daki eylemi gerçekleştirdikleri öne sürülen 37 kişi yakalandı.
1995- Bir taksiyi gasp eden teröristler, Gazi Mahallesi'nde Alevilere ait olduğu bildirilen 3 kahvehaneyi gece otomatik silahlarla taradı. 1 kişi öldü. 20 kişi yaralandı. 14 Mart'ta Gaziosmanpaşa'da meydana gelen olaylarda 96 işyeri tahrip edildi, 13 araç yakıldı.
1996-ANAP-DYP hükümeti TBMM'de 207'ye karşı 257 oyla güvenoyu aldı.
1997- Hopa'dan Karadeniz'e açılan ve Gürcistan karasularını ihlal eden Türk balıkçı teknelerine bir Rus hücumbotundan aeş açıldı.1 balıkçı öldü, 23 balıkçı Batum'da tutuklandı. Tutuklanan balıkçılar iki gün sonra serbest bırakıldı.
1998- 3 yıl önce bugün tiyatronun unutulmaz komedyenlerinden Ali Sururi İzmir'de öldü.
1999- Varşova Paktı'nın eski üyeleri Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Polonya, NATO'ya katıldı.
2000- "Yalnız Kurt" lakaplı isyancı Çeçen komutan Saldam Raduyev Rus güçleri tarafından yakalandı.
2000- Papa II. John Paul, kilisenin geçmişte Yahudilere, muhaliflere, kadınlara ve yerlilere karşı işlediği günahlardan ötürü af diledi.
2002- İsrail ordusu Batı Şeria'nın Ramallah kentini işgal etti. Ramallah Filistin Özerk Yönetimi'nin idari merkezi konumunda.
2002- Susurluk davasından aldığı altı yıllık cezası nedeniyle hapiste olan emekli Yarbay Korkut Eken diğer sanıklardan ayrı olarak Yargıtay'a 'karar düzeltme' başvurusu yaptı. Eski Genelkurmay Başkanı emekli General Doğan Güreş ve emekli üç general Korkut Eken'e sahip çıktı. Doğan Güreş, "Korkut Eken ne yaptıysa bilgimiz dahilinde yaptı, o hiçbir zaman verilen emirlerin dışında bir şey yapmamıştır”
2003- Abdullah Öcalan'ın, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde (AİHM),Türkiye aleyhine açtığı davada AİHM Türkiye'nin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin adil yargılanma hakkı, uzun gözaltı yasağı ve idam cezası yasağı getiren maddelerini ihlal ettiğine karar verdi.
2003- Sırbistan Başbakanı Zoran Cinciç başkent Belgrad'da suikast sonucu öldürüldü. Cinciç Ekim 2000'de Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç'in iktidardan indirilmesinde rol oynamış ve Miloseviç'i Savaş Suçları Mahkemesi'ne teslim etmişti.
2004- Güney Kore Devlet Başkanı Roh Moo-hyun Meclis'te azledildi. Roh yanlısı milletvekilleri oylama sırasında salondan atıldı. Roh'un azline, seçim öncesi bir siyasi partiye destek vermesi ve halkı oy vermeye çağırması gerekçe gösterildi.
2004- Suriye'nin Kamışlı ilçesinde maç öncesi Araplar Kürtlere saldırdı; 40 Kürt öldü, 120 kişi yaralandı. 5 bin kişi olayları protesto etti, Devlet Başkanı Esad'ın heykeli yıkıldı.
2005- İsrail'in aldığı olağanüstü güvenlik önlemleri Filistin'de işsizlik ve yoksulluğu arttırdı. Gazze'de binlerce işsiz yerel meclisi taşa tuttu. Filistin Lideri Mahmut Abbas'ı iş vaatlerini tutmadığı için protesto etti.
2006- Pakistan'da geleneksel uçurtma festivalinde uçurtma uçuran 1400 kişi gözaltına alındı. Pencap eyaletinde kullanılan malzemeler tehlikeli olduğu için uçurtma uçurma yasağı var.
2006- Ankara Diyanet İşleri Başkanlığı'na ait resmi otomobilde sahte paralara yakalandı.
2008- Eski Sovyet cumhuriyetlerinden Moldova NATO’ya kesin olarak katılmama kararı aldı.
2009- ABD’nin eski Başkanı George Bush’a ayakkabı fırlatan Iraklı gazeteci Muntazar El Zeydi'ye 3 yıl hapis verildi.
2009- 12 haftadır devreden Süper Loto çekildi. 2 kişi 24 milyon 908 bin 903'er TL kazandı.
12 Mart – Doğanlar
1827- Gustav Kirchhoff, Alman fizikçi.
1886- Hüsrev Gerede, Türk Asker ve politikacı.
1922- Jack Kerouac, ABD'li yazar.
1934- Manuel Piñeiro, Kübalı istihabaratçı ve politikacı (ö. 1998)
1943- Ratko Mladiç, Yugoslav asker
1946- Liza Minnelli, ABD'li şarkıcı.
1950- Heinrich Mann, Alman yazar.
1956- Steve Harris, İngiliz rock müzisyeni.
1969- Beyazıt Öztürk, Türk komedyen.
1985- Binnaz Uslu, Türk sporcu.
12 Mart – Ölenler
1908- Edmondo De Amicis, İtalyan yazar.
1935- Yusuf Akçura, Türk tarihçi.
1977- Galip Erdem, Türk gazeteci ve yazar.
1998- Komedi oyuncusu Ali Sururi İzmir'de öldü.
2001- Robert Ludlum, ABD'li yazar (d. 1927)
2002- Kıbrıs Rum Yönetimi eski lideri Spiros Kipriyanu; 69 yaşında kanserden öldü. Kıbrıs Britanya'dan bağımsızlığını kazandıktan sonra kurulan devletin ilk dışişleri bakanıydı.
2002- Jean-Paul Riopelle, Kanadalı ressam (d. 1923)
-
13 MART
624- Bedir Muharebesi gerçekleştirildi.
1781- Güneş sisteminin yedinci gezegeni Uranüs keşfedildi. Alman kökenli İngiliz gökbilimci William Hershel, Uranüs gezegenini keşfetti.
1840- Osmanlının resmî takvimi olarak Rumi Takvim kullanılmaya başlandı.
1899- Mustafa Kemal, '1283' yaka numarasıyla Kara Harp Okulu'nun piyade sınıfına yazıldı.
1900- Fransa'da çocuk ve kadınların çalışma saatleri, günde 11 saat ile sınırlandırıldı.
1916- Mustafa Kemal Paşa'nın Mardin'e gelişi.
1919- Kâzım Karabekir, Erzurum'da 15'inci Kolordu Komutanlığına atandı.
1926- Mustafa Kemal Paşa'nın Falih Rıfkı Atay ve Mahmut (Soydan) beylere anlattığı hayat hikâyesi ve hatıralarının kısaltılmış şekli, Milliyet gazetesinde (Bugünkü Milliyet'le aynı değildir. 1935'ten itibaren Tan adıyla yayınlanan gazete) yayımlandı.
1933- Almanya'da Joseph Goebbels, Halkı Aydınlatma ve Propaganda Bakanı oldu.
1940- Finlandiya'nın teslim olması ile Kış Savaşı bitti.
1954- Dien Bien Phu Muharebesi başladı. (Ressam C)
1955- Fenerbahçe-Galatasaray futbol maçında taraftarlar tribünde çatıştı, bir kişi öldü.
1983- Beylerbeyi'nde restorasyonu süren tarihi İsmail Hakkı Efendi Yalısı gece çıkan yangında kül oldu. Yalının yanındaki 205 yıllık Beylerbeyi Camii'nin kubbesi de tamamen hasar gördü.
1988- Ankara Devlet Tiyatrosu Şinasi Sahnesi açıldı.
1992- Erzincan'da Richter ölçeğine göre 6.8 şiddetindeki depremde 653 kişi öldü.
1994- İstanbul Boğazı'nda iki Rum gemisinin çarpışmasında yangın çıktı. 15 denizcinin öldüğü, 17 denizcinin kaybolduğu kaza sonucu denize yayılan petrol çevre kirliliğine yol açtı.
1996- Efes Pilsen basketbol takımı Koraç Kupası'nı aldı.
1996- İskoçya'nın Dunblane kasabasındaki Dunblane İlkokulunda okulu basan silahlı bir kişi 3 dakika içinde sınıf öğretmeni ve 5-6 yaşlarındaki 16 çocuğu öldürdü. Saldırıdan sonra saldırgan kendi kafasına kurşun sıkarak yaşamına son verdi.
2006- ABD'de 11 Eylül saldırılarının tek sanığı olan Fas asıllı Fransız Zekeriya Musavi davasında tanıkların yalan söylemeye yönlendirildiği ortaya çıktı. Yargıç, tanıklıkları iptal etti ve duruşmayı askıya aldı.
2013- Vatikan'da yeni papa belli oldu. Katolik dünyasının 266. Papası, Arjantinli kardinal Jorge Mario Bergoglio oldu. 1. Francis ismini seçen kardinal, 1000 yıldır Avrupa dışından seçilen ve Latin Amerikalı olan ilk Papa'dır.
13 Mart – Doğanlar
1733- Joseph Priestley, İngiliz kimyacı ve filozof (ö. 1804)
1741- II. Joseph, (1765-1790) döneminde Kutsal Roma-Germen imparatoru (ö. 1790)
1764- Charles Grey, Britanyalı siyasetçi (ö. 1845)
1800- Mustafa Reşit Paşa, Türk politikacı ve mimar (ö. 1858)
1889- Albert William Stevens, ABD'li asker, baloncu ve ilk hava fotoğrafçılarından biri (ö. 1949)
1890- I. İdris, Libyalı politikacı
1899- John H. van Vleck, Nobel Ödülü sahibi ABD'li fizikçi (ö *1980)
1900– Yorgo Seferis, Yunan şair Nobel Edebiyat Ödülü sahibi
1910- Kemal Tahir, Türk roman yazarı ve düşünür (ö. 1973)
1911- L. Ron Hubbard, ABD'li yazar (ö. 1986)
1916- İsmet Bozdağ, araştırmacı, yakın tarih yazarı
1942- Scatman John, ABD'li şarkıcı (ö. 1999)
1945- Anatoli Fomenko, Rus matematikçi ve Yeni Kronoloji'nin yazarlarından biri
1950- Haşim Kılıç, Türk hukukçu
1950- William H. Macy, ABD'li sinema ve tiyatro oyuncusu.
1962- Seyhan Erözçelik, Türk şair (ö. 2011)
1973- David Draiman ABD'li müzisyen
1973- Killa Hakan, Türk Gangsta Rap şarkıcısı.
1983- Erkan Veyseloğlu Türk basketbolcu
1985- Taner Sağır, Türk halterci
1985- Liliane Tiger Çek porno oyuncusu.
1985- Emile Hirsch, ABD'li oyuncu
13 Mart – Ölenler
1881- II. Aleksandr, Rus Çarı
1893- Muallim Naci Türk yazar ve şair (d. 1850)
1901- Benjamin Harrison, ABD'li politikacı (d. 1833)
1915- Sergei Vittte Rus politikacı (d. 1849)
1938- Nikolay Buharin, Sovyet siyasetçi (d. 1888)
1970- Adalet Cimcoz, Türk dublaj sanatçısı ve yazar
1971- Cevat Fehmi Başkut, Türk gazeteci ve oyun yazarı
1975- İvo Andriç, Sırp yazar Nobel Edebiyat Ödülü sahibi(d. 1892)
1989- Emin Fahrettin Özdilek, Türk asker ve politikacı (d. 1898)
1996- Krzysztof Kieślowski, Polonyalı sinemacı ve yönetmen (d. 1941)
2006- Maureen Stapleton, ABD'li aktris (d. 1925)
2008- Mehmet Gül, Türk milletvekili
2010- He Pingping, Dünyanın en kısa boylu insanı
-
14 MART
TIP BAYRAMI
1827-II. Mahmut döneminde, Hekimbaşı Mustafa Behçet'in önerisiyle ilk cerrahhanenin, Şehzadebaşı'daki Tulumbacıbaşı Konağı'nda Tıphane-i Amire ve Cerrahhane-i Amire adıyla kurulması, Türkiye'de modern tıp eğitiminin başladığı gün olarak kabul edilir. Okulun kuruluş günü olan 14 Mart, "Tıp Bayramı" olarak kutlanmaktadır.
(( İlk kutlama, 1919 yılının 14 Mart'ında işgal altındaki İstanbul'da gerçekleşmiştir. O gün, tıbbiye 3. sınıf öğrencisi Hikmet Boran'ın önderliğinde, tıp okulu öğrencileri işgali protesto için toplanmış ve onlara devrin ünlü doktorları da destek vermişti. Böylece tıp bayramı, tıp mesleği mensuplarının yurt savunma hareketi olarak başlamıştır. 1929-1937 yılları arasında 12 Mayıs günü Tıp Bayramı olarak kutlandı. Bu tarih, Bursa'daki Yıldırım Darüşşifası'nda ilk Türkçe tıp derslerinin başladığı tarih olarak kabul edildiği için Tıp Bayramı yapıldı. Ancak zamanla bu uygulamadan vazgeçildi ve yeniden 14 Mart Tıp Bayramı oldu. 1976'dan beri sadece 14 Mart günü değil, 14 Mart'ı içine alan hafta boyunca kutlama yapılmakta ve bu hafta Tıp Haftası olarak kabul edilmektedir. Dünyada benzer kutlamalar, farklı tarihlerde yapılmaktadır. Örneğin ABD'de ameliyatlarda genel anestezinin ilk defa kullanıldığı 30 Mart1842 tarihinin yıldönümü; Hindistan'da ünlü doktor Bindhan Chandra Roy'un doğum (ve aynı zamanda ölüm) yıldönümü olan 1 Temmuz günü "Doktorlar Günü" olarak kutlanır. ))
1918- Hınıs ve Köprüköy'ün kurtuluşu
1919- Yunanlıların, İzmir'e çıkarma planı, İngiltere Başbakanı Lloyd George, Fransa Başbakanı Clemenceau, İtalya Başbakanı Orlando ve ABD Başkanı Wilson tarafından kabul edildi.
1923- Gençlerbirliği Spor Kulübü Ankara'da kuruldu.
1935- İstanbul Belediye Meclisi Darülaceze'nin adını Düşkünler Evi olarak değiştirdi.
1939- Hatay Meclisi Türk parasını resmi para olarak kabul etti.
1939- Adalet Bakanlığı Arap harfleriyle ders verenlerin cezalandırılmasına ilişkin genelge yayımladı.
1939- İktisat Bakanlığı kadın çoraplarında kalitenin yükseltilmesi için Avrupa'dan uzman heyet getirtti.
1951- Kore Savaşı: Birleşmiş Milletler kuvvetleri Seul'ü 14 Mart 1951'de geri aldı.
(( Savaş öncesinde Kore, kolera salgınlarına uğrayan, okuma-yazma oranı düşük ve endüstrileşmeyi kaçırmış bir ülkeydi. Son yüzyıl boyunca, Uzakdoğu güç oyunlarında satranç tahtasındaki bir piyon gibi oynanmıştı. Kendi güvenliğini arttırmak ve Çin üzerinde daha rahat nüfuz kurmak için 1905 yılında Japonya, Rus Çarlığı'nı yenerek Kore'ye sahip olmuştu.Kore; 1945 yılında Japonya'nın teslimiyetinden sonra, Amerika ile Sovyetler Birliği arasındaki anlaşmazlığın yüzeye çıktığı ilk yerlerden birisi oldu. Bu iki süper güç Japonya'dan aldıkları Kore toprakları üzerinde yerli ama kendilerine bağımlı hükümetler kurduktan sonra 1948-1949 yıllarında askerlerini çektiler. Böylece Sovyet yanlısı Kuzey Kore ile Amerikan yanlısı Güney Kore kuruldu ve 38. enlem aralarında sınır oldu. ))
1953- İstanbul Üsküdar'daki Paşakapısı Cezaevi'nde isyan çıktı. 300 mahkum Adalet Bakanlığı'nın disiplin kararlarını protesto etti.
1953- Sovyetler Birliği Komünist Partisi 1. Sekreteri Stalin'in ölümü üzerine yerine getirilen Malenkov görevini 8 gün sonra Nikita Kruşçev'e devretti.
1954- Türk Milli Futbol Takımı, Dünya Kupası grup eleme maçında İspanya'yı 1-0 yendi.
1954- Başbakan Adnan Menderes'in yeğeni Özdemir Evliyazade Cumhurbaşkanı Calal Bayar'a sözlü hakaret ettiği gerekçesiyle tutuklandı. Evliyazade, Demokrat Parti'den açık bir mektupla istifa ederek Cumhuriyet Halk Partisi'ne geçmişti.
1955- CHP'ye ait malların Hazine'ye geçmesine dair kanun gereği, Ziraat Bankası'nda muhafaza edilen Atatürk'e ait eşyalar, Maliye tarafından devralındı. Atatürk'e ait kılıçlar, madalyalar, altın anahtarlar müzeye verilecek.
1956- Merkezi Zürich'te bulunan Uluslararası Basın Enstitüsü'nün bülteninde, Başbakan Menderes'in Türk basını hakkındaki sözlerine yer verildi: "Sık sık basından bahsediyoruz. Ancak Türk basını dört beş kişiden ibarettir. Diğerleri ise kağıt ticareti ve tirajlarını arttırmak için muhalefet yaparlar" dedi.
1964- Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Barış Gücü'nün Kıbrıs'a gitmesi kararı aldı. Barış Gücü'nün 36 Kanadalı askerden oluşan ilk kafilesi 1964 yılı bugün Kıbrıs'a ulaştı.
1969- Şaki Hamido saklandığı bir tavuk kümesinde yakalandı. (Ressam C)
1969- Tiyatro sanatçısı Ayberk Çölok komünizmi övdüğü iddiasıyla tutuklandı.
1969- Birlik Partisi Genel Başkanı Hüseyin Balan, 16 Şubat'ta İstanbul Taksim'de yaşanan Kanlı Pazar olayları nedeniyle İçişleri Bakanı Faruk Sükan hakkında Meclis'e bir gensoru önergesi verdi. Ancak önerge, Adalet Parti'lilerin oylarıyla reddedildi. Muhalefet sözcüleri Kanlı Pazar'ı hükümetin düzenlediğini ileri sürdüler. İçişleri Bakanı Faruk Sükan kendini savunarak "Biz hesabımızı burada da veririz, mahkemeyi kübrada da" dedi.
1969- Tiyatro sanatçısı Ayberk Çölok komünizmi övdüğü iddiasıyla tutuklandı.
1974- Ankara Cumhuriyet Savcılığı, Türkiye Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği'nin (Töb-Der) kapatılması için dava açtı.
1980-ABD Hava Kuvvetleri'ne ait C-130 tipi askeri nakliye uçağı, İncirlik Hava Üssü'ne iniş yaparken düştü. 18 ABD askeri öldü.
1981- Başbakan Bülent Ulusu bugün yaptığı basın toplantısında altı ayda 6 bin 223 kişinin gözaltına alındığını, 16 bin 888 kişinin hüküm giydiğini bildirdi. "Amacımız herkesin evinde huzur içinde oturabileceği, rahatça işyerinde çalışabileceği bir güven ortamını tam olarak sağlamaktır" dedi.
1983- Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nin kurulmasını öngören yasa tasarısı Danışma Meclisi'nde kabul edildi. Tasarıya göre 8 ilde DGM kurulacak.
1983- İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı 3 No'lu Askeri Mahkemesi'nde Ülkücü Gençlik Derneği üyesi 16 sanık hakkında açılan davada sanıkların 15'i için idam cezası istendi.
1984- Askeri Yargıtay yayımcı İlhan Erdost'un Mamak Askeri Cezaevi'nde dövülerek öldürülmesi ile ilgili davada hapis cezasına çarptırılan Şükrü Bağ hakkındaki mahkumiyet kararını bozdu.
1984- 120 TİP'li hakkında İstanbul Sıkıyönetim Savcılığı tarafından dava açıldı.
1984- Tasarrufların teşviki ve kamu yatırımlarının hızlandırılması hakkındaki yasa, Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından onaylandı.
1984- Bilim Sanat ve Kültür Kurumu (BİLSAK) İstanbul'da kuruldu.
1985- ABD, Batista güçlerine ambargo uygulama kararı aldı.
1988- Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan bir araştırmada Türkiye'de her 32 kişiden birinin devlet tarafından fişlenmiş olduğu belirtildi. MİT ve Emniyet Genel Müdürlüğü'nün fişlediği kişilerin1,7 milyona ulaştığı bildirildi.
1988- DGM Savcısı Nusret Demiral tarafından hazırlanan iddianamede Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) yöneticileri Nabi Yağcı(Haydar Kutlu) ve Nihat Sargın'ın 66'şar yıl hapse mahkum edilmeleri istendi.
1988- İslami İlimler Araştırma Vakfı'nın düzenlediği seminerde İslam devletinde tekelciliğin yasal olduğu, sendikanın, grevin, lokavtın ve toplu sözleşmenin yerinin olmadığı, emekli maaşının da haram olduğu ileri sürüldü.
1993- Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Nuri Yılmaz, "Laiklik bir din değildir. Bu düşünce yanlıştır. Laiklik din ve vicdan hürriyetine saygıdır." dedi.
(( Diyanet İşleri Başkanı Yılmaz Kuran'ın yeniden tefsir edilmesini istedi ve İlmihal kitabı ile İslam tarihinin de yeniden yazılmasından yana olduğunu belirtti. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'dan Diyanet İşleri Başkanı Yılmaz'a destek geldi. Özal, "Çağa ayak uydurmak için değişimin şart olduğunu. "Aksi halde Osmanlının düştüğü yanlışlık tekrarlanır. Dini konulara yeni anlayış getirmek lazım. Bu konuda korkmadan çalışmak gerekir" dedi. ))
1995- İstanbul Gazi mahallesindeki olayları protesto için Ankara'da düzenlenen yürüyüşte polisle göstericiler arasında çatışma çıktı, 36 kişi yaralandı.
1998- İran'da Richter ölçeğine göre 6,9 büyüklüğünde deprem oldu.
1998- 14 Mart 1998 YÖK "Türban Yasaktır,Takan ve Taktıran Suç İşler" dedi.
2000- Cep herkülü Naim Süleymanoğlu, Ankara'da devam ettiği idmanlarda koparmada 145 kilo kaldırarak dünya rekoru kırdı.
2000- Greenpeace, yıllardır çevre kirliliği konusunda mücadele ettiği uluslararası kuruluşlardan Shell petrol şirketine ortak oldu.
2001- Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu, Beyaz Enerji Operasyonu'nu yürüten Ankara DGM savcısı Talat Şalk'a AB, IMF ve Dünya Bankası'ndan doğrudan belge istediği gerelçesiyle ceza verilmesini istedi.
2002- AB liderlerinin Barcelona Zirvesi'nin yapılacağı İspanya'da, zirveyi protestoları engellemek için Schengen Anlaşması geçici olarak askıya alındı ve olağanüstü hal ilan edildi. Zirvenin yapılacağı bölge 2 kilometrelik demir perde ile çevrildi. NATO'da İspanya'nın talebi üzerine Barcelona'ya bir Awacs radar uçağı gönderdi.
2003- AKP lideri Recep Tayyip Erdoğan'ın başkanlığındaki 59. hükümet Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından onaylanarak resmen kuruldu. 58. hükümete sahip çıkan Başbakan, bakanlık sayısını başbakan dahil 25'ten 23'e düşürdü.
2003- Avrupalı işçiler Avrupa İşçi Sendikaları Birliği'nin (EGB) çağrısı üzerine Irak savaşını protesto için 10 dakika süreyle işi bırakma eylemi yaptı. Avustralya'nın Adelaide kentinde barış yanlıları Irak'ta savaşa destek veren Başbakan John Howard'ın otomobiline yumurta ve domates fırlattı.
2004- İspanya'da yapılan genel seçimleri, Jose Luis Rodriquez Zapatero liderliğindeki Sosyalist İşçi partisi kazandı. Jose Maria Aznar ve partisi, Irak'ta ABD'ye destek vermenin ve Kaidenin üstlendiği Madrid olaylarında ısrarla ETA'yı suçlamanın bedelini seçimi kaybederek ödedi.
2004- Rusya'da 109 milyon seçmenin katıldığı SSCB sonrası en renksiz başkanlık seçiminde Vladimir Putin oyların yüzde 71'ini alarak devlet başkanı seçildi.
2005- Anayasa mahkemesi, CHP'nin başvurusuyla, yabancılara taşınmaz satışı maddesini iptal etti. Bugüne kadarki satışlar, geçerli olacak. Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Haşim Kılıç "Karar, yabancıya hiç mal satılmaz anlamına gelmez" dedi.
2005- Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta Suriye karşıtı 800 bin kişi gösteri yaptı. "Suriye defol", sloganı atıldı. Gösteriye Dürzi ve Hıristiyanların yanısıra Sünniler de katıldı.
2006- İsrail, ABD ve Britanya'nın izniyle, İsrailli Bakan Rehavam Zeevi'yi öldürmekle suçladığı militanları almak için uluslararası Eriha Cezaevi'ni bastı.
2006- Fransa'da 5 bin üniversite ve lise öğrencisi İlk İş Sözleşmesi Yasası'nı (CPE)protesto için yürüyüş düzenledi. Eğitime ara veren 84 üniversiteden 40'ında oturma eylemi başladı.
2006- Şili'de uzun yıllar sonra iktidara gelen ilk sosyalist ve kadın Başbakan Michele Bachalet'in ilk icraatı 60 yaş üstü Şililerin devlet hastanelerinde bedava tedavilerini sağlamak oldu.
2008- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya, Adalet ve Kalkınma Partisi'nin kapatılması için Anayasa Mahkemesi'nde dava açtı.
14 Mart – Doğanlar
1681- Georg Philipp Telemann, Alman besteci (ö. 1767)
1692- Peter Van Musschenbroek, Hollandalı bilim insanı (ö. 1761)
1847- Brezilya'da köleleğin kaldırılması davasına adanmışlığından ötürü "kölelerin şairi" olarak bilinen romantik şair Antônio de Castro Alves.
1879- Genel ve özel görelilik teorilerini geliştirerek 1921 Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan Alman kökenli Amerikalı fizikçi Albert Einstein.
1892- 1945-56 arasında Macaristan'ın komünist lideri Mátyás Rákosi.
1906- Ulvi Cemal Erkin, Türk besteci (ö. 1973)
1908- Maurice Merleau-Ponty, Fransız filozof (ö. 1961)
1920- Memduh Ün, Türk yönetmen
1942- Emin Çölaşan, Türk gazeteci ve yazar
1947- Billy Crystal, Galli sinema oyuncusu
1972- Kaan Dobra, Polonya asıllı Türk futbolcu
1979- Nicolas Anelka, Fransız futbolcu
1982- Begüm Sürek, Türk müzisyen
14 Mart – Ölenler
1607- Kınalızade Hasan Çelebi.
(( Fıkıh ve kelam öğrenimi yaptıktan sonra Bursa, Edirne,Halep ve başka illerde müderrislik ve kadılık etti. Şiirleri de olan Hasan Çelebi şöhretini Şairler Tezkiresi ile sağladı. Divan edebiyatının başlangıç yıllarında gününe kadar gelen 576 şairin hayatını Tezkiresini bitirdiği zaman II. Murat'a ithaf etti. Eser, geçmiş yüzyıllarda edebiyat tarihi ve antoloji yerini tutan bu tip kitapların en değerlilerinden biri sayılır, basılmamıştır. ))
1883- Bilimsel sosyalizmin kurucusu, "Das Kapital'in" yazarı, Alman filozof ve devrimci Karl Marx Londra'da.
1928- Abdülhamid Hamdi Bey, Türk siyasetçi ve din adamı (d. 1871)
1955- Şamran Hanım, Türk besteci, kanto sanatçısı
1959- Siyasetçi Faik Ahmet Barutçu Ankara'da.
(( İstanbul'da Hukuk Fakültesi'ni bitirdikten sonra Trabzon'a döndü. İstikbal gazetesini çıkardı. Zaman zaman Mustafa Kemal Paşa'yı bile eleştirmekten çekinmeyen, ama bütünüyle Kurtuluş Savaşı'nın yanında yer alan İstikbal 1922'ye kadar Anadolu basınının önde gelen yayını oldu. Faik Ahmet Barutçu1. ve 2. Hasan Saka hükümetlerinde devlet bakanlığı ve başbakan yardımcılığı yaptı. Uzlaştırıcı, hoşgörülü ve muhalefete saygılı bir siyaset adamıydı. Daima demokrasi ve basın özgürlüğünü savundu. ))
1975- Susan Hayward, ABD'li sinema oyuncusu (d. 1917)
1977- Manzara resimleriyle ünlü ressam Hikmet Onat İstanbul'da.
(( En önemli tabloları arasında deniz ve su görünümlerini betimlediği "Kabataş'tan manzara", "Derede Sandal", ve "Salacak" sayılabilir. Hikmet Onat İstanbul'u en çok resimleyen ressam olmuştur. ))
1978- Tiyatro ve sinema oyuncusu Aziz Basmacı İstanbul'da öldü.
1995- William Alfred Fowler, ABD'li filozof (d. 1911)
-
15 MART
1820- Maine'nin ABD eyaleti olmasına karar verildi.
1917- II. Nikolay kardeşi Mihail lehine tahttan çekildi.
1920- İngilizler, İstanbul'da yüz elli Türk aydınını tutukladı.
1921- Son Osmanlı sadrazamlarından, İttihat ve Terakki liderlerinden (Mehmed) Talat Paşa, suikasta kurban gitti. Berlin'de, sokakta bir Ermeni'nin arkasından kurşunladığı Talat Paşa, 1 Eylül 1874'te Edirne'de doğmuştu.
1933- Almanya'da Hitler Üçüncü Reich'ı ilan etti.
1938- Sovyetler Birliği'nde olağanüstü mahkemede ölüm cezasına çarptırılan, aralarında Ekim Devrimi önderlerinden Nikolay Buharin'in de bulunduğu 18 kişinin cezaları infaz edildi.
1947- Son Telgraf gazetesi hakkında, seçim kurulları tarafından verilen ilanları bütün baskılarında kullanmadığı gerekçesiyle soruşturma açıldı.
1949- Meclis'te bir konuşma yapan Rize Milletvekili Fahri Kurtuluş, Lermontov'un 110 yıl önce yazdığı ve 1945'te Türkçe'ye çevrilen bir kitapta milli duygularımızı rencide eden bölümler olduğunu söyleyerek, bu bölümlerin kitaptan çıkarılmasını istedi. Fahri Kurtuluş, 110 yıl önce yazılmış kitaptan bölüm çıkarılmasını garipseyen ve bu yolda yayın yapan Cumhuriyet gazetesinin sahiplerini de ağır bir dille eleştirdi.
1951- İsveç'teki yarışmalar sırasında bir saat hırsızlığına karıştıkları gerekçesiyle 6 ay müsabakalara katılmaları yasaklanan güreşçiler Ali Yücel ile Bektaş Can'ın cezaları, Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü Merkez Danışma Kurulu'nca süresiz boykota çevrildi.
1953- İstanbul Tekstil Sendikaları'nın Zeytinburnu Çimento Fabrikası işçilerinden 53'ünün işten çıkarılmasını ve tazminatlarının ödenmemesini protesto etmek için Taksim'de yapmak istedikleri mitinge izin verilmedi.
1955- Tiyatro sanatçısı Muammer Karaca'nın yaptırdığı "Karaca Tiyatrosu" İstiklal Caddesi Sular İdaresi Sokağında açıldı.
1961- Turkish Daily News yayın hayatına başladı. (Ressam C)
1964- Sinema yıldızı Elizabeth Taylor ile aktör Richard Burton evlendi.
1970- Üçüncü Demirel Hükümeti Meclis'ten güvenoyu aldı.
(( Oylamadan sonra bir konuşma yapan Başbakan Demirel "Buhrandan tecrübe edinilerek çıkılmıştır" dedi. CHP Genel Sekreteri Bülent Ecevit ise "Hükümet bunalımı sona erdi. Şİmdi ahlak bunalımının sona ereceği günleri bekleyeceğiz" dedi. ))
1971- Atatürk isminin özel okullarca kullanılması yasaklandı.
1972- Cezaevinden kaçan THKP-C liderlerinden Ziya Yılmaz'a yakalandıktan sonra ölüm cezası verildi.
1976- Maliye Bakanlığı 9 yabancı paraya karşı Türk Lirası'nın değerini yeniden yüzde 3.3 oranında düşürdü.
1978- MSP lideri Necmettin Erbakan hakkında açılan davanın düşmesi amacıyla siyasi partiler yasasında değişiklik öngören ve Korutürk tarafından veto edilen yasa çıktı.
1980- 33 hükümlü ve tutuklu tünel kazarak Van Cezaevi'nden kaçtı. Kaçaklardan16'sı bir gün sonra yakalandı.
1980- Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit, "Demirel kendini Ayetullah sanıyor" dedi.
1981- Genelkurmay, aralarında Mehmet Ali Ağca'nın da bulunduğu 43 kişinin 17 Mart günü saat17.00'ye kadar teslim olmamaları halinde vatandaşlıktan çıkarılacağını duyurdu.
1982- 146 idam istemli 428 sanıklı İstanbul Dev-Sol davası başladı.
1983- Maliye Bakanlığı, Hisarbank ve İstanbul Bankası'na el koydu.
1984- İngiltere'de maden işçileri ülke çapında bir grev başlattı.
1988- Akbank Yönetim Kurulu üyeliğine getirilen ANAP Grup Başkanvekili Sivas Milletvekili Mükerrem Taşcıoğlu'nun görevi bir gün sürdü.
(( Taşcıoğlu,"Görevi kabul ettiğim doğrudur. Ancak siyasi hüviyetimin bazı yorumlara yol açacağını düşünerek görevden çekiliyorum" dedi. Mükerrem Taşcıoğlu eğer çekilmeseydi, bir siyasi görevi sürdürürken özel teşebbüste görev alan ilk siyasetçi olacaktı. ))
1989- Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'nda Türkiye'yi temsil eden Galatasaray, Fransa'nın Monaco takımı ile Köln Müngersdorf Stadı'nda yaptığı maçta1-1 berabere kalarak Avrupa kupalarında yarı finale yükselen ilk Türk takımı oldu.
1990- Nusaybin'de bir PKK militanının cenazesinde çıkan olaylarda1 kişi öldü, esnaf kepenk kapattı.
1990- DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel, MİT'in sivilleştirilmesini istedi.
(( Demirel MİT'in başında muvazzaf subaylar olduğunu belirterek, "Bunların terfileri Genelkurmay'a aittir. Böyle olunca daha çok orayı göreceklerdir. MİT dönemin hükümetlerini 1960 Darbesi'nden, 1971 Muhtırası'ndan ve 1980 Müdahalesi'nden haberdar etmemiştir. Hükümet genellikle Angola'da olan bir harekatı bilirde Ankara'da olanı bilmez. Ortada, Türkiye'yi yeni bir istihbarat teşkilatına nasıl kavuşturalım diye bir soru vardır," dedi. ))
1991- Ankara Etlik'te bir kahvehane tarandı Dev-Sol örgütünün üstlendiği olayda biri polis iki kişi öldü, iki kişi yaralandı.
1991- Mardin'in Dargeçit ilçesinde Halepçe katliamını protesto için yürüyüş yapan 7 bin kişilik topluluğa güvenlik güçleri ateş açtı; 1 kişi öldü.
1995- İstanbul'un Ümraniye ilçesinin eski adı "1 Mayıs" olan Mustafa Kemal mahallesinde,13 Mart günü Gazi mahallesinde polisin ateş açması sonucu 15 kişinin ölmesini protesto gösterisi yapıldı. Gösteriyi engelleyemeyen polis, göstericileri ateş açarak durdurmaya çalışınca çıkan çatışmada 4 kişi öldü, 20'den fazla kişi yaralandı. İstanbul Valiliği Ümraniyede sokağa çıkma yasağı ilan etti.
1996- Refah Partisi İstanbul Milletvekili Aydın Menderes, Afyon'un Sandıklı ilçesinde geçirdiği trafik kazası sonucunda felç oldu.
1997- İzmir'in "Bergamayı Destekleme Komitesi" siyanürlü altına karşı 120 kilometrelik meşaleli maraton düzenledi.
2000- İsrail Güvenlik Kabinesi, anlaşmalar gereği Batı Şeria'dan 6.1 oranında toprağın daha Filistin Özerk Yönetimi'ne devrini onayladı. Filistin yönetimindeki Batı Şeria topraklarının oranı yüzde 42.9'a yükseldi.
2001- İktisat Bankası'na el konuldu.
2001-İstanbul-Moskova seferini yapan Tupolev-154 tipi uçak, Atatürk Havalimanı'ndan kalkışından kısa süre sonra Çeçen korsanlarca kaçırıldı. Medine'ye indirilen uçağa Suudi antiterör timlerince düzenlenen operasyonda, Türk yolcu Gürsel Kambal, Rus Hostes Yuria Fomina ve bir korsan öldü.
2001- Kuzey Kore ile Güney Kore arasında 50 yıldır ilk kez posta alışverişi yapıldı. Kuzeyden gelen mektuplarla Güneyden gelen mektuplar bir sınır köyünde takas edildi.
2002- Yargıtay Başsavcısı Sabih Kanadoğlu susurluk mahkumlarından eski MİT'çi emekli yarbay Korkut Eken'in "karar düzeltme" talebini reddetti. Eken'in suçlu değil, kahraman olduğunu söyleyen emekli generaller, Mehmet Ağar'ı, "Eken kahramanlıktan değil, suçtan mahkum oldu" diye cevapladı.
2002- GAP'ın sulama tünellerinden T2 de faaliyete geçti.
2003- Recep Tayyip Erdoğan, başbakan olarak ilk icraatında bugün yürürlüğe giren İş Güvencesi Yasası'nı üç buçuk ay erteletmek için Meclis'e yolladı. TBMM Genel Kurulu'nda yasa askıya alındı.
2003-Hu Jintao, 15 Mart 2003'te Çin Halk Cumhuriyeti'nin 4'üncü Devlet Başkanı olarak göreve başladı.
(( 15 Kasım 2002'den beri Çin Komünist Partisi genel sekreterliği ve 15 Mart 2003'ten beri başkanlık görevini sürdürmektedir. Döneminde Çin Dünya ticaret örgütüne üye olmuştur. Uzaya kendi imkanlarıyla insan gönderen üçüncü ülke olmuştur. Çin ekonomisi rekorlar kırmaya devam etmektedir.Tibet bölgesindeki ayaklanmayı sert biçimde bastırtmıştır. Söylemleri daha çok ekonomi ağırlıklıdır. 2012 de görevi bırakması beklenmektedir. ))
2004- Gaziantep 2. Asliye Hukuk Mahkemesi, DEHAP üyelerinin Kürtçe isim kullanma talebini W harfinin Türk alfebesinde bulunmadığı gerekçesiyle reddetti.
2004- Çin'de ilk kez bir milletvekili ülkede yılda 10 bin insanın idam edildiğini açıkladı. Çin, insan hakları örgütlerinin eleştirileri nedeniyle idam ilgili rakamlarını gizli tutuyor.
2005- Filipinlerin başkenti Manila yakınlarındaki Bagong cezaevinde yatan İslamcı örgüt Ebu Seyyaf'ın militanlarının firar girişimi ve ardından çıkan isyan ikinci gününde bastırıldı, örgüt üyesi 22 kişi öldürüldü.
2006- Duceyl katliamından yargılandığı davada ilk resmi ifadesini veren Devrik Irak lideri Saddam Hüseyin, "işgalcilere isyan" çağrısı yapınca susturuldu.
15 Mart – Doğanlar
1767- Andrew Jackson, ABD'li politikacı (ö. 1845)
1869- Birinci Dünya Savaşı öncesinde Polonya'nın Rusya'dan bağımsızlığını kazanması için verilen mücadelenin önderlerinden ve Polonya Cumhuriyeti'nin ikinci Cumhurbaşkanı Stanislaw Wojciechowski.
1888- Refik Halit Karay, Türk yazar (ö. 1965)
1943- David Cronenberg, Kanadalı sinemacı
1947- Amerikalı gitarist ve şarkıcı Ry Cooder.
1975- Eva Longoria, ABD'li sinema oyuncusu
1979- Onur Aydın, Türk basketbolcu
15 Mart – Ölenler
M.Ö.44- Jül Sezar, Romalı politikacı (d. M.Ö. 100)
1536- Pargalı Damat İbrahim Paşa, Türk devlet adamı (d. 1493)
1937- Howard Phillips Lovecraft, ABD'li yazar (d. 1890)
1955- Kantocu Küçük Şamram yani Şamram Kelleciyan, İstanbul'da.
1962- Arthur Compton, ABD'li fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1892)
1971- Oyun yazarı ve gazeteci Cevat Fehmi Başkut İstanbul'da öldü.
(( Basılan ilk kitabı "Geceleri Bizi Kimler Bekliyor" adlı bir röportaj dizisi olmuştu. "Kadın Bir Defa Sever", "Dişi Aslan" adında iki roman, birkaç da polisiye romanı yayımlanmıştı. Oyun yazarlığına 1942'de başladı. Konularını gündelik hayattan, insanlar arasındaki gülünç çatışmalardan alan, kişilerini genellikle ahlak açısından eleştiren komedileriyle tanındı. Paydos en ünlü oyunudur. Yurtdışında profesyonel sahnelerde oynana ilk Türk piyesi olarak, Atina'da 65 kere temsil edilmiştir. 23 oyun yazmıştır. ))
1981- Şair ve yazar Yaşar Nabi Nayır İstanbul'da öldü.
(( Varlık dergisi ve Varlık yayınlarının kurucusuydu. Yalnız çağdaş dünya edebiyatını konu edinen aylık Cep dergisini çıkardı. Birçok şair, yazar ve çevirmenin yetişmesinde katkıda bulunmuştu. Yıllarca Uluslararası Pen Yazarlar Derneği'nin Türkiye başkanlığını yürüttü.1979'da kültür hayatına yaptığı katkılardan dolayı "Kültür Bakanlğı Büyük Ödülü"nü aldı. Muzaffer Reşit takma adıyla antoloji ve derleme kitapları hazırladı. Yaşar Nabi Nayır bir yayıncı olarak edebiyatta her türlü görüş ve akıma hoşgörüyü ilke edindi ve sanatçının özgürlüğünü savundu.1982 yılında anısına Yaşar Nabi Nayır Edebiyat Ödülü kondu. ))
1989- Besteci Saadettin Öktenay.
2000- Grafiker, tasarımcı, sanat yönetmeni, reklamcı, tiyatro dekorcusu Mengü Ertel.
-
16 MART
1521- İspanyol kaşif Ferdinand Magellan Filipinler'deki Homonhon adasına vardı.
1920-
"Kurtul Sevgili İstanbul Güzel İstanbul,
Ya beni şehit et, yahut da kurtul.
Sen esir oldukça,
Bana yaşamak dünyada haramdır,
Haramdır mutlak..."
Cevat Kazım'ın dizelerinde anlattığı İstanbul'un işgali gerçekleşti.
Şehzadebaşı karakolu ansızın basılmış, içeride bulunan askerler öldürülmüştü. İşgali öğrenen Mustafa Kemal, işgal kuvvetlerinin temsilcilerine çektiği protesto telgrafında, "İstanbul'un işgali olayında doğacak büyük mesuliyete son bir defa olarak dünyanın dikkat nazarını çekeriz" diyordu.
1921- SSCB, Ankara Hükümeti'ni resmen tanıdı; Moskova Antlaşması imzalandı.
1956- Keman sanatçısı Suna Kan İtalya'da ödül aldı. Gazeteler, "Paganini sağ olsaydı, Suna Kan'ı alnından öperdi" diye yazdılar.
1964- Meclis'te gizli yapılan olağanüstü toplantıda, hükümete gerektiğinde Kıbrıs'a müdahale yetkisi verildi.
1965- Zeki Müren'in başrolünü oynadığı Çay ve Sempati oyunu, Arena tiyatrosunda sahnelenmeye başladı.
1966- Cevdet Sunay Genelkurmay Başkanlığı görevini bıraktı.Yerine Cemal Tural atandı
1968- Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Lyndon Johnson Vietnam'a 35 bin ila 50 bin asker daha göndermeye karar verdi. (Ressam C)
1969- Türkan Şoray, film başına ücretini 60 bin liradan 75 bin liraya çıkardı. Böylece Türk sinemasının en pahalı oyuncusu oldu.
1971- Türkiye Halk Kurutuluş Ordusu liderlerinden Deniz Gezmiş ve Yusuf Aslan günü Sivas'ın Gemerek ilçesinde jandarmayla girdikleri çatışma sonunda yakalandılar
1972- Cumhuriyet Senatosu; Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkındaki idam kararını onayladı.
1978- Öğle saatlerinde İstanbul Üniversitesi'nden çıkan kalabalık bir solcu öğrenci grubunun üzerine bomba atıldı, 7 öğrenci öldü, 31'i ağır olmak üzere 100'den fazla kişi yaralandı.
(( Ölen öğrencilerin adları şöyle: Cemil Sönmez, Baki Ekiz, Hatice Özen, Hamit Akıl, A. Turan Ören, Murat Kurt, Abdullah Şimşek. Olay kamuoyunda büyük bir tepkiyle karşılandı. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu, DİSK, 20 Mart'ta "Faşizme İhtar" adıyla işi bırakma eylemi gerçekleştirdi. Polis Memurları Dayanışma Derneği, Pol-Der İstanbul Şubesi Başkanı, bombalı saldırı istihbaratının olaydan 10 gün önce üniversitedeki polis amirliğine bildirildiğini açıkladı. Olayın sanıkları olduğu ileri sürülen şimdiki Milliyetçi Hareket Parti milletvekili Mehmet Gül'ün de içinde bulunduğu 5 ülkücü delil yetersizliğinden beraat ettiler. Zamanaşımına bırakılan dosya, bir grup avukat tarafından 16 Mart 1988'de yeniden açıldı, yargılama sürüyor.. ))
1978- İtalya'da eski başbakanlardan Aldo Moro, Kızıl Tugaylar örgütü tarafından kaçırıldı.
1981- Sıkıyönetim Komutanlığı İstanbul'daki 156 cinayetin sağ eylemciler tarafından işlendiğini açıkladı.
1982- Yüce Divan'da rüşvet suçlamasıyla yargılanan eski Gümrük ve Tekel Bakanı Tuncay Mataracı 36 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
1985- Yaşar Kemal'in aynı adlı romanından beyazperdeye uyarlanan ve Peter Ustinov'un yönetip oynadığı İnce Memed adlı filmin Türkiye'de gösterilmesi yasaklandı.
1988- Irak'ın kuzeyinde Kürdistan bölgesinde Saddam Hüseyin'in emriyle Halepçe'de binlerce insan gaz bombalarıyla zehirlenerek katledildi. Olay tarihe "Halepçe Katliamı" olarak geçti.
(( Halepçe Katliamı, İran-Irak Savaşı esnasında, Saddam Hüseyin'in, 1986-1988'de Irak'ın kuzeyinde yaşayan Kürtlere karşı düzenlettiği El-Enfal Harekâtı adlı imha operasyonunun bir parçasıdır. Saddam Hüseyin'in 23 Şubat - 6 Eylül 1988 tarihleri arasında El-Enfal Harekâtını şiddetlendirdiği dönemde Mart ayının ortasında İran ordusu Zafer-7 Harekâtı adlı genel taarruzu başlattı. Celal Talabani liderliğindeki Kürdistan Yurtseverler Birliği'ne bağlı Peşmergeler de İran Ordusu ile işbirliği yaparak Halepçe kasabasına girdi. Saddam Hüseyin İran ordusunun ilerleyişini durdurmak için Irak ordusunun Kuzey Cephesi Komutanı olan Korgeneral Alî Hasan al-Majîd al-Tikritî'ye (batı medyası tarafından 'Kimyasal Ali' lakabı ile bilinir)'e zehirli gaz bombaları kullanmayı emretti.
'Kimyasal Ali'
16 Mart 1988'de zehirli gaz bombalarını taşıyan sekiz MiG-23 uçağı tarafından Halepçe kasabasına bombardıman düzenlendi. Halepçe sakinleri , İran askerleri ve Peşmergelerle birlikte 5.000'den fazla insanın öldüğü, 7 binden fazla insanın da yaralandığı tahmin ediliyor. Ancak Irak Savaşı'ndan sonra bölgeye giren yabancılar tarafından bu rakamın daha da büyük olduğu tespit edildi. 19 Ağustos 1988'de Irak ve İran, ateşkes anlaşmasını imzaladılar. Irak ordusu ateşkesten 5 gün sonra Halepçe'yi geri aldı ve bu işgal esnasında 200 sakinin öldürüldüğü söylenmektedir. Süleymaniye Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyesi Prof. Fuat Baban, 7 Aralık 2002 tarihli 'The Sydney Morning Herald' gazetesinde yayımlanan 'Experiment in Evil' başlıklı makalesinde, Halepçe'de özürlü doğum oranının Hiroşima ve Nagasaki'nin 4-5 katı olduğunu iddia etti. Amerika ise bu iddiayı suistimal ederek Zayıflatılmış Uranyum mermilerini kullanmasını meşrulaştırmaya çalıştı. Mart 2007'de Halepçe'yi ziyaret eden bir Japon heyeti Hiroşima'ya yapılan atom bombası saldırısı'ndan hasar gören Aogiri (İmparatoriçe Pavlonyası)nin fidesini hediye etti. ))
1994-TBMM tarafından dokunulmazlıkları kaldırıldıktan sonra gözaltına alınan 5'i DEP'li 6 milletvekili, TCK'nın 125. maddesine muhalefet ettikleri gerekçesiyle DGM'ye sevk edildi. Vatana ihanetle suçlanan milletvekilleri, 17 Mart'ta tutuklanarak cezaevine konuldu.
1996- Profesör İlhan Arsel'in Biz Profesörler adlı kitabının davasında savcı Abdurrahman Yılancı, hakim Yücel Yurdakul'u taraflılıkla suçlayarak reddetti. Savcının hakimi reddetmesi adliye tarihinde ilk kez gerçekleşti.
1996- Profesör İlhan Arsel'in Biz Profesörler adlı kitabının davasında savcı Abdurrahman Yılancı, hakim Yücel Yurdakul'u taraflılıkla suçlayarak reddetti. Savcının hakimi reddetmesi adliye tarihinde ilk kez gerçekleşti.
1999- Birleşmiş Milletler'in Kosova'da, 70 gün sürecek hava harekatı başladı. Sırplara göre 2 bin Amerikalılara göre ise 5 bin kişinin öldüğü savaşın sonunda Sırp kuvvetleri Kosova'dan çekildi.
2000- AİHM, Özgür Gündem gazetesinin Türkiye aleyhine açtığı davada Türkiye'nin 'ifade özgürlüğünü' ihlal ettiğine ama etnik ayrımcılık yapılmadığına karar verdi. Türkiye 31 milyar lira tazminat ödeyecek. 1995'teda gazeteye yapılan bombalı saldırıda gazetenin binası ve arşivi yok olmuş, failler bulunamamıştı.x
2001- Çin'in sanayi merkezlerinden Şiziyazuag'da dört patlama meydana geldi. Enkaz altından 108 kişinin cesedi çıkarıldı.
2002- F tipi cezaevi uygulamalarına karşı yapılan ölüm orucu eyleminde DHKP-C davasından tutuklu Doğan Tokmak eyleminin 290. gününde hayatını kaybetti.Ölüm orucu eyleminde yaşamlarını yitirenlerin sayısı 50'ye ulaştı.
2003- ABD, Britanya ve İspanya devlet başkanlarının, Azor adalarında yaptığı zirveden "Sonsuza kadar diplomasi beklenemez. 17 Mart Irak konusunda karar almak için BM'nin son günü" kararı çıktı. Fransa, Almanya ve Rusya ise ortak açıklamayla "Gerekçe yok. Bu koşullarda hiçbir şey güç kullanmayı haklı göstermez"dedi.
2003- İsrail'in Gazze operasyonlarını protesto eden Filistinlilere destek veren 'Uluslararası Dayanışma Hareketi'nden Amerikalı Rachel Corrie bir evin yıkılmasını engellemek isterken İsrail buldozeri tarafından ezilerek hayatını kaybetti.
2004- YÖK Başkanı ve Galatasaray Üniversitesi'nin eski rektörü Prof.Dr.Erdoğan Teziç'e,Fransa'da Sorbonne Üniversitesi tarafından 'Docteur Honoris Causa' unvanı verildi. Türkiye'den bu unvanı alan ilk bilim insanı oldu.
2004- TTK'nın Karadon maden ocağındaki grizu patlamasında 8 işçiden 5'i öldü, 3'ü yaralandı.
2005- Irak'ta 30 Ocak'ta seçilen yeni Meclis, 275 üyesiyle bombalı saldırıların gölgesinde ilk kez toplandı.
2005- AB, savaş suçlusu General Ante Gotovina'yı Lahey'e teslim etmeyen Hırvatistan'la başlaması gereken müzakereleri süresiz erteledi. AB tarihinde ilk kez bir aday, beklemeye alındı.
2006- Fransa ile Libya,"nükleer enerjinin barışçı kullanımına" dair anlaşma imzaladı. Nükleer enerjinin tarım ve sağlık alanlarında kullanılacağı belirtildi.
16 Mart – Doğanlar
1789- Georg Ohm, Alman fizikçi (ö. 1854)
1839- 1901'de ilk Nobel Edebiyat ödülünü alan Fransız şair Sully Prudhomme.
1868- İşsiz güçsüzler ve yoksulların yaşantısını merkezine alan roman, öykü ve oyunlarıyla bilinen sosyalist gerçekçi akımın öncülerinden Rus yazar Maksim Gorkiy.
1878- Subaylıktan İran hükumdarlığına yükselerek ülkesinin modernleşmesine yönelik reformları başlatan Reza Şah Pehlevi.
1915- Haldun Taner, Türk yazar (ö. 1986)
1927- Vladimir Komarov, Rus kozmonot (ö. 1967)
1940- Paris'te Son Tango adlı filmiyle ünlenen İtalyan film yönetmeni Bernardo Bertolucci.
16 Mart – Ölenler
1736- Giovanni Battista Pergolesi, İtalyan müzisyen (d. 1710)
1913- Tatyos Efendi, Osmanlı Ermenisi müzisyen (d. 1858)
1929- Tuluatçı Kel Hasan Efendi, 55 yaşında İstanbul'da öldü.
1939- Ses sanatçısı Eftelya Hanım (Denizkızı) İstanbul'da
1940- Nobel Ödülü'nü kazanan ilk kadın yazar Selma Lagerlöf, 82 yaşında.
1966- Yazar Emin Türk Eliçin, 60 yaşında öldü.
1978- Şair ve Yazar Ceyhun Atuf Kansu Ankara'da öldü. 1986 yılından itibaren verilmek üzere adına bir şiir ödülü kondu.
1998- Halkbilim Araştırmacısı Pertev Naili Boratav, Paris'te
2002- Vietnamlı General Van Tien Dung, 85 yaşında.1975'te başkomutan olan Dung, ABD destekli Güney Vietnam'ın başkenti Saygon'a giren Komünist kuvvetlere liderlik etti. "Ho Şi Minh Zaferi"nin baş mimarıydı.
-
17 MART
1816- 38 tonluk 'Elise' adlı buharlı tekne, kaptan Pierre Andriel yönetiminde, Manş Denizi'ni aşan ilk buharlı tekne oldu.
1861- İtalya, ulusal birliğini kurdu.
1891- Ahmed İhsan Tokgöz, Servet-i Fünun dergisini kurdu.
1921- Londra'da ilk doğum kontrol kliniği açıldı. Kliniğe başvuranlara, düşük ücretle korunma araç-gereçleri verildi.
1939- Hatay'da Türk posta ve telgraf ücretleri uygulamaya konuldu.
1944- Varlık Vergisi'nin tasfiyesine ilişkin yasa yürürlüğe girdi.
1948- Belçika, Fransa, Hollanda, İngiltere ve Lüksemburg dışişleri bakanları arasında, 50 yıl süreli Brüksel Anlaşması imzalandı.
1954- Türk Milli Futbol Takımı Dünya Kupası grup eleme maçlarında, Madrid'de 4-1 yenildiği İspanya'yı İstanbul'da 1-0 yendi.
(( Yönetmelik gereği, 17 Mart günü Roma'da yapılan üçüncü karşılaşmada İspanya ile 2-2 berabere kalınca, kura çekildi. Kurada kazanan Türk Milli Futbol Takımı finalle katılma hakkını elde etti. 1954 Dünya Kupası Avupa elemelerinde yer alan Türkiye, o zamanki statüye göre Altıncı Grup'ta sadece İspanya'yla eşleşti. İlk maç 6 ocakta İspanya'nın başkenti Madrid'de oynandı. Türkiye 31'inci dakikada Recep'le öne geçtiyse de Vinancio (2), Alsua ve Miguel'in gollerine engel olamayarak sahadan 4-1 yenilgiyle ayrıldı. Maçın rövanşı 14 martta İstanbul'da oynandı ve Türkiye, İspanya'yı 16'ncı dakikada Burhan'ın attığı golle 1-0 yenmeyi başardı ve Dünya Kupaıs şansını üçüncü maça taşıdı. Üçüncü karşılaşma, 17 martta Roma'da oynandı. İspanya 18'de Arteche'nin golüyle 1-0 öne geçti. 32'de Burhan ve 65'te Suat'ın golleri üstünlüğü Türkiye lehine çevirdi. 79'da Escuderio'nun golü skoru belirledi. Her iki takım da birer galibiyet, birer yenilgi ve birer beraberlik aldığı için statü gereği Dünya Kupası'na katılacak takım kurayla belirlendi. Şans Türkiye'den yanaydı. ))
1966- Varto'da 5.6 büyüklüğündeki depremde 14 kişi öldü. (Ressam C)
1971- Türkiye Radyo Televizyonu (TRT) Polis ve Meteoroloji radyolarının kapatılması için savcılığa başvurdu.
1972- Uzun süredir araları açık olan Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı İsmet İnönü ile Genel Sekreter Bülent Ecevit barıştı.
1976- Amerikan Northrop uçak şirketi, uçak alım satımlarıyla ilgili Türkiye'de yetkililere rüşvet dağıttığı iddialarını doğruladı.
1979- İstanbul'a gelen Adalet Partisi lideri Süleyman Demirel, partililer tarafından benzin yokluğunu simgelemek için at arabalarıyla karşılandı.
1981- Onur Yayınları yönetmeni İlhan Erdost'un, Mamak Askeri Cezaevi'nde öldürülmesi ile ilgili dava Sıkıyönetim Mahkemesi'nde görülmeye başladı.
1983- Vatandaşlıktan çıkarılan Yılmaz Güney, bir yazısı nedeniyle gıyabında 7,5 yıl hapse mahkum oldu.
1984- Başbakan Turgut Özal, "İnsanların birbirlerini vurmayacaklarını bilsek, silah ithalini de serbest bırakacağız" dedi.
1985- İki ünlü oyun yazarı Arthur Miller ve Harold Pinter hapiste bulunan Pen üyesi yazarları ziyaret etmek amacıyla Türkiye'ye geldi.
1988- Başbakan Özal, fişlemenin kaldırıldığını ve güvenlik soruşturması kapsamının da daraltıldığını söyledi.
1990- Jülide Ateş, Türkiye Güzeli seçildi.
1992- İstanbul Emniyet Müdürlüğü'nün Gayrettepe'deki binasında, imha edilmek istenen bir bombanın patlaması sonucu 3 polis öldü, biri sivil 19 kişi yaralandı.
1993- PKK lideri Abdullah Öcalan, Beyrut'un Zahle bölgesinde bir basın toplantısı düzenledi. Öcalan, toplantıda 20 Mart -15 Nisan arasında tek yanlı ateşkes ilan ettiğini açıkladı.
1994- Demokrasi Partisi (DEP) milletvekilleri Hatip Dicle, Leyla Zana, Orhan Doğan, Ahmet Türk ve Sırrı Sakık ile bağımsız milletvekili Mahmut Alınak, Devlet Güvenlik Mahkemesi tarafından tutuklandı.
1995- Fransa'da yayımlanan Le Monde gazetesi, Fransız şirketlerinin silah sattıkları ülkelerde rüşvet dağıttığını yazdı. Fransa'dan en çok silah alan ülkeler arasında Türkiye de vardı.
1995- Azerbaycan'da 13 Mart'ta başlatılan, Türkiye'nin de adının karıştığı bir darbe girişimi bastırıldı. Devlet Başkanı Haydar Aliyev'i devirmek isteyen OMON birliklerinin komutanı Albay Ruşen Cevadov öldürüldü.
2000- Afrika ülkesi Uganda'da köktendinci bir Katolik tarikatı olan "Tanrının On Emrinin Yeniden Tesisi Hareketi"nin 600 üyesi topluca intihar etti.
2001- Dünyanın en çok kullanılan "chat" (sohbet) programlarından ICQ, Kürtçeyi dil olarak tanıdı. Programın kayıt işlemleri sırasında "kullanılıcının dili" bölümünde sunulan seçeneklere Kürtçe'ye de yer verildi.
2002- Yazar Yaşar Kemal, Almanya'da iktidar ortağı Birlik 90/Yeşiller Partisinin ilk onursal üyesi oldu.
2003- ABD, Britanya ve İspanya, BM'de destek bulamayınca Irak savaşıyla ilgili ikinci tasarıyı geri çekti. BM Irak'taki silah denetçilerini ve BM personelini geri çağırdı. Britanya Başbakanı Tony Blair kabineyi olağanüstü toplantıya çağırdı. Hükümetin Irak savaşını desteklemesine karşı çıkan Avam Kamarası Başkanı ve eski Dışişleri Bakanı olan Robin Cook toplantıyı protesto etti.
2004- Irak'ın başkenti Bağdat'ta Lübnan Dağı Oteli'ne intihar saldırısı yapıldı. Beş katlı otel binası çöktü; 27 kişi yaşamını yitirdi, 41 yaralı var.
2004- Kosova'da bölümüş kent Mitrovitsa'da Arnavutlarla Sırplar arasındaki çatışmalarda 31 kişi öldü, 500 kişi yaralandı. Sırpların yaşadığı Prizren'de Ortodoks kilisesi yakıldı.
2005- Ankara 2. İş Mahkemesi'nin, Yargıtay'ın iptaline rağmen direndiği Eğitim-Sen kapatılamaz kararının gerekçesi açıklandı; "Anadilde öğrenim ulusal bütünlüğü bölmez, pekiştirir. Mahkemeler kuşku üzerine hüküm oluşturamaz"
2005- Rusya'da eski Başbakan Yardımcısı Anatoly Çubays suikast girişiminden kurtuldu. Çubays, SSCB'nin dağılmasının ardından Rusya'da olgarkların doğmasını sağlayan özelleştirmenin mimarı.
2005- Sivas'ın Koyulhisar ilçesine bağlı Sugözü köyü Kuzucu Mahallesi'ndeki toprak kayması sonucu 15 vatandaş ve 21 ev toprak altında kaldı. 23 Mart'ta aynı bölgede yeniden yaşanan heyelanda yaklaşık 5 milyon ton toprak daha kaydı. 15 vatandaşın yaşamından ümit kesildi.
2006- Fransa'da öğrenciler 'İlk İş Sözleşmesi Yasası'nı (CPE) protesto için 80 kent ve kasabada 200 gösteri yaptı.300 öğrenci gözaltına alındı.
2006- Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi eski Sırp lideri Slobodan Miloseviç'in tam otopsi raporunu açıkladı. Zehirlenme yok, ölüm nedeni kalp krizi.
2006- Amerikalı barış eylemcisi Rachel Corrie'nin anısına hazırlanan tiyatro oyununun New York Tiyatro Atölyesi'ndeki gösterimi iptal edildi. Oyunun yönetmeni kararı "korkudan kaynaklanan sansür", İngiliz oyuncu Vanessa Redgrave ise ,"bu sansürün en kötüsü, oyunu iptal etmek korkaklık" diye tepkii gösterdi. Corrie 2003'te Filistin Refah mülteci kampında bir evin yıkılmasını konu alıyordu.
17 Mart – Doğanlar
1865- Gabriel Narutowicz, Polonyalı politikacı (ölümü 1922)
1900- Manuel Plaza, Şilili sporcu (ölümü 1969)
1902- Bobby Jones, ABD'li golfçü (ölümü 1971)
1919- Nathaniel Adams Coles, ABD'li caz müzisyeni (ölümü 1965)
1929- Peter Ludwig Berger, ABD'li sosyolog ve teolog
1939- Giovanni Trapattoni, İtalyan futbol adamı
1940- Ruşen Güneş, Türk müzisyen
1948- William Gibson, ABD'li roman yazarı
1950- Mehmet Ali İrtemçelik, Türk politikacı
1951- Kurt Russell, ABD'li oyuncu
1955- Gary Sinise, ABD'li oyuncu ve film yönetmeni
17 Mart – Ölenler
1853- Christian Andreas Doppler, Avusturyalı matematikçi ve fizikçi
1974- Louis Kahn, ABD'li mimar.
1976- Luchino Visconti, İtalyan sinemacı.
1993- Gazeteci Beyhan Cenkçi, öldü.
2000- Besteci ve müzik kuramcısı İstemihan Taviloğlu, 61 yaşında.
2001- İkinci Dünya Savaşı'nda ilk atom bombasını Hiroşima'ya atan Amerikalı pilot Thomas Wilson Frebee, 81 yaşında.
-
18 MART
Çanakkale Zaferi ve şehitleri anma günü.
1799- Fransa imparatoru Napolyon, Osmanlı Devleti'nin yönetimindeki Akka kalesi önlerine geldi.
1871- Paris Komünü kuruldu. Fransa-Prusya savaşında Fransa'nın teslim olması üzerine Paris halkı ayaklanarak hükümeti devirdi. Paris Belediyesinin hükümranlığını ilan etti. Kansız bir devrimle kurulan yeni yönetim emekçilere dayanarak 72 gün ayakta kaldı. Karl Marx Paris Komünü'nü "proletarya diktatörlüğü"nün örneği olarak gösterdi.
1913- Yunan kralı I. Yorgos Selanik'te uğradığı bir suikast sonucu öldü.
1915- Çanakkale kıyılarına çıkartma yapan müttefik ordularına karşı Mustafa Kemal komutasındaki Osmanlı direnişi zaferle sonuçlandı.
1920- Osmanlı Meclis-i Mebusanı son toplantısını yaptı. Meclisi Mebusan, İstanbul'un işgali üzerine çalışmalarına ara verme kararı aldı.
1926- Papa I. Eftim (Pavli Erenerol), Bağımsız Türk Ortodoks Patrikhanesi'ni kurdu.
1926- Finike'de meydana gelen 6.9 büyüklüğündeki depremde, 27 kişi öldü.
1933- Marsilya'da toplanan Uluslararası Kadın Kongresi'ne Türkiye'den Lamia Tevfik, Seniha Rauf Hanım'lar katıldı.
1938- Meksika, sınırları içindeki tüm yabancı petrol şirketlerini millîleştirdi.
1940- Hitler ve Mussolini İtalya'da buluştu, İtalya Almanya'nın yanında savaşa girme kararı aldı.
1944- Almanlar Macaristan'ı işgale başladı.
1949- Kuzey Atlantik Antlaşma Örgütü (NATO) kuruldu.
1949- ''Harika Çocuklar Yasası'' kapsamında yurtdışında eğitim görmesine karar verilen yedi yaşındaki İdil Biret, Paris'e gitmek üzere ailesiyle İstanbul'dan ayrıldı. Fransa'da öğrenim görecek olan İdil Biret ile tanınmış kompozitör Nadia Boulanger'nin ilgileneceği bildirildi.
1953- Balıkesir'in Gönen ilçesi ve çevresinde meydana gelen depremde 246 kişi öldü. Yenice ilçesi yerle bir oldu.
1956- Fransa Cezayir'e asker çıkarmaya başladı. (Ressam C)
1962- Cezayir Bağımsızlık Savaşı'nda Fransa Cezayirli direnişçilerle anlaşmaya vardı.
1965- Uzayda ilk yürüyüş: Sovyet kozmonot Aleksey Leonov, dünyadan 2 bin 177 kilometre yükseklikte, Voskhod-II (Gündoğumu) adlı uzay aracından çıkarak 20 dakika boşlukta kaldı.
1970- Demirel kardeşlere verilen kredileri inceleyecek bir Meclis komisyonu kuruldu.
1970- Kamboçya'da Lon Nol, Prens Norodom Sihanouk'u devirdi.
1974- Pakistan'ın devrik başkanı Zülfikar Ali Butto, muhaliflerinden birine suikast düzenlettiği gerekçesiyle ölüm cezasına çarptırıldı.
1979- CENTO Genel Sekreteri Büyükelçi Kamuran Gürün, örgütün dağılması için çalışma başlatıldığını açıkladı. CENTO Daimi Komitesi, Eylül 1979'da örgütün feshedildiğini duyurdu
1985- Bankaların televizyonda reklam yapma yasağı kaldırıldı.
1986- Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Ceza İnfaz Yasası'ndaki değişiklikleri onayladı. Yürürlüğe giren yeni düzenlemeyle cezaevlerindeki 68 bin hükümlüden yüzde 70'inin tahliye işlemleri başlatıldı.
1987- 12 Eylül döneminin başbakanı Bülend Ulusu, Suudi Arabistan merkezli Rabıta örgütünün Batı Avrupa'daki Türk imamlarını dolar üzerinden maaşa bağlaması konusunda bir kararnamenin varlığını doğruladı. 28 Nisan 1981 tarihli kararnamede, Devlet Başkanı Kenan Evren ve Başbakan Ulusu'nun imzaları vardı.
1990- Demokratik Almanya Cumhuriyeti'nin yaptığı seçimlerden sonra, Demokratik Almanya Cumhuriyeti ve Almanya Federal Cumhuriyeti birleşti.
1992- Güney Afrika'da siyahlara eşit vatandaşlık hakkı tanıyan ve Devlet Başkanı De Klerk tarafından planlanan anayasal reform tasarısı halk oylamasıyla kabul edildi.
1997- Antonov An-24 tipi bir Rus yolcu uçağının kuyruğu, Türkiye'ye gitmekte olduğu sırada havada koptu. Düşen uçaktaki 50 kişi öldü.
2000- Suriye'deki akrabalarıyla önceki yıllarda tel örgüler arasından bayramlaşan 573 aile, iki ülkenin anlaşması sonucu sınırı geçerek birbirlerinin evine konuk oldular.
2000- Yeni Medeni Kanun Tasarısı açıklandı: Nişanlı çiftler, evlenmeden önce veya sonra notere giderek, evlilikleri süresince geçerli olacak mal rejimini belirleyecekler.
2001- Fransa'da yerel seçimlerin ikinci turunda 231 kent ve 36 bin 565 yerel yönetim belirlendi. 1871 Komününden 130 yıl sonra Yeşillerle ittifaka giden Sosyalistlerin adayı Bertrand Delanoe başkentin ilk sosyalist ve ilk eşcinsel belediye başkanı oldu.
2002- Tiyatro sanatçısı Erdoğan Dikmen, 64 yaşında. "Bir demet Tiyatro" da Yılmaz Erdoğan ve Demet Akbağ'ın oynadığı Mükremin ve Lütfiye Çıtır'ın babası Burhan Çıtır karekterini canlandırıyordu.
2003- Yargıtay Başsavcısı Sabih kanadoğlu,1999 ve 2002 genel seçimlerine katılmadığı için yedi siyasi parti aleyhine kapatma davası açtı.İddianameleri Anayasa Mahkemesi'ne iletti.
2003- Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin,ABD Başkanı Bush'un kendisi ve oğullarına yönelik "48 saat içinde Irak'tan gidin" ültümatomunu reddetti. Irak,Arap Birliği'ne savaşı durdurmak için acilen etkin bir şekilde eyleme geçme çağrısı yaptı.
2004- Belgrad'daki gösterilerde Sırplar, ayakta kalan tek Osmanlı eseri olan Bayraklı Camii'ni yaktı. Olaylar üzerine pek çok kentte sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Sırbistan-Karadağ'da binlerce Sırp "Kosova Sırbistan'ındır", "Kosovalı Arnavutlara ölüm" sloganları atıldı.
2004- İspanya'da 11 Mart saldırılarını üstlenen El Kaide bağlantılı Ebu Hafız El Masri Tugayı "İspanyol halkının savaşla barış arasında seçim yapmasını sağladık. ABD ile müttefikliği reddeden partiye oy verip barışı seçtiler. İspanya'da sivil hedeflere karşı tüm operasyonları durduruyoruz' mesajını yayınladı.
2005- AİHM'nin, evlilik sonrası sadece kendi kızlık soyadını kullanabilmek için başvuran avukat Ayten tekeli Ünal'ı haklı bulan kararı, Türkiye'nin üç aylık süre içinde temyize başvurmaması üzerine kesinleşti.
2005- New York'taki bir camiide, Cuma namazını ilk defa bir kadın kıldırdı. 1426 yıllık İslami geleneklere göre bu bir ilk.
2006- ABD'nin Irak'ı işgalinin üçüncü yılında Türkiye dahil dünyanın 200 kentinde eylemlerle protesto edildi."Irak'tan çekilin,İran'a dokunmayın,daha fazla insan ölmesin" sloganı atıldı.
2006- Fransa'da üniversite öğrencileri, sendikalar ve muhalefetteki sol partilerin destek verdiği gösterilerle "İlk İş Sözleşmesi Yasası"nı protesto etti. Fransa çapında yapılan 160 gösteriye 1 milyon kişi katıldı.
18 Mart – Doğanlar
1690- Christian Goldbach, Rus matematikçi (ö. 1764)
1780- Miloş Obrenoviç, Sırp prens (ö. 1860)
1869- Neville Chamberlain, İngiliz politikacı (ö. 1940)
1922- Seçkinler ve siyasal partiler konusundaki araştırmalarıyla uluslararası ün kazanan Amerikalı toplumbilimci Seymour Martin Lipset.
1929- Doğu Almanyayı konu alan eserleriyle tanınan Alman romancı, denemeci ve senaryo yazarı Christaée Wolf.
1936- Irk ayrımcılığı düzenine son verilmesini sağlayan ve Nelson Mandel ile birlikte 1993 Nobel Barış Ödülü'nü kazanan Güney Afrika Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı (1989-94) F.W. de Klerk.
1956- Luc Besson, Fransız film yapımcısı
1969- Vassily Ivanchuk, Ukraynalı satranç oyuncusu
18 Mart – Ölenler
1584- IV. İvan, Rus Çarı (d. 1530)
1745- Robert Walpole, İngiliz politikacı (d. 1676)
1936- Elefterios Venizelos, Yunan politikacı (d. 1864
1980- Amerikalı psikanalizci Erich Fromm.
1981- Türk sinema ve tiyatrosunun ünlü ismi Cahide Sonku, İstanbul'da. Son yıllarında kendini alkole veren ve yalnızlık ve yoksulluk içinde ölen Sonku, anılarını kaleme alırken, "Mesleğim beni, ben mesleğimi mahvettim. İşte hayatımın kısacık özeti" demişti.
1982- Tarihçi Prof. Dr. Enver Ziya Karal, 76 yaşında öldü.
1986- Amerikalı yazar Bernard Malamud.
1995- Turist Ömer Şaşkın Hafiye, Ofsayt Osman, tiplemeleriyle tanınan, hayatını beyazperdede yaşayan, canlandırdığı karakterlerle yüreklere kazınan aktör Sadri Alışık, İstanbul'da yaşama veda etti. 47 yıllık sinema yaşamına 600'e yakın film sığdırdı. Kartallar Yüksek Uçar adlı televizyon dizisinde oynamış, 1994 yılında çevirdiği ve son filmi olan Yengeç Sepeti'yle Antalya'da Altın Portakal Ödülü almıştı.
2000- Grafiker, tasarımcı, sanat yönetmeni Mengü Ertel, 69 yaşında.
2005- Sinema sanatçısı Yıldırım Gencer vefat etti.
2006- Amerikalı moda tasarımcısı Oleg Cassini, 92 yaşında. ABD eski Başkanı John F.Kennedy'nin eşi Jacqueline Kennedy'nin moda tasarımcısıydı.
-
19 MART
721- Tarihe geçmiş ilk ay tutulması Babil'de gözlendi.
1799- Napolyon, Osmanlı Devleti'nin yönetimindeki Akka kalesi önlerine geldi.
1866-Osmanlı Hükümeti, Süveyş Kanalı'nın açılması konusunda izin verdi.
1877- Osmanlı devletinin ilk Mebusan Meclisi toplandı.
1883- Siyah Amerikalı ayakkabıcı ustası Jan E.Matzeliger bir ayakkabıyı bir seferde bütünüyle imal eden ilk makineyi icat ederek ayakkabı sanayisinde bir devrim yarattı.
1915- Güneş sistemi gezegenlerinden Pluto'nun ilk fotoğrafı çekildi. Ancak bunun yeni bir gezegen olduğu anlaşılmadı.
1920-Mustafa Kemal, Ankara'da bir meclis toplanması amacıyla genelge yayınladı.
1922- Cizre'de iki korucu ağızlarına para tıkılmış olarak elektrik direklerine asılmış bulundu. Bunun üzerine Dargeçitte güvenlik güçlerinin yaptığı operasyonda 14 kişi öldürüldü.
1945- Sovyetler Birliği, bir nota ile 1925 tarihli Türk-Sovyet Dostluk ve Saldırmazlık Paktı'nı yenilemeyeceğini bildirdi.
1955- Liselerde bitirme ve olgunluk sınavları kaldırıldı. Yerine "Devlet Lise Sınavı" adıyla tek bir sınav konuldu.
1955- Agence France-Presse'in (AFP) Ankara temsilcisi Erol Güney Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlığından çıkarıldı.
1959- İstanbul Valiliği, Büyük Doğu dergisini protesto etmek için yapılacak mitinge izin vermedi ve dergi hakkında soruşturma başladığını bildirdi.
1960- Yeni Kadıköy İskelesi ve İstanbul Belediyesi Şehir Operası açıldı.
1964- Hatay'da 21 Nurcu tutuklandı. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, gazetecilere yaptığı açıklamada, Nurcuları düşman bir devletin desteklediğini söyledi. (Ressam C)
1965- Merzifon'un Çeltek Linyit İşletmesi'ndeki grizu patlamasında 69 işçi öldü, 58 işçi yaralandı.
1965- Endonezya bütün yabancı petrol şirketlerini millileştirdi.
1966- Milli Türk Talebe Birliğince düzenlenen Komünizmi Telin Mitingi İstanbul'da yapıldı.
1971- CHP Kocaeli Milletvekili Prof. Dr. Nihat Erim, partisinden istifa etti ve başbakanlığa atandı.
1975- Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk hükümeti kurma görevini Adalet Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel'e verdi. Tarihe 1. Milliyetçi Cehpe Hükümeti (1.MC) olarak geçen, dört sağ partiden oluşan koalisyon (AP, MSP, MHP, CGP) yola çıktı.
1975- Cumhuriyet gazetesi Genel Yayın Müdürü Oktay Kurtböke Adalet Partili gençler tarafından gazete önünde dövüldü.
1977- Türk Hava Yollarına ait Diyarbakır uçağı iki ortaokul öğrencisi tarafından Beyrut'a kaçırıldı.
1978- Hollanda'nın Amsterdam kentinde 50 bin kişi nötron bombasnı protesto için yürüdü.
1979- Peş peşe yapılan zamlar üzerine bir açıklamada bulunan Adalet Partisi lideri Süleyman Demirel, askeri darbeyle devrilen Şili lideri Salvador Allende'yi hatırlatarak "Bunların gidişi Allende gidişi, sonları aynı mı olur, ayrı mı olur, bilmem" dedi.
1981- Ankara'da bir inzibat erini öldürme iddiasıyla yargılanan Erdal Eren ölüm cezasına çarptırıldı. Eren'in infazı 18 yaşından küçük olduğuna ilişkin kemik raporu nedeniyle de tartışmalara yol açtı.
1984- Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Newsweek dergisine verdiği demeçte genel affa karşı olduğunu söyledi.
1985- Uluslararası PEN Yazarlar Birliği Aziz Nesin'i onur üyeliğine seçti. Onur üyeliği belgesi Artur Miller ve Harold Pinter tarafından verildi.
1986-Ankara Film Şenliği'nin ''İlk Filmler'' yarışmasında, Orhan Oğuz'un yönettiği ''Her Şeye Rağmen'' birinci oldu.
1992- Cizre'de iki korucu ağızlarına para tıkılmış olarak elektrik direklerine asılmış bulundu. Bunun üzerine Dargeçitte güvenlik güçlerinin yaptığı operasyonda 14 kişi öldürüldü.
1997- Tuzla tren istasyonuna bomba koymaktan yargılanan iki PKK mensubu idama mahkum edildi.
1998- Gazeteci Metin Göktepe'nin öldürülmesi davasında, 5 polis, ''Kastı aşan adam öldürme'' suçundan 7 yıl 6'şar ay hapis cezasına çarptırıldı, 6 polis beraat etti.
1998- Anses-Net Haber Ajansı kuruldu.
1999- Ankara Devlet Güvenlik Mahkemesi Başsavcılığı, Fethullah Gülen hakkında, laik devlet düzenini yıkarak teokratik devlete geçmek için faaliyet gösterdiği iddiasıyla soruşturma açtı.
2000- Yargıtay Ceza Genel Kurulu, öz kızına tecavüz eden babaya yerel mahkemenin verdiği 25 yıllık hapis cezasını 1 oy farkla onadı. 13 yargıç kararı onarken,12 yargıç "kız sesini çıkarmadığı için" cezanın indirilmesini istedi.
2000- Liselerde başlatılan cinsel eğitimin, üniversitelerde de sürmesine karar verildi. Uludağ, Marmara ve İzmir 9 Eylül Üniversiteleri'nde başlatılan derslerde, cinsellikle ilgili bilgiler tüm detaylarıyla verildi.
2001- Türkiye'yi AB üyeliğine taşıyacak Ulusal Program, Bakanlar Kurulunca onaylandı.
2001- Norveç, Kuzey Kutup topraklarına dağılmış şekilde yaşayan ve yıllarca asimilasyona tabi tutulan Samiler için bir parlamento binası inşaa etti. Burada alınacak kararlar Norveç parlamentosu için sadece tavsiye niteliğinde. Samilerin dilinde savaşa dair bir sözcük yok.
2002- Kırgizistan'da savcılık yaptığı dönemde görevini kötüye kullanmaktan tutuklanan milletvekili Azimbek Beknazarov serbest bırakıldı. Beknazarov tutuklanınca taraftarları Kırgız siyasinin bulunduğu hapishaneyi basmıştı.
2003- Suriye, Iraklıların sınırlara yığılması üzerine sınırlarını kapattı. Irak da halka vize vermeyi durdurdu. Mesud Barzani denetimindeki Erbil'de Türkiye ve İran sınırına yayılan göçü durdurmak için olağanüstü hal ilan edildi. Türkiye'de Irak füze mevzilinde bulunan Doğu ve Güneydoğu'dan Batı'ya göç başladı.
2003-ABD askerleri Irak-Kuveyt sınırındaki askerden arındırılmış bölgeye girdi. ABD uçakları da Irak'ın batısını bombalamaya başladı.
2003- Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Kuzey Irak'a gönderilmesi, Türk hava sahasının yabancı silahlı kuvvetlerin hava unsurlarına 6 ay süreyle açılmasına ilişkin Başbakanlık Tezkeresi TBMM'ye sunuldu.
2004- Kosova'da Arnavutlar kiliseleri, Sırplar ise camileri yakıyor. BM bölünmüş kent Mitrovitsa'daki personelini tahliye etti. Prizren'de dört tarihi kilise ve bir manastır yakıldı.
2004- Adana'da, SHP seçim konvoyunda partinin seçim otobüsünün üzerinde fotoğraf çeken Evrensel gazetesi muhabiri Hasan İşler ile Dicle Haber Ajansı muhabiri Volka Eryiğit başlarını hareket halindeki otobüsün altından geçtiği köprüye çarparak can verdi.
2004- Yunanistan'da yeni oluşan parlamentoda yapılan gizli oylama sonucu ilk kez bir kadın parlamento başkanı seçildi. Yeni Demokrasi aday gösterdiği Anna Psaruda, daha önce Kültür Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı görevi yapmıştı.
2006- Beyaz Rusya'da yapılan devlet başkanlığı seçiminde, ülkeyi 12 yıldır yöneten Aleksander Lukaşenko yüzde 82 oyla yeniden seçildi.
2007- İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu, üyelerine silah üzerine yemin ettirdiği belirtilen Kuvayi Milliye Derneği hakkında yasal takibat başlatıldığını açıkladı.
19 Mart – Doğanlar
1690- Christian Goldbach, Rus matematikçi
1780- Miloş Obrenoviç, Sırp prens
1869- Neville Chamberlain, İngiliz politikacı
1900- Fransız fiziksel-kimyacı çift , Frédéric ve Irène Joliot-Curie.
(( Yapay olarak hazırlanan yeni radyoaktif izotopları bularak 1935 Nobel fizik ödülünü kazanan çift radyoaktivite konusundaki buluşlarıyla Nobel Ödülü kazanan Pierre ve Marie Curie'nin kızları ve damatlarıydı. ))
1905- Albert Speer, Alman siyasetçi (ö. 1981)
1955- Bruce Willis, ABD'li sinema oyuncusu
1956- Luc Besson, Fransız film yapımcısı
1969- Vassily Ivanchuk, Ukraynalı satranç oyuncusu
1976- Alessandro Nesta, İtalyan futbolcu
1979- Hidayet Türkoğlu, Türk basketbolcu
1985- Christine Guldbrandsen, Norveçli müzisyen
19 Mart – Ölenler
1405- Timur, Türk devlet adamı ve asker (d. 1336)
1406- İbn'i Haldun, Arap tarihçi (d. 1332)
1584- IV. İvan, Rus Çarı
1745- Robert Walpole, İngiliz politikacı
1790- Cezayirli Hasan Paşa, Türk devlet adamı.
1930- Arthur Balfour, İngiliz politikacı (d. 1848)
1936- Elefterios Venizelos, Yunan politikacı
1940- Kadın hastalıkları, doğum ve çocuk bakımı uzmanı Prof. Dr. Besim Ömer Akalın, Ankara'da.
((Veremle Mücadele, Çocuk Esirgeme, Süt Damlası derneklerini kuran Besim Ömer Akalın ardında 77 yapıt bıraktı. Bunların en önemlilerinden biri, Türkiye'de hazırlanmış ilk tıp yıllığı olan Nevsal-i Afiyet'tir. ))
1980- Tiyatro Yazarı, Çevirmen Bedrettin Tuncel, 70 yaşında öldü.
1982- Randy Rhoads, ABD'li müzisyen (d. 1956)
2001- Şair Nazım Hikmet'in beşinci eşi Vera Tukyakova, 69 yaşında.
2009- Emekli Jandarma Albay Abdülkerim Kırca, Ankara'daki evinde intihar etti.
2009- İngiliz oyuncu Natasha Richardson (d. 1963)
-
20 MART
1653- Osmanlı tarihinde ilk bütçeyi yapmakla tanınan Sadrazam Tarhoncu Ahmet Paşa, bundan rahatsızlık duyanların padişaha şikayeti sonucu öldürüldü.
1792- Paris'te Fransa Milli Meclisi giyotinle idamı onayladı.
(( Adını, mucidi Fransız doktor Joseph Ignace Guillotin'den alan giyotin ölüme mahkum edilen kişilerin kafasını iki direk arasında yukarıdan aşağı kayan bir bıçağın darbesiyle koparmayı sağlıyordu. İlk kez 25 Nisan 1972'de kullanılan giyotin, Fransa Kraliçesi Marie Antoinette'in de başını gövdesinden ayırdı. ))
1906- Rusya'da subaylar Sivastopol kentinde ayaklandı.
1918- Türk Kadını Dersanesi açıldı. Dersanede yabancı dil, Türkçe ve Musiki dersleri ile konferanslar verildi.
1933- Nazilerin ilk toplama kampı Münih yakınlarında açıldı.
1945- Adana-Ceyhan'da meydana gelen 6.0 büyüklüğündeki deprem 39 can aldı, 328 ev yıkıldı.
1956- Fransa, Tunus'un bağımsızlığını tanıdı. Tunus'un ilk Devlet Başkanı Habib Burgiba oldu.
1959- Sanat okulları ve köy enstitüsü mezunlarına yedek subaylık hakkı tanıyan yasa çıktı.
1959- Akis dergisi yazı işleri müdürü Yusuf Ziya Ademhan, Ankara Toplu Basın Mahkemesi'nde 12 ay hapis cezasına mahkum edildi. Dergi bir ay süreyle kapatıldı. (Ressam C)
1967- Kıbrıs Türk Toplumu Lideri Rauf Denktaş, üç yıldır ayrı kaldığı adaya dönme kararı aldı.
1970- Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) Genel Sekreteri Halil Tunç, polisin üniversitelere girmesine izin verilmemesini istedi.
1971- Batman'da miting yapan üç bin köylü "Açız" diye bağırdı.
1975- Adalet Partisi, Milli Selamet Partisi, Cumhuriyetçi Güven Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi "Milliyetçi Cephe" hükümetini kurdu. Ana muhalefet Cumhuriyet Halk Partisi'nin lideri Bülent Ecevit "dört partiden kurulu azınlık hükümeti dünyanın hiçbir yerinde görülmemiştir" dedi.
1976- Agatha Christie'nin ''Şark Ekspresi'nde Cinayet'' romanına da konu olan ünlü ''Orient Express'', yetmiş yolcusuyla İstanbul'a geldi.
1981- Milli Güvenlik Konseyi vergi cezalarında yüzde 90 indirim yaptı.
1981- Arjantin'in eski başkanı İsabel Peron rüşvet suçundan 8 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
1984- İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi'nde Abuzer Uğurlu, Yılmaz Durak ve Zülfikar Yasan'ın yargılanmasına başlandı. Sanıklar hakkında "Abdi İpekçiyi öldürmek ve Mehmet Ali Ağca'nın cezaevinden kaçmasını sağlamak" suçlarından idam cezası istendi.
1989- Haliç Camialtı ve İstinye tersanelerinin 3 bin işçisi topluca viziteye çıkarak direniş yaptı.
1989- Türk-İş, İstanbul'da, Çalışan Kadınlar 1. Ulusal Kurultayını düzenledi.
1990- Mardin'in Cizre ilçesinde kepenk kapatma eylemi yapıldı. Eylem sırasında çıkan olaylarda 4 kişi öldü. Kepenk kapatma eylemi ertesi gün Nusaybin, İdil, Silopi ve Midyat'a da sıçradı.
1995- Türk Silahlı Kuvvetleri 35 bin askerle Kuzey Irak'a en kapsamlı sınır ötesi operasyon başlattı.
1995- Tokyo'da 16 metro istasyonuna içinde zehirli sarin gazı bulunan paketlerin bırakılması sonucu 10 kişi öldü, 4 bin 695 kişi zehirlenerek hastaneye kaldırıldı.
1996- İngiltere'de hükümet deli dana hastalığının insanlara da bulaştığı açıklandı. Bu açıklama İngiliz hayvancılığının krize girmesine yol açtı.
(( Bovin spongiform ensefalopati (BSE) veya daha yaygın ismiyle deli dana hastalığı, ölümcül, 20'nci yüzyıldaki keşfiyle birlikte bulaşma mekanizması biyologları şaşırtan nörodejeneratif bir sığır hastalığıdır.
Sığır ölümleri diğer korkulan sığır hastalıklarındaki oranlara göre kıyaslanamayacak kadar küçük olsa da, insanlarda da görülmesi nedeniyle BSE ilgi çekmiştir. İnsanlarda Creutzfeldt-Jakob hastalığının bir çeşidine (vCJD) neden olduğu düşünülmektedir. Bu hastalığa yeni tip Creutzfeldt-Jakob hastalığı (new variant Creutzfeldt-Jakob disease, nvCJD) da denmiştir. ))
1998- Terör örgütünün elebaşılarından Şemdin Sakık ve kardeşi, Irak'ın kuzeyinde Barzani kuvvetlerine teslim oldu.
2000- Almanya'da Hıristiyan Muhafazakar Birlik (CDU) parti başkanlığına ilk kez bir kadını, parti genel sekreteri Angela Merkel'i aday göstermeye karar verdi. Merkel aynı zamanda parti yönetimine aday ilk Doğu Alman oldu.
2000- 1993'te kurulan eski Yugoslavya için Savaş Suçları Mahkemesi ilk sistematik tecavüz davasına başladı. Davanın savcısı tecavüzün insanlığa karşı suç olduğunu ve Bosnalı Sırpların yürüttüğü etnik temizliğin bir parçası olduğunu belirtti.
2001- Meksika'da yerli hakları için çıktıkları Zapatur'da 3 bin km yol kat edip başkente gelen Zapatistalar, siyasetçilerin gerekli adımları atmakta ağır davranması üzerine üslerinin bulunduğu Chiapas eyaletine dönme kararı aldı. Devlet başkanı Vincento Fox, kongrenin gerillalara kapılarını kapatmadığını belirterek, başkenti terk etmemelerini rica etti.
2001- Filistinliler, İsrail işgaline karşı davalarını duyurabilmek için dünyanın ilk siyasi amaçlı bilgisayar virüsünü internet üzerinden yaymaya başladı. e-posta aracılığıyla yollanan "Haksızlık" (Injustice) adlı virüs bilgisayarlara zarar vermiyor.
2002- İtalya'da işçi sendikalarının tepki gösterdiği sosyal güvenlik reformunun öncüsü Çalışma Bakanı Roberto Maroni'nin danışmanı Marco Biagi uğradığı silahlı saldırı sonucu öldü. Saldırının yapıldığı yerde Kızıl Tugay'ların sembol işareti bulundu.
2003- Hava sahasının açılması ve TSK'nın Kuzey Irak'a girmesini içeren tezkere TBMM Genel Kurulu'nda 202 redde karşı, 332 oyla kabul edildi. AKP'den 40 milletvekili 'Hayır' oyu verdi.
2003- ABD, BM onayını almadan Irak'a saldırdı.
(( Sabaha karşı Bağdat'ı bombalamaya başladı ve hiç durmadı; akşam ABD ve Britanya birlikleri güneyden Irak'a girdi, kara çarpışmaları başladı. Dünya ülkelerinin çoğu saldırıya karşı çıktı. Avustralya, Japonya, Filipinler ve Güney Kore hükümetleri ise ABD'ye destek verdi. Tüm dünyada yüzbinlerce kişi ABD'yi protesto etti. ))
2004- Tayvan'da hem devlet başkanlığı seçimi hem de Çin'le ilişkiler konusunda tarihinde ilk kez referandum yapıldı. Devlet Başkanı Chen Shuibien yeniden seçildi. Referanduma ise katılım çok düşük olduğundan geçersiz sayıldı.
2005- Azerbaycan devlet başkanı İlhan Aliyev, Nevruz (Newroz) nedeniyle muhalefet liderlerinin de aralarında bulunduğu 115 hükümlü için af çıkardı.
2005- Mersin'de Metropol miting alanında yapılan Nevruz kutlamalarının ardından Türk bayrağını yere atıp yakma girişiminde bulunuldu. Olay yurtta infiale yol açtı.
2006- Genelkurmay, Şemdinli iddianamesinde Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt dahil, suçlanan subaylara dair soruşturma izni vermedi. Genelkurmay yaptığı açıklamada; Van Cumhuriyet Savcısı Ferhat Sarıkaya'yı iddianameyi başka güçlerin etkisi altında kalarak hazırlamakla suçladı.
2007- Irak'ta, Saddam döneminin devlet başkanı yardımcısı Taha Yasin Ramazan, 2003'te başlayan Irak savaşının yıl dönümünde asılarak idam edildi.
20 Mart – Doğanlar
1725- I. Abdülhamit, Osmanlı Sultanı (ö. 1789)
1770- Alman şair (Johann Christian) Friedrich Hölderlin.
1805- İngiltere'nin ilk ülke çapındaki işçi hareketi Çartizm'in sözcülerinden şair Thomas Cooper.
1828- Oyunlarındaki ahlaki çözümlemelerle 19. yüzyıl Avrupa edebiyatına yeni bir soluk getiren ünkü Norveçli yazar Henrik (Johan) Ibsen.
1851- İsmail Gaspıralı, Kırım Tatar gazeteci (ö. 1914)
1856- Frederick Winslow Taylor, ABD'li mühendis (ö. 1915)
1911- Nükleer silahsızlanma çabaları dolayısıyla 1982 Nobel Barış Ödülü'nü İsveçli Alva Myrdal ile paylaşan Meksikalı diplomat Alfonso García Robles.
1950- William Hurt, ABD'li sinema oyuncusu
1964- Natacha Atlas, Mısırlı müzisyen
20 Mart – Ölenler
1727- Yerçekimi yasasını bularak modern fiziğin temellerini atan İngiliz bilim insanı Sir Isaac Newton.
1897- Apollon Maykov, Rus şair (d. 1821)
1929- Ferdinand Foch, Fransız asker (d. 1851)
1930- Ressam Hoca Ali Rıza 47 yaşında öldü.
1971- Ünlü gazeteci Falih Rıfkı Atay 77 yaşında kalp krizi sonucu İstanbul'da öldü.
(( Atatürk'ün yakın arkadaşı, Anadolu Ajansının şirketleştiği 1 Mart 1925'te kurucuları arasında yer alan ve Cumhuriyet döneminin en etkin gazetecilerinden olan Atay, anılarını "Atatürk'ün Bana Anlattıkları", "Çankaya" ve "Atatürk Ne İdi?" adlı kitaplarda topladı. ))
1977- Gazeteci Orhan Özkırım İstanbul'da.
1981- ''Otello'', ''Hamlet'' oyunlarındaki rolleriyle tanınan; Türk tiyatrosunun kurucularından, oyuncu Ertuğrul Sadi Tek öldü. Sadi Tek, 1897'de İstanbul'da doğmuştu.
1984- Romancı Kerime Nadir, İstanbul'da.
(( Türkiye'nin Barbara Cartland'ı olarak anılan Nadir, Kalp Yarası, Hıçkırık, Seven Ne Yapmaz, Samanyolu, Gönül Hırsızı, Kırık Hayat, Aşk Rüyası gibi romanların yazarıydı. ))
1990- Lev Yaşin, Sovyet futbolcu (d. 1929)
1998- George Howard, ABD'li müzisyen (d. 1956)
2004- Hollanda'nın eski kraliçesi Prenses Juliana, 94 yaşında.
-
21 MART
1779- Osmanlı Devleti ile Rusya arasında Aynalıkavak Antlaşması imzalandı.
(( Aynalıkavak Antlaşması (Tenkihnamesi) (21 Mart 1779) Osmanlı Devleti ile Rusya arasında imzalanan bir antlaşmadır. Küçük Kaynarca Antlaşması ile Osmanlı Devleti Kırım'ın bağımsızlığını kabul etmek zorunda kalmıştı. Bir süre sonra Rusya yanlısı Şahin Giray Kırım hanı olunca Kırım'da Tatarlar arasında bir ayaklanma çıktı. Osmanlı Devleti Rusya'nın desteklediği Şahin Giray'a karşı Osmanlı yanlısı Selim Giray'ı destekledi. Ayaklanmanın bastırılması üzerine İngiltere ve Fransa'nın arabuluculuğu ile Osmanlı ve Rusya delegeleri bir araya gelerek İstanbul'daki Aynalıkavak Kasrı'nda yeni bir antlaşma imzaladılar.
Bu antlaşmaya göre:
1. Osmanlı Devleti, Şahin Giray'ın hanlığını tanıyacak, fakat, sonraki hanların seçimi için, padişahın halife olarak onayı alınacaktı.
2. Akdeniz ve Karadeniz'de, Fransızlarla İngilizlere tanınan ticari haklar Rusya'ya da tanınacak,
3. Kırım'daki Rus kuvvetleri geri çekilecekti.
Bu antlaşma ile Kırım'ın bağımsızlığı yeniden onaylanmış oldu. ))1788- ABD'nin Lousina eyaletinin New Orleans kenti yangında tamamen yandı.
1851- Çin impataroru Tu Duc bütün Hıristiyan rahiplerin çldürülmesini emretti.
1871- Otto von Bismarck prens ünvanını aldı.
1914- Başyazarı Nigar Hanım olan "Kadınlık" adlı dergi haftalık olarak yayınlanmaya başladı.
1921- Askerî Polis Teşkilâtı'nın faaliyetlerine son verildi.
1937- Tunceli'de Dersim İsyanı başladı.
1941- Ankara radyosu yeniden Rumca yayına başladı.
1942- Servet-i Fünun şair ve yazarlarından Hüseyin Suat Yalçın İstanbul'da öldü.
1952- 950 grostonluk Galatasaray şilebi Karadeniz'de Kefken açıklarında battı, 15 kişilik mürettebattan kurtulan olmadı.
1963- Alkatraz Hapishanesi kapatıldı. (Ressam C)
1964- Boulanger Müzik Ödülü'nü Türk piyanist İdil Biret kazandı.
1978- Rodezya'da Beyaz ırkın egemenliği sona erdi, üç siyah bakan göreve başladı.
1979- Atina Yüksek Mahkemesi aldığı kararla Türkiye'nin Kıbrıs'a yaptığı müdahalenin, Zürih Antlaşması'nın IV. maddesine göre yasal olduğunu onaylamıştır.
1980- ABD Başkanı Jimmy Carter ABD Olimpiyat Takımı'na 1980 Moskova Yaz Oyunlarına Afganistan'a Sovyet müdahalesini boykot amacıyla katılmayacaklarını bildirdi.
1984- Bir Sovyet denizaltısı Japonya açıklarında Amerikan zırhlısıyla çarpıştı.
1983- Yeni bir İmar Affı Yasası yürürlüğe girdi.
1989- Bakanlar Kurulu Karabük ve İskenderun Demir-Çelik fabrikalarında 24.000 işçinin başlayacağı grevi güvenlik gerekçesiyle erteledi.
1990- Moğolistan'da çok partili siyasi hayata geçildi.
1991- Nevruz kutlamalarında birçok il ve ilçede olaylar çıktı.
1992- Nevruz kutlamaları sırasında Güneydoğuda kadın ve çocukların da aralarında bulunduğu 57 sivil öldü.
(( Cizre ve Şırnak'ta Nevruz gösterilerine güvenlik güçlerinin sert müdahalesi uzun süre tartışıldı. Güvenlik güçlerine ait olduğu yazılan bir araçtan bir grup gazeteciye Cizre sokaklarında ateş açıldı. Bu sırada Sabah gazetesi muhabiri İzzet Kezer öldü. Sivil Kürt halkına ateş açıldığını söyleyen Almanya, Türkiye'ye silah sevkıyatını durdurdu. ))
1993- Nevruz kutlamaları olaysız geçti. Aynı gün Antalya'da yapılan Türklük Kurultayı adlı kutlamalara Cumhurbaşkanı Turgut Özal ve Başbakan Süleyman Demirel katıldı.
2000- İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, gece kulüpleri ve barlarda giderek yaygınlaşan ceket ve masa yakma modasının suç olduğunu ve bundan sonra bu tip davranışlarda bulunanların 15 günden aşağı olmamak üzere hafif hapis cezasıyla cezalandırılacaklarını belirtti.
21 Mart - Doğanlar
1685- Bütün zamanların en önemli bestecilerinden biri kabul edilen Barok çağı sanatçısı harpiskord ve org icracısı, ve org imalatçısı Johann Sebastian Bach.
1867- İsmail Safa Türk şair ve yazar (ö. 1901)
1880- 20. yüzyılın en önemli sanat eğitmenlerinden biri olan, doğaçlama tekniği ile yaptığı deneyimlerle ünlü Alman soyut dışavurumculuğunun öncüsü Hans Hofmann.
1887- İlk önemi Macar işçi sınıfı yazarı, romancı Lajos Kassák.
1904- 20. yüzyıl Yunan müziğinin en önemli bestecilerinden Nikos Skalkottas.
1907- Macar kökenli İsviçreli metal kabartma heykelci Zoltan Kemeny.
1925- 20. yüzyıl avangard tiyatrosunun kurucularından cüretkar Shakespeare uygulamarıyla bilinen yapımcı yönetmen Peter Brook.
1949- Slavoj Žižek, Sloven filozof
1960- Ayrton Senna, Brezilyalı formula pilotu (ö. 1991)
1980- Ronaldinho, Brezilyalı futbolcu.
21 Mart - Ölenler
1653- Tarhuncu Sarı Ahmed Paşa, Osmanlı devlet adamı 1956- İlk kadın milletvekillerinden Satı Kadın.
(( Atatürk, Kurtuluş Savaşı sırasında büyük yararlılıklar gösteren Satı Kadın'la 1934 yılında Kazan köyüne yaptığı gezi sırasında tanışmış ve zekasına hayran kalarak onun, Meclisin 5. çalışma döneminde milletvekili olmasını sağlamıştı. ))
1801- Andrea Luchesi, İtalyan besteci (d. 1741)
1923- Nail Abbas Sayar, Türk şair ve yazar (d. 1999)
1966- Halk ozanı Aşık Veysel Şatıroğlu akciğer kanserinden.
(( Veysel vasiyeti gereği türküler söylenerek toprağa verildi. Halk şiiri geleneğinde özgün bir yeri olan, ozan her yıl Şarkışla'da düzenlenen şenliklerle anılıyor. ))
1991- Ankara'nın eski belediye başkanlarından Vedat Dalokay ile eşi Kırıkkale yakınlarında meydana gelen trafik kazasında.
(( Dalokay 1973-77 yılları arasında Ankara belediye başkanlığı yapmıştı. Edebiyat alanında da ürünler veren Vedat Dalokay 1980'de Kolo adlı çocuk romanıyla Türk Dil Kurumu Çocuk Yazını Ödülü'nü kazanmıştı. ))